Temat interpretacji

skutki podatkowe wypłaty środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w związku z podziałem majątku wspólnego

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 9 kwietnia 2019 r. (data wpływu 12 kwietnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w związku z podziałem majątku wspólnego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w związku z podziałem majątku wspólnego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest polskim rezydentem podatkowym. Do 2010 r. Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim, w którym panował ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Małżeństwo ustało w wyniku orzeczenia rozwodu. Postanowieniem Sądu Rejonowego 2010 r. dokonano podziału majątku wspólnego należącego do Wnioskodawczyni oraz Jej byłego męża.

Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi:

1. prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego położonego w wraz z udziałem we współwłasności gruntu i częściach wspólnych budynku;
2. środki zgromadzone przez byłego małżonka Wnioskodawczyni w Otwartym Funduszu Emerytalnym w ilości jednostek rozrachunkowych o wartości gr.

Udziały byłych małżonków w majątku wspólnym były równe. W wyniku podziału były małżonek otrzymał na wyłączną własność prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego położonego w wraz z udziałem we współwłasności gruntu. Z uwagi na fakt, że wskazane postanowienie nie dotyczyło całości majątku, na skutek apelacji obu stron Sąd Okręgowy w zmienił ww. postanowienie w ten sposób, że składnik majątku w postaci jednostek uczestnictwa przyznał po połowie Wnioskodawczyni i Jej mężowi. Wnioskodawczyni nie posiadała rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE) wobec czego, zgodnie z art. 128 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, taki rachunek został dla Niej utworzony.

Na mocy art. 129a ww. ustawy, Wnioskodawczyni złożyła w dniu 2018 r. wniosek o wypłatę jednorazową wszystkich środków zgromadzonych na przedmiotowym subkoncie, a które pochodziły z rachunku OFE utworzonego tylko i wyłącznie w związku z otrzymaniem części środków w wyniku podziału majątku małżonków. Ostatecznie w październiku 2018 r. ZUS dokonał na podstawie art. 40e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 129a ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty gr (pierwotnie w chwili orzeczenia podziału majątku kwota przypadająca Wnioskodawczyni wynosiła gr). Wnioskodawczyni we wrześniu 2018 r. uzyskała prawo do emerytury i skorzystała z tego prawa. Do chwili przejścia na emeryturę Wnioskodawczyni pozostawała w stosunku pracy (podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu) ale na mocy art. 129a ust. 3 ww. ustawy żadna część Jej składki na ww. ubezpieczenie nie była przekazywana do OFE. W styczniu 2019 r. Wnioskodawczyni otrzymała z ZUS, PIT-11 z informacją, że jest zobowiązana samodzielnie rozliczyć podatek dochodowy w związku z powstaniem przychodu z innych źródeł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota otrzymana z ZUS tytułem jednorazowej wypłaty środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie ZUS z tytułu podziału majątku wspólnego w związku z ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej w wyniku rozwodu na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wyłączone spod opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymana przez Nią kwota tytułem jednorazowej wypłaty środków zgromadzonych na rachunku OFE oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie ZUS nie stanowi przychodu do opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na fakt, że wypłata ta stanowi podział majątku wspólnego małżonków w związku z ustaniem wspólności majątkowej.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z kolei zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jednym ze źródeł przychodów są tzw. inne źródła (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jednocześnie w art. 2 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazano katalog przychodów do których nie stosuje się przepisów ustawy. Wśród nich w pkt 5 powołanego artykułu znajdą się przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej.

Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że wypłacone Wnioskodawczyni środki pochodzą z podziału majątku wspólnego po rozwodzie (zgodnie z orzeczeniem sądu o podziale). Wnioskodawczyni przed rozwodem nie posiadała rachunku w OFE. Rachunek ten został założony przez OFE na mocy art. 128 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych tylko i wyłącznie na potrzeby podziału majątku.

Wnioskodawczyni następnie wystąpiła z wnioskiem, o którym mowa w art. 129a ust. 1 ww. ustawy, który stanowi, że: osoby, którym na podstawie art. 128 otwarty fundusz emerytalny otworzył rachunek, mają prawo do jednorazowej wypłaty wszystkich środków zgromadzonych na rachunku, w terminie 14 dni od daty złożenia wniosku, w razie:

1. złożenia wniosku wraz z decyzją przyznającą emeryturę, zaopatrzenie emerytalne, emeryturę dla rolników lub uposażenie w stanie spoczynku;
2. nienabycia prawa do emerytury, o ile ukończyły 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn;
3. złożenia wniosku przez osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli zgromadzone na ich rachunku środki w kwocie ustalonej w dniu złożenia wniosku nie

1. 50% przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 20 pkt 3(58) ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli otwarcie rachunku nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2002 r.,
2. 150% przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 20 pkt 3(59) ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli otwarcie rachunku nastąpiło po dniu 1 stycznia 2002 r.

Środki na rachunku OFE przez cały czas, tj. do dnia złożenia wniosku o ich wypłatę pracowały na rachunku. Dlatego też wypłacona kwota nie pokrywa się z kwotą ustaloną w orzeczeniu sądowym. Nie zmienia to faktu, że przekazane pieniądze pochodzą z podziału majątku wspólnego. ZUS nie przekazywał bowiem na rachunek OFE Wnioskodawczyni części składki pochodzącej z Jej składki na ubezpieczenie emerytalne gdyż taką możliwość wyłącza wprost treść art. 129a ust. 3 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Stosunki między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U z 2017 r., poz. 682, z późn. zm.).

Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością (art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Dopiero z chwilą ustania małżeństwa wspólność ta ulega przekształceniu. Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek (art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Następnie małżonkowie mogą zdecydować o sposobie podziału majątku wspólnego.

Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego:

1. z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności,
2. wspólność ustała z mocy prawa na skutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,
3. małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową.

Zniesienie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału majątku.

W myśl art. 31 § 2 ww. ustawy, do majątku wspólnego należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963, z późn. zm.).

Zgodnie natomiast z art. 1037 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.) w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jest polskim rezydentem podatkowym. Do 2010 r. Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim, w którym panował ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Małżeństwo ustało w wyniku orzeczenia rozwodu. Postanowieniem Sądu Rejonowego z 2010 r. dokonano podziału majątku wspólnego należącego do Wnioskodawczyni oraz Jej byłego męża.

Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi:

1. prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego położonego w wraz z udziałem we współwłasności gruntu i częściach wspólnych budynku;
2. środki zgromadzone przez byłego małżonka Wnioskodawczyni w Otwartym Funduszu Emerytalnym w ilości jednostek rozrachunkowych o wartości gr.

Udziały byłych małżonków w majątku wspólnym były równe. W wyniku podziału były małżonek otrzymał na wyłączną własność prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego położonego w wraz z udziałem we współwłasności gruntu. Z uwagi na fakt, że wskazane postanowienie nie dotyczyło całości majątku, na skutek apelacji obu stron Sąd Okręgowy w zmienił ww. postanowienie w ten sposób, że składnik majątku w postaci jednostek uczestnictwa przyznał po połowie Wnioskodawczyni i Jej mężowi. Wnioskodawczyni nie posiadała rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE) wobec czego, zgodnie z art. 128 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, taki rachunek został dla Niej utworzony. Na mocy art. 129a ww. ustawy, Wnioskodawczyni złożyła w dniu 2018 r. wniosek o wypłatę jednorazową wszystkich środków zgromadzonych na przedmiotowym subkoncie, a które pochodziły z rachunku OFE utworzonego tylko i wyłącznie w związku z otrzymaniem części środków w wyniku podziału majątku małżonków. Ostatecznie w październiku 2018 r. ZUS dokonał na podstawie art. 40e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 129a ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych wypłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty gr (pierwotnie w chwili orzeczenia podziału majątku kwota przypadająca Wnioskodawczyni wynosiła gr). Wnioskodawczyni we wrześniu 2018 r. uzyskała prawo do emerytury i skorzystała z tego prawa. Do chwili przejścia na emeryturę Wnioskodawczyni pozostawała w stosunku pracy (podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu) ale na mocy art. 129a ust. 3 ww. ustawy żadna część Jej składki na ww. ubezpieczenie nie była przekazywana do OFE. W styczniu 2019 r. Wnioskodawczyni otrzymała z ZUS, PIT-11 z informacją, że jest zobowiązana samodzielnie rozliczyć podatek dochodowy w związku z powstaniem przychodu z innych źródeł.

W tym miejscu wskazać należy, że w myśl art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Mając na uwadze opisany we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane powyżej przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych tytułem jednorazowej wypłaty środków zgromadzonych na rachunku otwartego funduszu emerytalnego oraz środków zaewidencjonowanych na subkoncie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z tytułu podziału majątku w związku z ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej w wyniku rozwodu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy powołanego powyżej art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900), przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej