Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem – w zakresie pytania nr 1 – w związku z opisaną w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, dokonywaną przez Bank wypłatą Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu na rzecz Kredytobiorcy, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód podatkowy, a tym samym Bank nie jest obowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Państwa zdaniem – w zakresie pytania nr 2 – opisana w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, wypłata Odsetek ustawowych dokonywana przez Bank od dnia 1 stycznia 2021 r. na rzecz Kredytobiorcy jest wolna od podatku dochodowego po stronie Kredytobiorcy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, a tym samym Bank nie jest obowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Uzasadnienie Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 1:

W myśl art. 42a ust. 1 ustawy o PIT:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Przywołany przepis nakłada obowiązek informacyjny na podmioty, które dokonują wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT – tj. wypłat należności lub świadczeń stanowiących dla podatników tzw. przychody z innych źródeł. Obowiązek sporządzenia według ustalonego wzoru informacji o wysokości przychodów i przesłania jej podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu obejmuje przy tym co do zasady wszystkie podmioty dokonujące wypłat omawianych należności (świadczeń) z wyjątkiem osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

W celu ustalenia, czy w sytuacji opisanej w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym – w zakresie wypłaty Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu – na Banku spoczywa obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, należy więc zweryfikować, czy wskutek dokonania Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu Bank dokonuje wypłaty na rzecz Kredytobiorcy należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

W związku z użyciem przez ustawodawcę wyrażenia „w szczególności” w przywołanym przepisie, należy stwierdzić, że katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem o charakterze otwartym. Natomiast zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie wskazuje się, że zalicza się do niego te przychody, które rodzą obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o PIT, ale nie mogą być przyporządkowane do żadnego innego ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b tej ustawy [tak np. W. Modzelewski, M. Słomka (red.), Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyd. 17, Warszawa 2022].

W rezultacie, Państwa zdaniem, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy w związku z dokonaniem przez Bank wypłaty Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu po stronie Kredytobiorcy dochodzi w ogóle do powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.

Przychód w rozumieniu ustawy o PIT.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o PIT:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6,9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o PIT przychodami są zatem:

a)w przypadku pieniędzy i wartości pieniężnych – kwoty i wartości otrzymane czy też postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym,

b)w przypadku otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń - wartości otrzymanych świadczeń [J. Marciniuk (red.), Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Wyd. 18, Warszawa 2017].

Zarówno w orzecznictwie (praktyce interpretacyjnej), jak i w doktrynie wskazuje się, że elementem istotnym dla uznania danego świadczenia za przychód podatkowy jest uzyskanie przez podatnika realnego przysporzenia majątkowego. O uzyskaniu przychodu można mówić zatem jedynie w sytuacji, gdy podatnik uzyskuje rzeczywistą korzyść majątkową – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych zwiększających jego aktywa (pieniędzy, wartości pieniężnych, świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w rezultacie określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

Powyższe oznacza, że nie każda otrzymana przez podatnika kwota prowadzi do powstania po jego stronie przychodu podatkowego dla celów PIT. Dla rozpoznania przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o PIT nie jest bowiem wystarczające zidentyfikowanie strumienia pieniężnego, który płynie w kierunku podatnika. Konieczne jest przy tym również ustalenie, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które powoduje rzeczywiste wzbogacenie się podatnika (przyrost w jego majątku).

Stanowisko takie potwierdzają sądy administracyjne oraz organy podatkowe. Przykładowo w wyroku z 29 listopada 2018 r., sygn. akt II FSK 799/18, Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) wskazał, iż:

Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Dyrektor KIS”) w interpretacji indywidualnej z 2 grudnia 2022 r., sygn. 0114-KDIP3-2.4011.965.2022.1.JK3, stwierdził, że:

Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Z kolei w interpretacji indywidualnej z 3 marca 2022 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.905.2021.5.MAP, organ interpretacyjny uznał, że:

(...) do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów nakładów własnych poczynionych za inny podmiot, pod warunkiem, że ów zwrot rzeczywiście odpowiada kwocie uprzednio poniesionych nakładów.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione także w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 9 lutego 2023 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.696.2022.1.MM, czy z 1 sierpnia 2022 r., sygn. 0114-KDIP2- 2.4011.492.2022.2.IN.

Powyższe rozstrzygnięcia potwierdzają, że pomimo literalnego brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT – zgodnie z którym za przychody uważa się wszelkie pieniądze i wartości pieniężne otrzymane przez podatnika – nie każda kwota otrzymana przez podatnika skutkuje powstaniem po jego stronie przychodu podatkowego podlegającego opodatkowaniu PIT.

W szczególności do powstania przychodu podatkowego skutkującego realnym przysporzeniem majątkowym nie prowadzi zwrot wydatków poniesionych pierwotnie przez podatnika i następnie mu zwróconych. W takiej sytuacji koszty są w pierwszej kolejności ponoszone (finansowane) z własnych środków podatnika, a następnie zwracane na jego rzecz – a w konsekwencji po jego stronie nie powstaje przysporzenie majątkowe, lecz jedynie „wyrównanie” (w całości lub w części) wcześniejszego uszczuplenia jego majątku.

Na brak przysporzenia majątkowego w takich sytuacjach wskazywały sądy administracyjne. Przykładowo NSA w wyroku z 31 sierpnia 2017 r., sygn. akt II FSK 2253/15, stwierdził, że:

Opodatkowaniu podlega wyłącznie definitywne przysporzenie (art. 1, art. 9 ust. 1 i 2 u.p.d.o.f.), a w przypadku zwrotu już poniesionego wydatku nie dochodzi do zwiększenia aktywów (podatnik odzyskuje aktywa, które wcześniej posiadał). Nie ma więc przedmiotu opodatkowania.

Podsumowując poczynione rozważania, w Państwa ocenie, należy przyjąć, że nie każdy strumień środków pieniężnych płynących w kierunku podatnika powinien być rozpatrywany jako zdarzenie powodujące osiągnięcie przychodu podatkowego dla celów PIT. Przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PIT jest bowiem określonym – a więc realnym i wymiernym – przyrostem majątkowym. Tym samym jego powstanie musi mieć charakter definitywny i nie może stanowić wyłącznie zwrotu uprzednio rzeczywiście poniesionych przez podatnika wydatków.

Brak powstania przychodu po stronie Kredytobiorców w związku ze Zwrotem świadczenia głównego oraz Zwrotem kosztów procesu.

Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, w Państwa ocenie należy zbadać, czy otrzymanie przez Kredytobiorcę Zwrotu świadczenia głównego i Zwrotu kosztów procesu na skutek Wyroku (tj. Wyroku stwierdzającego nieważność lub Wyroku stwierdzającego abuzywność) stanowi określone i rzeczywiste przysporzenie po stronie Kredytobiorcy (podatnika), tj. czy prowadzi do faktycznego przyrostu majątkowego osiągniętego przez Kredytobiorcę.

W Państwa ocenie Zwrot świadczenia głównego i Zwrot kosztów procesu stanowi wyłącznie „wyrównanie” i zwrócenie poniesionych przez Kredytobiorcę w przeszłości wydatków, które zapłacił On uprzednio ze swoich własnych środków. Kwoty te nie powodują więc faktycznego przyrostu majątku Kredytobiorcy, a tylko prowadzą do „zrekompensowania” wcześniejszego zmniejszenia tego majątku. W konsekwencji zarówno Zwrot świadczenia głównego, jak i Zwrot kosztów procesu nie spełniają warunków koniecznych dla uznania ich za zwiększenie majątku podatnika – ani przez zwiększenie jego aktywów, ani też poprzez zmniejszenie jego pasywów czy zobowiązań.

Co istotne, w przypadku Zwrotu świadczenia głównego kwoty otrzymywane przez Kredytobiorcę stanowią równowartość świadczeń nienależnie pobranych w przeszłości przez Bank – były one bowiem pobierane na podstawie nieważnej Umowy kredytu (w przypadkach dotyczących Wyroków stwierdzających nieważność) lub też wskutek zastosowania bezskutecznych (abuzywnych) klauzul waloryzacyjnych (denominacyjnych/indeksacyjnych) (w przypadkach dotyczących Wyroków stwierdzających abuzywność).

Potwierdza to, że Zwrot świadczenia głównego stanowi jedynie „wyzerowanie” nienależnych i opartych na nieważnych czy abuzywnych postanowieniach umownych rozliczeń pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcą, a więc — stanowiąc tylko przywrócenie stanu majątku Kredytobiorcy do odpowiadającego sytuacji, w której nie pobrano by z tego majątku nienależnych Bankowi świadczeń – nie prowadzi on do przysporzenia majątkowego po stronie Kredytobiorcy.

Także Zwrot kosztów procesu nie stanowi realnego wzrostu majątku Kredytobiorcy. Należy bowiem zaznaczyć, że koszty procesu, które są - w postaci Zwrotu kosztów procesu - rekompensowane Kredytobiorcy, zostały przez niego rzeczywiście poniesione w przeszłości, a wskutek Wyroku są mu jedynie zwracane, nie doprowadzając tym samym do przysporzenia majątkowego po jego stronie.

Państwa zdaniem na podkreślenie zasługuje fakt, że stanowisko przedstawione w niniejszej części wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej znajduje swoje potwierdzenie w praktyce interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 27 marca 2023 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.72.2023.2.DA, Dyrektor KIS wskazał, że:

(...) Sąd Apelacyjny (...) oddalił apelację Banku i zasądził na Pana rzecz kwotę (...) zł wraz z odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Wobec tego, w ramach rozliczeń z Bankiem zwrócono Panu wszystkie wpłacone przez Pana a nadpłacone raty kapitałowo-odsetkowe ponad kwotę wypłaconego kapitału kredytu oraz inne kwoty (np. koszty zastępstwa procesowego, opłaty sądowe, skarbowe, odsetki od zasądzonej kwoty). Bank zachował kwotę wypłaconego kapitału kredytu.

Wobec powyższego wskazać należy, że otrzymanie przez Pana środków pieniężnych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie jest Pana przychodem. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do Banku. Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Także w interpretacji indywidualnej z 29 czerwca 2022 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.355.2022.1.SR, Dyrektor KIS stanął na stanowisku, że:

(...) Wnioskodawczyni (wraz z trzema innymi kredytobiorcami) zawarła umowę o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem franka szwajcarskiego. W dniu (...) Sąd Okręgowy wydał wyrok, w którym ustalił, że Umowa zawarta pomiędzy Kredytobiorcami a Bankiem jest nieważna oraz zasądził od Banku na rzecz Kredytobiorców kwoty .... zł i CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 lipca 2021 r. do dnia zapłaty. Sąd w treści uzasadnienia ww. wyroku wskazał, że Umowa była nieważna ze względu na występujące w niej klauzule abuzywne co do mechanizmu indeksacji, a także pobieranie opłaty manipulacyjnej. Powyższy wyrok uprawomocnił się na skutek oddalenia apelacji Banku w dniu (...) przez Sąd Apelacyjny.

Wobec powyższego wskazać należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię środków pieniężnych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie będzie przychodem Wnioskodawczyni. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Nią przysporzenia majątkowego, wzrostu Jej majątku. Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła wcześniej do Banku. Pieniądze te nie będą przychodem Wnioskodawczyni w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie będzie skutkować po stronie Wnioskodawczyni powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, Wnioskodawczyni nie będzie miała obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Podobnie w zakresie zwrotów kosztów mających charakter opisanych w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym Zwrotów kosztów procesu organy podatkowe uznają, że tego rodzaju zwroty kosztów nie powinny stanowić przychodów podlegających opodatkowaniu po stronie osób je otrzymujących na gruncie przepisów ustawy o PIT.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 września 2015 r., sygn. IPPB4/4511-734/15-5/MS, zostało wskazane, że:

(...) zwrócone na rzecz Wnioskodawcy koszty postępowania sądowego nie stanowią przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawcy w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu zostały Wnioskodawcy zwrócone. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo. W konsekwencji, podmiot zwracający ten koszt, tj. w przedmiotowej sprawie Spółka nie ma obowiązku wykazywania tego kosztu w informacji PIT-8C, a tym samym podatnik opodatkowywania tych kwot w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym je otrzymał.

Także w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 31 maja 2021 r., sygn. 0112-KDIL2- 1.4011.128.2021.3.DJ, organ interpretacyjny przedstawił podejście, zgodnie z którym:

(...) należy wskazać, że zwrócone na rzecz Wnioskodawców koszty postępowania sądowego nie stanowią przysporzenia po ich stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawców w związku z dokonanym zwrotem kosztów postępowania sądowego nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.

Mając na uwadze powyższą argumentację, jak również przywołane przykłady praktyki interpretacyjnej organów podatkowych oraz praktyki orzeczniczej sądów administracyjnych, w Państwa ocenie należy stwierdzić, że kwoty Zwrotów świadczenia głównego oraz Zwrotów kosztów procesu nie stanowią – po stronie Kredytobiorców – przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

W konsekwencji, skoro w związku z dokonywaniem Zwrotów świadczenia głównego oraz Zwrotów kosztów procesu po stronie Kredytobiorców nie powstaje przychód w rozumieniu ustawy o PIT, to tym samym nie sposób mówić o wypłacie przez Bank kwot stanowiących przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.

W rezultacie na Banku nie spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Ponadto brak obowiązku wystawienia informacji, o której mowa w art. 42 ust. 1 ustawy o PIT, w związku z dokonaniem zwrotu płatności na rzecz klienta potwierdził m. in. NSA w wyroku z 30 listopada 2021 r., sygn. akt II FSK 653/19, oraz Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 14 października 2022 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4011.699.2022.1.MKA.

Reasumując, Państwa zdaniem, w związku z opisaną w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, dokonywaną przez Bank wypłatą Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu na rzecz Kredytobiorcy, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód podatkowy, a tym samym Bank nie jest obowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Uzasadnienie Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 2:

Jak zostało omówione powyżej – w części uzasadnienia Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 1 – przywołany uprzednio art. 42a ust. 1 ustawy o PIT nakłada obowiązek informacyjny na podmioty, które dokonują wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT – tj. wypłat należności lub świadczeń stanowiących dla podatników tzw. przychody z innych źródeł.

Obowiązek sporządzenia według ustalonego wzoru informacji o wysokości przychodów i przesłania jej podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu obejmuje przy tym co do zasady wszystkie podmioty dokonujące przedmiotowych wypłat (świadczeń) z wyjątkiem osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Ustawodawca wprowadził natomiast do omawianej regulacji odstępstwo od ogólnej zasady zobowiązującej osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej do sporządzania informacji, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Zgodnie z analizowanym przepisem dokonujący wypłat należności (świadczeń) nie są bowiem obowiązani do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłania jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, jeżeli należność (świadczenie) stanowi dochód (przychód) wymieniony w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c ustawy o PIT czy też dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do wskazanego wyjątku obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, nie powstaje w szczególności w przypadku, w którym wypłacane należności (świadczenia) zostały enumeratywnie wymienione w art. 21 ustawy o PIT, definiującym zwolnienia przedmiotowe z opodatkowania PIT na gruncie tej ustawy.

W Państwa ocenie na szczególną uwagę w odniesieniu do omawianego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego zasługuje przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, który został wprowadzony do tej ustawy 1 stycznia 2022 r.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT:

Wolne od podatku dochodowego są (...) odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednocześnie na mocy przepisu intertemporalnego wprowadzonego przez art. 70 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm., dalej: „ustawa nowelizująca”) przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, o którym mowa powyżej, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Państwa zdaniem wypłacane od 1 stycznia 2021 r. Odsetki ustawowe - które zasądzane i/lub wypłacane są, odpowiednio, na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego i/lub na podstawie art. 98 § 1¹ ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (dalej „Kodeks postępowania cywilnego”), za opóźnienie w zapłacie dochodzonego przez Kredytobiorcę Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu – stanowią odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności, o których mowa w analizowanym art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Stanowisko, zgodnie z którym odsetki ustawowe należne na mocy art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego stanowią kategorię odsetek mogących podlegać przywołanej regulacji, prezentowane jest również przez organy interpretacyjne. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 3 lutego 2023 r., sygn. 0115-KDIT1.4011.711.2022.2.MST, wskazano, że:

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (...). Jak już wskazywano, nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu.

(...) I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

(...) przyznane Panu odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji odsetki wypłacone Panu z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania również są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b powołanej ustawy. Pana stanowisko zaprezentowane we wniosku jest więc prawidłowe.

Przywołane rozstrzygnięcie potwierdza, że odsetki wypłacone na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego mogą być objęte zakresem stosowania art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Tym samym odsetki wypłacone na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego mogą być wolne od podatku dochodowego – pod warunkiem, że są naliczone i wypłacone z tytułu nieterminowej wypłaty należności, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jest wolna od podatku dochodowego lub od której na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W Państwa ocenie również odsetki wypłacone na podstawie art. 98 § 1¹ Kodeksu postępowania cywilnego stanowią kategorię odsetek, które mogą być objęte zakresem stosowania art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Zgodnie bowiem z art. 98 § 1¹ Kodeksu postępowania cywilnego:

Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.

Powyższe oznacza, że także odsetki wypłacane na podstawie art. 98 § 1¹ Kodeksu postępowania cywilnego stanowią odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia w postaci zwrotu kosztów procesu. Tym samym, w Państwa ocenie, również te odsetki powinny być uznane za „odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności”, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Konsekwentnie, w celu weryfikacji, czy Odsetki ustawowe wypłacane od 1 stycznia 2021 r. na rzecz Kredytobiorcy wolne są od podatku dochodowego, należy ustalić, czy nieterminowo wypłacona należność będąca podstawą tych Odsetek ustawowych – którą jest dochodzony przez Kredytobiorcę Zwrot świadczenia głównego oraz Zwrot kosztów procesu – nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, względnie jest wolna od podatku dochodowego lub czy na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od niej poboru podatku.

Jak wykazano w uzasadnieniu Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 1, zarówno Zwrot świadczenia głównego, jak też Zwrot kosztów procesu nie prowadzi do przysporzenia majątkowego po stronie Kredytobiorcy. Nie powodują one faktycznego przyrostu majątku Kredytobiorcy, a tylko prowadzą do „wyrównania” wcześniejszego zmniejszenia w tym majątku – i tym samym nie stanowią przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. W rezultacie Zwrot świadczenia głównego oraz Zwrot kosztów procesu – nie powodując w ogóle powstania przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PIT – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na gruncie ustawy o PIT.

Należy więc wskazać, że Odsetki ustawowe spełniają oba warunki pozwalające na uznanie ich za odsetki objęte powyższym przepisem, tj.:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności – Zwrotu świadczenia głównego oraz Zwrotu kosztów procesu przez Bank na rzecz Kredytobiorcy – oraz

2)świadczenie, od którego są one naliczane (tj. Zwrot świadczenia głównego oraz Zwrot kosztów procesu) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, bowiem nie stanowi przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PIT.

Tym samym z powyższego wynika, że wypłacane od dnia 1 stycznia 2021 r. Odsetki ustawowe z tytułu nieterminowej wypłaty należności – którą jest dochodzony przez Kredytobiorcę Zwrot świadczenia głównego oraz Zwrot kosztów procesu – są wolne od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Na potwierdzenie prawidłowości powyższego stanowiska przywołać należy w szczególności interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 22 lipca 2022 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4011.388.2022.2.IN, zgodnie z którą:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że:

–21 kwietnia 2008 roku zawarła Pani umowę kredytu z (...),

–Bank ten jest podmiotem, który podlega nadzorowi państwowemu organowi nadzoru nad rynkiem finansowym uprawnionym do udzielania kredytów,

–Ww. umowa została zawarta przez Panią we frankach szwajcarskich w celu spłaty kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe,

–15 stycznia 2019 roku (...) zasądził od banku na rzecz Pani kwotę (...) zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego,

–22 lipca 2021 r. (...) wypłacił Pani zasądzoną kwotę główną wraz z odsetkami,

–Bank wystawił Informację PIT-11, gdzie wykazał przychód z tytułu wypłaconych Pani odsetek ustawowych w kwocie (...) zł,

–Ww. odsetki zostały naliczone po uprawomocnieniu się wyroku.

Wątpliwości zgłoszone w Pani wniosku dotyczą zwolnienia z opodatkowania przychodów uzyskanych z tytułu zasądzonych odsetek ustawowych naliczonych i wypłaconych po uprawomocnieniu się wyroku.

(...) W opisanej sytuacji odsetki dotyczą kredytu, tj. świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Odsetki podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku, mimo wystawienia przez Bank informacji PIT-11, nie wykazuje Pani ww. odsetek w zeznaniu rocznym.

Także w przywołanej już interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 27 marca 2023 r., sygn. 0113- KDIPT2-2.4011.72.2023.2.DA, organ interpretacyjny wskazał, że:

(...) zawarł Pan umowę o kredyt hipoteczny, który został udzielony w złotych polskich, a jego faktyczne saldo zadłużenia było indeksowane do waluty CHF. W dniu (...) Sąd Okręgowy wydał wyrok, w którym ustalił, że zawarta umowa o kredyt hipoteczny jest nieważna w całości oraz zasądził od Banku na Pana rzecz następujące kwoty:

–(...) zł (...) gr oraz (...) CHF z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia (...) do dnia zapłaty,

–(...) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na skutek apelacji (...) Sąd Apelacyjny w orzeczeniu z dnia (...) oddalił apelację Banku i zasądził na Pana rzecz kwotę (...) zł wraz z odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

(...) wskazać należy, że otrzymanie przez Pana środków pieniężnych tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń nie jest Pana przychodem. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota to zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do Banku. Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie ma Pan obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

(...) Skoro otrzymany przez Pana zwrot nadpłaconych rat kredytu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego świadczenia odsetki ustawowe za opóźnienie będą zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

W konsekwencji, zasądzone wyrokiem odsetki ustawowe za opóźnienie są w całości zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z uwagi na powyższą argumentację, jak również na przywołane przykłady praktyki interpretacyjnej organów podatkowych, w Państwa ocenie należy uznać, że kwoty Odsetek ustawowych wypłacane Kredytobiorcom są – po stronie tych Kredytobiorców – wolne od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

W konsekwencji – skoro obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT, nie obejmuje podmiotów dokonujących wypłat należności (świadczeń) stanowiących dochody (przychody) wymienione w art. 21 ustawy o PIT, a wypłacane od 1 stycznia 2021 r. Odsetki ustawowe opisane w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanowią dochód (przychód) wymieniony w art. 21 ustawy o PIT (w ust. 1 pkt 95b tego artykułu) — na Banku nie spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Na prawidłowość powyższego stwierdzenia wskazuje również m. in. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 17 października 2022 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.481.2022.3.NM, w której organ interpretacyjny stwierdził (odstępując przy tym od uzasadnienia prawnego swojej oceny), że prawidłowe jest stanowisko podatnika, zgodnie z którym:

(...) zwolnieniu z opodatkowania podlegają otrzymane odsetki w związku z nieterminową wypłatą należności zwolnionych od podatku na podstawie ustawy PIT (art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy PIT).

W opinii Spółki, Odszkodowania wypłacone na podstawie wyroku sądowego podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy PIT. Skoro takie Odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania to także odsetki od Odszkodowania podlegają zwolnieniu.

(...) W konsekwencji, Wnioskodawca jest zdania, iż z tytułu wypłaconych odsetek po dniu 1 stycznia 2021 r. od zasądzonej kwoty Odszkodowania sądowego nie jest On zobowiązany sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu na podstawie art. 42a ustawy PIT.

W związku z powyższym, Państwa zdaniem, opisana w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, dokonywana przez Bank wypłata Odsetek ustawowych od 1 stycznia 2021 r. na rzecz Kredytobiorcy jest wolna od podatku dochodowego po stronie Kredytobiorcy na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT, a tym samym Bank nie jest obowiązany do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (Kredytobiorcy) wykonuje swoje zadania, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe. Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

–stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz

–zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

– Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

– Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

– Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

–w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

–w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.