Temat interpretacji

Skutki podatkowe podziału majątku wspólnego małżonków.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2021 r. (data wpływu 3 marca 2021 r.) uzupełnionym pismem z dnia 10 maja 2021 r. (data wpływu 17 maja 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków - jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 3 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w ww. zakresie. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 10 maja 2021 r. (data wpływu 17 maja 2021 r.).

W ww. wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wraz ze swoją małżonką pozostają w związku małżeńskim od 1994 r. Od dnia zawarcia związku małżeńskiego do dnia złożenia niniejszego wniosku w ich małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności małżeńskiej majątkowej ustawowej.

Małżonka Wnioskodawcy od dnia 1995 r. do dnia złożenia wniosku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWO USŁUGOWE X, zwaną dalej przedsiębiorstwem. Działalność małżonki Wnioskodawcy zarejestrowana jest w CEiDG.

Przedsiębiorstwo zostało założone przez małżonków za środki pochodzące z ich majątku wspólnego. W trakcie prowadzenia tego przedsiębiorstwa było ono również finansowane z majątku wspólnego małżonków.

Małżonkowie zamierzają w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego znieść wspólność małżeńską majątkową ustawową i ustanowić w jej miejsce rozdzielność majątkową.

Po ustanowieniu umownej rozdzielności majątkowej Wnioskodawca zamierza założyć jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEiDG. Niezwłocznie po założeniu przez Wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej małżonkowie zamierzają w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego dokonać podziału majątku wspólnego, ponieważ na majątku pozostałym po zniesieniu wspólności małżeńskiej majątkowej ustawowej i ustanowieniu w jej miejsce umownej rozdzielności małżeńskiej majątkowej będzie wówczas współwłasność w częściach ułamkowych.

W drodze podziału majątku strony zamierzają podzielić się majątkiem wspólnym po połowie, w ten sposób że każdy małżonek ma otrzymać taką część majątku wspólnego, która odpowiada połowie wartości całego majątku wspólnego. W drodze podziału majątku małżonka Wnioskodawcy ma zamiar przenieść na wyłączoną własność Wnioskodawcy całe prowadzone przez siebie na dzień złożenia wniosku przedsiębiorstwo rozumiane jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Małżonka Wnioskodawcy zamierza zaprzestać prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej po zawarciu i wykonaniu umowy o podział majątku wspólnego w związku z przeniesieniem całego przedsiębiorstwa na Wnioskodawcę.

W związku z powyższym opisem Wnioskodawca sformułował następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 3).

Czy uzyskanie przez Wnioskodawcę w wyniku zawarcia umowy o podział majątku wspólnego opisanej w stanie faktycznym, przedsiębiorstwa stanowi dla niego przychód, do którego należy stosować ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych? Czy transakcja ta jest obojętna (neutralna) z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy nabycie przez Niego w wyniku umowy o podział majątku wspólnego przedsiębiorstwa nie stanowi przychodu do którego stosować należy przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i transakcja planowana przez Wnioskodawcę i jego małżonkę jest obojętna (neutralna) z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie jednak z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z przywołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez jednego z małżonków z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

W myśl art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, że niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania. W myśl art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Z reguły jest to stan przejściowy, który prowadzi do podziału majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, ze zm.) – podział ten nie jest obowiązkowy. Zgodnie bowiem z tym przepisem, każdy ze współwłaścicieli może żądać, żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Stosownie do art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Zgodnie z orzecznictwem sądów, strony mogą dokonać umownego podziału majątku nie zachowując reguły równych udziałów, co może być wynikiem wzajemnego obrachunku obejmującego splot interesów osobistych, majątkowych, rodzinnych, biznesowych i innych wykraczających poza ramy majątku dorobkowego.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca wraz z małżonką pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej od 1994 r. Od 1995 r. małżonka Wnioskodawcy prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Przedsiębiorstwo to zostało założone przez małżonków za środki pochodzące z majątku wspólnego i w tracie prowadzenia działalności było również finansowane z majątku wspólnego małżonków. Obecnie Wnioskodawca z małżonką zamierza w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego znieść wspólność małżeńską majątkową ustawową i ustanowić w jej miejsce rozdzielność majątkową. Następnie Wnioskodawca zamierza założyć jednoosobową działalność gospodarczą. Po założeniu działalności gospodarczej Wnioskodawca z małżonką planują w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego dokonać podziału majątku wspólnego. W drodze podziału majątku małżonka Wnioskodawcy ma zamiar przenieść na wyłączoną własność Wnioskodawcy całe prowadzone przez siebie na dzień złożenia wniosku przedsiębiorstwo rozumiane jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do ustalenia, czy uzyskanie przez Niego w wyniku zawarcia umowy o podział majątku wspólnego przedsiębiorstwo stanowi przychód, do którego należy stosować ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też transakcja ta jest obojętna (neutralna) z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uwzględniając przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz przywołane uregulowania prawne stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawcę składników majątku w wyniku podziału majątku wspólnego – nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy zacytowanego przepisu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym transakcja ta jest neutralna z punktu widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowo na marginesie należy dodać, że bez znaczenia dla skutków podatkowych jest to, czy podział majątku wspólnego małżonków jest ekwiwalentny czy nieekwiwalentny. Tym samym nie ma znaczenia w przedmiotowej sprawie, że każdy małżonek ma otrzymać taką część majątku wspólnego, która odpowiada połowie wartości całego majątku wspólnego.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stanowisko

prawidłowe