W zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę (zmiana sposobu rozwiązania umowy na porozumienie stron).

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 lutego 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 17 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 kwietnia 2022 r. (wpływ 13 kwietnia 2022 r.) oraz pismem z 17 maja 2022 r. (data wpływu 24 maja 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) 2001 roku, zawarła Pani umowę o pracę na czas nieokreślony z bankiem (...) z siedzibą w (…).

Oświadczeniem z dnia (...) 2019 roku bank (...) z siedzibą w (…). rozwiązał z Panią umowę o pracę bez wypowiedzenia, wskazując jako podstawę prawną art. 52 § 1 Kodeksu pracy. W dniu składania przez bank (...) opisanego wyżej oświadczenia, podlegała Pani szczególnej ochronie prawa pracy, jako osoba znajdująca się w wieku przedemerytalnym Z oświadczeniem banku o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia nie zgodziła się Pani, składając w ustawowym terminie pozew do sądu pracy.

Sprawa zawisła przed Sądem Rejonowym (…)., Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, pod sygn. akt (...). W toku postępowania sądowego, w dniu (...) 2021 roku, doszło do zawarcia ugody sądowej, na podstawie której:

1) Celem ugodowego zakończenia sporu zawisłego pomiędzy stronami, w związku z pozwem z dnia (...) 2019 roku, pozwana (...) w (…). zapłaci powódce na rachunek bankowy następujące kwoty:

a) kwotę (...) złotych brutto tytułem odszkodowania za zaspokojenie wszelkich roszczeń powódki ze stosunku pracy łączącego ją z pozwaną;

b) kwotę (...) zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu w terminie 7 dniu od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w sprawie.

Zgodnie z zawartą ugodą zrzekła się Pani w zakresie dopuszczalnym przez prawo pozostałych roszczeń, jakie ma lub mogłaby mieć w stosunku do byłego pracodawcy w związku z łączącym stosunkiem pracy lub jego rozwiązaniem. Umówiona kwota odszkodowania stanowiła dziesięciokrotność Pani wynagrodzenia obliczonego od podstawy wymiaru stanowiącej przeciętne miesięczne wynagrodzenie obliczone jako ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.

W dniu (...) 2021 roku na Pani konto zostały przekazane następujące kwoty:

a)kwota (...) zł tytułem odszkodowania;

b)kwota (...) zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu.

Zgodnie ze stanowiskiem banku od kwoty (...) zł została pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Sąd w ugodzie nie wskazał podstawy prawnej wypłaty odszkodowania. Podstawą roszczenia objętego ugodą było odszkodowanie, o którym mowa w art. 56. Kodeksu pracy.

Podstawą wysokości i sposobu ustalania odszkodowania są właściwe przepisy Kodeksu Pracy (tj. art. 56 w zw. z art. 58 Kodeksu pracy), w powiązaniu z przepisami kodeksu cywilnego dotyczącymi ugód.

Wypłacone odszkodowanie miało charakter odszkodowania ustawowego i przysługiwało Pani niezależnie od wysokości rzeczywistej szkody poniesionej przeze Panią.

Przedmiotowe odszkodowanie nie było wynagrodzeniem za okres pozostawania bez pracy.

Wypłacone odszkodowanie nie miało rekompensować Pani utraconych przez Panią w wyniku rozwiązania umowy o pracę spodziewanych korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

W wyniku zawartej ugody sądowej doszło do zmiany sposobu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron.

Pytania

1.Czy opisana w stanie faktycznym kwota odszkodowania, przyznanego Pani na podstawie ugody z dnia (…) 2021 roku, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w opisanym stanie faktycznym były pracodawca postąpił prawidłowo pomniejszając wypłacone odszkodowanie o kwotę zaliczki na podatek dochodowy?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Opisana w stanie faktycznym kwota odszkodowania, przyznanego Pani na podstawie ugody z dnia (…) 2021 roku, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych albowiem korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. nr 80 poz. 350 ze zm., dalej UPDOF) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320) z wyjątkiem (g) odszkodowań wynikających z zawartych ugód innych niż ugody sądowe. Wyłączenia wymienione w pkt a) – f) cytowanego przepisu nie mają znaczenia dla sprawy.

Literalna wykładnia powyższego przepisu wskazuje więc wprost, że uzależnia on uznanie odszkodowania lub zadośćuczynienia za zwolnione z podatku dochodowego od samego faktu wynikania wysokości zasad ustalania odszkodowań z przepisów odrębnych ustaw i właściwych przepisów wykonawczych/aktów administracyjnych. Art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF nie wprowadza więc w żadnym miejscu jakiegokolwiek limitu co do „wysokości” zwolnienia z podatku, a jedynie warunkuje uznanie odszkodowania/zadośćuczynienia za zwolnione od zastosowania mechanizmu przewidzianego w odrębnych ustawach. Co więcej, błędne domniemywanie limitowania kwotowego w art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF wysokości odszkodowania wynikającego z ugody sądowej stanowiłoby nieuzasadnioną dyskryminację podmiotów, którym wypłacane jest odszkodowanie znajdujące swoje źródło w odrębnej ustawie (np. Kodeksie Pracy) względem podmiotu otrzymującego na drodze ugody sądowej inne odszkodowanie. Należy bowiem zwrócić uwagę, że na mocy pkt 3b ww. przepisu zwolnione z podatku są „inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień (a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (b) dotyczących korzyść które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono”.

Jeśli natomiast chodzi o warunek "wynikania wysokości/zasad ustalania odszkodowań z przepisów odrębnych ustaw" - to w przypadku omawianym w rzeczonym stanie faktycznym, jest on niewątpliwie spełniony, albowiem podstawą wysokość i sposobu ustalania odszkodowania są właściwe przepisy Kodeksu Pracy (w powiązaniu z przepisami Kodeksu cywilnego dot. ugód):

a) Zgodnie z art. 56 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.) „Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie”; zgodnie zaś z art. 58 zd. 1 Kodeksu pracy „Odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokość wynagrodzenia za okres wypowiedzenia”.

b) Stosownie zaś do art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) „Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać”.

c) Pani zdaniem, z przedstawionego wyżej stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że odszkodowanie miało Pani zostać wypłacone na podstawie zawartej ugody sądowej. Ugoda sądowa została zaś zawarta w związku z pozwem, wniesionym przez Panią w związku z bezprawnym, Pani zdaniem, rozwiązaniem przez pracodawcę stosunku pracy bez wypowiedzenia. Tym samym, Pani zdaniem, nie ulega wątpliwości, że wysokość oraz zasady ustalania odszkodowania dochodzonego w związku z bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy wynikają wprost z przepisów prawa pracy, tj. art. 56 § 1 oraz 58 Kodeksu pracy. W przedstawionym stanie faktycznym, należy również zwrócić uwagę, że podstawę materialnoprawną ugody sądowej stanowią przepisy art. 917 (i 918) Kodeksu cywilnego. Orzecznictwo sądów administracyjnych podkreśla zaś, że przyjęcie, że ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego nie może stanowić negatywnej przesłanki zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przeciwnie, zawarcie ugody sądowej stanowi wprost o dopuszczalności zwolnienia podatkowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g PDOF. Tak tez przyjął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 października 2020 roku, sygn. II FSK 1519/18.

Pani stanowisko znajduje potwierdzenie również w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 października 2007 r. wydanym w sprawie oznaczonej sygn.. akt III SA/Wb 872/07, (publ. LEX. nr 361205), wedle którego art. 21 ust. 1 pkt 3 updof stanowi nie o zwolnieniu odszkodowań do wysokości wynikającej z przepisów odrębnych ustaw (…), lecz o zwolnieniu odszkodowań, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw (…). W przepisie tym nie chodzi więc o wysokość faktycznie otrzymanego odszkodowania, lecz o jego istotę. Dodać także należy, iż w myśl art. 184 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c). ugody sądowe podlegają kontroli sądu, którego obowiązkiem jest uznanie ugody za niedopuszczalną.

Ad. 2.

W opisanym stanie faktycznym Pracodawca postąpił nieprawidłowo pomniejszając wypłacone odszkodowanie o kwotę zaliczki na podatek dochodowy.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Z uwagi na powyższe na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki podatkowe, tj. obliczenie, pobranie oraz wpłacenie organowi podatkowemu podatku, zaliczki lub raty.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy, źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6,9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych art. 19, art. 25b i art. 30f są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ww. ustawy).

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” oznacza, że przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów ze stosunku pracy, za które uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne dokonane przez pracodawcę.

W myśl art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy” są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy, w spółdzielniach pracy wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320) z wyjątkiem (g) odszkodowań wynikających z zawartych ugód innych niż ugody sądowe.

Wyłączenia wymienione w pkt a) – f) cytowanego przepisu nie mają znaczenia dla sprawy. Według Pani, przyznane w ugodzie sądowej odszkodowanie jako ustalone, zgodnie z regułami określonymi w Kodeksie pracy, podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w całości, niezależnie od wysokości tego odszkodowania. Przywołany przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT mówi o „wysokości lub zasadach ustalania odszkodowania, które wynikają wprost z przepisów odrębnych”. Z racji tego, że przepis posługuje się spójnikiem „lub", co wskazuje na alternatywę do spełnienia przestanek zwolnienia z opodatkowania PIT wystarczające jest, że spełniony jest jeden z elementów takiej alternatywy. Odnosząc się więc do możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania wypłaconego przez Pani byłego pracodawcę na podstawie zawartej ugody sądowej należy wskazać, że zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę strony czynią sobie wzajemnie ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku wymagania, zmniejsza swoje żądania, czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy tez zarzutów, zaciągnięciu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp. Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego (w omawianym stanie faktycznym do stosunku pracy), stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Jak wskazała Pani w stanowisku odnośnie pytania pierwszego, Pani zdaniem, opisane we wniosku odszkodowanie w sprawie o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne, przyznane na podstawie ugody sądowej, jest świadczeniem, którego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów Kodeksu pracy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, jak i przywołane wyżej przepisy prawa, Pani zdaniem stwierdzić należy, że wypłacone przez byłego pracodawcę odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę korzysta w całości ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. Kodeksu pracy.

W konsekwencji zaś od ww. kwoty odszkodowania były pracodawca jako płatnik nie miał obowiązku (ani prawa) pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

Powyższe stanowisko jest zgodne z prezentowanym stanowiskiem organów podatkowych, np. w interpretacji indywidualnej z dnia 14 czerwca 2016 roku nr 1061-IPTPB1.4511.268.2016.2.AP, czy tez w interpretacji indywidualnej z dnia 17 sierpnia 2016 nr ITPB2/4511-490/16/MU.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Z powyższego wynika, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tą osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowanie takie stanowi przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony z podatku.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.), z wyjątkiem:

a.  określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b.  odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c.   odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d.   odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e.   odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f.    odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g.   odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż sądowe.

Powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu.

Art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy stanowi, że:

Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

1)  ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;

2)  popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;

3)  zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.