Odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia. - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 06.12.2018, sygn. 0115-KDIT2-2.4011.370.2018.2.BK, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Odsetki od odszkodowania, zadośćuczynienia.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 5 września 2018 r. (data wpływu 11 września 2018 r.) uzupełnionym pismem z dnia 2 października 2018 r. i 5 listopada 2018 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconych odsetek jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 września 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek uzupełniony w dniu 8 października 2018 r. i 9 listopada 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconych odsetek.

We wniosku oraz uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 15 września 2001 r. na drodze publicznej doszło do zdarzenia drogowego, w którym to kierujący pojazdem nie dostosował prędkości do panujących warunków drogowych i na łuku drogi w prawo utracił panowanie nad pojazdem, zjechał na lewą stronę jezdni, gdzie uderzył w przydrożne drzewo, powodując wypadek drogowy. W wyniku przedmiotowego zdarzenia Wnioskodawca doznał obrażeń ciała i rozstroju zdrowia na okres powyżej 7 dni. Bezpośrednio po zdarzeniu Wnioskodawca (poszkodowany) został przewieziony do szpitala, gdzie po wykonaniu badań rozpoznano u niego zwichnięcie stawu łokciowego ze znacznym obrzękiem wraz z licznymi krwiakami oraz mnogie potłuczenia ciała. We wskazanym okresie nie rozpoznano jeszcze u Wnioskodawcy złamania głowy kości promieniowej lewego stawu łokciowego. Staw łokciowy był zgodnie z obdukcją lekarza bardzo opuchnięty od łokcia aż po dłoń z licznymi krwiakami. Bóle w lewym łokciu Wnioskodawca odczuwał przez cały czas po wypadku. Kolejne silne bóle pojawiły się u Niego podczas lekcji wychowania fizycznego. Z upływem czasu ból w łokciu narastał, i to zarówno podczas wykonywania przez Wnioskodawcę pracy, jak też podczas wypoczynku. Dlatego Wnioskodawca zdecydował się na wizytę u lekarza chirurgii ogólnej. Lekarz, po szczegółowym opisaniu dolegliwości odczuwanych przez Wnioskodawcę oraz analizie dotychczasowej dokumentacji, nakazał Jemu uzyskanie zdjęcia rentgenowskiego oraz skierował go do lekarza ortopedy, celem zasięgnięcia konsultacji specjalistycznej. Wnioskodawca w trakcie dalszego leczenia przeszedł dwie operacje - w roku 2008 oraz 2009 - mające na celu przywrócenie funkcji stawu łokciowego sprzed wypadku, jak również podjął wieloletnie leczenie rehabilitacyjne. Wnioskodawca w związku z zaistniałą sytuacją pismem z dnia 3 kwietnia 2014 r. zgłosił P. S.A., którego generalnym następcą prawnym jest obecnie G. S.A. - w oparciu o umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych łączącą tenże zakład ubezpieczeń ze sprawcą szkody w momencie powstania analizowanego wypadku komunikacyjnego - szkodę powstałą na jego osobie w dniu 15 września 2001 r., a polegającą na poważnym urazie ciała, którego Wnioskodawca doznał w rezultacie przedmiotowego wypadku samochodowego, będąc pasażerem samochodu. Wnioskodawca po przedstawieniu stosownej argumentacji oraz dowodów w postaci zaświadczeń lekarskich oraz pozostałej dokumentacji medycznej wniósł o wypłatę przez G. świadczenia odszkodowawczego w łącznej wysokości 50 616 zł. Po przedstawieniu przez Wnioskodawcę szeregu dokumentów dotyczących przebiegu samego zdarzenia szkodowego oraz odzwierciedlających proces jego skomplikowanego leczenia i późniejszej rehabilitacji Towarzystwo podjęło decyzję o uznaniu swej odpowiedzialności odszkodowawczej co do samej zasady i dokonaniu wypłaty należnego zadośćuczynienia w kwocie 1 500 zł. Wnioskodawca, nie zgadzając się z tak ukształtowaną sumą zadośćuczynienia, zwracał się do G., za pośrednictwem swoich pełnomocników o podwyższenie wysokości rzeczonego świadczenia z uwagi na utrzymujące się u niego nadal, a opisane powyżej, dolegliwości, lecz starania te nie przyniosły korzystnych dla Niego rezultatów. Decyzją z dnia 25 kwietnia 2014 r. Towarzystwo Ubezpieczeń stwierdziło, iż w niniejszej sprawie nie zostało wykazane, aby obecny stan zdrowia Wnioskodawcy był wynikiem wypadku komunikacyjnego z dnia 15 września 2001 r., przez co jednoznacznie odmówiło uiszczenia na jego rzecz uzupełniającego zadośćuczynienia. W pisemnym uzasadnieniu tejże decyzji zakład ubezpieczeń wskazał, iż na podstawie zgromadzonej dokumentacji - której to Towarzystwo Ubezpieczeń Wnioskodawcy nie przesłało, pomimo licznych jego wezwań formułowanych w tym przedmiocie i stosownego obowiązku nałożonego w tym zakresie na ubezpieczyciela na mocy art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz. 1151 z późn. zm.) oraz art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) - brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności za urazy ciała zgłaszane przez powoda i realizacji zgłoszonych przezeń obecnie roszczeń odszkodowawczych. W nawiązaniu do stanowiska G. Wnioskodawca skierował sprawę na drogę postępowania sądowego - które to postępowanie zakończyło się wydaniem wyroku zasądzającego na rzecz Wnioskodawcy. Odszkodowanie wraz z odsetkami zostało zasądzone Wyrokiem Sądu Okręgowego I Wydział Cywilny z dnia 8 października 2014 r. W przedmiotowym wyroku Sąd Orzekający zasądził co następuje:

Stosownie do rzeczonego wyroku G. wypłacił z tytułu roszczenia odsetkowego dotyczącego powyższego wyroku w roku 2016 kwotę 6 745,75 zł, co stanowiło przychód Wnioskodawcy.

W roku 2016 Wnioskodawca za pośrednictwem formularza PIT- 8C złożył zeznanie o uzyskaniu dochodu z tytułu uzyskanych odsetek od odszkodowania, wypłaconych przez G. S.A., określając jednocześnie kwotę uzyskanego przychodu jako spełniającą wymogi z treści art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Określony przez organ skarbowy podatek został opłacony.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy otrzymana od T. S.A. kwota odsetek od przyznanego na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania wynosząca w roku 2014 -15 967,73 zł a w roku 2016 kwotę 6 745,75 podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3-3d ustawy PIT, czy też podlega opodatkowaniu na gruncie przepisów art. 20 ust. 1 ustawy o PIT?
Czy w sytuacji stwierdzenia, iż odsetki od odszkodowania przyznanego na rzecz Wnioskodawcy podlegają zwolnieniu z opodatkowania stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3-3d ustawy PIT kwota opodatkowania winna być zwrócona na Jego konto?

Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (art. 481 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego). Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty zadośćuczynienia nie są wliczane do wartości zadośćuczynienia. Wierzyciel może żądać odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem braku wykonania zobowiązania. Zgodnie z treścią powyższych przepisów oraz w nawiązaniu do treści Wyroku Sądu Okręgowego z dnia 8 października 2014 r. Wnioskodawca winien był otrzymać niezbędne odsetki od zasądzonego odszkodowania za doznaną szkodę na osobie. Odsetki te zostały przez G. S.A. wypłacone w 2016 r. i przelane na konto Wnioskodawcy. Od rzeczonych odsetek Wnioskodawca uiścił właściwy podatek stosownie do treści art. 20 ust 1 ustawy o PIT.

Wnioskodawca wskazuje, że ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od określonego kanonu świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 - 3d odszkodowania lub zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego. Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty. Wnioskodawca uznał, że w przypadku odsetek za zadośćuczynienie ich źródłem nie jest żaden z wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT stosunków prawnych, dlatego też wypłacone odsetki stanowić będą przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych i uiścił właściwy podatek od uzyskanego przychodu. W świetle obowiązujących przepisów zadośćuczynienie i odszkodowania są zwolnione z podatku dochodowego. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje jednak, jak traktować odsetki od kwot wypłaconych odszkodowań, w związku tym fiskus stara się objąć je podatkiem. Tymczasem jak podkreśla Wnioskodawca -według WSA w Łodzi - powinny być one traktowane tak samo, jak odszkodowania, a więc zwolnione z podatku. Fiskus od dawna stara się rozdzielić przychody, które na mocy przepisów są z podatku zwolnione, od odsetek naliczanych za zwłokę. I o ile w tym pierwszym przypadku ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie daje możliwości naliczania podatku, to odsetki ustawowe traktuje jako przychód z innych źródeł i nakazuje płacić podatek. Jak wynika z orzeczeń sądów administracyjnych, niesłusznie. Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpatrywał sprawę, skierowaną przez kobietę, która w wypadku w Hiszpanii straciła męża. Po procesie sądowym przyznano jej ponad 140 tys. euro odszkodowania, z czego 24,6 tys. euro to odsetki. Przy czym część z kwoty głównej przypadła niepełnoletniej córce. Poza tym koszty podatniczki, związane z procesem (tłumaczenia, pełnomocnictwo i adwokat) sięgnęły blisko 19,9 tys. euro. Po otrzymaniu odszkodowania podatniczka wystąpiła do izby skarbowej o interpretację, dotyczącą opodatkowania owych kwot. Jej zdaniem, należność główna jest zwolniona z podatku, a więc i odsetki - naliczone za zwłokę - powinny być wolne od daniny. A jeśli nie są, to czy może odliczyć od nich koszty procesu. Fiskus potwierdził, że kwota podstawowa odszkodowania jest wolna od podatku, za to odsetki uznał za przychód z innych źródeł i nakazał zapłatę podatku. Urzędnicy izby skarbowej stwierdzili, że wnioskodawczyni może odliczyć wydatki związane z procesem, ale tylko w części, która przypada na kwotę odsetek (a więc powinna wyliczyć, jaką część stanowią przypadające jej - a więc z pominięciem córki, która również miała udział w odszkodowaniu - odsetki i proporcjonalnie do tego wyliczyć koszty uzyskania przychodów).To stanowisko podatniczka uznała za sprzeczne z prawem, wezwała izbę skarbową do usunięcia naruszenia prawa, czyli do poprawienia interpretacji, a kiedy uzyskała odpowiedź odmowną, skierowała sprawę do sądu administracyjnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w w orzeczeniu z 25 marca 2015 r. () uznał stanowisko podatniczki za prawidłowe i uchylił wadliwą w jego opinii interpretację. Sędziowie zwrócili uwagę, że choć rzeczywiście w przepisach nie ma mowy o tym, jak należy traktować odsetki za zwłokę, wypłacane przy odszkodowaniu, to jednak nie ma w nich także nic, co by sugerowało, że należy je traktować - jako coś zupełnie odrębnego od świadczenia pierwotnego. Tymczasem, zdaniem sędziów, jedno łączy się ściśle z drugim, więc nie można odsetek za zwłokę traktować jako czegoś osobnego, tylko należy je uznać za część świadczenia podstawowego i tak też opodatkować. Czyli w przypadku odszkodowania trzeba zwolnić je z podatku. Sędziowie zwrócili uwagę, że wnioskująca powołała się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, który kwestię rozdzielania odsetek od świadczenia podstawowego już rozwiązał. Chodzi o wyrok z 17 stycznia 2014 r. sygnatura II FSK 289/12, w którym NSA uznał, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną, a więc powinny być opodatkowane tak, jak owa należność główna. Sprawa dotyczyła odsetek, jakie podatnik otrzymał od gminy. Po zmianie planu zagospodarowania przestrzennego okazało się, że należące do podatnika gospodarstwo rolne nie będzie mogło już być w ten sposób wykorzystywane. Podatnik zwrócił się do gminy o wykup gospodarstwa, a ponieważ ta we właściwym terminie nie zrobiła tego, skierował sprawę do sądu. Ten ostatecznie nakazał gminie wykup, a także zapłatę odsetek za okres od momentu, w którym gmina powinna dokonać wykupu .Podatnik zapytał izbę skarbową o to, jak opodatkować odsetki, a ta uznała, że jest to tzw. przychód z innych źródeł i że należy od nich naliczyć odsetki. Sprawa trafiła do WSA, który uznał, że nie można rozdzielać odsetek od źródła przychodów, więc powinny być one tak samo opodatkowane, co w tym wypadku oznaczałoby zwolnienie przychodów z odsetek. Resort finansów wniósł skargę kasacyjną, którą jednak oddalił Naczelny Sąd Administracyjny. Sędziowie podtrzymali stanowisko WSA. Ich zdaniem, nie da się z przepisów podatkowych wysnuć wniosku, że odsetki od należności głównej stanowią inne źródło przychodów i można do ich opodatkowania stosować inne fragmenty ustawy. Powyższe rozważania mają bezpośrednie zastosowanie do przedmiotowej sprawy, gdyż w sposób bezpośredni odnoszą się do otrzymanych przez Wnioskodawcę odsetek od przyznanego zadośćuczynienia.

Zdaniem Wnioskodawcy przyznane mu zadośćuczynienie wraz z zasądzonymi odsetkami stanowi całość i jako takie nie powinno być przedmiotem opodatkowania zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 -3d ustawy o PIT, przez co art. 20 ust. 1 ustawy o PIT traci tu zastosowanie. Kwota podatku jaką uiścił w związku ze złożonym w 2016 r. formularzem PIT-8C winna być więc zdaniem Wnioskodawcy zwrócona na konto bankowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.) - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wskazane w pkt 9 tego przepisu inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 15 września 2001 r. na drodze publicznej doszło do zdarzenia drogowego, w którym to kierujący pojazdem nie dostosował prędkości do panujących warunków drogowych i na łuku drogi w prawo utracił panowanie nad pojazdem, zjechał na lewą stronę jezdni, gdzie uderzył w przydrożne drzewo, powodując wypadek drogowy. W wyniku przedmiotowego zdarzenia Wnioskodawca doznał obrażeń ciała i rozstroju zdrowia na okres powyżej 7 dni. Bezpośrednio po zdarzeniu Wnioskodawca (poszkodowany) został przewieziony do szpitala, gdzie po wykonaniu badań rozpoznano u niego zwichnięcie stawu łokciowego ze znacznym obrzękiem wraz z licznymi krwiakami oraz mnogie potłuczenia ciała. We wskazanym okresie nie rozpoznano jeszcze u Wnioskodawcy złamania głowy kości promieniowej lewego stawu łokciowego. Staw łokciowy był zgodnie z obdukcją lekarza bardzo opuchnięty od łokcia aż po dłoń z licznymi krwiakami. Bóle w lewym łokciu Wnioskodawca odczuwał przez cały czas po wypadku. Kolejne silne bóle pojawiły się u Niego podczas lekcji wychowania fizycznego. Z upływem czasu ból w łokciu narastał, i to zarówno podczas wykonywania przez Wnioskodawcę pracy, jak też podczas wypoczynku. Dlatego Wnioskodawca zdecydował się na wizytę u lekarza chirurgii ogólnej. Lekarz, po szczegółowym opisaniu dolegliwości odczuwanych przez Wnioskodawcę oraz analizie dotychczasowej dokumentacji, nakazał Jemu uzyskanie zdjęcia rentgenowskiego oraz skierował go do lekarza ortopedy, celem zasięgnięcia konsultacji specjalistycznej. Wnioskodawca w trakcie dalszego leczenia przeszedł dwie operacje - w roku 2008 oraz 2009 - mające na celu przywrócenie funkcji stawu łokciowego sprzed wypadku, jak również podjął wieloletnie leczenie rehabilitacyjne. Wnioskodawca w związku z zaistniałą sytuacją pismem z dnia 3 kwietnia 2014 r. zgłosił P. S.A. z siedzibą w , którego generalnym następcą prawnym jest obecnie G. S.A. w oparciu o umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych łączącą tenże zakład ubezpieczeń ze sprawcą szkody w momencie powstania analizowanego wypadku komunikacyjnego - szkodę powstałą na jego osobie w dniu 15 września 2001 r., a polegającą na poważnym urazie ciała, którego Wnioskodawca doznał w rezultacie przedmiotowego wypadku samochodowego, będąc pasażerem samochodu. Wnioskodawca po przedstawieniu stosownej argumentacji oraz dowodów w postaci zaświadczeń lekarskich oraz pozostałej dokumentacji medycznej wniósł o wypłatę przez G. świadczenia odszkodowawczego w łącznej wysokości 50 616 zł. Po przedstawieniu przez Wnioskodawcę szeregu dokumentów dotyczących przebiegu samego zdarzenia szkodowego oraz odzwierciedlających proces jego skomplikowanego leczenia i późniejszej rehabilitacji Towarzystwo podjęło decyzję o uznaniu swej odpowiedzialności odszkodowawczej co do samej zasady i dokonaniu wypłaty należnego zadośćuczynienia w kwocie 1 500 zł. Wnioskodawca, nie zgadzając się z tak ukształtowaną sumą zadośćuczynienia, zwracał się do G., za pośrednictwem swoich pełnomocników o podwyższenie wysokości rzeczonego świadczenia z uwagi na utrzymujące się u niego nadal, a opisane powyżej, dolegliwości, lecz starania te nie przyniosły korzystnych dla Niego rezultatów. Decyzją z dnia 25 kwietnia 2014 r. Towarzystwo Ubezpieczeń stwierdziło, iż w niniejszej sprawie nie zostało wykazane, aby obecny stan zdrowia Wnioskodawcy był wynikiem wypadku komunikacyjnego z dnia 15 września 2001 r., przez co jednoznacznie odmówiło uiszczenia na jego rzecz uzupełniającego zadośćuczynienia. W pisemnym uzasadnieniu tejże decyzji zakład ubezpieczeń wskazał, iż na podstawie zgromadzonej dokumentacji - której to Towarzystwo Ubezpieczeń Wnioskodawcy nie przesłało, pomimo licznych jego wezwań formułowanych w tym przedmiocie i stosownego obowiązku nałożonego w tym zakresie na ubezpieczyciela na mocy art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej oraz art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności za urazy ciała zgłaszane przez powoda i realizacji zgłoszonych przezeń obecnie roszczeń odszkodowawczych. W nawiązaniu do stanowiska G. Wnioskodawca skierował sprawę na drogę postępowania sądowego - które to postępowanie zakończyło się wydaniem wyroku zasądzającego na rzecz Wnioskodawcy. Odszkodowanie wraz z odsetkami zostało zasądzone Wyrokiem Sądu Okręgowego I Wydział Cywilny z dnia 8 października 2014 r. W przedmiotowym wyroku Sąd Orzekający zasądził co następuje:

Stosownie do rzeczonego wyroku G. wypłacił z tytułu roszczenia odsetkowego dotyczącego powyższego wyroku w roku 2016 kwotę 6 745,75 zł, co stanowiło przychód Wnioskodawcy.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy wypłacone odsetki od odszkodowania korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego).

Należy przy tym wskazać, że odsetki będące skutkiem niewykonania zobowiązań, są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Ponadto zauważyć należy, że w dniu 6 czerwca 2016 r. została podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 2/16) dotycząca opodatkowania odsetek. W przedmiotowej uchwale siedmiu sędziów NSA uznało, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie. Tym samym należy rozliczyć odrębnie każde ze świadczeń.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3a ustawy wolne od podatku są odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.

Mając zatem na uwadze charakter odsetek które pozostając w pewnym związku z należnością główną zaspokajają odrębne roszczenie, którego podstawową przesłanką nie jest szkoda trudno przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań (zadośćuczynień).

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) wyraźne zwolnienie. I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a i pkt 130b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. poz. 776),
odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w swoich uregulowaniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Jednocześnie skoro ustawodawca wyraźnie określa w jakich przypadkach także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku, natomiast w stosunku do innych kategorii przychodów zwolnionych od podatku o odsetkach związanych z tymi należnościami nie wspomina, to należy wyciągnąć wniosek, że jest to zabieg celowy, prowadzący do uznania, że tylko w niektórych przypadkach, wyraźnie wskazanych, także odsetki od określonych przychodów objęte są zwolnieniem od podatku.

Gdyby ustawodawca chciał zwolnić z opodatkowania zasądzone odsetki od odszkodowania (zadośćuczynienia) uczyniłby to wyraźnie, wymieniając je w przepisie. Ponieważ tak się nie stało, to zasadnym jest uznanie, że odsetki inne niż wskazane precyzyjnie w poszczególnych jednostkach redakcyjnych art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie korzystają automatycznie ze zwolnienia od podatku przewidzianego dla należności głównej, w związku z którą zostały wypłacone. W konsekwencji przyznane na rzecz Wnioskodawcy odsetki nie mogą być objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 3-3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do kwestii odsetek od rent wskazać należy, że o zastosowaniu zwolnienia na podstawie powołanego art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych decyduje spełnienie łącznie dwóch warunków:

uzyskania przychodu ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy,
nieterminowości jego wypłaty.

Nawiązując do pierwszego warunku należy stwierdzić, że przychód z tytułu renty przyznanej na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego kwalifikuje się do świadczeń, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż mieści się w definicji renty określonej w art. 12 ust. 7 tej ustawy.

Odnosząc się natomiast do drugiego warunku należy zauważyć, że z nieterminową wypłatą świadczenia w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy mamy do czynienia wówczas, gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysługującego na podstawie zawartej umowy, ugody lub prawomocnego orzeczenia, nie zostało ono przez zobowiązanego wypłacone na rzecz wierzyciela. Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

W kwestii zatem zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do odsetek od renty wyrównawczej wypłaconej na podstawie przepisów prawa cywilnego wskazać należy, że przepis ten może znaleźć zastosowanie wyłącznie w sytuacji gdy od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu, przyznającego rentę zobowiązany spóźnił się z jej wypłatą, tj. nie dotrzymał wyznaczonego terminu płatności renty.

Natomiast odsetki ustawowe od renty zasądzone za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do dnia uprawomocnienia się orzeczenia przyznającego tę rentę nie spełniają drugiego warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jako przychód z innych źródeł podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 powołanej ustawy.

Reasumując stwierdzić należy, że otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odsetek od przyznanego odszkodowania nie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3-3d ustawy. Odsetki te stanowią dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy i w sytuacji niespełnienia warunków wynikających z art. 21 ust. 1 pkt 95 podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W konsekwencji rozstrzygnięcie kwestii przedstawionej w pytaniu drugim stało się bezprzedmiotowe.

Odnosząc się natomiast do przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądowych wskazać należy, że orzeczenia te dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, w określonym stanie faktycznym czy zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, ponieważ nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie