Temat interpretacji

Odszkodowanie przyznane na podstawie ugody sądowej, które otrzymał Wnioskodawca, dotyczy szkody rzeczywistej. Szkoda polegała na poniesieniu przez Wnioskodawcę kosztów postępowania sądowego (w tym kosztów obsługi prawnej) w związku ze sporem zaistniałym pomiędzy pracodawcą a Wnioskodawcą, co spowodowało ubytek w majątku. Zatem, stwierdzić należy, że zostały spełnione przesłanki wskazane w ww. przepisie oraz nie zaistniały warunki wyłączające zastosowanie analizowanego zwolnienia. Zatem skoro Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie na podstawie ugody sądowej za poniesioną szkodę, odszkodowanie nie dotyczyło utraconych korzyści oraz nie było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, wobec powyższego, odszkodowanie to spełnia wszystkie przesłanki umożliwiające skorzystanie ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 czerwca 2019 r. (data wpływu 16 lipca 2019 r.), uzupełnione pismem z dnia 14 sierpnia 2019 r. (data wpływu 20 sierpnia 2019 r.) oraz pismem z dnia 18 września 2019 r. (data nadania 18 września 2019 r., data wpływu 24 września 2019 r.) na wezwanie Nr 0114-KDIP3-3.4011.310.2019.1.MS2 z dnia 5 września 2019 r. (data nadania 5 września 2019 r., data doręczenia 11 września 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania na podstawie ugody sądowej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 lipca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania na podstawie ugody sądowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 5 września 2019 r. Nr 0114-KDIP3-3.4011.310.2019.1.MS2 (data nadania 5 września 2019 r., data doręczenia 11 września 2019 r.), wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku.

Pismem z dnia 18 września 2019 r. (data nadania 18 września 2019 r., data wpływu 24 września 2019 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w dniu 20 lipca 2015 r. zawarł z Pracodawcą I umowę o pracę.

Umowa ta (na skutek aneksowania w dniu 20 lipca 2015 r.) Przewidywała 6-miesięczny okres wypowiedzenia. W dniu 12 listopada 2015 r. Wnioskodawcy zostało przedstawione wypowiedzenie warunków pracy i płacy (dalej jako: Wypowiedzenie). Pismem z dnia 26 lutego 2016 r. Wnioskodawca oświadczył, ze odmawia przyjęcia nowych warunków pracy i płacy określonych w wypowiedzeniu.

W dniu 18 listopada 2015 r. Wnioskodawca wniósł odwołanie od wypowiedzenia warunków pracy i płacy wnosząc o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia, a w przypadku, gdy wypowiedzenie doprowadzi (na skutek odmowy Wnioskodawcy) do definitywnego rozwiązania stosunku pracy o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy.

Wyrokiem z dnia 24 września 2018 r. Sąd Rejonowy przywrócił Wnioskodawcę do pracy. Od powyższego wyroku apelację wniósł Pracodawca II następca prawny Pracodawcy I w wyniku częściowego podziału Pracodawcy I.

W przedmiocie wzajemnych roszczeń Wnioskodawca i Pracodawca II zawarli ostatecznie ugodę w dniu 23 maja 2019 r. przed Sądem Okręgowym (dalej: Ugoda). Strony postanowiły, ze Pracodawca II zapłaci na rzecz Wnioskodawcy kwotę 2.500.000,00 zł (dwa miliony pięćset tysięcy) pomniejszoną o należną zaliczkę na podatek dochodowy, tj. kwotę 2.140.037.00 zł (dwa miliony sto czterdzieści tysięcy trzydzieści siedem), w związku z wypowiedzeniem wnioskodawcy, na którą to kwotę składają się:

1. odszkodowanie w kwocie trzykrotnego wynagrodzenia (240.000,00 zł dwieście czterdzieści tysięcy złotych), o którym mowa w art. 47 (1) Kodeksu pracy (dalej jako: kp) w zw. z art. 42 § 1 Kp (§ 1 ust. 1 lit. a ugody),
2. odszkodowanie obliczone na podstawie art. 415 kodeksu cywilnego (dalej jako: Kc) w zw. z art. 361 § 1 i § 2 Kc, w kwocie 260.205,00 zł (dwieście sześćdziesiąt tysięcy dwieście pięć), stanowiącej stratę w majątku Wnioskodawcy obejmującej koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej poniesione dotychczas przez Wnioskodawcę w związku ze sporem powstałym na gruncie stosunku pracy (§ 1 ust. 1 lit. b ugody),
3. odszkodowanie w kwocie 1.999.795,00 zł (milion dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt pięć), pomniejszonej o należną zaliczkę na podatek dochodowy w kwocie 359.963,00 zł (trzysta pięćdziesiąt dziewięć tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt trzy) (§ 1 ust. 1 lit. c ugody).

Strony zgodnie postanowiły, że stosunek pracy ustał w dniu 31 maja 2015 r., że dalsze prowadzenie postępowania w sprawie jest bezprzedmiotowe oraz, ze zawarta ugoda rozwiązuje spór pomiędzy stronami. Pracodawca II i Wnioskodawca ugodę wykonali.

W uzupełnieniu doprecyzowano stan faktyczny o następujące informacje:

W ugodzie sądowej uznano, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy. Naruszono art. 45 § 1 Kodeksu pracy (dalej: KP), art. 111 KP oraz art. 8 KP. W ugodzie wskazano, że kwotę odszkodowania, o której mowa w § 1 ust. 1 lit. b stanowi odszkodowanie obliczone na podstawie art. 415 Kodeksu cywilnego (dalej: KC, w zw. z art. 361 § 1 i § 2 KC w kwocie 260.205,00 zł (dwieście sześćdziesiąt tysięcy dwieście pięć), stanowiącej stratę w majątku Powoda i obejmującej koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej poniesione dotychczas przez Powoda w związku ze sporem powstałym na gruncie stosunku pracy. Odszkodowanie zostało zatem obliczone na podstawie art. 415 KC w zw. z art. 361 § 1 i § 2 KC.

W wyniku zawartej ugody nie doszło do zmiany sposobu rozwiązania umowy o pracę.

Z § 1 ust. 1 lit. b ugody jednoznacznie wynika, że świadczenie stanowiło odszkodowanie.

Świadczenie określone w § 1 ust. 1 lit. b ugody dotyczy szkody rzeczywistej. Szkoda polegała na poniesieniu przez Wnioskodawcę kosztów postępowania sądowego (w tym kosztów obsługi prawnej) w związku ze sporem zaistniałym pomiędzy pracodawcą a Wnioskodawcą. Na mocy ugody pracodawca zobowiązał się zwrócić Wnioskodawcy koszty poniesione przez Wnioskodawcę w związku z prowadzeniem sporu. Związek przyczynowo skutkowy pomiędzy szkodą a otrzymanym świadczeniem jest zatem oczywisty.

Świadczenie nie zostało przyznane Wnioskodawcy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Wypłacone świadczenie nie dotyczyło korzyści, które Wnioskodawca mógł osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy kwota przyznana na podstawie § 1 ust. 1 lit. b ugody zawartej przed sądem, obejmująca koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej poniesione przez Wnioskodawcę, podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako: updof)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b updof, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota przyznana mu na podstawie § 1 ust. 1 lit. b ugody zawartej z pracodawcą obejmująca koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej, poniesione przez Wnioskodawcę w związku z postępowaniem w przedmiocie przywrócenia do pracy, podlega zwolnieniu od podatku, w oparciu o wskazany powyżej przepis updof. Wskazana kwota została objęta postanowieniami ugody w celu wyrównania majątkowego uszczerbku Wnioskodawcy, poniesionego w bezpośrednim związku ze skierowaniem roszczeń przeciwko Pracodawcy I (później Pracodawcy II), w konsekwencji wypowiedzenia, które nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa. Zarówno koszty sądowe, jak i koszty obsługi prawnej stanowią stratę w rozumieniu art. 361 § 2 kc oraz nie powstały w związku z działalnością gospodarczą, tak więc nie zachodzą wyjątki przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b updof.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 maja 2017 r. Słusznie wskazał: Punktem wyjścia dla wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. jest więc podział naprawienia szkody na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Wychodząc z założenia, że odszkodowanie z tytułu poniesionych strat służy przywróceniu stanu majątku sprzed wystąpienia szkody, tylko w tym zakresie należy uznać uzyskane świadczenie za zwolnione od podatku dochodowego. W myśl cytowanego przepisu, takie zwolnienie nie przysługuje natomiast wypłatom pokrywającym lucrum cessans, gdyż ustawodawca wyraźnie je wyłączył. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 8 maja 2018 r., sygn. akt I SA/wr 239/18).

W związku z koniecznością dochodzenia swych praw przed sądem, Wnioskodawca poniósł koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej, na skutek czego doznał wymiernego ubytku w majątku, którego wysokość została przez Wnioskodawcę i pracodawcę potwierdzona w § 1 ust. 1 lit. b ugody.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 22 maja 2018 r . strata rzeczywista (damnum emergens) to każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy, niż był przed doznaniem.

Biorąc pod uwagę powyższe, odszkodowanie przyznane Wnioskodawcy w § 1 ust. 1 lit. b ugody powinno korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b updof.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W treści art. 10 ust. 1 cyt. ustawy podatkowej zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się inne źródła (pkt 9).

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania w szczególności wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy.

W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydawanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, z późn. zm.) z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłaconych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Występujące w ww. przepisie sformułowanie inne odszkodowania lub zadośćuczynienia należy rozumieć jako te odszkodowania czy zadośćuczynienia, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim odszkodowania lub zadośćuczynienia inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy korzystają inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, czyli odszkodowania otrzymane za tzw. szkodę rzeczywistą; nie korzystają natomiast odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania w związku z powyższym należy odnieść się do przepisów prawa cywilnego.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.) także nie zawiera legalnej definicji odszkodowania; można ją jednak wywieść z jej regulacji. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda, w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W Kodeksie cywilnym, świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Stosownie do art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W myśl natomiast art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że w dniu 23 maja 2019 r. Wnioskodawca i następca prawny pracodawcy zawarli ugodę przed sądem o wypłatę kwoty, na którą składają się trzy rodzaje odszkodowań. Strony zgodnie postanowiły, że stosunek pracy ustał w dniu 31 maja 2015 r., że dalsze prowadzenie postępowania w sprawie jest bezprzedmiotowe oraz, ze zawarta ugoda rozwiązuje spór pomiędzy stronami. Strony ugodę wykonały.

W ugodzie sądowej uznano, że wypowiedzenie warunków pracy i płacy zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy. Naruszono art. 45 § 1 Kodeksu pracy, art. 111 KP oraz art. 8 KP. W wyniku zawartej ugody nie doszło do zmiany sposobu rozwiązania umowy o pracę. Kwota odszkodowania będąca przedmiotem niniejszego wniosku stanowi odszkodowanie obliczone na podstawie art. 415 Kodeksu cywilnego, w zw. z art. 361 § 1 i § 2 KC w kwocie 260.205,00 zł, stanowiącej stratę w majątku Wnioskodawcy i obejmującej koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej poniesione dotychczas przez Wnioskodawcę w związku ze sporem powstałym na gruncie stosunku pracy. Przedmiotowe odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej. Szkoda polegała na poniesieniu przez Wnioskodawcę kosztów postępowania sądowego (w tym kosztów obsługi prawnej) w związku ze sporem zaistniałym pomiędzy pracodawcą a Wnioskodawcą. Na mocy ugody pracodawca zobowiązał się zwrócić Wnioskodawcy koszty poniesione przez Wnioskodawcę w związku z prowadzeniem sporu. Świadczenie nie zostało przyznane Wnioskodawcy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wypłacone świadczenie nie dotyczyło korzyści, które Wnioskodawca mógł osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody.

Z racji tego, że odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b tejże ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma pierwszeństwo przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Jak wskazał w opisie stanu faktycznego Wnioskodawca, odszkodowanie zostało obliczone na podstawie art. 415 Kodeksu cywilnego, w zw. z art. 361 § 1 i § 2 Kc, w kwocie 260.205,00 zł, stanowiącej stratę w majątku Wnioskodawcy obejmującej koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej poniesione dotychczas przez Wnioskodawcę, w związku ze sporem powstałym na gruncie stosunku pracy. Świadczenie dotyczy szkody rzeczywistej. Szkoda polegała na poniesieniu przez Wnioskodawcę kosztów postępowania sądowego (w tym kosztów obsługi prawnej) w związku ze sporem zaistniałym pomiędzy pracodawcą a Wnioskodawcą.

Kwota odszkodowania zasądzona na rzecz Wnioskodawcy nie wynika jak wymaga tego przepis konstytuujący rzeczone zwolnienie wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Owszem, Wnioskodawca wskazał, że kwota odszkodowania została obliczona na podstawie art. 415 K.c. w zw. z art. 362 § 1 i § 2 K.c., jednakże kwota ta, ani zasady jej ustalenia nie wynikała wprost z przepisów odrębnych ustaw.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że na gruncie opisanego stanu faktycznego, zasądzona na rzecz Wnioskodawcy kwota nie korzysta z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ ani jej wysokość, ani zasady ustalania, nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Odnosząc się do możliwości zastosowania zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b, należy zauważyć, że punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy, niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Zakres zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje zatem tylko te odszkodowania lub zadośćuczynienia, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które nie zostały otrzymane z związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub nie dotyczyły korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, czyli tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą stanowiącą poniesienie straty. Przy tym, chodzi tu zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym).

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie natomiast niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Odszkodowanie/zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści (zysków), jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, jak również odszkodowanie/ zadośćuczynienie otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Racjonalność przyjętego przez ustawodawcę rozwiązania wyraża się w tym, że odszkodowanie z tytułu utraconego zysku powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie podatnik, który korzyść utracił, znalazłby się w sytuacji korzystniejszej niż podatnik, który korzyść osiągnął. Odszkodowanie ma mieć na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie. W przypadku utraconych korzyści, gdyby podatnik je osiągnął, co do zasady podlegałby z tytułu ich otrzymania opodatkowaniu. Zwolnienie od opodatkowania odszkodowania z tytułu utraconych korzyści uprzywilejowałoby zatem odszkodowanie w porównaniu do wartości (korzyści) normalnie osiągniętych (tzn. uzyskanych w przypadku niewyrządzenia szkody), co z przedmiotowego punktu widzenia sprzeczne byłoby z konstytucyjną zasadą powszechności i równości opodatkowania.

W przedmiotowej sprawie odszkodowanie przyznane na podstawie ugody sądowej, które otrzymał Wnioskodawca, dotyczy szkody rzeczywistej. Szkoda polegała na poniesieniu przez Wnioskodawcę kosztów postępowania sądowego (w tym kosztów obsługi prawnej) w związku ze sporem zaistniałym pomiędzy pracodawcą a Wnioskodawcą, co spowodowało ubytek w majątku. Zatem, stwierdzić należy, że zostały spełnione przesłanki wskazane w ww. przepisie oraz nie zaistniały warunki wyłączające zastosowanie analizowanego zwolnienia.

Zatem skoro Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie na podstawie ugody sądowej za poniesioną szkodę, odszkodowanie nie dotyczyło utraconych korzyści oraz nie było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, wobec powyższego, odszkodowanie to spełnia wszystkie przesłanki umożliwiające skorzystanie ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy zgodnie, z którym przyznane przez Sąd odszkodowanie za szkodę rzeczywistą, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest prawidłowe.

Odnosząc się do powołanych wyroków Sądów, wskazać należy, że nie są one wiążące dla tutejszego Organu. Organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego, nie negując jednak orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto wyjaśnić należy, że w toku postępowania w sprawie wydania interpretacji upoważniony organ nie przeprowadza jakiegokolwiek postępowania dowodowego, a informacje niezbędne do wydania interpretacji czerpie wyłącznie z przedstawionego przez stronę opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie się różnił od stanu występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego. Należy też zauważyć, że na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia w toku ewentualnego postępowania podatkowego okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej