Skutki podatkowe nabycia w drodze darowizny nieruchomości oraz rozszerzenia wspólności majątkowej z mężem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 listopada 2021 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania nieruchomości w drodze darowizny oraz skutków podatkowych rozszerzenia wspólności majątkowej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 19 lutego 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Brat Wnioskodawczyni wspólnie ze swoją żoną są właścicielami nieruchomości (mieszkania). Nieruchomość została nabyta przed upływem pięciu lat, w znacznej części ze środków pieniężnych pochodzących z darowizny dokonanej przez rodziców Wnioskodawczyni na rzecz brata Wnioskodawczyni. Brat przekaże tę nieruchomość jako darowiznę na rzecz Wnioskodawczyni. Żona brata upoważni go do tej czynności, ale darczyńcą będzie wyłącznie brat Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim i po otrzymaniu darowizny zawrze umowę majątkową małżeńską, która rozszerzy wspólność majątkową o nieruchomość (mieszkanie) otrzymane od brata.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że miejsce położenia wskazanego we wniosku lokalu mieszkalnego to ul. …, …. Bratu Wnioskodawczyni wraz z jego żoną przysługuje w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego.

Czynność darowania ww. lokalu mieszkalnego nie została jeszcze dokonana, ponieważ Wnioskodawczyni czeka na ocenę skutków podatkowych. Darowanie przez brata Wnioskodawczyni ww. lokalu mieszkalnego na Jej rzecz jest planowane w ciągu około 3 miesięcy od otrzymania interpretacji indywidualnej albo tzw. interpretacji milczącej.

Czynność włączenia ww. nieruchomości do majątku wspólnego Wnioskodawczyni i Jej męża nie została jeszcze dokonana, ponieważ Wnioskodawczyni czeka na ocenę skutków podatkowych. Włączenie ww. nieruchomości do majątku wspólnego Wnioskodawczyni i Jej męża jest planowane w ciągu około 3 miesięcy od otrzymania interpretacji indywidualnej albo tzw. interpretacji milczącej.

Lokal mieszkalny nabyty w drodze darowizny od brata będzie przedmiotem najmu okazjonalnego albo będzie w nim Wnioskodawczyni zamieszkiwać. Lokal nie będzie przedmiotem sprzedaży przed upływem pięciu lat od daty jego nabycia.

Wnioskodawczyni oczekuje interpretacji indywidualnej zarówno w zakresie skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych nabycia przez Nią w drodze darowizny nieruchomości, jak również w zakresie skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych związanych z rozszerzeniem wspólności majątkowej z mężem w odniesieniu do lokalu mieszkalnego, który nabędzie poprzez darowiznę od brata.

Pytanie

Czy opisane czynności będą skutkowały powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku od spadków i darowizn, podatku dochodowego od osób fizycznych lub podatku od czynności cywilnoprawnych?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w pozostałym zakresie zostały wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pani stanowisko w sprawie

Opisane czynności nie będą skutkowały powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku od spadków i darowizn, podatku dochodowego od osób fizycznych, ani podatku od czynności cywilnoprawnych.

Art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn zwalnia z podatku darowizny dla członków najbliższej rodziny (z tzw. zerowej grupy podatkowej). Jednocześnie zgodnie z treścią art. 37 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, dokonanie darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych, wymaga zgody małżonka. Z tego powodu do dokonania darowizny mieszkania niezbędna będzie zgoda żony brata. Jednak przez wyrażenie zgody na darowiznę z majątku wspólnego żona brata nie staje się darczyńcą. W związku z tym darowizna mieszkania z majątku wspólnego przez brata Wnioskodawczyni na rzecz Wnioskodawczyni, za zgodą żony brata, będzie zwolniona w całości z podatku od spadku i darowizn. Zawarcie przez Wnioskodawczynię, po otrzymaniu darowizny, umowy majątkowej małżeńskiej, która rozszerzy wspólność majątkową o nieruchomość (mieszkanie) stanowiącą majątek odrębny, nie będzie skutkowało powstaniem obowiązku podatkowego. Włączenie do majątku małżonków, w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową, nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka nie jest odpłatnym nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Umowa rozszerzająca ustawową wspólność majątkową małżeńską nie podlega również opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, z uwagi na to, że nie została ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, określonym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W związku z powyższym zawarcie umowy rozszerzającej wspólność majątkową między małżonkami będzie neutralne podatkowo. Opisane czynności nie będą skutkowały powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ żadna z tych czynności nie została ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, określonym w art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W uzupełnieniu wniosku ponadto wskazano, że zdaniem Wnioskodawczyni otrzymanie darowizny nie jest źródłem przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych. Rozszerzenie wspólności majątkowej o nieruchomość nabytą w drodze darowizny nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z ogólną zasadą sformułowaną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego, źródłem przychodu będzie każde przeniesienie prawa własności nieruchomości jeśli tylko można nadać mu charakter odpłatny.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Przekazanie lokalu mieszkalnego w drodze darowizny nie jest zatem odpłatnym zbyciem.

Ponadto wskazać należy, że nabycie przez osoby fizyczne w drodze darowizny własności rzeczy znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega przepisom ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043). Zatem przekazanie Pani przez Pani brata lokalu mieszkalnego w drodze darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Oznacza to, że skoro nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, nie podlega tym samym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o czym stanowi art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z treścią art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Tym samym w związku z dokonaną na Pani rzecz darowizną powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn, lecz nie powstanie w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do oceny skutków podatkowych rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej wskazać należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359). Zgodnie z art. 31 § 1 wskazanej ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością – art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ponadto, stosownie do art. 50¹ ww. Kodeksu w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Z powyższego wynika, że wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności – tzw. „współwłasność łączna”. Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą między innymi przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej.

W świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie ma więc przeszkód, aby małżonkowie zawierali między sobą umowy, na mocy których dokonują transferu przedmiotów albo praw majątkowych pomiędzy majątkami.

W powyższej kwestii wykształciła się linia orzecznicza sądów administracyjnych prezentująca stanowisko, że rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej poprzez włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przykładowo, pogląd taki wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 maja 2016 r., sygn. II FSK 1110/14. W wyroku NSA podkreślił, że „małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 k.r.o. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy o rozszerzenie wspólności ustawowej w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, są stricte umowami majątkowymi małżeńskimi, działają na przyszłość i mają charakter organizacyjny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 sierpnia 2015 r., I CA 185/15, LEX nr 1808658). Tak więc skoro z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków (współwłaścicieli) nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy, to nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy (mąż wnioskodawczyni) wyzbyła się prawa do tej rzeczy”.

Z kolei jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2017 r., sygn. akt II FSK 33/17: „Jakkolwiek darowizna polegająca na przesunięciu składników majątkowych z majątku wspólnego obojga małżonków do majątku osobistego jednego z nich jest czynnością prawną rozporządzającą nieodpłatną, to jednak nie powoduje nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nieruchomości i innych praw majątkowych przez małżonka, do którego majątku wspólnego przedmioty te wcześniej już przynależały. Art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie powinien swoim zakresem obejmować takich zdarzeń, jak darowizny dokonywane pomiędzy małżonkami, czy rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej, które w istocie nie stanowią obrotu nieruchomościami lub innymi przedmiotami majątkowymi, a mają tylko charakter organizacyjny, kształtujący i porządkujący małżeński ustrój majątkowy, podobnie jak ograniczenie wspólności ustawowej”.

Tożsamej oceny dokonano w szeregu innych wyroków NSA i WSA, przykładowo: wyrok NSA z dnia 22 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 456/15, wyrok NSA z dnia 7 kwietnia 2016 r., sygn. akt II FSK 313/14, wyrok NSA z dnia 31 maja 2017 r., sygn. akt II FSK 1236/15, wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 19 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Rz 949/13, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 29 października 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 964/14.

Wobec powyższego, skoro z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków (współwłaścicieli) nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy, to nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy wyzbyła się prawa do tej rzeczy.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę przedstawiony opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że planowane przez Panią rozszerzenie wspólności majątkowej na wskazany we wniosku lokal mieszkalny otrzymany w drodze darowizny od Pani brata nie będzie stanowiło źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Panią zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tutejszy Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).