Temat interpretacji

Obowiązki płatnika.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 13 marca 2020 r. (data wpływu 18 marca 2020 r.), uzupełnionym pismami z dni: 6 maja 2020 r. (data wpływu 7 maja 2020 r.) oraz 5 czerwca 2020 r. (data wpływu 15 czerwca 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika (pytanie nr 2) jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 marca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika (pytanie nr 2) oraz w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie nr 1).

W związku z tym, że wniosek w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 29 maja 2020 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.322.2020.2.DJ na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ww. ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że zgodnie z art. 139 § 4 w zw. z art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej okresu oczekiwania między wezwaniem Wnioskodawcy przez organ do uzupełnienia wniosku, a jego uzupełnieniem, nie wlicza się do terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej, o którym mowa w art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej.

Wezwanie wysłano w dniu 29 maja 2020 r., skutecznie doręczono w dniu 1 czerwca 2020 r., natomiast w dniu 15 czerwca 2020 r. (data nadania 8 czerwca 2020 r.), do tut. organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Stowarzyszenie pod nazwą () w () (dalej: A) planuje utworzyć Stały Sąd Arbitrażowy. W ramach procedury utworzenia sądu, zarząd A planuje podjąć stosowną uchwałę oraz uchwalić Statut Sądu Arbitrażowego przy A oraz Regulamin Sądu Arbitrażowego przy A w ().

Powołanie Stałego Sądu Arbitrażowego przy A w rozumieniu art. 1154 i następnych Kodeksu postępowania cywilnego przyczynia się do popularyzacji zasad sądownictwa arbitrażowego, propagowania polubownego załatwiania sporów i rozwoju sądownictwa polubownego. Ma również za zadanie zachęcanie przedsiębiorców do kierowania spraw pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, o ile jest to możliwe.

Sąd Arbitrażowy przy A Stały Sąd Arbitrażowy będzie wyodrębnioną i działającą przy A, niezależną jednostką organizacyjną. Sąd Arbitrażowy będzie właściwy do rozstrzygania spraw dotyczących praw majątkowych lub niemajątkowych, które będą musiały spełniać następujące kryteria: muszą wynikać lub wynikną w przyszłości z określonego stosunku prawnego, dotyczyć będą spraw gospodarczych, będą mogły być przedmiotem ugody oraz które zostały poddane pod rozstrzygnięcie Sądu Arbitrażowego (Umowa Arbitrażowa).

Planowana działalność Stałego Sądu Arbitrażowego przy A będzie odpłatna. W Regulaminie Sądu Wnioskodawca planuje zawrzeć, że zasady ponoszenia przez strony postępowania oraz wysokość opłat oraz kosztów określona zostanie w Taryfie Opłat. Wówczas do uiszczenia opłat i kosztów obowiązana będzie strona, która wniesie do Sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Opłaty i zaliczki na opłaty pobierane będą w kwocie brutto, to jest zawierać będą podatek od towarów i usług według stawki 23%. Opłatami za czynności sądu będą opłata sądowa oraz opłata mediacyjna. Złożenie pozwu będzie powodowało wszczęcie postępowania przed Sądem. Podmiot, który wniesie pozew będzie obowiązany do uiszczenia opłaty rejestracyjnej i sądowej zgodnie z przyjętą Taryfą Opłat. W zamian za te opłaty wpłacający, tj. składający pozew, uzyska świadczenia w postaci przeprowadzenia postępowania rozpoznawczego przed Sądem, łącznie z przeprowadzeniem rozprawy i wydaniem wyroku kończącego postępowanie.

Arbitrem Sądu Arbitrażowego będzie mogła być osoba, która ukończyła 30 lat, posiadać będzie pełną zdolność do czynności prawnych, korzystać będzie z pełni praw obywatelskich, nie została skazana prawomocnie za przestępstwo umyślne, będzie zdolna ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków arbitra. W zakresie orzekania arbitrzy będą niezawiśli. Arbitrzy za wykonywane obowiązki otrzymywać będą stosowne wynagrodzenie. Z tytułu pełnienia funkcji arbitra w danej sprawie arbitrom przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości określonej: postanowieniami Statutu Sądu Arbitrażowego, Regulaminem Sądu Arbitrażowego, Taryfą Opłat.

Czynności arbitrów będą wykonywane pod kierownictwem przewodniczącego Sądu Arbitrażowego, do którego kompetencji będzie należała m.in. organizacja pracy Sądu Arbitrażowego, w tym podejmowanie decyzji co do miejsca i czasu wykonywania czynności arbitrów.

Stosunek prawny łączący Wnioskodawcę z arbitrami to umowa zlecenie. Wnioskodawcę i arbitra nie będzie łączył żaden inny stosunek prawny aniżeli umowa zlecenia. Arbitrzy będą podlegać zapisom Regulaminu Sądu Arbitrażowego. Arbitrzy nie będą wykonywać swoich czynności w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Arbitrzy nie będą ponosili ryzyka gospodarczego związanego z wykonywaniem swoich czynności.

Zgodnie z planowaną umową, sędzia Sądu Arbitrażowego nie będzie ponosił odpowiedzialności za szkody wynikłe z związku z pełnieniem funkcji arbitra (chyba, że szkoda taka zostałaby przez sędziego wyrządzona umyślnie) - za szkody powstałe w związku z powierzoną Wnioskodawcy funkcją arbitra odpowiedzialność ponosi Sąd Arbitrażowy.

Ponadto, w związku z wykonywaniem funkcji arbitra, zakazane będzie arbitrowi sądu przyjmować jakiekolwiek inne wynagrodzenia, ani też jakiejkolwiek korzyści osobistej od którejkolwiek strony lub któregokolwiek uczestnika postępowania arbitrażowego, w którym pełni on funkcję arbitra. Sędziom będzie przysługiwało wynagrodzenie za pełnienie funkcji arbitra bez względu na to, czy strona powodowa uiści opłaty arbitrażowe - oznacza to, że Wnioskodawca nie ponosi ryzyka ekonomicznego w związku z pełnieniem funkcji arbitra.

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że w działalności Sądu Arbitrażowego może zdarzyć się sytuacja, gdzie jedną ze stron sporu rozstrzyganego przez Sąd Arbitrażowy będzie co najmniej jeden podmiot zagraniczny (tj. posiadający siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej). W takiej sytuacji, gdy jedną ze stron postępowania będzie podmiot zagraniczny, przychody arbitrów będą stanowić przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi. W przypadku jednak, gdy stronami sporu rozstrzyganego przez Sąd Arbitrażowy będą wyłącznie podmioty posiadające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przychody arbitrów nie będą stanowić przychodów z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi.

W celu zapewnienia właściwych warunków dla wykonywania funkcji arbitra, Sąd Arbitrażowy przy A będzie zobowiązany zapewniać całemu zespołowi orzekającemu odpowiedni lokal w siedzibie Sądu Arbitrażowego lub w innym miejscu dla przeprowadzenia rozprawy w terminie uzgodnionym, a także zapewnić odpowiednią obsługę kancelaryjną i techniczną postępowania arbitrażowego, w tym protokołowanie przebiegu rozprawy przez należycie wykwalifikowanych pracowników Sądu Arbitrażowego.

W piśmie, stanowiącym uzupełnienie wniosku w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych Zainteresowany doprecyzował, że przedmiotem wezwania nr 0112-KDIL2-1.4011.322.2020.2.DJ są wątpliwości organu co do jednoznaczności okoliczności, który podmiot będzie dokonywał wypłaty świadczeń na rzecz arbitrów, tj. czy powołany przez Wnioskodawcę Sąd Arbitrażowy będzie niezależnym organem, zatrudniającym Sędziów Arbitrażowych i wypłacającym im wynagrodzenie i w ślad za tym będzie pełnił funkcje płatnika, czy też Wnioskodawca jako świadczeniobiorca, będzie zobowiązany do poboru miesięcznych zaliczek. W ocenie organu jednoznaczne wyjaśnienie tej okoliczności jest kluczowe dla ustalenia, czy Wnioskodawca ma legitymację zainteresowanego w sprawie.

Wnioskodawca w odpowiedzi na podjęte przez organ wątpliwości pragnie jednoznacznie wskazać i zmodyfikować prezentowany we wniosku stan faktyczny o następujące wskazania:

Powołany przez Wnioskodawcę Sąd Arbitrażowy stanowić będzie zależny organ A. Omawiany zatem we wniosku sąd arbitrażowy nie będzie wyodrębnionym i niezależnym organem. Będzie to organ zależny od Wnioskodawcy. To Wnioskodawca, nie zaś sąd arbitrażowy będzie zatrudniał sędziów arbitrażowych i wypłacał im wynagrodzenie pełniąc przy tym funkcję płatnika. Wnioskodawca pragnie również dodać, że stosunkiem prawnym łączącym Wnioskodawcę z arbitrami będzie umowa zlecenie. Wnioskodawcę i arbitra nie będzie łączył inny stosunek prawny aniżeli umowa zlecenia. Arbitrzy będą podlegać zapisom regulaminu sądu arbitrażowego ustanowionymi przez Wnioskodawcę. To zatem między A, a arbitrami istniał będzie stosunek podporządkowania. Innymi słowy to właśnie na linii arbiter-Wnioskodawca powstanie stosunek relacji pracodawca-pracownik (zleceniodawca-zleceniobiorca).

Mając na uwadze powyższe, w przedstawionych okolicznościach Wnioskodawcę uznać należy za płatnika w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900). Zgodnie więc z przepisami Ordynacji podatkowej i ustawy o PIT, Wnioskodawca (A) będzie zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387) zobowiązany jako płatnik pobierać od wynagrodzenia arbitrów zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wnioskodawca pragnie jednocześnie zaznaczyć, że występując z wnioskiem o przedmiotową interpretację działa w charakterze płatnika, a tym samym, jako płatnik posiada on status zainteresowanego w rozumieniu art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. Wnioskodawca jednocześnie uważa, iż uzasadnione jest formułowanie przez niego pytania w zakresie tego, czy przychody uzyskiwane przez arbitrów będą podlegały podatkowi dochodowemu z tytułu działalności wykonywanej osobiście na podstawie art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pytanie to uzasadnione jest bowiem z tego względu, że Wnioskodawca chciałby wiedzieć, w jaki sposób powinien on działając w charakterze płatnika prawidłowo rozliczać zatrudnionych arbitrów i opodatkowywać ich wynagrodzenie na gruncie podatku dochodowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy podmiot pełniący funkcję arbitra w Sądzie Arbitrażowym, prowadzonym przez Wnioskodawcę, będzie działał w charakterze podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1-3 ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji czy wynagrodzenie wypłacone arbitrom przez Wnioskodawcę będzie musiało zostać powiększone o podatek VAT według stawki 23%?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przytoczonym stanie przyszłym kluczową kwestią jest uzyskanie odpowiedzi w jaki sposób prawidłowo z punktu widzenia podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowane powinny być wynagrodzenia arbitrów Sądu Arbitrażowego.

W ocenie Wnioskodawcy, w zakresie skutków podatkowych na gruncie podatku od towarów i usług, wynagrodzenie wypłacane arbitrom nie będzie musiało zostać powiększone o podatek od towarów i usług według stawki 23 %, albowiem podmiot pełniący funkcję arbitra w Sądzie Arbitrażowym, prowadzonym przez Wnioskodawcę, nie będzie działał w charakterze podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1-3 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: u.p.t.u., VAT).

Z kolei w odniesieniu do kwestii podatku dochodowego od osób fizycznych, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że dochody uzyskiwane przez arbitrów należy zakwalifikować do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f., PIT), tj. działalność wykonywaną osobiście (w zw. z art. 13 pkt 2-9 PIT), Wnioskodawca zgodnie z art. 41 ust. 1 PIT będzie zobowiązany jako płatnik pobierać od wynagrodzenia arbitrów zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Rozważania zacząć należy od kwestii opodatkowania usług świadczonych przez arbitrów podatkiem od towarów i usług. W omawianym stanie prawnym kluczowym jest dokonanie analizy, czy pełniąc funkcję arbitra, podmioty działają w charakterze podatników podatku VAT. Wyłącznie bowiem w takim przypadku można uznać wynagrodzenie arbitra, które otrzymuje z tytułu pełnienia takiej funkcji, za podlegające podatkowi VAT. W doktrynie sygnalizuje się, że kwestia ta wynika wprost z art. 2 ust. 1 lit. c Dyrektywy 2006/112/WE (dalej określanej jako: Dyrektywa VAT), zgodnie z którym opodatkowaniu VAT podlegają odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Po drugie, sama okoliczność, że Wnioskodawca posiada status czynnego podatnika VAT z tytułu innych wykonywanych przez niego czynności, nie przesądza automatycznie o tym,, że wykonując funkcję arbitra w Sądzie Arbitrażowym posiada on status podatnika VAT. Status podatnika VAT należy bowiem badać odrębnie dla każdej podejmowanej przez daną osobę fizyczną działalności. Dla przykładu, osoba fizyczna, która jest podatnikiem VAT z tytułu swojej podstawowej działalności (np. sprzedaży towarów handlowych za pośrednictwem Internetu), nie będzie działała w charakterze podatnika VAT, dokonując sprzedaży własnego majątku prywatnego (np. własnego domu). Jednocześnie, osoba, która prowadzi samodzielną działalność gospodarczą (z tytułu której ma ona status czynnego podatnika VAT) i jednocześnie pozostaje w stosunku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, nie działa w charakterze podatnika VAT wykonując swoje czynności w ramach umowy o pracę. Stąd, kwestia wskazana czy arbiter jest czynnym podatnikiem VAT (z tytułu innej działalności) pozostaje irrelewantna dla odpowiedzi na zadane we wniosku pytania.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Stosownie do art. 15 ust 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jednak ustawodawca w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT zastrzega, że samodzielną działalnością gospodarczą nie są czynności, z tytułu których: 1) przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1 - 6 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychody ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych lub 3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Słusznie wskazuje się w doktrynie prawa podatkowego (T. Widła, glosa do wyroku WSA w Warszawie z dnia 2 października 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1132/07, iż uchwalając obecnie obowiązującą ustawę o podatku od towarów i usług zaimplementowano do niej art. 4 ust. 4 unijnej Szóstej Dyrektywy - jako art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy o VAT. W ten sposób uczyniono zadość wskazaniom Szóstej Dyrektywy, chroniącym przed obłożeniem podatkiem VAT przychodów osiąganych ze stosunku pracy lub stosunków mu podobnych. Wyznaczając krąg podatników w art. 15 ustawy o VAT przewidziano, że ma on być pobierany od osób fizycznych, które prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą. W ust. 3 pkt 3 tegoż artykułu uznano, że nie jest taką działalnością m.in. działalność wymieniona w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - gdy osoby te są związane ze zlecającym prawnymi więzami tworzącymi stosunek - co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego.

Mając na uwadze przytoczone powyżej przepisy, podmiot nie działa w charakterze podatnika podatku VAT, tj. nie wykonuje samodzielniej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, w sytuacji, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

1. podmiot uzyskuje przychody ze stosunku pracy (lub stosunku pokrewnego) lub przychody, które zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT, a także
2. w przypadku uzyskiwania przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT- związany jest on ze zlecającym stosunkiem prawnym więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Obydwa warunki w odniesieniu do kwestii poruszanej przez Wnioskodawcę, w opisanym stanie przyszłym zostaną spełnione. Uwagę jednak należy zwrócić na drugi z warunków, bowiem w ocenie Wnioskodawcy nie został on opisany w sposób precyzyjny, co poruszone zostało już w interpretacji indywidualnej z dnia 17 lutego 2016 r., IPPP2/4512-36/16-2/BH, gdzie wskazano, że niemal każda umowa cywilna kreuje bowiem taki stosunek prawny, w którym określone są (w jakiś sposób) warunki wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenie i odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. Dlatego też, przy jego interpretacji należy uwzględnić cel tego przepisu (który zarysowany został w artykule 10 Dyrektywy VAT) oraz odwołać się do orzecznictwa sądów administracyjnych oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które zapadło na gruncie omawianej regulacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 24 września 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 792/13 wskazał: Dokonując więc wykładni analizowanego art. 15 ust. 3 pkt 3 VATU, zgodnie z prawem unijnym należy wskazać, że za niespełniające warunku samodzielności należy uznać czynności prawne zawarte między podmiotami, które w swej istocie zbliżone są do umowy o pracę, kreujące stosunek podporządkowania, co się tyczy warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności wobec osób trzecich. (Analogicznie także WSA w Warszawie w wyroku z dnia 23 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 3481/14). Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej również akceptuje taką wykładnię. Zdaniem Trybunału, istotnym wyznacznikiem dla oceny, czy warunki istniejące pomiędzy dwoma podmiotami odpowiadają stosunkowi prawnemu między niezależnymi przedsiębiorcami, czy też warunki te cechują się podporządkowaniem wykluczającym samodzielność podmiotu realizującego świadczenie jest to, czy zleceniobiorca zapewnia sobie we własnym zakresie zasoby do wykonywania czynności (np. sam wynajmuje lokal, posiada własny sprzęt itp.) czy ponosi ryzyko ekonomiczne wykonywanej działalności, a także czy odpowiedzialność zleceniodawcy za działania zleceniobiorcy kształtuje się w sposób analogiczny do tej, jaką ponosi wobec osób trzecich pracodawca za działania swojego pracownika (por. J. Martini, P. Skorupa. M. Wojda, Komentarz do Ustawy o VAT, str. 230 i powołane tam orzecznictwo).

Z punktu widzenia niniejszej sprawy, konieczne jest wskazanie, że działalność arbitra Sądu Arbitrażowego należy rozpatrzyć jako działalność wykonywaną osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 2-9 ustawy PIT. Analizując przepis o źródłach przychodów z działalności wykonywanej osobiście, należy wskazać, że takimi przychodami są chociażby:

• art. 13 pkt 4 PIT - przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
• art. 13 pkt 5 PIT- przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7,
• art. 13 pkt 6 PIT - przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9,
• art. 13 pkt 8 PIT - przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
  1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
  2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
  3. przedsiębiorstwa w spadku.

&˗z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Co prawda, żaden z tych przepisów nie wymienia wprost przychodów z tytułu pełnienia funkcji członka składu orzekającego polskiego sądu arbitrażowego, tj. sądu arbitrażowego bez uczestnictwa partnerów zagranicznych (art. 13 pkt 4 ustawy o PIT) odnosi się jedynie do arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi).

Niemniej wyraźnie należy wskazać, że zarówno w literaturze podmiotu, jak również w pismach organów podatkowych, tj. w interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego, od wielu lat akceptowane i prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym przychody osób pełniących funkcję arbitra w polskich sądach arbitrażowych należy zakwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu artykułu 13 ustawy o PIT.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że pewna część sporów prawnych z zakresu prawa prywatnego może być rozstrzygana w drodze poddania ich pod sąd polubowny. Pełnienie funkcji arbitra sądu polubownego jest wykonywaniem obowiązku społecznego (obywatelskiego), stąd też wynagrodzenie otrzymywane z tego tytułu jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście. Także przychody mediatorów i arbitrów społecznych (diety, zwroty kosztów), powoływanych do polubownego rozwiązywania sporów zbiorowych między pracownikami a pracodawcami, mają charakter przychodów z działalności wykonywanej osobiście (A. Bartosiewicz, komentarz od art. 13, w:j Komentarz do PIT, 5 wydanie, Wolters Kluwer LEX, Warszawa 2015, s. 219).

Również organy podatkowe podzielają tą interpretację i wskazują, że prawidłowe jest stanowisko podatnika, zgodnie z którym w sytuacji, gdy arbiter świadczy usługi w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi, to jego przychody mieszczą się w art. 13 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale jednocześnie, w bardziej ogólnym ujęciu, przychody arbitrów mieszczą się w źródle przychodów, o którym mowa w art. 13 pkt 8 ww. ustawy, tj. w przychodach z wykonywanych usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło (interpretacja indywidualna z dnia 19 lutego 2009 r. nr IPPP/2/443-52/09-02/SAP).

Podobne stanowisko przyjął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie aprobując stanowisko zgodnie z którym wynagrodzenie, które Wnioskodawca uzyskuje z tytułu pełnienia funkcji arbitra w Sądzie Arbitrażowym powinno być zakwalifikowane jako przychód, o którym mowa w art. 13 pkt 2-9 u.p.d.o.f. (interpretacja indywidualna z dnia 17 lutego 2016 r., IPPP2/4512-36/16-2/BH). Również Izba Skarbowa w Gdańsku uznała za prawidłowe stanowisko, w którym za prawidłowe uznać należy, że przychody podatnika wykonującego zawód radcy prawnego i powołanego w charakterze superarbitra do sądu polubownego ad hoc powołanego przez strony sporu zaliczają się do źródła przychodów określonych w art. 13 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (interpretacja indywidualna z dnia 20 grudnia 2004 r. BI/005-0947/04).

Przyjąć zatem należy, że przychody, jakie zgodnie z opisanym stanem faktycznym uzyskiwać będą arbitrzy z tytułu wykonywanej pracy w Sądzie Arbitrażowym, będą kwalifikowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT (podobnie w interpretacjach indywidualnych Urzędu Skarbowego Warszawa-Mokotów z dnia 10 listopada 2005 roku, 1433/NG/GF/VII/415-74/05/GS oraz interpretacji Urzędu Skarbowego Poznań-Winogrady z dnia 25 stycznia 2006 r. DG/005-18/05/BA).

Co więcej, uznanie działalności arbitrów sądu polubownego jako działalności wykonywanej osobiście powoduje, że nie może zostać ona zakwalifikowana jako samodzielna działalność gospodarcza w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, tj. prędzej przytoczonego art. 15 ust. 3 VAT.

Wskazać jednocześnie należy, że nawet, gdyby wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę od Sądu Arbitrażowego nie mieściło się w wyżej opisanym katalogu art. 13 pkt 2-9 Ustawy o VAT, to i tak - w świetle przepisów Dyrektywy VAT - kluczowa jest odpowiedź na pytanie, czy stosunek, jaki istnieje pomiędzy Wnioskodawcą oraz Sądem Arbitrażowym, cechuje podporządkowanie podobne (z ekonomicznego punktu widzenia) do podporządkowania, jakie istnieje w relacji pracodawca pracownik (Stanowisko to aprobuje Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 lutego 2016 r., IPPP2/4512-36/16-2/BH). Pełnienie przez dany podmiot funkcji arbitra w sądzie polubownym jest działalnością cechującą się stosunkiem podporządkowania.

Zestawiając zatem przepis art. 15 ust. 3 VAT z zagadnieniem działalności cechującej się stosunkiem podporządkowania, wskazać należy, że działalność taka nie może być uznana za opodatkowaną podatkiem VAT. Potwierdza to chociażby Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 3481/14, gdzie wskazuje się, iż: zgodnie z wykładnią prounijną art. 15 ust. 3 pkt 3 u.p.t.u. warunku samodzielności nie spełniają czynności prawne zawarte między podmiotami, które w swej istocie zbliżone są do umowy o pracę kreujące stosunek podporządkowania co do warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności wobec osób trzecich. (...) Za samodzielną działalność nie może zostać uznana taka działalność, która albo jest stosunkiem pracy, albo też jest stosunkiem do niego zbliżonym, gdyż wykonywana jest ona przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością (podobnie także w wyroku WSA w Olsztynie z dnia 5 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Ol 618/15, czy w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2018 r. sygn. akt I SA/Wr 1034/17).

Przekładając zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że jeżeli ze stosunku prawnego łączącego arbitra z sądem arbitrażowym wynika podporządkowanie arbitra sądowi arbitrażowemu w takim znaczeniu, że wyłączona jest odpowiedzialność arbitra wobec osób trzecich za wykonanie zlecenia; funkcja arbitra wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury oraz organizacji wewnętrznej sądu arbitrażowego oraz równocześnie funkcja ta nie jest związana z ponoszeniem ryzyka ekonomicznego przez arbitra (np. wartość jego wynagrodzenia nie jest uzależniona od tego czy strona powodowa wniosła opłatę arbitrażową), wówczas stosunek taki nie stanowi i nie może stanowić samodzielnej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (analogiczne stanowisko zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej z dnia 17 lutego 2016 r., IPPP2/4512-36/16-2/BH).

W interpretacjach indywidualnych dotyczących spraw analogicznych z tą określoną przez Wnioskodawcę w stanie faktycznym, wskazuje się, że analizując przedstawiony stan faktyczny należy zauważyć, iż Wnioskodawca wykonując czynności w ramach indywidualnej kancelarii radcy prawnego jest podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Należy jednakże stwierdzić, że czynności arbitra przy wskazanych sądach i organizacjach arbitrażowych są czynnościami niezależnymi od prowadzonej w ramach indywidualnej praktyki prawnej. Pełniąc funkcję arbitra Wnioskodawca nie ponosi odpowiedzialności osób trzecich za wykonywane czynności arbitrażu a warunki wykonywania czynności określa regulamin sądu, dla którego czynności te są wykonywane. Z regulaminu wynikają również zasady wynagradzania pełnionej funkcji. (...) Mając na uwadze przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, należy stwierdzić, że wskazane okoliczności odnoszące się do czynności arbitrażu wskazują na istnienie stosunku prawnego posiadającego cechy właściwe dla stosunku pracy, w ramach którego zleceniobiorca (arbiter) związany jest ze zlecającym wykonanie czynności (sąd arbitrażowy) więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zlecającego wobec osób trzecich. Stosunek prawny między zlecającym a wykonującym zlecenie wskazuje na cechy właściwe stosunkowi pracy, tj. obciąża zatrudniającego ryzykiem za wykonanie tych czynności, podporządkowuje wykonującego zlecenie co do warunków realizacji umówionych czynności oraz wynagrodzenia. (...) W przedmiotowej sprawie występują zatem przesłanki wynikające z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, co oznacza, że zostały spełnione kryteria wyłączające świadczenie usług z czynności podlegających ustawie o podatku od towarów i usług, a zatem czynności arbitra, podejmowane przed wskazanymi sądami arbitrażowymi, nie mogą być uznane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (interpretacja indywidualna z dnia 7 lipca 2010 r., nr IPPP3-443-745/10-2/JF).

Wnioskodawca pragnie przypomnieć, że stosunkiem prawnym łączącym go z arbitrami będzie wyłącznie umowa zlecenie. Z opisanego przez Wnioskodawcę stanu przyszłego wynika, że umowy dotyczące powołania sądu arbitrażowego i relacji sądu arbitrażowego z sędziami tego sądu kreują między tymi podmiotami stosunek podporządkowania. Innymi słowy na linii arbiter-sąd powstanie stosunek relacji pracodawca-pracownik (zleceniodawca- zleceniobiorca), w konsekwencji czego działalność arbitra sądu polubownego nie posiada cech samodzielnej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Nie jest bowiem spełnione kryterium samodzielności w zakresie ponoszenia ryzyka ekonomicznego, kryterium odpowiedzialności względem osób trzecich, jak również kryterium samodzielnej organizacji warunków pełnienia wyznaczonych funkcji. Opisany we wniosku stan faktyczny (przyszły) w zestawieniu z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wskazuje, że pełnienie przez podmioty funkcji arbitrów we wskazanym przez Wnioskodawcę Sądzie Arbitrażowym, nie może być traktowane jako samodzielna działalność gospodarcza arbitrów w rozumieniu ustawy o VAT, a tym samym arbiter taki pobierając wynagrodzenie za świadczoną na rzecz Sądu Arbitrażowego pracę, nie może być uznany za podmiot, który działa w charakterze podatnika VAT zgodnie z przepisami art. 15 ustawy o VAT. Uznać należy zatem, że wynagrodzenie, jakie arbitrzy sądu polubownego będą uzyskiwali z tytułu pełnienia funkcji arbitra w tym sądzie, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a konsekwencji tego nie pojawi się konieczność powiększania kwoty wynagrodzenia wypłacanego arbitrom przez Wnioskodawcę, o podatek VAT, według stawki 23%.

W odniesieniu do kwestii podatku dochodowego od osób fizycznych, w ocenie Wnioskodawcy, dochody uzyskiwane przez arbitrów należy zakwalifikować do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f., PIT), tj. jako działalność wykonywaną osobiście (w zw. z art. 13 pkt 2-9 PIT). Między sądem arbitrażowym a arbitrem zaistnieje stosunek podporządkowania.

Zgodnie z brzmieniem wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 15 lipca 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 294/09 przychód, którego źródłem jest działalność wykonywana osobiście, nie może być traktowany jako uzyskany z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej i odwrotnie, przychód z działalności gospodarczej nie jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście.

W konsekwencji powyższego, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej oraz ustawy o PIT, sąd arbitrażowy, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT będzie w takim wypadku płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych arbitrów tego sądu i tym samym zobowiązany będzie do uiszczania stosownych zaliczek na poczet podatku dochodowego od wynagrodzeń arbitrów, dotrzymując jednocześnie ustawowych terminów.

Analogiczne konkluzje wynikają z przytoczonych w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy interpretacjach indywidualnych, publikacjach naukowych przedstawicieli doktryny, a także przytoczonych w niniejszej sprawie orzeczeniach sądów administracyjnych. W przedstawionym więc stanie faktycznym wynagrodzenie arbitrów sądu arbitrażowego nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Wynagrodzenie wypłacane arbitrom nie będzie musiało zostać powiększone o podatek od towarów i usług według stawki 23%.

Na gruncie natomiast podatku dochodowego od osób fizycznych, wynagrodzenie arbitrów stanowić będzie źródło przychodu określone w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT tj. działalność wykonywaną osobiście (w zw. z art. 13 pkt 2-9 PIT), a Wnioskodawca zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o PIT będzie zobowiązany jako płatnik pobierać od wynagrodzenia arbitrów zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest zagadnienie dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika (pytanie nr 2), natomiast w kwestii dotyczącej podatku od towarów i usług (pytanie nr 1) zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są:

• działalność wykonywana osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy),
• pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy).

Treść art. 10 ust. 1 zawiera katalog źródeł przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu według zasad określonych dla danego źródła przychodów. Działalność wykonywana osobiście oraz działalność gospodarcza stanowią odrębne źródła przychodów, a dochody uzyskiwane przez podatników z tych źródeł podlegają odmiennym zasadom opodatkowania.

Podział ten ma istotny wpływ nie tylko na sposób opodatkowania i jego wysokość, ale również na obowiązki płatników przewidziane w art. 41 i art. 42 powoływanej ustawy, tj. obowiązek poboru oraz przekazania przez płatnika zaliczek na podatek dochody od osób fizycznych.

Przy czym powoływana ustawa nie definiuje działalności wykonywanej osobiście przez określenie jej cech, lecz wskazuje w art. 13, jakiego rodzaju przychody kwalifikują się do tej działalności.

Stosownie do art. 13 tej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się:

1. (uchylony);
2. przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;
3. przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;
4. przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;
5. przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;
6. przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;
7. przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

• 7a.przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

1. przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
   1. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
   2. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością
   3. przedsiębiorstwa w spadku
   &˗ z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;
2. przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Natomiast definicję działalności gospodarczej dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych zawiera art. 5a pkt 6 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu za działalność gospodarczą albo pozarolniczą działalność gospodarczą, uważa się działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

&˗ prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9

Uzupełnieniem definicji działalności gospodarczej są przesłanki negatywne, których łączne spełnienie wyklucza możliwość zaliczenia przychodów z działalności podatnika do źródła przychodów działalność gospodarcza. Zgodnie z art. 5b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Jak wynika z literalnej treści art. 5b ust. 1 ww. ustawy, niespełnienie któregokolwiek z warunków wymienionych w tym przepisie oznacza, że wykonywane czynności mogą być klasyfikowane na gruncie ustawy o podatku dochodowym jako pozarolnicza działalność gospodarcza.

W kontekście działalności gospodarczej należy także zacytować art. 14 ust. 1 omawianej ustawy, zgodnie z którym za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Ponadto, podkreślić należy, że określone przychody uznaje się za przychody z działalności gospodarczej, pod warunkiem, że przychody te nie mogą być zaliczone do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy. Zatem, nie każdy przychód osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą uznaje się za przychód z tej działalności, ale tylko taki przychód, który nie może być zaliczony do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy.

Wyłączenie, o którym mowa w art. 5a pkt 6 ww. ustawy obejmuje więc m.in. przychody uzyskane z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.

Przy czym zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Stosownie do art. 41 ust. 2 cyt. ustawy, płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Z przedstawionego we wniosku i jego uzupełnieniu opisu zdarzenia przyszłego wynika, że A w () (dalej: A) planuje utworzyć Stały Sąd Arbitrażowy. Powołany przez Wnioskodawcę Sąd Arbitrażowy stanowić będzie zależny organ A. Działalność Stałego Sądu Arbitrażowego będzie odpłatna. W Regulaminie Sądu Wnioskodawca planuje zawrzeć, że zasady ponoszenia przez strony postępowania oraz wysokość opłat oraz kosztów określona zostanie w Taryfie Opłat. Arbitrem Sądu Arbitrażowego będzie mogła być osoba, która ukończyła 30 lat, będzie posiadała pełną zdolność do czynności prawnych i korzystała będzie z pełni praw obywatelskich, nie została skazana prawomocnie za przestępstwo umyślne, będzie zdolna ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków arbitra. W zakresie orzekania arbitrzy będą niezawiśli. Z tytułu pełnienia funkcji arbitra w danej sprawie arbitrom przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości określonej: postanowieniami Statutu Sądu Arbitrażowego, Regulaminem Sądu Arbitrażowego, Taryfą Opłat. Czynności arbitrów będą wykonywane pod kierownictwem przewodniczącego Sądu Arbitrażowego, do którego kompetencji będzie należała m.in. organizacja pracy Sądu Arbitrażowego, w tym podejmowanie decyzji co do miejsca i czasu wykonywania czynności arbitrów. Stosunek prawny łączący Wnioskodawcę z arbitrami to umowa zlecenie. Wnioskodawcę i arbitra nie będzie łączył żaden inny stosunek prawny aniżeli umowa zlecenia. To Wnioskodawca (nie zaś Sąd Arbitrażowy) będzie zatrudniał sędziów arbitrażowych i wypłacał im wynagrodzenie pełniąc przy tym funkcję płatnika. Arbitrzy będą podlegać zapisom Regulaminu Sądu Arbitrażowego. Arbitrzy nie będą wykonywać swoich czynności w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Arbitrzy nie będą ponosili ryzyka gospodarczego związanego z wykonywaniem swoich czynności. Zgodnie z planowaną umową, sędzia Sądu Arbitrażowego nie będzie ponosił odpowiedzialności za szkody wynikłe z związku z pełnieniem funkcji arbitra (chyba, że szkoda taka zostałaby przez sędziego wyrządzona umyślnie) - za szkody powstałe w związku z powierzoną Wnioskodawcy funkcją arbitra odpowiedzialność ponosi Sąd Arbitrażowy. Sędziom będzie przysługiwało wynagrodzenie za pełnienie funkcji arbitra bez względu na to, czy strona powodowa uiści opłaty arbitrażowe - oznacza to, że Wnioskodawca nie ponosi ryzyka ekonomicznego w związku z pełnieniem funkcji arbitra. W działalności Sądu Arbitrażowego jak wskazał Wnioskodawca może zdarzyć się sytuacja, gdzie jedną ze stron sporu rozstrzyganego przez Sąd Arbitrażowy będzie co najmniej jeden podmiot zagraniczny (tj. posiadający siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) w takiej sytuacji, przychody arbitrów będą stanowić przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi. W przypadku jednak, gdy stronami sporu rozstrzyganego przez Sąd Arbitrażowy będą wyłącznie podmioty posiadające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przychody arbitrów nie będą stanowić przychodów z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi.

Głównym źródłem przepisów dotyczących postępowania arbitrażowego jest ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r., poz. 1460, z późn. zm.). Kodeks kompleksowo reguluje wszelkie zagadnienia dotyczące arbitrażu. Przepisy Kodeksu znajdują zastosowanie zarówno do krajowych, jak i zagranicznych postępowań arbitrażowych. Kodeks reguluje także procedury dotyczące stwierdzenia wykonalności orzeczeń krajowych, (tj. tych wydanych na terytorium Polski) oraz uznania i stwierdzenia wykonalności orzeczeń zagranicznych sądów polubownych.

U podstaw sądownictwa polubownego leży zasada autonomii woli stron. To strony z własnej inicjatywy decydują o poddaniu sprawy pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, wyłączając, tym samym, drogę postępowania przed sądem państwowym. Jedną z najważniejszych przesłanek, jakimi kierują się, podejmując decyzję o wyborze arbitrażu, a zarazem charakterystyczną cechą sądu polubownego (arbitrażowego), jest to, że jest to sąd ustanawiany przez same strony. Sąd ten z woli stron w sposób prawnie wiążący rozstrzyga istniejący między nimi spór. Swoboda stron w zakresie ustanowienia sądu polubownego jest szeroka, a jej ograniczenia wypływają z zasady równouprawnienia stron w postępowaniu arbitrażowym oraz z regulacji ustawowych, które mogą nakazywać przyjęcie określonej (z reguły nieparzystej) liczby arbitrów oraz powołanie arbitrów spośród osób posiadających określone kwalifikacje. Możliwość ukształtowania składu sądu polubownego przez same strony przesądza o atrakcyjności arbitrażu w stosunku do sądownictwa państwowego. W odróżnieniu od sędziego sądu państwowego będącego funkcjonariuszem państwowym arbitra rozstrzygającego spór między stronami (orzekającego w ramach sądu polubownego) można określić mianem sędziego z wyboru. Termin ten wskazuje jednoznacznie na źródło umocowania arbitra, jakim jest wola stron. Zgodnie z art. 1170 § 1 i 2 Kodeksu postępowania cywilnego, arbitrem może być osoba fizyczna bez względu na obywatelstwo, mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Arbitrem nie może być sędzia państwowy. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku. Zaznaczyć również należy, że ustawodawca w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego posługuje się zamiennie określeniem sędzia sądu polubownego lub arbiter.

Jednakże nadmienić należy, że arbitraż funkcjonuje przede wszystkim na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego (art. 1154 1217), ale także umów handlowych, umów międzynarodowych i konwencji. Szczegółowe regulacje dotyczące postępowania arbitrażowego zawierają także regulaminy stałych sądów polubownych.

Odnosząc się, do zawartego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego oraz mając na uwadze zacytowane przepisy prawa podatkowego (w szczególności ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) należy wskazać, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, zasady opodatkowania konkretnego świadczenia zależą od źródła przychodów, do którego pozostaje ono przypisane. Ustawodawca przewidział, że przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia mogą być wykonywane zarówno osobiście, jak i w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Brak jest natomiast takiej możliwości m.in. w odniesieniu do przychodów wymienionych w art. 13 pkt 4, tj. przychodów z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi. Wyjaśnić bowiem należy, że w odniesieniu do wynagrodzeń arbitrów, ustawa o podatku dochodowym reguluje wprost jedynie zasady opodatkowania arbitrów uczestniczących w procesach międzynarodowych. Zgodnie z art. 13 pkt 4 ww. ustawy, przychodem z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi.

W stosunku natomiast do przychodów członków innych sądów polubownych (arbitrażowych) w procesach arbitrażowych z partnerami polskimi wskazać należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje działalności wykonywanej osobiście przez określenie jej cech, lecz wskazuje w art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jakiego rodzaju przychody kwalifikują się do tej działalności. W związku z powyższym nie można stwierdzić, że przychody z działalności określonej w art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, w każdym przypadku stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście, nawet jeśli osiągane są w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem, podatnik uzyskujący przychody z tytułów wymienionych w art. 13 pkt 2-8 ww. ustawy może dla celów podatku dochodowego zaliczyć te przychody do działalności gospodarczej, pod warunkiem, że uzyskuje je w ramach działalności gospodarczej, zdefiniowanej w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i jednocześnie nie zachodzą łącznie przesłanki negatywne, o których mowa w art. 5b ust. 1 tejże ustawy.

Z opisu zdarzenia przyszłego, zawartego we wniosku wynika, że z arbitrami zawierana będzie umowa zlecenia w związku z czym należy przyjąć, że w analizowanej sprawie jako podstawę do traktowania wynagrodzeń arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami polskimi należy przyjąć art. 13 ust. 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9. Zatem, wynagrodzenie arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami polskimi stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście w oparciu o art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, płatnik (Wnioskodawca) zgodnie z art. 41 ust. 1 tejże ustawy będzie zobowiązany pobierać od dokonywanych świadczeń zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przychód uzyskany z tytułu pełnienia funkcji arbitra w ramach Stałego Sądu Arbitrażowego przy Stowarzyszeniu (A w ()) w arbitrażach krajowych i zagranicznych, stanowi źródło przychodu określone w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tzn. działalność wykonywaną osobiście, której rodzaje przychodów zostały wyszczególnione w art. 13 ww. ustawy. Wobec tego, na Wnioskodawcy będą ciążyły obowiązki płatnika wynikające z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (zdarzeniem przyszłym) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej