Nie będą stanowić przychodu odsetki – wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków – które na mocy umowy powiernictwa Wnioskodawca będzie zobowiązany przekazać powierzającemu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 2 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy powiernictwa. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym nieprowadzącym działalności gospodarczej. W związku z faktem, że oprocentowanie lokat bankowych oraz kont oszczędnościowych dla osób fizycznych jest znacząco wyższe od oprocentowania lokat oraz kont oszczędnościowych dla firm (nawet kilkukrotnie wyższe oprocentowanie) rozważa Pan zawarcie ze spółką z o.o. umowy powiernictwa. Na podstawie tej umowy spółka powierzyłaby Panu środki finansowe w celu ulokowania ich na korzystnie oprocentowanym koncie oszczędnościowym lub lokacie, założonym przez Pana w Pana imieniu, ale – zgodnie z umową powiernictwa – na rzecz spółki. Nie miałby Pan swobody w dysponowaniu środkami przekazanymi przez spółkę oraz byłby zobowiązany zwrócić przekazane przez spółkę środki wraz z naliczonymi przez bank odsetkami.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bank jako płatnik doliczając odsetki do kwoty zgromadzonej na koncie oszczędnościowym lub lokacie pomniejszałby wypłacaną kwotę odsetek o podatek z tytułu zysków kapitałowych w wysokości 19%.

Rozważane jest zawarcie umowy powiernictwa w jednym z dwóch wariantów: bez wynagrodzenia dla powiernika albo za wynagrodzeniem. W przypadku ustalenia wynagrodzenia powiernik zwróci powierzającemu przekazane środki wraz z odsetkami, pomniejszone o potrącone wynagrodzenie.

Pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Czy odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa będzie Pan zobowiązany przekazać powierzającemu, stanowią Pana przychód?

Pana stanowisko w sprawie

Odsetki, które zgodnie z umową powiernik jest obowiązany przekazać powierzającemu nie stanowią dla niego przychodu, a zatem Wnioskodawca będzie uprawniony do wystąpienia o zwrot podatku dochodowego pobranego przez bank jako płatnika. Istotą przychodu jest trwałe zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów.

W celu określenia, co stanowi przychód podatnika, należy zidentyfikować stosunek prawny leżący u podstaw otrzymania przez podatnika kwoty należnej. Jest to tym bardziej istotne, jeśli zważyć, że w niektórych przypadkach kwoty otrzymane nie są kwotami należnymi. Dotyczyć to może w szczególności tych umów, w których podatnik występuje jako szeroko rozumiany pośrednik. W tych przypadkach, gdy podatnik działa na rzecz kogoś innego, kwotami należnymi nie są kwoty otrzymane od osoby, która jest drugą stroną umowy zawieranej i wykonywanej przez pośrednika, lecz ewentualne wynagrodzenie wypłacane podatnikowi przez osobę, na rzecz której działa.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 15 września 2016 r. IBPB-2-2/4511-673/16-1/HS potwierdzono, że:

„W odniesieniu do wypłaty dywidendy przez Spółkę, której udziały posiada w danym momencie powiernik należy wyjaśnić, że wprawdzie podmiotem, który uzyskuje formalnie dywidendę od Spółki będzie powiernik, ale zgodnie z umową powiernictwa dywidenda ta zostanie przekazana powierzającemu lub też zostanie ona wypłacona bezpośrednio powierzającemu. Przysporzenie majątkowe z tytułu dywidendy nastąpi więc po stronie powierzającego, a nie powiernika (Wnioskodawcy). W konsekwencji skutki podatkowe wypłaty dywidendy należy rozpoznawać po stronie powierzającego, a nie po stronie powiernika (Wnioskodawcy)”.

W przypadku będącym przedmiotem wniosku wypłacone przez bank odsetki, które zostaną zgodnie z umową powiernictwa przekazane przez powiernika powierzającemu, będą stanowić przychód powierzającego, a nie podatnika. W tym wypadku powiernik - po udokumentowaniu przekazania odsetek powierzającemu - będzie uprawniony do wystąpienia do urzędu skarbowego o zwrot podatku dochodowego od osób fizycznych pobranego przez bank jako płatnika w momencie naliczenia odsetek na koncie oszczędnościowym/lokacie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych ustawodawca wziął pod uwagę, że przysporzenia, które uzyskują osoby fizyczne mogą być skutkiem różnego rodzaju czynności i zdarzeń. Stworzył klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów. Źródła przychodów są określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały natomiast uregulowane w art. 12-20 cytowanej ustawy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są:

kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 5.

W obrocie gospodarczym zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej nie muszą działać osobiście. Jednym ze sposobów działania poprzez inny podmiot jest umowa powiernictwa. Powiernik na zewnątrz działa jako samodzielny podmiot, jednak z mocy wewnętrznego porozumienia z powierzającym działa na jego rzecz, a nie występuje we własnym interesie.

Powiernictwo nie jest uregulowane w prawie polskim jako odrębna instytucja prawna. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w przepisie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) zasada swobody kontraktowej.

Zgodnie z ww. przepisem:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu. Jak wynika z treści art. 734 i art. 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub (jeżeli tak stanowi umowa) w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiducjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Władztwo nad nabytymi prawami, jakie można przypisać zleceniobiorcy wykonującemu zlecenie powiernicze jest ograniczone.

Są to następujące ograniczenia:

•ograniczenie czasowe – zleceniobiorca obowiązany jest przekazać nabyte prawa bądź uzyskane korzyści na pierwsze żądanie zleceniobiorcy,

•ustawowo wyłączona możliwość rozporządzania tymi prawami lub korzyściami na rzecz innej osoby niż zleceniodawca lub wskazany przez niego podmiot, co powoduje wyłączenie możliwości efektywnego zwiększenia masy majątkowej zleceniobiorcy o prawa nabyte w wykonaniu powiernictwa,

•nieekwiwalentność dla zleceniobiorcy zbycia nabytych we własnym imieniu, lecz na rachunek zlecającego praw – prawa te przenoszone są na zlecającego nieodpłatnie – zgodnie z art. 742 Kodeksu cywilnego; dający zlecenie zwraca przyjmującemu zlecenie jedynie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia oraz zwalnia go od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym,

•w przypadku przenoszenia powierniczo nabytych praw na wskazaną przez zlecającego osobę trzecią cena zbycia stanowi należność zleceniodawcy (art. 740 Kodeksu cywilnego),

•przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie; od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe (art. 741 Kodeksu cywilnego).

Jak wskazano na wstępie, przychodem jest każde przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne. Tak więc, aby określić, czy otrzymana albo należna do otrzymania kwota jest przychodem podatnika należy zidentyfikować stosunek prawny leżący u podstaw otrzymania albo prawa do otrzymania tej kwoty. W niektórych przypadkach kwoty otrzymane przez podatnika mogą nie być kwotami jemu należnymi. Dotyczyć to może w szczególności tych czynności prawnych, w których podatnik występuje jako szeroko rozumiany pośrednik (przedstawiciel, pełnomocnik, zastępca pośredni itp.). W przypadkach, gdy podatnik działa na rzecz kogoś innego, kwotami jemu należnymi nie są kwoty otrzymywane od osoby, która jest drugą stroną umowy zawieranej i wykonywanej przez pośrednika, lecz wynagrodzenie wypłacane mu przez osobę, na rzecz której działa.

W związku z opisanymi okolicznościami należy stwierdzić, iż odsetki wypłacone przez bank w związku ze zdeponowaniem na lokacie/koncie oszczędnościowym środków, które na mocy umowy powiernictwa będzie Pan zobowiązany przekazać powierzającemu, nie stanowią Pana przychodu.

Prawidłowy jest więc Pana pogląd w kwestii bezpośrednio objętej pytaniem interpretacyjnym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Ta interpretacja nie rozstrzyga kwestii Pana uprawnienia do wystąpienia o zwrot podatku dochodowego pobranego przez bank jako płatnika. Sposób załatwienia takiego wniosku, w tym zwrot określonych kwot na rzecz wnioskodawcy pozostaje w kompetencji właściwego organu podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).