Temat interpretacji
Możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
3 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 29 czerwca 2022 r. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Zwraca się Pan o indywidualną interpretację przepisów dotyczących ulgi prorodzinnej, z której skorzystał Pan w latach rozliczeniowych 2020 i 2021 na własne dzieci.
Pan, jako osoba pracująca na umowę o pracę, która ma i posiada pełne prawa wychowawcze w stosunku do małoletnich dzieci, osiągająca dochody opodatkowane, ma prawo do rozliczenia się z Urzędem Skarbowym i skorzystania z ulgi prorodzinnej na dwoje swoich dzieci od początku kiedy Pan pamięta, gdyż Pana była już żona (rozwód w czerwcu 2021 r.) od 2015 r. do tej pory jest bezrobotna i nie osiąga żadnych opodatkowanych dochodów uprawniających do rozliczenia i skorzystania z ulgi prorodzinnej (nie składa deklaracji PIT). Matka dzieci jest osobą bezrobotną, utrzymującą się jedynie z 500 plus, alimentów dzieci i zasiłku rodzinnego. W związku w powyższych skorzystał Pan z pełnego odliczania ulgi rodzinnej.
Wyjaśnia Pan, że ma dwoje małoletnich dzieci. Z początkiem sierpnia 2020 r. wyprowadził się Pan od żony z ówczesnego wspólnego miejsca zamieszkania, pozostawiając pełne wyposażenie domu oraz własny samochód do wożenia dzieci do szkoły i zamieszkał Pan u ojca z uwagi na wystąpienie do Sądu z wnioskiem rozwodowym oraz na stan własnego zdrowia (operacja chirurgiczna i okres rehabilitacji 6 tygodni), płacąc regularnie dobrowolne alimenty od sierpnia 2020 r. na każde dziecko. Wystąpił Pan o rozwód z winy Pana żony, utrzymując stały kontakt i zainteresowanie dziećmi, spędzając z dziećmi urodziny, Święta Bożego Narodzenia, dbając, aby nic im nie brakowało pomimo utrudnień kontaktów ze strony matki dzieci.
W czerwcu 2021 r. zapadł wyrok rozwody za porozumieniem stron, gdzie dzieci zamieszkują z matką, a Pan ma pełne prawa rodzicielskie i prawo współdecydowania o rzeczach ważnych. W tym samym czasie Pana była żona została skazana prawomocnym wyrokiem Sądu za fałszowanie dokumentów kupna-sprzedaży Pana samochodu, który Pan jej pozostawił do wożenia dzieci. W akcie zemsty Pana była żona zgłosiła do komornika sądowego, że Pan nie płaci alimentów, choć otrzymywała je regularnie (sprawę skierował Pan do właściwego Sądu, gdzie toczy się postępowanie) oraz utrudnia Panu widzenia z dziećmi, gdzie również wystąpił Pan do Sądu Rejonowego o zmianę postanowienia Sądu Okręgowego i przejęcie władzy rodzicielskiej z uwagi na karygodne zaniedbania dzieci ze strony ich matki w wychowaniu i edukacji, którą zgłosiła również placówka szkolna, do której uczęszczają Pana dzieci - sprawa w toku.
Cały czas nadzoruje Pan dodatkowo przez instytucje państwowe stan dzieci, tj. NZOZ, szkoła i inne, aby zapewnić im przede wszystkim bezpieczeństwo i prawidłowy rozwój. Dzieciom kupowane były ubrania, przybory szkolne, których matka dzieci nie przyjmuje i są z powrotem odsyłane, zaś prezenty leżą i czekają, aż będzie mógł je Pan wręczyć osobiście. Trudny los rodzica alienacji przez matkę dzieci.
W uzupełnieniu wniosku wskazuje Pan, że:
-datą uprawomocnienia wyroku rozwodowego jest ... czerwca 2021 r.;
-data urodzenia córki … - ...lutego 2012 r., data urodzenia syna … - ... listopada 2009 r.;
-dzieci uczęszczały w latach podatkowych 2020-2021 do szkoły podstawowej nr … w …;
-w okresie obejmującym przedmiotowy wniosek posiadał Pan i nadal posiada pełną władzę rodzicielską, jak również matka dzieci;
-Sąd orzekł wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi obu stronom, tj. nad córką … urodzoną ... stycznia 2012 r. w … i synem … urodzonym 13 listopada 2009 r. w …, powierza pozwanej … zastrzegając dla powoda … prawo do współdecydowania w istotnych życiowo sprawach dzieci dotyczących ich wychowania, kształcenia i leczenia oraz prawo do osobistych kontaktów w miejscu i czasie ustalonym przez strony. Dzieci mają zasądzone alimenty i otrzymują je po 750 zł miesięcznie każde;
-w latach podatkowych 2020-2021 miał Pan pełną władzę rodzicielską. W 2020 r. mieszkał Pan wraz z dziećmi i ich matką pod jednym adresem, uczestniczył w wychowaniu dzieci, ich opiece, pomagał w nauce, jak również matka dzieci. Utrzymywał Pan całą rodzinę jako jedyna osoba pracująca w gospodarstwie domowym, płacąc rachunki i realizując potrzeby związane z egzystencją w społeczeństwie. Wykorzystywał Pan każdą okazję, żeby móc spędzać czas aktywnie z dziećmi oraz finansował ich potrzeby. Matka dzieci wykonywała codzienne czynności związane z opieką nad dziećmi, zajmowała się wychowaniem i pomocą w lekcjach. Po zmianie miejsca zamieszkania płacił Pan dobrowolnie sumy pieniędzy na utrzymanie dzieci, które mieszkały z matką, przekazywał Pan dodatkowo ubrania, elementy wyprawki szkolnej, a przy okazji uroczystości dzieci wręczał im drobne prezenty. W 2021 r. Pana kontakty osobiste były uzależnione od wyrażenia zgody na nie przez matkę dzieci. Pomimo tego, dodatkowo oprócz płaconych alimentów na dzieci, wspierane one były kupnem i wysyłaniem rzeczy edukacyjnych, drobnych prezentów, jak również wręczaniem dzieciom „kieszonkowego” na potrzeby własne przy kontaktach osobistych. Ponadto, uczestniczył Pan w urodzinach dzieci, jak również zabierał je w święta do restauracji;
-w roku podatkowym 2020 (od stycznia do lipca) utrzymywał Pan finansowo całą rodzinę jako jedyna osoba pracująca w gospodarstwie domowym, dodatkowo godząc warunki osoby pracującej z wychowywaniem dzieci, realizując ich potrzeby związane z zainteresowaniami edukacyjnymi i sportowymi, opłacając dodatkowo lekcje prywatne. Pomagał Pan w lekcjach plastycznych, językowych, matematycznych oraz opłacał zajęcia podczas ferii zimowych. Matka dzieci, jako osoba bezrobotna dysponująca czasem, zajmowała się wożeniem dzieci do szkoły, kiedy Pan pracował, robiła zakupy, wykonywała czynności domowej codzienności i pomagała w odrabianiu lekcji humanistycznych. Dzielił Pan się z matką dzieci równo obowiązkami domowymi wynikającymi z wychowywania dzieci. W sierpniu 2020 r. wyprowadził się Pan z miejsca zamieszkania matki i dzieci do oddalonego o 30 km innego miasta, z powodu złożenia pozwu rozwodowego. Od tego momentu dobrowolnie przekazywał Pan co miesiąc kwoty pieniężne po 500 zł na każde dziecko, tj. na ich utrzymanie i potrzeby (aż do czasu kiedy Sąd wyznaczył kwoty alimentów), zapewniał Pan dodatkowo dojazdy do szkoły swoim prywatnym samochodem, który użyczył do tych celów matce dzieci. We wrześniu i październiku nie miał Pan kontaktu osobistego z dziećmi z uwagi na zabieg chirurgiczny i okres rekonwalescencji pooperacyjnej. W tym czasie ograniczał się Pan do kontaktów telefonicznych. W listopadzie i grudniu 2020 r. spędzał Pan z dziećmi każde umożliwione Panu spotkanie, m.in. uczestniczył Pan w urodzinach i Świętach Bożego Narodzenia obdarowując dzieci prezentami, wspierał Pan dzieci poprzez przekazywanie im dodatkowo drobnych sum pieniężnych na słodycze, ubrania i edukację szkolną. W 2021 r. Pana kontakty z dziećmi były uzależnione wyłącznie od zgody ich matki, z których korzystał Pan poza ich miejscem zamieszkania. W 2021 r. dzieci i ich matka utrzymywały się z przyznanych alimentów i zasiłku, gdyż matka dzieci nie pracuje, więc znaczną część utrzymania ponosił Pan osobiście. Matka dzieci pomagała dzieciom w odrabianiu lekcji, dbała w podstawowym zakresie o prowadzenie gospodarstwa domowego, tj. pranie, wykonywanie posiłków i wożenie dzieci do szkoły, pomoc w nauce. Matka dzieci, po powzięciu informacji, że ma Pan nową partnerkę, utrudniała i odmawiała Panu w każdy możliwy sposób spotkań z dziećmi, jedynie na terenie szkoły miał Pan możliwość spotykać dzieci poza wiedzą ich matki, gdzie przekazywał Pan dzieciom według finansowych możliwości drobne sumy pieniędzy na ich własne potrzeby. Dodatkowo spłacał Pan rachunki za raty telewizora, który był w użytkowaniu dzieci oraz ich matki, rachunki za odbiór telewizji satelitarnej wraz z internetem, za które matka dzieci nie zapłaciła. Ponadto, był Pan w kontakcie z nauczycielami i pedagogiem szkolnym dzieci, śledząc ich postępy w nauce oraz z lekarzem rodzinnym, dowiadując się o stan zdrowia dzieci. Dodatkowo złożył Pan wniosek do Sądu o zmianę postanowienia w sprawie sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dziećmi, który aktualnie jest rozpatrywany przez Sąd Rejonowy w …;
-Pan jako osoba pracująca na podstawie umowy o pracę, która uprawniona jest do skorzystania z ulgi rodzinnej, w 2016 r. dostał ustne pozwolenie od matki dzieci na odliczenie całości ulgi w każdym kolejnym roku podatkowym i z tej możliwości korzystał, ponieważ matka dzieci nie mogła z niej korzystać z powodu braku dochodów uprawniających do odliczenia ulgi rodzinnej;
-nie jest Pan ojcem lub opiekunem prawnym innych dzieci;
-w 2020 r. i 2021 r. osiągnął Pan dochody opodatkowane wg skali podatkowej z tytułu umowy o pracę w zakładzie produkcyjnym … w …, które zostały opodatkowane i wykazane w PIT-37, a wszelkie zaliczki podatkowe od osób fizycznych zostały odprowadzone do US;
-w latach 2020-2021 nie prowadził Pan działalności gospodarczej;
-w 2020 r. i 2021 r. w stosunku do Pana i Jego dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo zawarte w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
-w ww. okresie Pana dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej;
-w 2020 r. i 2021 r. Pana dzieci nie osiągnęły dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pytanie
Czy miał Pan prawo skorzystać w całości z ulgi rodzinnej w latach podatkowych 2020-2021?
Pana stanowisko w sprawie
Jako osoba mająca władzę rodzicielską, będąca osobą współodpowiedzialną za opiekę nad małoletnimi, troszcząca się i wnosząca dobra do egzystencji dzieci w społeczeństwie, utrzymująca finansowo dzieci z opodatkowanego wynagrodzenia rozliczanego w corocznym zeznaniu podatkowym, miał Pan prawo do odliczenia w całości ulgi rodzinnej, gdyż matka dzieci nie może korzystać z ulgi rodzinnej z powodu braku uzyskiwania jakichkolwiek dochodów opodatkowanych, uprawniających do ulgi rodzinnej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.; Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1)wykonywał władzę rodzicielską;
2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1)jednego małoletniego dziecka – kwota 92 zł 67 gr, jeżeli dochody podatnika:
a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
2)dwojga małoletnich dzieci – kwota 92 zł 67 gr na każde dziecko;
3)trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
a)92 zł 67 gr odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b)166 zł 67 gr na trzecie dziecko,
c)225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.
Stosownie do art. 27f ust. 2b ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.
W myśl art. 27f ust. 2c ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2)wstąpiło w związek małżeński.
Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy:
W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r. wynika, że:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Stosownie do art. 26 ustawy Kodeks cywilny:
Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej (art. 26 § 1 ww. Kodeksu).
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy (art. 26 § 2 ww. Kodeksu).
Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1)odpis aktu urodzenia dziecka;
2)zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4)zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Natomiast, zgodnie z art. 27f ust. 7 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021r.:
Przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
Zgodnie z art. 6 ust. 8 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r.:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Na podstawie art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązującego do 31 grudnia 2021 r.:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.):
1)sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:
stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Zgodnie z art. 70 ust. 2 ww. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, w przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.
Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.
Zgodnie z przepisem art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359):
Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
W myśl art. 93 § 1 ww. Kodeksu:
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Stosownie do art. 95 ww. Kodeksu:
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu:
Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
Przepis art. 97 § 1 ww. Kodeksu mówi o tym, że:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Natomiast w art. 106 ww. Kodeksu wskazano, że:
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka.
Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
W myśl art. 107 § 2 ww. Kodeksu:
W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.
Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.
W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.
Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, stwierdzając; „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”
Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.
Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy.
Ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.
Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy.
Podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Z okoliczności opisanych we wniosku wynika, że w latach podatkowych 2020-2021 posiadał Pan i nadal posiada pełną władzę rodzicielską w stosunku do dwójki uczących się w szkole podstawowej dzieci. Z początkiem sierpnia 2020 r. wyprowadził się Pan od żony z ówczesnego wspólnego miejsca zamieszkania, pozostawiając pełne wyposażenie domu oraz własny samochód do wożenia dzieci do szkoły oraz wystąpił do Sądu z wnioskiem rozwodowym. W czerwcu 2021 r. za porozumieniem stron zapadł wyrok rozwody, który uprawomocnił się 28 czerwca 2021 r. Sąd orzekł wykonywanie władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci przez oboje rodziców wskazując miejsce zamieszkania dzieci przy matce, jednocześnie zastrzegając dla ojca dzieci prawo do współdecydowania w istotnych życiowo sprawach dotyczących dzieci i ich wychowania, kształcenia, leczenia oraz prawo do osobistych kontaktów w miejscu i czasie ustalonym przez strony. Dzieci mają zasądzone alimenty i otrzymują je po 750 zł miesięcznie każde. W tym samym czasie Pana była żona została skazana prawomocnym wyrokiem Sądu za fałszowanie dokumentów kupna-sprzedaży Pana samochodu, który pozostawił jej Pan do wożenia dzieci.
W 2020 r. mieszkał Pan wraz z dziećmi i ich matką pod jednym adresem, uczestniczył w wychowaniu dzieci, ich opiece, realizował potrzeby dzieci związane z zainteresowaniami edukacyjnymi i sportowymi, opłacał dodatkowo lekcje prywatne, pomagał w nauce, w lekcjach plastycznych, językowych, matematycznych oraz opłacał zajęcia podczas ferii zimowych. Utrzymywał Pan całą rodzinę jako jedyna osoba pracująca w gospodarstwie domowym, płacąc rachunki i realizując potrzeby związane z egzystencją w społeczeństwie. Wykorzystywał Pan każdą okazję, żeby móc spędzać czas aktywnie z dziećmi oraz finansował ich potrzeby. W tym czasie matka dzieci, jako osoba bezrobotna i dysponująca czasem, wykonywała codzienne czynności związane z opieką nad dziećmi, zajmowała się ich wychowaniem, pomagała dzieciom w odrabianiu lekcji humanistycznych, woziła dzieci do szkoły kiedy Pan pracował, robiła zakupy. Po zmianie przez pana miejsca zamieszkania, dobrowolnie przekazywał Pan pieniądze co miesiąc po 500 zł na każde dziecko, tj. na ich utrzymanie i potrzeby (do czasu wyznaczenia przez Sąd kwoty alimentów), zapewniał Pan dodatkowo dojazdy do szkoły swoim prywatnym samochodem, który użyczył do tych celów matce dzieci. Dodatkowo przekazywał Pan dzieciom ubrania, elementy wyprawki szkolnej, a przy okazji uroczystości dzieci wręczał im drobne prezenty. We wrześniu i październiku 2020 r. nie miał Pan kontaktu osobistego z dziećmi z uwagi na zabieg chirurgiczny i okres rekonwalescencji pooperacyjnej. W tym czasie ograniczał się Pan do kontaktów telefonicznych z dziećmi. W listopadzie i grudniu 2020 r. spędzał Pan z dziećmi każde umożliwione Panu spotkanie, m.in. uczestniczył Pan w urodzinach i Świętach Bożego Narodzenia obdarowując dzieci prezentami, wspierał Pan dzieci poprzez przekazywanie im dodatkowo drobnych sum pieniężnych na słodycze, ubrania i edukację szkolną. W 2021 r. Pana kontakty z dziećmi uzależnione były wyłącznie od wyrażenia zgody przez matkę dzieci. Spotkania odbywały się jedynie na terenie szkoły, gdzie przekazywał Pan dzieciom według finansowych możliwości drobne sumy pieniędzy na ich własne potrzeby. Oprócz płaconych alimentów, wspierał Pan dzieci kupnem i wysyłaniem rzeczy edukacyjnych, drobnych prezentów, jak również „kieszonkowym” na ich potrzeby własne. Ponadto, uczestniczył Pan w urodzinach dzieci, jak również zabierał je w święta do restauracji.
W 2021 r. dzieci i ich matka utrzymywały się z przyznanych alimentów i zasiłku, gdyż matka dzieci nie pracuje, więc znaczną część utrzymania ponosił Pan osobiście. Dodatkowo spłacał Pan rachunki za raty telewizora, który był w użytkowaniu dzieci oraz ich matki, rachunki za odbiór telewizji satelitarnej wraz z internetem, za które matka dzieci nie zapłaciła. Cały czas nadzoruje Pan poprzez instytucje państwowe stan dzieci, tj. NZOZ, szkoła i inne, aby zapewnić im przede wszystkim bezpieczeństwo i prawidłowy rozwój. Był Pan w kontakcie z nauczycielami i pedagogiem szkolnym dzieci, śledząc ich postępy w nauce. Utrzymywał Pan również kontakt z lekarzem rodzinnym dzieci, dowiadując się o ich stan zdrowia. W tymże roku matka dzieci pomagała dzieciom w odrabianiu lekcji, dbała w podstawowym zakresie o prowadzenie gospodarstwa domowego, tj. pranie, przygotowywanie posiłków, pomoc w nauce i wożenie dzieci do szkoły. Pan jako osoba pracująca na podstawie umowy o pracę, która uprawniona jest do skorzystania z ulgi rodzinnej, w 2016 r. dostał od matki dzieci ustne pozwolenie na odliczanie całości ulgi w każdym kolejnym roku podatkowym i z tej możliwości korzystał, ponieważ matka dzieci będąc od 2015 r. osobą bezrobotną, nie mogła z niej korzystać z powodu braku dochodów uprawniających do odliczenia ulgi rodzinnej.
Ponadto, wystąpił Pan do Sądu Rejonowego o zmianę postanowienia Sądu Okręgowego i przejęcia władzy rodzicielskiej z uwagi na karygodne zaniedbania dzieci ze strony ich matki w wychowaniu i edukacji, którą zgłosiła również placówka szkolna, do której uczęszczają Pana dzieci - sprawa w toku.
W świetle zacytowanych wyżej przepisów uznać należy, że w sytuacji, gdy w stosunku do małoletniego dziecka oboje rodziców wykonuje władzę rodzicielską, to przy spełnieniu warunków wynikających z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są uprawnieni do korzystania z ulgi prorodzinnej.
Wskazać jednak należy, że w powołanym art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym, możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku w proporcji ustalonej przez oboje rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. W sytuacji natomiast braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.
Biorąc pod uwagę, że w latach 2020-2021 wykonywał Pan władzę rodzicielską w stosunku do dwójki małoletnich dzieci oraz - jak wskazał Pan w opisie sprawy - z uwagi na nieosiąganie od 2015 r. dochodów przez matkę dzieci, uzyskał Pan od niej w 2016 r. ustne pozwolenie na odliczanie całości ulgi na dzieci w każdym kolejnym roku podatkowym, w związku z osiąganiem przez Pana dochodów opodatkowanych według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę, to należy przyjąć że jest Pan uprawniony do ulgi na każde dziecko w wysokości 100%.
W świetle powyższego, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że skoro uzyskał Pan od matki dzieci pozwolenie na odliczanie całości ulgi na dzieci w każdym kolejnym roku podatkowym, przysługiwało Panu prawo (po spełnieniu wszystkich przesłanek wymaganych do zastosowania ulgi) do dokonania odliczeń za lata 2020-2021 w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 pkt 2 ww. ustawy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Pana – jednego z rodziców, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla matki dzieci.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).