Odszkodowanie otrzymane za poniesioną szkodę rzeczywistą, z uwagi na zmniejszenie wartości nieruchomości w związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego, którego podstawą wypłaty było wezwanie gminy do zapłaty, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 sierpnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 30 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania zwolnienia przedmiotowego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 pażdziernika 2022 r. (data wpływu 26 października 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

7 kwietnia 2022 r. złożyła Pani deklarację roczną PIT-36 z uwzględnieniem PIT-11 z Urzędu Miejskiego w A. (w pozycji 82 wykazała Pani kwotę odszkodowanie-obniżenie wartości udziałów w prawie własności nieruchomości). 12 maja 2022 r. złożyła Pani korektę zeznania z pominięciem ww. PIT-11.

Z datą 27 maja 2022 r. otrzymała Pani wezwanie do złożenia korekty zeznania podatkowego lub złożenia wyjaśnień. 8 czerwca 2022 r. złożyła Pani pismo wyjaśniające. Z datą 4 lipca 2022 r. otrzymała Pani wezwanie ponowne do złożenia korekty zeznania podatkowego. 12 lipca 2022 r. złożyła Pani ponownie korektę zeznania i zapłaciła sporny podatek.

W deklaracji podatkowej za 2021 r. (PIT-36) pierwotnie oprócz innych, wykazała Pani kwotę wynikającą z PIT-11 sporządzonego przez Urząd Miejski w A. Po konsultacji z prawnikiem dokonała Pani korekty zeznania nie wykazując przedmiotowej kwoty i wyjaśnienia Pani stanowiska w sprawie. W następstwie US w A. nakazał Pani złożenie ponownej korekty z uwzględnieniem spornej kwoty i dopłaty podatku, cyt. „z uwagi na brak konkretnych uregulowań prawnych określających zasady lub wysokość odszkodowania”.

W informacji PIT-11 złożonej przez Urząd Miejski w A. została wykazana kwota wypłacona przez Gminę Miasta A. z tytułu odszkodowania za rzeczywistą szkodę – zmniejszenie wartości nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w A. prowadzi księgę wieczystą, wskutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego fragmentu (...), zatwierdzonym uchwałą Rady Miasta A. z dnia (...) 2019 r.

Odszkodowanie to wypłacone zostało na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i według Pani i stanowiska Pani prawnika podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako szkoda rzeczywista, mimo że ustawodawca nie przewidział w treści ustawy możliwości wypłaty odszkodowania na podstawie opinii rzeczoznawcy (powołanego w tym przypadku przez UM w A.), jednakże realnie nie ma znaczenia, że w przedmiotowej sprawie nie zawarto pisemnej ugody i sprawa zakończyła się bez udziału sądu.

Środki od Gminy Miasta A. zostały wypłacone na Pani rachunek bankowy w dniu 4 czerwca 2021 r.

Pieniądze (odszkodowanie) wypłacono na podstawie wezwania do zapłaty skierowanego przez Pani pełnomocnika. Nie było żadnej ugody, umowy cywilnoprawnej ani porozumienia. Zostało wysłane wezwanie do zapłaty, w odpowiedzi na to wezwanie Gmina Miasta A. uznała roszczenie w części i wypłaciła część żądanej kwoty. Co do pozostałej kwoty sprawa pozostaje sporna i zostanie złożony pozew do sądu.

Środki pieniężne (odszkodowanie) z Urzędu Miasta z tytułu obniżenia wartości udziałów w prawie własności nieruchomości zostały Pani wypłacone na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Wysokość należnego odszkodowania wynika wprost z art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – jako różnica pomiędzy wartością nieruchomości sprzed zmiany planu miejscowego i po zmianie planu miejscowego. Zaś sposób obliczania tej wartości uregulowany jest rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

Odszkodowanie nie zostało wypłacone w związku z działalnością gospodarczą.

Pytanie

Czy odszkodowanie za zmniejszenie wartości nieruchomości, wypłacone Pani przez Gminę Miasta A., na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że odszkodowanie za zmniejszenie wartości nieruchomości, wypłacone Pani przez Gminę Miasta A., na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, podlega zwolnieniu od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wskazane w pkt 9 tego przepisu inne źródła.

Z art. 20 ust. 1 powołanej ustawy wynika, że:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Zatem, o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 13 lit. a ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105), zwanej dalej ustawą zmieniającą:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Art. 70 ust. 1 pkt 1 ustawy zmieniającej stanowi, że:

Przepisy ustaw zmienianych w art. 1 (…) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r., z wyjątkiem (…) art. 21 ust. 1 pkt 3 (…) w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, które mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

W kontekście powyższego wyjaśnić należy, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

W myśl art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2022 r. poz. 503):

Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z uwzględnieniem ust. 2 i art. 37¹ ust. 1, żądać od gminy albo od władającego terenem zamkniętym, jeżeli uchwalenie planu lub jego zmiana spowodowane były potrzebami obronności i bezpieczeństwa państwa:

1)odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo

2)wykupienia nieruchomości lub jej części.

Na mocy art. 36 ust. 2 wskazanej ustawy:

Realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

Art. 37 ust. 9 przywołanej ustawy stanowi, że:

Wykonanie obowiązku wynikającego z roszczeń, o których mowa w art. 36 ust. 1-3, następuje w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, chyba że strony postanowią inaczej. W przypadku opóźnienia w wypłacie odszkodowania lub wykupie nieruchomości właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie.

Według art. 37 ust. 10 przywołanej ustawy:

Spory w sprawach, o których mowa w art. 36 ust. 1-3 i ust. 5, rozstrzygają sądy powszechne.

Powyższe uprawnienia przysługują zatem w przypadku, gdy plan miejscowy w znacząco negatywny sposób oddziałuje na dotychczasowe warunki korzystania z nieruchomości.

Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewidują zatem w art. 36 ust. 1 powołanej wyżej ustawy możliwość wystąpienia przez właściciela lub użytkownika wieczystego z żądaniem wypłaty odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę. Należy jednak nadmienić, że w przepisach prawa brak jest konkretnych uregulowań określających wysokość lub zasady ustalania przedmiotowego odszkodowania.

Z uwagi na powyższe wskazać należy, że odszkodowanie, które zostało Pani wypłacone przez Gminę na podstawie wezwania do zapłaty (tzn. gmina uznała roszczenie dobrowolnie, co oznacza, że wysokość lub zasady ustalania otrzymanego odszkodowania nie wynikały wprost z przepisów rangi ustawowej, przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie oraz nie wynikały z aktów administracyjnych wydanych na podstawie takich przepisów), nie korzysta ze zwolnienia od podatku, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem na gruncie tego przepisu wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że odszkodowanie, które otrzymała Pani za poniesioną szkodę rzeczywistą, z uwagi na zmniejszenie wartości nieruchomości w związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego, którego podstawą wypłaty było wezwanie Gminy do zapłaty, stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).