Skutki podatkowe przewalutowania kredytu oraz otrzymania kwoty tytułem zwrotu nadwyżki.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 września 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przewalutowania kredytu oraz otrzymania kwoty tytułem zwrotu nadwyżki. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wniosek dotyczy opodatkowania zwrotu nadpłaty mieszkaniowego kredytu hipotecznego, indeksowanego CHF, zawartego 8 lipca 2008 r. pomiędzy Panią i Pani mężem, a … S.A. Zwrot ten związany był z ugodą zawartą z … S.A.

W dniu 9 grudnia 2021 r. zawarli Państwo z … S.A. w … ugodę do umowy o mieszkaniowy kredyt hipoteczny w złotych, indeksowany kursem CHF (dalej jako: „Umowa”), zawartej 8 lipca 2008 r. Ugoda była zawarta po mediacji przed Komisją Nadzoru Finansowego. Zgodnie z zaleceniami KNF, ugoda polegała na przeliczeniu kredytu od dnia uruchomienia, przy założeniu, że był on od początku kredytem udzielonym w polskich złotych. Po zamianie waluty zadłużenia w CHF na walutę polską uzgodnili Państwo z Bankiem, że Państwo, kredytobiorcy, spłaciliście już zadłużenie wobec Banku w dniu 15 kwietnia 2018 r. Jednocześnie, znajdująca się na rachunku kredytu nadpłata w wysokości 33 648,81 zł, uwzględniająca należne odsetki w kwocie 1 529,21 zł, została Państwu przekazana w dniu 22 grudnia 2021 r. na wskazany rachunek bankowy. Bank zwolnił Państwa, czyli kredytobiorców, z długu (umorzył zadłużenie kredytobiorców) w zakresie kwoty kapitału (w tym skapitalizowanych odsetek), wynoszącej 26 997,18 zł. Złożyliście Państwo załącznik do tej ugody – oświadczenie, w którym zadeklarowaliście spełnienie warunków wskazanych w regulacji rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548) w celu zastosowania do osiągniętego przychodu zaniechania poboru podatku dochodowego od umorzonej kwoty wierzytelności z tytułu kredytu udzielonego na podstawie Umowy.

Przed złożeniem przez Państwa zeznań podatkowych za 2021 r. do urzędu skarbowego, w dniu 23 i 26 kwietnia 2022 r., otrzymaliście Państwo z Banku dwa dokumenty PIT-11, wystawione odpowiednio na kwoty: 16 824,41 zł oraz 16 824,40 zł, czyli łącznie na kwotę 33 648,81 zł, będącej nadwyżką na rachunku. Kwoty te były umieszczone w części F, w pozycji 82, opisane jako rodzaj przychodu – UGODA PKNF. Od tych kwot odprowadziliście Państwo w dniach 28 i 29 kwietnia 2022 r. podatki, ponieważ US należne podatki naliczył w sporządzonych w systemie zeznaniach PIT-37 za rok 2021, na podstawie PIT-11, przesłanych do US przez Bank. Po rozliczeniu całości dochodów za rok 2021, dopłaciliście Państwo do pobranych wcześniej zaliczek na podatek dochodowy, kwoty odpowiednio 2 855 zł i 2 857 zł (podatek od kwoty zwrotu nadpłaty wynosi 2 × 2 860 zł).

W wyniku zawartej ugody strony dokonały zmiany waluty zadłużenia i na tej podstawie – po uprzednim rozliczeniu kredytu w walucie polskiej – uzgodniły, że kredyt został spłacony w całości w dniu 15 kwietnia 2018 r. Kwota 33 648,81 zł, jako nadwyżka kredytu, została Państwu zwrócona po połowie na Pani konto bankowe oraz na konto Pani męża. Należy wskazać, że podana kwota stanowiła w całości sumę poszczególnych rat spłaty zadłużenia po dniu spłaty zadłużenia, tj. 15 kwietnia 2018 r., z uwzględnieniem kwoty kapitału oraz należnych na rzecz Banku odsetek kapitałowych (odsetek bankowych). W wyniku tej operacji powstała nadwyżka, która stanowiła kwotę nienależnie przez Państwa wpłaconą. Po zmianie waluty kredytu, kwota spłaty dokonywana w CHF (uwzględniająca kapitał oraz odsetki bankowe) została rozliczona w walucie polskiej tak, jakby od daty zawarcia umowy kredytowej stanowiła kredyt złotówkowy. Zawarta ugoda zakładała więc jedynie konwersję waluty kredytu na złotówki. Na skutek tej operacji technicznej wartość spłaconego dotychczas przez Państwa kapitału oraz należnych od niego odsetek bankowych została rozliczona według kursu CHF z dnia dokonywania spłaty, z rozbiciem na kwotę kapitału oraz należnych na rzecz Banku odsetek. Techniczna operacja polegająca na zmianie waluty zadłużenia pozwoliła jedynie na określenie kwoty kapitału i odsetek w CHF oraz w walucie polskiej. Natomiast łączna kwota uznana za nadpłatę objęła oba te składniki bez wyraźnego podziału na kapitał oraz bankowe odsetki kapitałowe. Dokonane przez Bank rozliczenie spłaty zadłużenia po dniu 15 kwietnia 2018 r., uznanym za dzień spłaty, wykazało, że na kredycie złotowym powstała nadpłata w wysokości 33 648,81 zł, zawierająca zarówno kwotę kapitału, jak również uregulowane przez kredytobiorców na rzecz Banku odsetki kapitałowe w kwocie 1 529,21 zł. Kwota stanowi sumę nadpłaconych przez Państwa, kredytobiorców, rat zadłużenia obejmujących zarówno kapitał, jak również zawarte w racie spłaty, bankowe odsetki kapitałowe, uiszczone według obowiązującego w dacie zapłaty harmonogramu. Tym samym kwota nadpłaty stanowiła nominalną sumę poszczególnych rat kredytu uiszczonych po dniu spłaty zadłużenia, tj. po dniu 15 kwietnia 2018 r. do dnia zawarcia ugody. Z tytułu zwrotu nadpłaconego kredytu po zmianie jego waluty nie otrzymaliście Państwo jakiegokolwiek przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty zadłużenia. Nie powstał zatem w jakimkolwiek zakresie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zwrócona Państwu kwota 33 648,81 zł stanowiła sumę poszczególnych rat kredytu wraz z odsetkami od kredytu bankowego uiszczonych w okresie od dnia 15 kwietnia 2018 r. do dnia zawarcia ugody. Bank dokonał zatem zwrotu całej sumy nadwyżki powstałej po zmianie waluty kredytu, czyli zarówno kwoty uiszczonej tytułem spłaty kapitału kredytu, jak również odsetek od tegoż kredytu. W kwocie tej nie zawarto odsetek ewentualnie należnych kredytobiorcom od środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Są to zatem jedynie kwoty kapitału oraz odsetek od kredytu bankowego uiszczone przez kredytobiorców na rzecz Banku zawartych w racie kredytu.

Pytanie

Czy na skutek przewalutowania kredytu – na zasadach opisanych powyżej – powstała nadwyżka stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który uprawniał Bank do wystawienia informacji PIT-11 na podstawie art. 42a ust. 1 ww. ustawy?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, na skutek przewalutowania kredytu – na zasadach opisanych we wniosku – powstała nadwyżka nie stanowi przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, który uprawniałby Bank do wystawienia informacji PIT-11 na podstawie art. 42a ust. 1 ww. ustawy

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią, źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony);

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

‒ jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a)działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b)niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9)inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

W myśl art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu, jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Wynika z tego, że pojęciem pierwotnym dla dochodu jest pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z definicji przychodu wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które w istocie są określonym przyrostem majątkowym.

Wskazać należy, że w ramach zawartej ugody zmianie uległa jedynie waluta, w której zobowiązanie miało być regulowane od daty zawarcia umowy kredytowej. Stanowiło to więc wyłącznie techniczną operację zmiany waluty zadłużenia określonej w umowie kredytowej na walutę polską. Operacja konwersji waluty kredytu na złotówki, tak jakby od początku był on kredytem złotówkowym, nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zawarta ugoda jest dla kredytobiorców zdarzeniem neutralnym podatkowo co do całości jej regulacji – tak co do kwoty umorzonego zadłużenia, jak również powstałej nadpłaty.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wobec powyższego zauważyć należy (co zyskało aprobatę w stanowiskach prezentowanych już w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej), że przewalutowania na złotówki kredytu denominowanego w CHF (kredyt ma być rozliczony tak, jakby od początku był kredytem złotówkowym) nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że Bank nie był zobowiązany sporządzić informację PIT-11, o której mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (por. interpretacja indywidualna z dnia 23 lutego 2022 r., nr 0115- KDIT2.4011.826.2021.1.HD oraz interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.395.2022.2.RS).

Tożsame stanowisko zawarte zostało w interpretacji indywidualnej z dnia 16 grudnia 2021 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.932.2021.1.MK1, w której wskazano w kontekście skutków przewalutowania kredytów, że „(...) na podstawie art. 42a ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 i art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sytuacji przewalutowania kredytu walutowego na PLN na Wnioskodawcy [banku] nie spoczywa obowiązek sporządzenia informacji PIT-11 o wysokości przychodu z innych źródeł Klienta i przesłania jej urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania Klienta oraz do samego Klienta”.

Wskazuje się również, że w wyniku zmiany waluty kredytu wartość kredytu, która została udzielona w walucie obcej (po przeliczeniu na PLN według właściwego kursu), i wartość tej pożyczki wyrażonej w PLN po przewalutowaniu będzie inna, to taka różnica jest nieistotna z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego regulujących kwestię kosztu uzyskania przychodu bądź przychodu (por. interpretacja indywidualna z dnia 12 kwietnia 2017 r., nr 1061-IPTPB3.4511.104.2017.2.SJ). Stanowisko to zostało następnie powielone w interpretacji indywidualnej z dnia 6 maja 2021 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.125.2021.1.MK1 oraz z dnia 1 lipca 2020 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.397.2020.1.AMN.

W tych okolicznościach zmiana waluty zobowiązania kredytowego na skutek zawarcia ugody i powstania z tego tytułu nadwyżki nie generuje po stronie kredytobiorców przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie uprawnia Banku do wystawienia informacji PIT-11 na podstawie art. 42a ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

-dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

-dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy: