Temat interpretacji

Czy Wnioskodawczyni może skorzystać z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko?

Na podstawie art. 13 § 2a pkt 1, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 24 marca 2020 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 marca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest mamą jedenastoletniego syna J., osobą rozwiedzioną, samotną nie pozostającą w związku z byłym mężem i ojcem J. W 2019 r. uzyskiwała dochody z tytułu umowy o pracę, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 14 maja 2015 r., w pkt II wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron J., urodzonym w 2008 r. powierzył obojgu rodzicom ustalając miejsce pobytu dziecka przy ojcu.

Wnioskodawczyni opiekuje się synem na co dzień, cały czas uczestniczy w jego wychowaniu. Wspiera go, troszczy się o niego, pomaga mu podejmować decyzje na co dzień w sprawach, które są dla niego ważne. Znajduje dla niego zajęcia dodatkowe pozalekcyjne, zachęca go do aktywności pozaszkolnej i w ten sposób pomaga mu znaleźć pasję w życiu. Stara się rozwijać jego zainteresowania. Syn spędza z Wnioskodawczynią część wakacji, ferie i większość weekendów. Wówczas często podróżują zarówno w kraju jak i zagranicą i w ten sposób razem poznają nowe miejsca, kulturę, język. Wyłącznie dzięki Wnioskodawczyni J. zwiedził już wiele państw w Europie i złapał bakcyla do podróżowania. W 2019 r. spędzał z Wnioskodawczynią również kilka dni w tygodniu, odrabiali razem lekcje, nocował u Wnioskodawczyni, jeździł od Niej do i ze szkoły. W mieszkaniu Wnioskodawczyni synek ma swój pokój przystosowany do nauki, ma swoje ubrania, książki, uczestniczy w życiu codziennym, ma również swoje obowiązki. Wnioskodawczyni bierze aktywny udział w edukacji syna. Dzięki Niej chodzi na dodatkowy angielski, pilnuje żeby miał odrobione lekcje i był przygotowany do kolejnego dnia w szkole. Chodzi na zebrania szkolne, ma dobry kontakt z wychowawczynią syna. Podczas wspólnie spędzanego czasu zaspokaja wszystkie potrzeby materialne dziecka (poza alimentami), kupuje synkowi ubrania, obuwie, pomoce szkolne, ponosi również większe koszty w związku z utrzymaniem mieszkania podczas pobytu synka u Niej. Pokrywa koszty leczenia (np. wizyty u ortodonty). To dzięki Wnioskodawczyni syn zaczął nosić aparat ortodontyczny i jest teraz pod kontrolą ortodonty. Mimo, że Wnioskodawczyni mieszka z partnerem, który nie jest ojcem J., synem zajmuje się samodzielnie, bez niczyjej pomocy. Uważa, że pełni rolę rodzica, który wkłada całe serce i wszystkie swoje siły w wychowanie i opiekowanie się swoim dzieckiem. Przeżywa z nim radości i smutki, każdego dnia troszczy się o niego z całych sił, ponosi trudy wychowawcze każdego dnia. W maju 2019 r. Wnioskodawczyni urodziła córeczkę i od tej pory bardzo stara się, aby J. miał dużo kontaktu ze swoją nową siostrą. Pielęgnuje umacnianie więzi między nowym rodzeństwem. Pomimo, iż syn ma ustalone miejsce zamieszkania przy ojcu, to około 50% czasu spędza z Wnioskodawczynią. J. sam zdecydował, że chciałby być tyle samo czasu u mamy co u taty. Ponadto ojciec J. nie będzie korzystał z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni może skorzystać z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko?

Zdaniem Wnioskodawczyni, może skorzystać z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, bo spełnia wszystkie warunki, aby być uznaną za osobę samotnie wychowującą dziecko.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 9 komentowanej ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (za wyjątkiem tych osób, do których ma zastosowanie art. 1 pkt 2 tej ustawy, tj. uzyskujących przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej), ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
• nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskiwania przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Z istoty pojęcia osoby samotnie wychowującej dziecko wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni jest mamą jedenastoletniego syna J., osobą rozwiedzioną, samotną nie pozostającą w związku z byłym mężem i ojcem J. W 2019 r. uzyskiwała dochody z tytułu umowy o pracę, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 14 maja 2015 r., w pkt II wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron J., urodzonym w 2008 r. powierzył obojgu rodzicom ustalając miejsce pobytu dziecka przy ojcu.

Wnioskodawczyni opiekuje się synem na co dzień, cały czas uczestniczy w jego wychowaniu. Wspiera go, troszczy się o niego, pomaga mu podejmować decyzje na co dzień w sprawach, które są dla niego ważne. Znajduje dla niego zajęcia dodatkowe pozalekcyjne, zachęca go do aktywności pozaszkolnej i w ten sposób pomaga mu znaleźć pasję w życiu. Stara się rozwijać jego zainteresowania. Syn spędza z Wnioskodawczynią część wakacji, ferie i większość weekendów. Wówczas często podróżują zarówno w kraju jak i zagranicą i w ten sposób razem poznają nowe miejsca, kulturę, język. Wyłącznie dzięki Wnioskodawczyni J. zwiedził już wiele państw w Europie i złapał bakcyla do podróżowania. W 2019 r. spędzał z Wnioskodawczynią również kilka dni w tygodniu, odrabiali razem lekcje, nocował u Wnioskodawczyni, jeździł od Niej do i ze szkoły. W mieszkaniu Wnioskodawczyni synek ma swój pokój przystosowany do nauki, ma swoje ubrania, książki, uczestniczy w życiu codziennym, ma również swoje obowiązki. Wnioskodawczyni bierze aktywny udział w edukacji syna. Dzięki Niej chodzi na dodatkowy angielski, pilnuje żeby miał odrobione lekcje i był przygotowany do kolejnego dnia w szkole. Chodzi na zebrania szkolne, ma dobry kontakt z wychowawczynią syna. Podczas wspólnie spędzanego czasu zaspokaja wszystkie potrzeby materialne dziecka (poza alimentami), kupuje synkowi ubrania, obuwie, pomoce szkolne, ponosi również większe koszty w związku z utrzymaniem mieszkania podczas pobytu synka u Niej. Pokrywa koszty leczenia (np. wizyty u ortodonty). To dzięki Wnioskodawczyni syn zaczął nosić aparat ortodontyczny i jest teraz pod kontrolą ortodonty. Mimo, że Wnioskodawczyni mieszka z partnerem, który nie jest ojcem J., synem zajmuje się samodzielnie, bez niczyjej pomocy. Uważa, że pełni rolę rodzica, który wkłada całe serce i wszystkie swoje siły w wychowanie i opiekowanie się swoim dzieckiem. Przeżywa z nim radości i smutki, każdego dnia troszczy się o niego z całych sił, ponosi trudy wychowawcze każdego dnia. W maju 2019 r. Wnioskodawczyni urodziła córeczkę i od tej pory bardzo stara się, aby J. miał dużo kontaktu ze swoją nową siostrą. Pielęgnuje umacnianie więzi między nowym rodzeństwem. Pomimo, iż syn ma ustalone miejsce zamieszkania przy ojcu, to około 50% czasu spędza z Wnioskodawczynią. J. sam zdecydował, że chciałby być tyle samo czasu u mamy co u taty. Ponadto ojciec J. nie będzie korzystał z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Przystępując do oceny możliwości rozliczania się przez Wnioskodawczynię w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko.

Zauważyć należy, że Wnioskodawczyni w opisie stanu faktycznego wskazała, że Sąd w wyroku powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem obojgu rodzicom, dodatkowo ustalając miejsce pobytu dziecka przy ojcu. A zatem zamiarem Sądu było, aby proces wychowywania dziecka przeprowadzony był wspólnie przez matkę i ojca. Konsekwencją orzeczenia Sądu jest zatem fakt, że zarówno Wnioskodawczyni jako matka, jak i ojciec dziecka, aktywnie współuczestniczą w wychowaniu wspólnego dziecka, pomimo że nie zamieszkują ze sobą. W takiej sytuacji nie można przyjąć, że któregokolwiek z rodziców można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, że któremukolwiek z rodziców przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta uzależniona jest bowiem nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka.

Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych. Natomiast w przypadku gdy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka, oznacza to, że dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Nie sposób bowiem uznać, że w tak zorganizowanym trybie wykonywania władzy rodzicielskiej zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza ojciec, gdy dziecko u niego zamieszkuje, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dziecko przebywa z matką. Wychowania dziecka nie da się podzielić, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że okoliczność, iż dwie osoby Wnioskodawczyni i Jej były mąż wychowują to samo dziecko wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie. Prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje bowiem wszystkim osobom stanu wolnego, rozwiedzionym, w separacji lub których małżonek pozbawiony został praw rodzicielskich bądź odbywa karę pozbawienia wolności, posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci. Wnioskodawczyni nie spełnia zatem warunków określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za 2019 r.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanego przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej