Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lipca 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 sierpnia 2022 r. (wpływ 23 sierpnia 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani podatniczką podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz podlega Pani nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Od 2019 r. jest Pani osobą rozwiedzioną na podstawie wyroku rozwodowego Sądu Okręgowego w ... bez orzekania o winie; orzeczenie uprawomocniło się z dniem 7 listopada 2019 r., sygn. akt .../18. Z zakończonego małżeństwa ma Pani córkę MN, która ma obecnie 6 lat (data urodzenia dziecka ... 2016 r.). Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką obojgu rodzicom ustalając miejsce zamieszkania dziecka przy matce (Pani). Alimenty na córkę zostały zgodnie ustalone w kwocie .... zł miesięcznie.

W myśl wyroku rozwodowego plan kontaktów ojca z dzieckiem wygląda następująco: ojciec będzie miał prawo do kontaktu z córką poza jej stałym miejscem zamieszkania i bez obecności matki:

-w każdy wtorek każdego tygodnia od godz. 16.00 do 20.00,

-w co drugi czwartek od godz. 16.00 do 20.00,

-w co drugi weekend miesiąca począwszy od piątku (tj. ojciec będzie odbierał córkę z przedszkola) do niedzieli do godz. 20.00,

-w każde Święta Bożego Narodzenia, w dniu 26 grudnia od godz. 10.00 do godz. 20.00,

-w każde Święta Wielkanocne, w Wielki Poniedziałek od godz. 10.00 do godz. 20.00,

-w okresie wakacyjnym (lipiec - sierpień) 1 tydzień, począwszy od rozpoczęcia przez córkę nauki szkolnej,

-2 tygodnie - w okresie ferii zimowych w pierwszym tygodniu ferii zimowych, począwszy od piątku poprzedzającego ten tydzień od godz. 18.00 do kolejnej niedzieli do godz. 18.00.

W rzeczywistości kontakty ojca z córką nie są tak częste. W 2021 r. córka była odbierana przez ojca z przedszkola w większość wtorków i czwartków około godziny 17.00 i około godziny 20.00 odwożona przez niego do domu, w niektóre weekendy w sobotę około godziny 10.00 ojciec odbierał córkę od matki (Pani) i przywoził do domu około godziny 20.00 w niedzielę. Ze względu na częste choroby syna byłego męża, jak również Waszej córki, spędza ona u ojca średnio jeden weekend w miesiącu, czasami dwa. W domku szeregowym ojca i jego partnerki córka nie posiada swojego pokoju, jedynie kącik w gabinecie ojca z miejscem do spania oraz zabawkami. Ojciec spędza też z córką drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia oraz drugi dzień Świąt Wielkanocnych. Córka uczęszcza do przedszkola, więc ojciec jeszcze nie spędzał z nią ferii zimowych ani wakacji. Córka na co dzień mieszka z Panią, ma swój pokój, w którym znajdują się jej zabawki i ubrania. Codziennie rano zawozi Pani córkę do przedszkola i odbiera w poniedziałki, środy i piątki; we wtorki i w czwartki z przedszkola odbiera ją ojciec. Jest Pani odpowiedzialna za codzienne wychowanie córki - wizyty lekarskie, pilnowanie terminów szczepień, dodatkowe zajęcia, kontakty z wychowawcami w przedszkolu, z logopedą, psychologiem, naukę wierszyków i piosenek na przedstawienia, zakup ubrań, butów, lekarstw, przyborów do przedszkola, zabawek, książeczek i pozostałych przedmiotów codziennego użytku. Córka chodzi do prywatnego przedszkola, ponieważ nie chciała Pani wprowadzać kolejnych zmian w jej życiu po wyprowadzce ojca - między innymi stąd kwota alimentów jest wysoka (opłata za przedszkole wynosi 1 000-1 200 zł miesięcznie w zależności od obecności córki), jednak wszystkie inne, nawet większe wydatki na córkę ponosi Pani sama - remont pokoju wraz z kupnem nowych mebli, zapewnienie wyjazdów wakacyjnych co roku itp. W razie choroby opieka nad córką zawsze przypada Pani niezależnie od terminów kontaktów z ojcem. To Pani zwalnia się z pracy, kiedy córka jest chora, kiedy trzeba iść z nią do lekarza, Pani chodzi na przedstawienia w przedszkolu itp. Nie może Pani liczyć na ojca dziecka nawet w tzw. sytuacjach podbramkowych - w lutym 2020 r. musiała Pani spędzić kilka dni w szpitalu z powodu konieczności poddania się poważnej operacji, Pani były mąż odmówił zabrania córki na te kilka dni, ze względu na „brak możliwości jej przenocowania” (mieszkał wtedy w dwupokojowym mieszkaniu w bloku razem z partnerką i ich wspólnym synem). Od kwietnia 2020 r. zamieszkuje z Panią i Pani córką Pani partner (jest Pani w związku nieformalnym - konkubinacie). Partner nie przysposobił i nie zamierza przysposobić Pani córki. Partner przez większość 2020 r. był kierowcą taksówki, pracował codziennie od 13.00 do 3.00, wstawał około godziny 11.00, więc praktycznie mijał się z Pani córką, która w godzinach 9-17 jest w przedszkolu. Ostatnie kilka miesięcy 2020 r. robił kurs na prawo jazdy kategorii C+E, w związku z tym jeszcze mniej czasu spędzał w domu. Od marca 2021 r. pracuje jako kierowca międzynarodowy, więc przebywa z Wami kilka dni w miesiącu, gdyż w wolnych dniach regularnie jeździ odwiedzać swoje dzieci z poprzedniego związku, które mieszkają w miejscowości oddalonej o ponad 200 km od .... Partner nie uczestniczy w żaden sposób w wychowaniu Pani córki, w żaden sposób nie łoży także na nią finansowo - utrzymuje tylko i wyłącznie swoje dzieci, byłą żonę i siebie. W 2021 r. uzyskiwała Pani dochody z tytułu umowy o pracę opodatkowane według skali podatkowej, nie prowadziła Pani działalności gospodarczej ani nie uzyskiwała dochodów z innych źródeł (najmu, dochodów kapitałowych itd.). Ze względu na wiek dziecka, nie uzyskiwało ono jakichkolwiek samodzielnych dochodów podlegających opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. Przez cały 2021 r. zamieszkiwała Pani wraz z córką. Zarówno do Pani, jak i do małoletniej córki, nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku tonażowym ani ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W 2021 r. córka nie otrzymywała zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że w 2021 r. samotnie wychowywała Pani córkę, natomiast jej ojciec sprawował nad nią opiekę w określonych przedziałach czasowych, tj. w większość wtorków i czwartków od godziny 17.00 do godziny 20.00 oraz średnio 1-2 weekendy w miesiącu od godziny 10.00 w sobotę do godziny 20.00 w niedzielę. Samodzielnie wychowuje Pani dziecko, ponieważ obowiązki związane z edukacją, codzienną opieką, opieką podczas choroby, wizytami u lekarza, organizowaniem wolnego czasu, rozwojem emocjonalnym oraz duchowym dziecka są na Pani głowie. Płacenie alimentów przez ojca i doraźne przebywanie z dzieckiem oraz zapewnianie mu atrakcji nie stanowi elementów wychowania. Pani wychowuje córkę, ponieważ sprawuje Pani nad nią stałą pieczę, a nie tylko doraźną, w określonych przedziałach czasowych. Córka mieszka z Panią. To Pani ponosi codzienny trud wychowywania córki, kształtowania jej osobowości.

Pytanie

Czy przysługuje Pani prawo złożenia korekty deklaracji PIT-37 za 2021 r. i rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.?

Pani stanowisko w sprawie:

W Pani ocenie, ma Pani prawo do skorzystania z możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128, ze zm., zwana dalej: u.p.d.o.f.), a tym samym ma Pani prawo do złożenia korekty deklaracji PIT-37 za 2021 r. w tym zakresie (za 2021 r. rozliczyła Pani PIT-37 indywidualnie). Ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko od spełnienia łącznie enumeratywnie określonych w u.p.d.o.f. przesłanek.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f., od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W Pani ocenie, realizuje Pani wszystkie powołane w cytowanym przepisie przesłanki, w związku z tym przysługuje Pani uprawnienie do rozliczenia się w określony w przepisie sposób. Ma Pani sądownie orzeczony rozwód z ojcem dziecka. Ojciec dziecka mieszka oddzielnie i to Pani samotnie wychowuje córkę ponosząc cały trud związany z jej kształceniem, organizowaniem wolnego czasu, rozwojem emocjonalnym oraz codzienną opieką nad nią lub opieką podczas choroby.

Pani ocenę potwierdza stanowisko wyrażone w interpretacji indywidualnej z dnia 25 lutego 2022 r. wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (0113-KDIPT2-2.4011.1176.2021.2.EC): „Niezbędną przesłanką (...) aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju”.

Uczestnictwo ojca dziecka w jej życiu w sposób opisany przez Panią, nie odbiera Pani tytułu rodzica samotnie wychowującego dziecko. Nie da się wychowywać dziecka w 100% samotnie, zresztą idea taka i możliwość rozliczenia wspólnie z dzieckiem tylko i wyłącznie takich osób (czyli np. wdów i wdowców pozbawionych rodziny) byłaby niezgodna z polityką prorodzinną. Podobny poglądy wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 9 października 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 1917/14: „W ocenie Sądu, racjonalny ustawodawca, tworząc normę celu społecznego i realizując deklarowaną w Konstytucji politykę prorodzinną, mającą wspierać wychowanie dzieci, nie mógł uzależnić preferencji podatkowych od wyeliminowania jednego z rodziców z opieki i wychowania dzieci w sytuacji, gdy z różnych życiowych względów rodzice nie wychowują tych dzieci wspólnie (w tym samym miejscu i czasie). Ochrona fiskalnych interesów Państwa, w żadnym razie nie może być konfrontowana z dobrem dzieci, w interesie których jest zapewnienie im możliwie najpełniejszego kontaktu, opieki i wychowania przez oboje rodziców. W ocenie Sądu, interpretacja zawartego w art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” musi uwzględniać nadrzędny interes dzieci i nie może tym samym zmierzać do wyeliminowania jednego z rodziców z udziału w ich wychowaniu. Inna interpretacja tego przepisu niweczyłaby podstawowy cel, jakiemu ma służyć analizowany przepis”.

Poza tym, zgodnie z punktem dziesiątym broszury „Rozliczenie osoby samotnie wychowującej dzieci - roczne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2020 r.” (194658/K): „W sytuacji gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany jedynie do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Stąd wnioskuje Pani, że przysługuje Pani rozliczenie wspólnie z dzieckiem jako samotnemu rodzicowi. Na możliwość rozliczenia się wspólnie z dzieckiem nie ma także wpływu fakt, że w chwili obecnej posiada Pani partnera, który z Wami zamieszkuje. By móc wspólnie rozliczyć się z dzieckiem nie jest wymagane, aby rodzic był osobą samotną, fakt pozostawania przez Panią w związku nieformalnym nie zmienia tego, że nadal samodzielnie wychowuje Pani dziecko. Ponadto, co najważniejsze w tym przypadku, partner w żaden sposób nie uczestniczy w wychowywaniu Pani córki - nie byłoby to fizycznie możliwe, ponieważ ma z nią kontakt średnio jeden, czasami dwa weekendy w miesiącu. Nie partycypuje również w kosztach jej utrzymania. Stanowisko, zgodnie z którym mimo zamieszkiwania z nowym partnerem matce przysługuje prawo do rozliczenia się wspólnie z dzieckiem, zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej z 12 września 2012 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (IBPBI1/1 /415-592/12/HK). Interpretacja zapadła w zbliżonym do Pani stanie faktycznym, bowiem wnioskodawczyni będąca matką samotnie wychowującą dzieci również zamieszkiwała z nowym partnerem, który nie uczestniczy w wychowaniu jej dzieci, ani finansowo, ani w żaden inny sposób – a więc analogicznie jak w Pani sytuacji. Organ interpretacyjny wyraził pogląd, zgodnie z którym „przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozbawiają podatnika prawa do preferencyjnego opodatkowania w sytuacji gdy zamieszkuje on z osobami niewychowującymi i nieobowiązanymi do wychowywania dzieci, np. w rozpatrywanej sprawie, z partnerem Wnioskodawczyni, który nie jest ojcem dwójki starszych dzieci Wnioskodawczyni. Skoro zatem Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazuje, iż (...) samotnie wychowuje dwoje dzieci (...) to bez znaczenia pozostaje fakt, iż zamieszkuje z konkubentem (nie będącym opiekunem prawnym ww. dzieci), który - jak wynika z opisu stanu faktycznego - nie wychowuje tychże dzieci ani nie partycypuje w kosztach ich utrzymania (do czego nie jest zobowiązany).”

Podsumowując, biorąc pod uwagę opisany przez Panią stan faktyczny, na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu z 2021 r. uważa Pani, że przysługuje Pani prawo do dokonania korekty zeznania PIT-37 za 2021 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r., od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Stosownie do treści art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W myśl natomiast art. 6 ust. 9 ww. ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

§posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

§wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),

§nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 2105, z późn. zm.), sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. 

Zgodnie z art. 70 ust. 2 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, w przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, zupełnie sama  (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu sprawy wynika, że od 2019 r. jest Pani osobą rozwiedzioną na podstawie wyroku rozwodowego Sądu Okręgowego. Z zakończonego małżeństwa ma Pani córkę, która ma obecnie 6 lat (data urodzenia dziecka ... 2016 r.). Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką obojgu rodzicom ustalając miejsce zamieszkania dziecka przy matce (Pani). Alimenty na córkę zostały zgodnie ustalone w kwocie .. zł miesięcznie. W myśl wyroku rozwodowego plan kontaktów ojca z dzieckiem wygląda następująco: ojciec będzie miał prawo do kontaktu z córką poza jej stałym miejscem zamieszkania i bez obecności matki: w każdy wtorek każdego tygodnia od godz. 16.00 do 20.00, w co drugi czwartek od godz. 16.00 do 20.00, w co drugi weekend miesiąca począwszy od piątku (tj. ojciec będzie odbierał córkę z przedszkola) do niedzieli do godz. 20.00, w każde Święta Bożego Narodzenia, w dniu 26 grudnia od godz. 10.00 do godz. 20.00, w każde Święta Wielkanocne, w Wielki Poniedziałek od godz. 10.00 do godz. 20.00, w okresie wakacyjnym (lipiec - sierpień) 1 tydzień, począwszy od rozpoczęcia przez córkę nauki szkolnej, 2 tygodnie - w okresie ferii zimowych w pierwszym tygodniu ferii zimowych, począwszy od piątku poprzedzającego ten tydzień od godz. 18.00 do kolejnej niedzieli do godz. 18.00. W rzeczywistości kontakty ojca z córką nie są tak częste. W 2021 r. córka była odbierana przez ojca z przedszkola w większość wtorków i czwartków około godziny 17.00 i około godziny 20.00 odwożona przez niego do domu, w niektóre weekendy w sobotę około godziny 10.00 ojciec odbierał córkę od matki (Pani) i przywoził do domu około godziny 20.00 w niedzielę. Ze względu na częste choroby syna byłego męża, jak również Waszej córki, spędza ona u ojca średnio jeden weekend w miesiącu, czasami dwa. W domku szeregowym ojca i jego partnerki córka nie posiada swojego pokoju, jedynie kącik w gabinecie ojca z miejscem do spania oraz zabawkami. Ojciec spędza też z córką drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia oraz drugi dzień Świąt Wielkanocnych. Córka uczęszcza do przedszkola, więc ojciec jeszcze nie spędzał z nią ferii zimowych ani wakacji. Córka na co dzień mieszka z Panią, ma swój pokój, w którym znajdują się jej zabawki i ubrania. Codziennie rano zawozi Pani córkę do przedszkola i odbiera w poniedziałki, środy i piątki; we wtorki i w czwartki z przedszkola odbiera ją ojciec. Jest Pani odpowiedzialna za codzienne wychowanie córki - wizyty lekarskie, pilnowanie terminów szczepień, dodatkowe zajęcia, kontakty z wychowawcami w przedszkolu, z logopedą, psychologiem, naukę wierszyków i piosenek na przedstawienia, zakup ubrań, butów, lekarstw, przyborów do przedszkola, zabawek, książeczek i pozostałych przedmiotów codziennego użytku. Córka chodzi do prywatnego przedszkola - stąd kwota alimentów jest wysoka, jednak wszystkie inne, nawet większe wydatki na córkę ponosi Pani sama - remont pokoju wraz z kupnem nowych mebli, zapewnienie wyjazdów wakacyjnych co roku itp. W razie choroby opieka nad córką zawsze przypada Pani niezależnie od terminów kontaktów z ojcem. To Pani zwalnia się z pracy, kiedy córka jest chora, kiedy trzeba iść z nią do lekarza, Pani chodzi na przedstawienia w przedszkolu itp. Nie może Pani liczyć na ojca dziecka nawet w tzw. sytuacjach podbramkowych. Od kwietnia 2020 r. zamieszkuje z Panią i Pani córką Pani partner (jest Pani w związku nieformalnym - konkubinacie). Partner nie przysposobił i nie zamierza przysposobić Pani córki. Partner nie uczestniczy w żaden sposób w wychowaniu Pani córki, w żaden sposób nie łoży także na nią finansowo - utrzymuje tylko i wyłącznie swoje dzieci, byłą żonę i siebie. W 2021 r. samotnie wychowywała Pani córkę, natomiast jej ojciec sprawował nad nią opiekę w określonych przedziałach czasowych, tj. w większość wtorków i czwartków od godziny 17.00 do godziny 20.00 oraz średnio 1-2 weekendy w miesiącu od godziny 10.00 w sobotę do godziny 20.00 w niedzielę. Samodzielnie wychowuje Pani dziecko, ponieważ obowiązki związane z edukacją, codzienną opieką, opieką podczas choroby, wizytami u lekarza, organizowaniem wolnego czasu, rozwojem emocjonalnym oraz duchowym dziecka są na Pani głowie. Płacenie alimentów przez ojca i doraźne przebywanie z dzieckiem oraz zapewnianie mu atrakcji nie stanowi elementów wychowania. Pani wychowuje córkę, ponieważ sprawuje Pani nad nią stałą pieczę, a nie tylko doraźną, w określonych przedziałach czasowych. Córka mieszka z  Panią. To Pani ponosi codzienny trud wychowywania córki, kształtowania jej osobowości. W 2021 r. uzyskiwała Pani dochody z tytułu umowy o pracę opodatkowane według skali podatkowej, nie prowadziła Pani działalności gospodarczej ani nie uzyskiwała dochodów z innych źródeł (najmu, dochodów kapitałowych itd.). Ze względu na wiek dziecka, nie uzyskiwało ono jakichkolwiek samodzielnych dochodów podlegających opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. Przez cały 2021 r. zamieszkiwała Pani wraz z córką. Zarówno do Pani, jak i do małoletniej córki, nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku tonażowym ani ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W 2021 r. córka nie otrzymywała zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

W tym miejscu należy podkreślić, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Wskazać również należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono,  aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica (przy którym dziecko mieszka) prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia  na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.           

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozbawiają podatnika prawa do preferencyjnego opodatkowania w sytuacji gdy zamieszkuje on z osobami niewychowującymi i nieobowiązanymi do wychowywania dzieci.

Zatem, skoro sama Pani wskazała w uzupełnieniu wniosku, że w 2021 r. samotnie wychowywała córkę, ponieważ sprawuje Pani nad nią stałą pieczę, a nie tylko doraźną, w określonych przedziałach czasowych, tak jak sprawuje jej ojciec, oraz że to Pani ponosi codzienny trud wychowywania córki, kształtowania jej osobowości - uznać należy, że w 2021 r. była Pani osobą samotnie wychowującą dziecko.

Zgodnie z art. 81 § 1 ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.),

Przy czym, zgodnie z art. 3 pkt 5 ww. ustawy,

Korekta deklaracji może dotyczyć każdej jej pozycji, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Może więc ona dotyczyć kwot odliczeń od dochodu z tytułu ulgi podatkowej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym poprawnym wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.

Przepisy ustawy Ordynacja podatkowa nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość z zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa).

Reasumując, należy uznać Panią za osobę samotnie wychowującą dziecko i tym samym przysługuje Pani prawo do rozliczenia się w 2021 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, określony w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, przysługuje Pani prawo do złożenia korekty zeznania za 2021 r. Związek nieformalny z nowym partnerem (konkubinat) nie wpływa na możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów przez Panią na zasadach przewidzianych dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie się różnił od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.   

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi Pani zastosować się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329, ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).