Temat interpretacji

Skutki podatkowe wypłaty równowartości wkładu budowlanego

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 22 stycznia 2020 r. (data wpływu 24 stycznia 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 marca 2020 r. (data wpływu 1 kwietnia 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty równowartości wkładu budowlanego, w części dotyczącej:

• możliwości zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwoty wkładu budowlanego, do wysokości uprzednio wniesionego wkładu do Spółdzielni jest prawidłowe,

• nadwyżki pomiędzy uzyskanym przychodem, tj. kwotą wypłaconą przez likwidatora Spółdzielni a nominalną wartością wniesionego wkładu jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 stycznia 2020 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty równowartości wkładu budowlanego.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), w związku z powyższym pismem z dnia 10 marca 2020 r., Nr 0113-KDIPT2-2.4011.109.2020.1.KR, wezwano Wnioskodawczynię, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało w dniu 10 marca 2020 r. (skutecznie doręczone w dniu 20 marca 2020 r.). W dniu 1 kwietnia 2020 r. (nadano w dniu 31 marca 2020 r.) wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W 1989 r. Wnioskodawczyni wpłaciła do Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej, kwotę 8 000 000 zł (przed denominacją) jako wkład budowlany. Również siostra Wnioskodawczyni wniosła do ww. Spółdzielni wkład budowlany w kwocie 8 000 000 zł. W 2006 r. siostra Wnioskodawczyni przekazała Wnioskodawczyni swoje udziały, tym samym Wnioskodawczyni połączyła oba wkłady. Celem Spółdzielni było wybudowanie domów dla członków Spółdzielni, cel nie został zrealizowany.

Od 2014 r. Spółdzielnia jest w stanie likwidacji na podstawie decyzji Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni w dniu 26 czerwca 2014 r. W związku z tą likwidacją, Likwidator Spółdzielni przystąpił do rozliczeń finansowych z członkami Spółdzielni. Na Walnym Zgromadzeniu Członków w dniu 26 czerwca 2014 r. zatwierdzony został Regulamin rozliczeń finansowych z członkami Spółdzielni z tytułu wniesionych wkładów budowlanych oraz ustanawiania praw do nieruchomości gruntowej w zamian za wniesiony wkład budowlany. Z różnych powodów, przy wielu wątpliwościach, Wnioskodawczyni nie zdecydowała się na przyjęcie proponowanej Jej działki w zamian za wniesiony w 1989 r. wkład budowlany. Następnie Likwidator w piśmie z dnia 31 maja 2019 r. zawiadomił Wnioskodawczynię, że zdecydował wypłacić Jej kwotę 117 683 zł 95 gr za wniesiony w 1989 r. wkład budowlany na dwie działki (Wnioskodawczyni i Jej siostry). Likwidator podał w piśmie, że kwotę 117 683 zł 95 gr wyliczył opierając się o reguły przyjęte przez Sąd Okręgowy, z dnia 27 czerwca 2017 r., cyt.: Przyjmując wyliczenia wkładu budowlanego według reguł przyjętych przez Sąd Okręgowy z dnia 27 czerwca 2017 r. dopuszczalna jest wypłata w maksymalnej kwocie 117 683 zł 95 gr co stanowi równowartość dwóch wniesionych wkładów budowlanych w 1989 r. po osiem milionów zł (przed denominacją) Pani i Pani siostry. Kwotę 117 683 zł 95 gr Likwidator pomniejszył o 600 zł tytułem zaległej składki na działalność statutową Spółdzielni i przelał na konto bankowe Wnioskodawczyni w dniu 4 lipca 2019 r. kwotę 117 083 zł 95 gr jako równowartość dwóch wniesionych wkładów budowlanych w 1989 r. z podanym tytułem wypłata zgodnie z Regulaminem, likwidacja. Po otrzymaniu ww. pieniędzy Wnioskodawczyni zwróciła się pisemnie w dniu 18 lipca 2019 r. do Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej w likwidacji, z zapytaniem, czy od ww. kwoty został odliczony podatek, odpowiedzi na ww. pytanie Wnioskodawczyni nie otrzymała.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że siostra Wnioskodawczyni przedmiotowy wkład budowlany wniesiony do Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej przekazała Wnioskodawczyni nieodpłatnie. W dniu 13 grudnia 2006 r. siostra Wnioskodawczyni złożyła w Spółdzielni pisemne oświadczenie, że przekazuje na rzecz Wnioskodawczyni swoje prawa członkowskie i swój wkład budowlany, oraz że w przyszłości nie będzie zgłaszać żadnych roszczeń. Oświadczenie zostało sporządzone przy czynnym udziale i zgodnie z instrukcją Prezesa Spółdzielni w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Siostra Wnioskodawczyni traktowała udział w spółdzielni w kategoriach problemu i chciała się go pozbyć. Spółdzielnia bowiem generowała wciąż jakieś straty i stwarzała problemy, a wystąpienie ze Spółdzielni zgodnie z jej Statutem oznaczało zwrot jedynie wkładu budowlanego w wysokości 800 zł bez waloryzacji i to po 17 latach członkostwa.

W 2003 r. zadłużenie Spółdzielni doprowadziło do ogłoszenia pierwszej licytacji należących do niej nieruchomości. Ostatecznie do licytacji nie doszło, ponieważ członkowie Spółdzielni (Wnioskodawczyni i Jej siostra również) spłacili te długi.

Następnie w 2005 r. Zarząd Spółdzielni zawiadomił, że należący do Spółdzielni teren zostanie podzielony na działki o powierzchni gruntu minimum m², podczas gdy Wnioskodawczyni wkład oraz wkład Jej siostry (każdy z osobna) odpowiadał mniejszym parametrom. W taki przypadku Zarząd zawiadamiał członków o konieczności dokonania dopłaty w wysokości 18 zł za metr kwadratowy. Pieniędzy takich nie miała Wnioskodawczyni ani Jej siostra, co stanowiło wówczas główny argument przemawiający za skupieniem wkładu budowlanego u jednej z nich.

W 2007 r. ogłoszono kolejną licytację gruntów pozostających w zasobie Spółdzielni, również w związku z jej zadłużeniem. Spółdzielnia stopniowo wyprzedawała grunty, jej majątek kurczył się.

W chwili nabywania wkładów budowlanych, które w niedalekiej przyszłości miały zapewnić im potrzeby mieszkaniowe, Wnioskodawczyni i Jej siostra były przekonane, że powierzają swoje środki właściwemu podmiotowi. Prowadzenie działalności gospodarczej przez spółdzielnie w myśl prawa ma bowiem zapewniać korzyść członkom spółdzielni. Spółdzielnia zobligowana jest do prowadzenia działalności w interesie swoich członków i ma prowadzić do realizacji celów (Wnioskodawczyni i Jej siostra nabyły wraz z pozostałymi członkami Spółdzielni wkłady budowlane, by następnie posiąść działki budowlane i działaniem spółdzielni przy odpowiednim finansowaniu zamieszkać w domkach za miastem).

Tymczasem Ich spółdzielnia nie dość, że nie zrealizowała założonych celów, to wskutek swego nieudolnego wręcz działania została postawiona w stan likwidacji. W związku z powyższym, Likwidator wpłacił na Jej konto bankowe kwotę, którą uznał za równowartość dwóch wniesionych wkładów budowlanych w 1989 r., czyli po przeszło trzydziestu latach (uwzględniając zmianę siły nabywczej pieniądza).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie

(skorygowane w uzupełnieniu wniosku):
Czy kwota zwrócona Wnioskodawczyni przez Likwidatora Spółdzielni w wysokości 117 083 zł 95 gr, jako równowartość wkładu budowlanego wniesionego w 1989 r., stanowi dochód podlegający opodatkowaniu?

Zdaniem Wnioskodawczyni, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), ww. wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej.

W przypadku gdy wartość udziału lub wkładu członka spółdzielni ulega zwiększeniu w toku członkostwa w spółdzielni i zwrotowi podlega kwota wyższa niż kwota wpłacona za udział lub tytułem wkładu zwolnienie od podatku dochodowego przysługuje tylko do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Mając na względzie powyższe, w ocenie Wnioskodawczyni wkład budowlany stanowi formę, w jakiej członek spółdzielni uczestniczy w pokrywaniu kosztów budowy, wydatki na wkłady do spółdzielni wpłacane są w celu uzyskania odrębnej własności nieruchomości.

W sytuacji przedstawionej we wniosku Wnioskodawczyni wpłaciła wkład budowlany, który następnie został Jej zwrócony. Nie zostało bowiem ustanowione na Jej rzecz żadne ze spółdzielczych praw do lokalu mieszkalnego (nieruchomości) ani też prawo odrębnej własności lokalu (nieruchomości).

W związku z powyższym należy uznać, że w przypadku Wnioskodawczyni nastąpiło wycofanie wkładów budowlanych. Wycofanie wkładu ma miejsce gdy wydatki na wkład budowlany wpłacone do Spółdzielni w celu uzyskania prawa do wybudowanego domu zostały podatnikowi zwrócone przez spółdzielnię przed faktycznym uzyskaniem przez niego prawa do lokalu/nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie skutków podatkowych wypłaty równowartości wkładu budowlanego, w części dotyczącej:

• możliwości zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwoty wkładu budowlanego, do wysokości uprzednio wniesionego wkładu do Spółdzielni jest prawidłowe,

• nadwyżki pomiędzy uzyskanym przychodem, tj. kwotą wypłaconą przez likwidatora Spółdzielni a nominalną wartością wniesionego wkładu jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy, zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 1214 i art. 17.

Użyte w tym przepisie sformułowanie w szczególności wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii można zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy. Z treści powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Kwestię nabycia spółdzielczych praw do lokali mieszkalnych i budynków mieszkalnych oraz warunków zwrotu wniesionego wkładu reguluje ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 845, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ww. ustawy, spółdzielnia ma obowiązek zarządzania nieruchomościami stanowiącymi jej mienie lub nabyte na podstawie ustawy mienie jej członków.

W myśl art. 2 ust. 3 ww. ustawy, domem jednorodzinnym w rozumieniu ustawy jest dom mieszkalny, jak również samodzielna część domu bliźniaczego lub szeregowego przeznaczona przede wszystkim do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. Do domów jednorodzinnych stosuje się przepisy ustawy dotyczące lokali.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

Zgodnie z art. 4 ust. 3 ww. ustawy, członkowie spółdzielni, którzy oczekują na ustanowienie na ich rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo prawa odrębnej własności lokalu, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów budowy lokali przez wnoszenie wkładów mieszkaniowych lub budowlanych. Od chwili postawienia im lokali do dyspozycji uiszczają oni opłaty określone w ust. 1 albo 2.

Stosownie do art. 17² ust. 1 ww. ustawy, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym. Zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu obejmuje także wkład budowlany. Dopóki prawo to nie wygaśnie, zbycie samego wkładu jest nieważne (art. 17² ust. 3 ww. ustawy). Umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Wypis tego aktu notariusz przesyła niezwłocznie spółdzielni (art. 17² ust. 4 ww. ustawy). Przedmiotem zbycia może być ułamkowa część spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Pozostałym współuprawnionym z tytułu własnościowego prawa do lokalu przysługuje prawo pierwokupu. Umowa zbycia ułamkowej części własnościowego prawa do lokalu zawarta bezwarunkowo albo bez zawiadomienia uprawnionych o zbyciu lub z podaniem im do wiadomości istotnych postanowień umowy niezgodnie z rzeczywistością jest nieważna (art. 17² ust. 6 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 17⁷ ww. ustawy, jeżeli w wyniku ostatecznego rozliczenia kosztów budowy powstała różnica pomiędzy wysokością wstępnie ustalonego wkładu budowlanego a kosztami budowy lokalu, uprawniony albo zobowiązany z tego tytułu jest członek albo osoba niebędąca członkiem spółdzielni, którym w chwili dokonania tego rozliczenia przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Zgodnie z art. 17¹¹ ust. 1 ww. ustawy, w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa, ustalona w sposób przewidziany w ust. 2, nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię, zgodnie z postanowieniami statutu. Z wartości rynkowej lokalu potrąca się niewniesioną przez osobę, której przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, część wkładu budowlanego, a w wypadku gdy nie został spłacony kredyt zaciągnięty przez spółdzielnię na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu - potrąca się kwotę niespłaconego kredytu wraz z odsetkami (art. 17¹¹ ust. 2 ww. ustawy). Warunkiem wypłaty wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jest opróżnienie lokalu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 (art. 17¹¹ ust. 3 ww. ustawy).

W myśl art. 17¹² ust. 1 ww. ustawy, w wypadkach gdy ustawa przewiduje wygaśnięcie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawo to, jeżeli jest obciążone hipoteką, nie wygasa, lecz przechodzi z mocy prawa na spółdzielnię. Prawo do lokalu, nabyte w sposób określony w ust. 1, spółdzielnia powinna zbyć w drodze przetargu w terminie 6 miesięcy (art. 17¹² ust. 2 ww. ustawy). Spółdzielnia jest obowiązana uiścić osobie uprawnionej wartość nabytego prawa po potrąceniu należności wymienionych w art. 17¹¹ ust. 2 oraz z tytułu obciążenia hipoteką. Obowiązek spółdzielni powstaje dopiero z chwilą zbycia prawa w drodze przetargu (art. 17¹² ust. 3 ww. ustawy).

Do egzekucji ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości (art. 17¹³ ww. ustawy).

Stosownie do art. 17¹⁴ ust. 1 ww. ustawy, na pisemne żądanie członka lub osoby niebędącej członkiem spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, spółdzielnia mieszkaniowa jest obowiązana zawrzeć umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego:

1. spłaty przypadających na ten lokal części zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami;
2. spłaty zadłużenia z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1.

Spółdzielnia mieszkaniowa zawiera umowę, o której mowa w ust. 1, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez osobę uprawnioną, chyba że nieruchomość posiada nieuregulowany stan prawny w rozumieniu art. 113 ust. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami lub spółdzielni nie przysługuje prawo własności lub użytkowania wieczystego gruntu, na którym wybudowała budynek lub wybudowali go jej poprzednicy prawni (art. 17¹⁴ ust. 1¹ ww. ustawy). Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają osobę, na rzecz której spółdzielnia dokonuje przeniesienia własności lokalu (art. 17¹⁴ ust. 2 ww. ustawy). Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/4 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (art. 17¹⁴ ust. 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ww. ustawy, z osobą ubiegającą się o ustanowienie odrębnej własności lokalu spółdzielnia zawiera umowę o budowę lokalu. Umowa ta, zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, powinna zobowiązywać strony do zawarcia, po wybudowaniu lokalu, umowy o ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, a ponadto powinna zawierać:

1. zobowiązanie osoby ubiegającej się o ustanowienie odrębnej własności lokalu do pokrywania kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jej lokal przez wniesienie wkładu budowlanego określonego w umowie;
2. określenie zakresu rzeczowego robót realizowanego zadania inwestycyjnego, które będzie stanowić podstawę ustalenia wysokości kosztów budowy lokalu;
3. określenie zasad ustalania wysokości kosztów budowy lokalu;
4. określenie rodzaju, położenia i powierzchni lokalu oraz pomieszczeń do niego przynależnych;
5. inne postanowienia określone w statucie.

Osoba, o której mowa w ust. 1, wnosi wkład budowlany według zasad określonych w statucie i w umowie, o której mowa w ust. 1, w wysokości odpowiadającej całości kosztów budowy przypadających na jej lokal. Jeżeli część wkładu budowlanego została sfinansowana z zaciągniętego przez spółdzielnię kredytu na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu, osoba ta jest obowiązana do spłaty tego kredytu wraz z odsetkami w części przypadającej na jej lokal (art. 18 ust. 2 ww. ustawy). Przepisy ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 nie dotyczą osób, które zawierają umowę o budowę bezpośrednio z wykonawcą robót budowlanych, w przypadku zadań nieobejmujących nieruchomości wspólnych lub części wspólnych (art. 18 ust. 3 ww. ustawy). Rozliczenie kosztów budowy następuje w terminie 3 miesięcy od dnia oddania budynku do użytkowania. Po upływie tego terminu roszczenie spółdzielni o uzupełnienie wkładu budowlanego wygasa (art. 18 ust. 4 ww. ustawy).

Z chwilą zawarcia umowy, o której mowa w art. 18 ust. 1, powstaje ekspektatywa własności. Ekspektatywa własności jest zbywalna wraz z wkładem budowlanym albo jego wniesioną częścią, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji (art. 19 ust. 1 ww. ustawy). Nabycie ekspektatywy własności obejmuje również wniesiony wkład budowlany albo jego część (art. 19 ust. 2 ww. ustawy). Umowa zbycia ekspektatywy własności powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (art. 19 ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, umowa o budowę lokalu ulega rozwiązaniu w wyniku jej wypowiedzenia przez spółdzielnię lub osobę, o której mowa w art. 18 ust. 1.

Zgodnie art. 20 ust. 2 ww. ustawy, Spółdzielnia może wypowiedzieć umowę o budowę lokalu, gdy osoba, o której mowa w art. 18 ust. 1, lub jej następca prawny, z przyczyn leżących po ich stronie, nie dotrzymali tych warunków umowy określonych w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 5, bez których dalsza realizacja zadania inwestycyjnego lub ustanowienie odrębnej własności lokali wzniesionych w ramach wspólnie realizowanego zadania inwestycyjnego byłoby niemożliwe albo poważnie utrudnione.

Wypowiedzenie może nastąpić na 3 miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego, chyba że strony postanowią w umowie inaczej (art. 20 ust. 3 ww. ustawy).

Spółdzielnia ustanawia na rzecz osoby, o której mowa w art. 18 ust. 1, albo nabywcy ekspektatywy własności odrębną własność lokalu, w terminie 2 miesięcy po jego wybudowaniu, a jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jest wymagane pozwolenie na użytkowanie w terminie 2 miesięcy od uzyskania takiego pozwolenia. Na żądanie członka spółdzielnia ustanawia takie prawo w chwili, gdy ze względu na stan realizacji inwestycji możliwe jest przestrzenne oznaczenie lokalu (art. 21 ust. 1 ww. ustawy). Ustanowienie odrębnej własności lokalu może nastąpić na rzecz małżonków albo osób wskazanych przez osobę, o której mowa w art. 18 ust. 1, które wspólnie z nią ubiegają się o ustanowienie takiego prawa (art. 21 ust. 2 ww. ustawy).

Umowa o ustanowienie odrębnej własności lokali może być zawarta przez spółdzielnię łącznie ze wszystkimi osobami, które ubiegają się o ustanowienie takiego prawa, wraz ze związanymi z nim udziałami w nieruchomości. W takim wypadku wysokość udziałów w nieruchomości wspólnej określa ta umowa (art. 22 ust. 1 ww. ustawy). Nieruchomość, z której wyodrębnia się własność lokali, może być zabudowana również więcej niż jednym budynkiem, stosownie do postanowień umowy, o której mowa w ust. 1 (art. 22 ust. 2 ww. ustawy).

W sprawach nieuregulowanych w ustawie prawa i obowiązki członków spółdzielni dotyczące w szczególności wnoszenia, ustalania i waloryzacji wkładu mieszkaniowego i budowlanego określają postanowienia statutu (art. 8 pkt 3 ww. ustawy).

Mając na względzie powyższe, wkład mieszkaniowy (budowlany) stanowi formę, w jakiej członek spółdzielni uczestniczy w pokrywaniu kosztów budowy budynku (lokalu). Wydatki na wkłady mieszkaniowe lub budowlane do spółdzielni wpłacane są natomiast w celu uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu lub odrębnej własności lokalu.

Jednakże wskazać należy, że zwrot wkładów wniesionych do spółdzielni nie jest tożsamy z wycofaniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2001 r., Nr 134, poz. 1509, z późn. zm.). Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 ww. ustawy zmieniającej z dnia 21 listopada 2001 r. spółdzielnie mieszkaniowe są obowiązane sporządzić za rok kalendarzowy, w trzech egzemplarzach, według ustalonego wzoru, imienne informacje o wysokości wycofanego wkładu budowlanego lub mieszkaniowego wniesionego do spółdzielni od dnia 1 stycznia 1992 r., chyba że podatnik złoży spółdzielni oświadczenie, że wycofany wkład nie był odliczony od jego dochodu lub od podatku. W terminie do dnia 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym spółdzielnie przekazują jeden egzemplarz informacji osobom, które wycofały ze spółdzielni wkład budowlany lub mieszkaniowy, a drugi egzemplarz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika.

Z wycofaniem wkładu budowlanego, mamy do czynienia jedynie do czasu przydziału członkowi spółdzielni lokalu przez spółdzielnię mieszkaniową (członkowi oczekującemu). Natomiast zwrot wkładu budowlanego lub mieszkaniowego ma miejsce w przypadku uprzedniego powstania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego czy też spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Zwrot wkładów wniesionych do spółdzielni stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy powołać treść art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

Zwrócić należy uwagę, że precyzując zakres ustanowionego przepisem art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienia, ustawodawca wskazał wyraźnie, że obejmuje ono uzyskane ze wskazanego wyżej tytułu przychody, jedynie do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni. Użyty w art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy zwrot: do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów określa bowiem zakres opisanego zwolnienia przedmiotowego.

Z treści przepisu art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wynika więc, że zakresem zwolnienia od podatku dochodowego objęta jest nadwyżka ponad wysokość wniesionego wkładu do spółdzielni, uwzględniająca np. inflację w odniesieniu do tego wkładu, w razie jego zwrotu. Żaden przepis, czy to zawarty w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy to w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych nie pozwala na uznanie, że przez użyty w art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy zwrot: do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów, należy rozumieć: wysokość wkładu uwzględniającego inflację.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 1989 r. Wnioskodawczyni wpłaciła do Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej kwotę 8 000 000 zł (przed denominacją) jako wkład budowlany. Również siostra Wnioskodawczyni wniosła do ww. Spółdzielni wkład budowlany w kwocie 8 000 000 zł. W dniu 13 grudnia 2006 r. siostra Wnioskodawczyni złożyła w Spółdzielni pisemne oświadczenie, że przekazuje na rzecz Wnioskodawczyni swoje prawa członkowskie i swój wkład budowlany oraz, że w przyszłości nie będzie zgłaszać żadnych roszczeń. Oświadczenie zostało sporządzone przy czynnym udziale i zgodnie z instrukcją Prezesa Spółdzielni w trzech jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Siostra Wnioskodawczyni traktowała udział w spółdzielni w kategoriach problemu i chciała się go pozbyć. Spółdzielnia bowiem generowała wciąż jakieś straty i stwarzała problemy, a wystąpienie ze Spółdzielni zgodnie z jej Statutem oznaczało zwrot jedynie wkładu budowlanego w wysokości 800 zł bez waloryzacji i to po 17 latach członkostwa. Siostra Wnioskodawczyni przedmiotowy wkład budowlany wniesiony do Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej przekazała w 2006 r. Wnioskodawczyni nieodpłatnie. Tym samym, Wnioskodawczyni połączyła oba wkłady.

Celem Spółdzielni było wybudowanie domów dla członków Spółdzielni, cel nie został zrealizowany. W 2003 r. zadłużenie Spółdzielni doprowadziło do ogłoszenia pierwszej licytacji należących do niej nieruchomości. Ostatecznie do licytacji nie doszło, ponieważ członkowie Spółdzielni (Wnioskodawczyni i Jej siostra również) spłacili te długi. Od 2014 r. Spółdzielnia jest w stanie likwidacji na podstawie decyzji Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni w dniu 26 czerwca 2014 r. W związku z tą likwidacją, Likwidator Spółdzielni przystąpił do rozliczeń finansowych z członkami Spółdzielni. Na Walnym Zgromadzeniu Członków w dniu 26 czerwca 2014 r. zatwierdzony został Regulamin rozliczeń finansowych z członkami Spółdzielni z tytułu wniesionych wkładów budowlanych oraz ustanawiania praw do nieruchomości gruntowej w zamian za wniesiony wkład budowlany. Wnioskodawczyni nie zdecydowała się na przyjęcie proponowanej Jej działki w zamian za wniesiony w 1989 r. wkład budowlany. Likwidator w piśmie z dnia 31 maja 2019 r. zawiadomił Wnioskodawczynię o wypłacie Jej kwoty 117 683 zł 95 gr za wniesiony w 1989 r. wkład budowlany na dwie działki (Wnioskodawczyni i Jej siostry), podając w piśmie, że kwotę 117 683 zł 95 gr wyliczono opierając się o reguły przyjęte przez Sąd Okręgowy z dnia 27 czerwca 2017 r., cyt.: Przyjmując wyliczenia wkładu budowlanego według reguł przyjętych przez Sąd Okręgowy z dnia 27 czerwca 2017 r. dopuszczalna jest wypłata w maksymalnej kwocie 117 683 zł 95 gr co stanowi równowartość dwóch wniesionych wkładów budowlanych w 1989 r. po osiem milionów zł (przed denominacją) Pani i Pani siostry. Kwotę 117 683 zł 95 gr Likwidator pomniejszył o 600 zł tytułem zaległej składki na działalność statutową Spółdzielni i przelał na konto bankowe Wnioskodawczyni w dniu 4 lipca 2019 r. kwotę 117 083 zł 95 gr jako równowartość dwóch wniesionych wkładów budowlanych w 1989 r.

Uzyskany przez Wnioskodawczynię przychód w wysokości równowartości wkładu budowlanego wniesionego do Spółdzielni stanowi co do zasady przychód podatkowy, przy czym do wysokości uprzednio wniesionego wkładu korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, wypłacona Wnioskodawczyni jako osobie uprawnionej kwota wkładu budowlanego (równowartość wkładu budowlanego), jedynie do wysokości uprzednio wniesionego wkładu do Spółdzielni korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy. Natomiast nadwyżka pomiędzy uzyskanym przychodem, tj. kwotą wypłaconą przez likwidatora Spółdzielni a nominalną wartością wniesionego wkładu stanowi przysporzenie majątkowe, tj. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegający opodatkowaniu łącznie z innymi przychodami uzyskanymi przez Wnioskodawczynię w roku podatkowym.

Należy nadmienić, że skoro wkład budowlany wniesiony został przez Wnioskodawczynię i Jej siostrę do Spółdzielni przed 1995 r., to w chwili obecnej ustalając wartość wniesionego wkładu należy uwzględnić ją w kwocie odpowiadającej kwocie po denominacji. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o denominacji złotego (Dz. U. Nr 84 poz. 386), wszelkie prawa majątkowe, a także zobowiązania i należności pieniężne powstałe przed datą 1 stycznia 1995 r., a płatne po tej dacie podlegają przeliczeniu w stosunku określonym w art. 2 ust. 2 przedmiotowej ustawy. W szczególności przeliczeniu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, podlegają: wynagrodzenia za pracę, emerytury, renty, inne należności wynikające z praw i zobowiązań majątkowych (publicznych i prywatnych) bez względu na tytuł ich powstania, wartości materiałów i surowców, wkładów oszczędnościowych, lokat i depozytów bankowych. W myśl art. 2 ust. 2 ww. ustawy o denominacji złotego, nowa jednostka pieniężna będzie miała wartość równą 10.000 starych złotych.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego, stwierdzić należy, że wypłacona Wnioskodawczyni jako osobie uprawnionej kwota wkładu budowlanego, jedynie do wysokości uprzednio wniesionego wkładu do Spółdzielni korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast nadwyżka pomiędzy uzyskanym przychodem, tj. kwotą wypłaconą przez likwidatora Spółdzielni a wartością wniesionego wkładu stanowi dla Wnioskodawczyni przysporzenie majątkowe, tj. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu łącznie z innymi przychodami w roku podatkowym.

Końcowo zaznaczyć należy, że tutejszy Organ wydając interpretację w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i własnym stanowiskiem w sprawie, tym samym Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności faktycznych podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku ww. postępowań okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała, lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy), z zastrzeżeniem art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Stanowisko

w części prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej