Temat interpretacji

opodatkowanie dopłaty (spłaty) związanej ze zniesieniem współwłasności

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 6 listopada 2018 r. (data wpływu 14 listopada 2018 r.) uzupełnionego pismem z dnia 12 grudnia 2018 r. (data nadania 14 grudnia 2018 r., data wpływu 18 grudnia 2018 r.) na wezwanie tut. Organu Nr 0114-KDIP3-2.4011.576.2018.1.JG1 z dnia 23 listopada 2018 r. (data doręczenia 12 grudnia 2018 r.) oraz pismem z dnia 5 lutego 2019 r. (data nadania 5 lutego 2019 r., data wpływu 7 lutego 2019 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie tut. Organu Nr 0114-KDIP3-2.4011.576.2018.2.JG1 z dnia 21 stycznia 2019 r. (data doręczenia 31 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dopłaty (spłaty) związanej ze zniesieniem współwłasności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 listopada 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dopłaty (spłaty) związanej ze zniesieniem współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W 2012 roku Wnioskodawczyni nabyła w drodze dziedziczenia po mamie działkę budowlaną.

W 2017 roku Wnioskodawczyni rozpoczęła na tej działce budowę budynku w zabudowie bliźniaczej.

W grudniu 2018 roku Wnioskodawczyni planuje zbyć 50% udziału w tej działce i pozostać we współwłasności.

W 2019 roku planowany jest podział tej nieruchomości na dwie działki o równej powierzchni, każda zabudowana budynkiem jednorodzinnym. Po podziale nieruchomości Wnioskodawczyni planuje zniesienie współwłasności w ten sposób, iż każdemu ze współwłaścicieli przypadnie działka tej samej wielkości zabudowana budynkiem. Przy zniesieniu współwłasności Wnioskodawczyni przewiduje dopłatę na rzecz Wnioskodawczyni od drugiego współwłaściciela w kwocie 100.000 zł.

Dopłata wynika z faktu, iż działka, która przypadnie drugiemu współwłaścicielowi w wyniku podziału zyska na wartości z powodu znacznego oddalenia od drogi publicznej o dużym natężeniu ruchu, ogrodzenia ze wszystkich stron, jak również z sąsiedztwa terenów zielonych.

W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała datę śmierci spadkodawcy, tj. 29 kwietnia 2012 r.

Pismem Nr 0114-KDIP3-2.4011.576.2018.2.JG1 z dnia 21 stycznia 2019 r. (data doręczenia 31 stycznia 2019 r.) ponownie wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosków poprzez jednoznaczne wskazanie:

• kto oprócz Wnioskodawczyni odziedziczył działkę budowlaną, co wchodziło w skład masy spadkowej,
• czy został dokonany tylko dział spadku, czy również zostało dokonane zniesienie współwłasności, jeżeli został dokonany dział spadku wraz ze zniesieniem współwłasności, to wówczas należy wskazać:
  • czy w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności wartość nabytych składników masy spadkowej mieści się w udziale, jaki przysługiwał Pani przed dokonaniem działu spadku i zniesienia współwłasności. Należy porównać wartość składników masy spadkowej nabytej w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności z wartością posiadanego udziału w całej masie spadkowej na dzień dokonania tego podziału i zniesienia współwłasności,
  • czy działowi spadku i zniesieniu współwłasności towarzyszyły spłaty i dopłaty.
• Jeżeli został dokonany tylko dział spadku, wówczas należy wskazać:
  • czy w wyniku działu spadku wartość nabytych składników masy spadkowej mieści się w udziale, jaki przysługiwał Pani przed dokonaniem działu spadku. Należy porównać wartość składników masy spadkowej nabytej w wyniku działu spadku z wartością posiadanego udziału w całej masie spadkowej na dzień dokonania tego podziału,
  • czy działowi spadku towarzyszyły spłaty i dopłaty,

Ponadto tut. Organ prosi o wskazanie:

• w jakim terminie Wnioskodawczyni planuje zbyć udział w nieruchomości, czy zbycie zostało już dokonane.

Tut. Organ prosi o szczegółowe wyjaśnienie okoliczności tej czynności.

• czy Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• czy planowane zbycie udziału w nieruchomości nastąpi w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Pismem z dnia 5 lutego 2019 r. (data wpływu 7 lutego 2019 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie i w nadesłanym uzupełnieniu wskazała: W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku z dnia 6 listopada 2018 roku, Wnioskodawczyni wyjaśniła, iż działkę budowlaną (nieruchomość), o której mowa we wniosku, nabyła w drodze spadku w 2012 roku jako jedyna spadkobierczyni swojej matki, w związku z tym została jej jedynym właścicielem.

Dodatkowe wyjaśnienie dotyczące opisu zdarzenia przyszłego:

W dniu 6 grudnia 2018 roku Wnioskodawczyni dokonała odpłatnego zbycia 50% udziału w nieruchomości, o której mowa we wniosku - zdarzenie już dokonane. Jednocześnie została zawarta przedwstępna umowa zniesienia współwłasności, ponieważ podział nieruchomości na chwilę obecną nie jest możliwy.

W 2019 roku planowany jest podział nieruchomości na dwie równe działki (A) i (B). W związku z tym podziałem planowane jest zniesienie współwłasności tej nieruchomości, w ten sposób, że jeden współwłaściciel stanie się wyłącznym właścicielem działki (A), a drugi wyłącznym właścicielem działki (B). W wyniku tej czynności planowane jest dokonanie spłaty w wysokości 100.000 zł na rzecz Wnioskodawczyni od dotychczasowego współwłaściciela.

Dodatkowo Wnioskodawczyni wyjaśniła, iż nie prowadzi działalności gospodarczej i ani zbycie udziału w nieruchomości ani przyszłe zniesienie współwłasności nie nastąpiło i nie nastąpi w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie

Czy od dopłaty w wysokości 100.000 zł przy zniesieniu współwłasności w 2019 roku Wnioskodawczyni zapłaci podatek dochodowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, podatek dochodowy od dopłaty nie powinien być naliczony, gdyż jest to odpłatne zbycie nieruchomości, gdzie istotna jest data pierwotnego nabycia tej nieruchomości. W tym przypadku jest to rok 2012, kiedy Wnioskodawczyni nabyła działkę w drodze dziedziczenia, tak więc pięcioletni okres użytkowania upłynął w 2017 roku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy wskazuje, że jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw następuje po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec powyższego, w przypadku zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że pod pojęciem nabycia należy rozumieć wszelkie prawem przewidziane formy przeniesienia tytułu własności z jednego podmiotu na drugi. W szczególności będą to czynności cywilnoprawne: odpłatne np. umowa sprzedaży czy umowa zamiany, a także nieodpłatne, np. umowa darowizny czy dziedziczenie.

W związku z tym dla określenia skutków podatkowych tego typu transakcji istotne jest ustalenie daty, od jakiej należy liczyć bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w powołanym wyżej przepisie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje pojęcia nabycie, nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne, czy nieodpłatne. Nie określa również, na podstawie jakiej czynności prawnej może nastąpić nabycie nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości lub praw majątkowych. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, co oznacza, że z nabyciem nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy do czynienia z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości lub tych praw, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci własności rzeczy lub praw.

Z treści wniosku oraz jego uzupełnienia wynika, że w dniu 29 kwietnia 2012 r. zmarła mama Wnioskodawczyni, po której w drodze dziedziczenia Wnioskodawczyni, jako jedyna spadkobierczyni nabyła działkę budowlaną. W 2017 roku Wnioskodawczyni rozpoczęła na tej działce budowę budynku w zabudowie bliźniaczej. W dniu 6 grudnia 2018 roku Wnioskodawczyni dokonała odpłatnego zbycia 50% udziału w ww. nieruchomości i jednocześnie pozostała we współwłasności. Jednocześnie została zawarta przedwstępna umowa zniesienia współwłasności, ponieważ podział nieruchomości na chwilę obecną nie jest możliwy. W 2019 roku planowany jest podział tej nieruchomości na dwie działki o równej powierzchni, każda zabudowana budynkiem jednorodzinnym. Po podziale nieruchomości Wnioskodawczyni planuje zniesienie współwłasności w ten sposób, iż każdemu ze współwłaścicieli przypadnie działka tej samej wielkości zabudowana budynkiem. Przy zniesieniu współwłasności Wnioskodawczyni przewiduje dopłatę (spłatę) na rzecz Wnioskodawczyni od drugiego współwłaściciela w kwocie 100.000 zł, z uwagi na fakt, że działka, która przypadnie drugiemu współwłaścicielowi w wyniku podziału zyska na wartości z powodu znacznego oddalenia od drogi publicznej o dużym natężeniu ruchu, ogrodzenia ze wszystkich stron, jak również z sąsiedztwa terenów zielonych.

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi kwestia, czy dopłata (spłata) w wysokości 100.000 zł, którą Wnioskodawczyni otrzyma przy zniesieniu współwłasności w 2019 roku będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.), jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Stosownie do art. 195 Kodeksu cywilnego współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom.

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W myśl art. 211 i art. 212 ww. Kodeksu, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

W wyniku dokonania zniesienia współwłasności możliwe jest zatem przyznanie rzeczy jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu do dokonania spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli. Wówczas osoba otrzymująca w całości daną rzecz nabywa w niej udział ponad udział dotychczas posiadany i przysługujący jej w tej rzeczy. Konsekwencją tego jest zbycie udziału w rzeczy po stronie tego współwłaściciela, który w zamian przysługującego mu udziału w rzeczy otrzyma spłatę pieniężną. Wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem (nabyciem) udziału w nieruchomości, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać bowiem należy, że użyte w wyżej powołanym art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie odpłatne zbycie oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres czynności. W myśl art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie zbycie odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży, czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości (lub udziału w niej) za wynagrodzeniem.

Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie wspólnej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Oznacza to, że osoby które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności zbywają swoje udziały w rzeczy odpłatnie.

Zatem, po stronie dokonującego odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości lub jego części, w zamian za dopłatę (spłatę), powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego udziału w nieruchomości.

Przy ustaleniu tej kwestii konieczne jest określenie daty nabycia przedmiotowej nieruchomości.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

W sytuacji opisanej we wniosku nabycie prawa własności nieruchomości niezabudowanej nastąpiło w dniu 29 kwietnia 2012 r. z chwilą śmierci mamy Wnioskodawczyni. Zatem pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 dla nieruchomości nabytej w 2012 r. upłynął z dniem 31 grudnia 2017 r. Zatem pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 dla nieruchomości nabytej w 2012 r. upłynął z dniem 31 grudnia 2017 r.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że kwota dopłaty (spłaty), którą Wnioskodawczyni otrzyma w 2019 roku przy dokonaniu zniesienia współwłasności nieruchomości nabytej przez Wnioskodawczynię w drodze spadku w 2012 roku nie będzie stanowiła źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zniesienie współwłasności zostanie dokonane po upływie pięcioletniego wskazanego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej w wyniku zniesienia współwłasności dopłaty (spłaty).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jeżeli stan faktyczny będzie się różnił od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej