Temat interpretacji
Ustalenia źródła przychodu biegłego sądowego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
27 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia źródła przychodu.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W swojej działalności nie świadczy usług doradztwa, ani usług prawniczych, a jedynie sporządza operaty szacunkowe określające wartość nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości na zlecenie sądów, prokuratur i komorników. Wnioskodawca oprócz wykonywania wycen działa w obszarze pośrednictwa w obrocie nieruchomościami oraz wynajmie nieruchomości. Wszystkie wymienione czynności wykonuje w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach działalności gospodarczej rozlicza się podatkiem liniowym. Wnioskodawca zamierza zaprzestać wykonywania wycen/opinii na zlecenie sądów i prokuratur w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Dodatkowo, Wnioskodawca planuje złożyć w sądach i prokuraturach oświadczenie, że wykonywane czynności biegłego rozliczane mają być przez sądy i prokuratury w ramach działalności wykonywanej osobiście (sądy i prokuratury mają potrącać zaliczkę na podatek dochodowy). Czynności biegłego w ramach działalności dla sądów i prokuratur będą wyłączone z prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza prowadzona obecnie będzie obejmowała czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, czynności wynajmu oraz czynności wyceny nieruchomości dla komorników i osób fizycznych i prawnych (nie będą świadczone usługi doradztwa, ani usługi prawnicze), nie będą prowadzone czynności na rzecz sądów i prokuratur w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Sądy i Prokuratury wydają postanowienia o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Sądy i Prokuratury powołują biegłego (także Wnioskodawcę) - art. 278 ust. 1 Kodeks postępowania cywilnego. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron, co do liczby biegłych i ich wyboru, może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.
Rzeczoznawca majątkowy/biegły może ponosić odpowiedzialność karną, zawodową i cywilną. Niemniej jednak to sąd decyduje, czy wykorzystać opinię w sprawie (Sąd jest najwyższym biegłym). Przy powoływaniu biegłego przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie biegłych nie stanowi dla tych osób zlecenia wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności, na powołanych zaś osobach, a nie na zlecającym, spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności. W przypadku wykonywania przez biegłego zleconych czynności, zlecający nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności biegłego. Na przykład sąd „odpowiada” za wydany wyrok w danej sprawie, nie ma natomiast tożsamości czynności sądu i biegłego, których odbiorcą byłby uczestnik postępowania sądowego. To, że zarówno sąd, jak i powołani biegli sądowi, są uczestnikami tego samego procesu wymiaru sprawiedliwości, nie wprowadza jakichkolwiek zależności (co do treści opinii, ekspertyzy) między tymi podmiotami, chociaż występują tu niewątpliwie zdarzenia mogące być określone wzajemnymi relacjami. Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem i w pełni samodzielnie sporządza zleconą mu opinię (ekspertyzę), kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą w tym zakresie. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, że powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).
Współpraca z komornikami odbywa się na podstawie zlecenia/powołania biegłego. Przychody od komorników nie są ujmowane jako działalność wykonywana osobiście. Powołać biegłego może także urząd miasta, itd. Z komornikami nie podpisuje się umów. Komornicy zlecają czynności na podstawie art. 948 ust. 1 Kodeks postępowania cywilnego: Oszacowania nieruchomości dokonuje powołany przez komornika biegły uprawniony do szacowania nieruchomości na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli jednak nieruchomość była w okresie sześciu miesięcy przed zajęciem oszacowana dla potrzeb obrotu rynkowego i oszacowanie to odpowiada wymogom oszacowania nieruchomości w egzekucji z nieruchomości, nowego oszacowania nie dokonuje się.
Pytanie
Czy działalność Wnioskodawcy, jako biegłego sądowego na rzecz sądów i prokuratur, może być rozliczana w ramach działalności osobistej (po przekazaniu oświadczenia do sądów i prokuratur, że to sądy i prokuratury mają potrącać zaliczki na podatek dochodowy, i że wykonywane zlecenia na rzecz sądów i prokuratur nie są prowadzone w ramach działalności gospodarczej) - w myśl art. 13 pkt 6 (działalność wykonywana osobiście) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
Według Wnioskodawcy, istnieje możliwość oddzielenia działalności wykonywanej na rzecz sądów i prokuratur (w ramach działalności wykonywanej osobiście) od działalności gospodarczej. Rozdzielenie tych dwóch działalności skutkować będzie tym, że w ramach pracy biegłego sądowego - to sąd będzie potrącał zaliczki na podatek dochodowy. Wykonywanie zleceń dla sądów i prokuratur nie będzie łączone z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zdaniem Wnioskodawcy, istnieje możliwość wykonywania wycen zarówno dla osób prywatnych i jako biegły dla komorników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Działalność na rzecz komorników nie jest traktowana jako działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z treścią art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.
Przychody z sądu i prokuratur, zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy, będą rozliczane w ramach działalności wykonywanej osobiście (to sąd pobierze zaliczkę na podatek dochodowy). Wnioskodawca, z uwagi na to, że jest czynnym podatnikiem VAT rozliczy podatek VAT w swojej deklaracji. Pozostałe przychody w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej będą rozliczane podatkiem liniowym. Wnioskodawca podkreśla, że działalność na rzecz sądów i prokuratur nie będzie w żadnym stopniu łączyła się z działalnością gospodarczą - pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, wynajem nieruchomości, wyceny na zlecenie komorników, osób fizycznych i prawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Ustawa opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 10 ust. 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są m.in.:
·pkt 2 – działalność wykonywana osobiście,
·pkt 3 – pozarolnicza działalność gospodarcza.
Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Ustawa Ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej, oznacza to działalność zarobkową:
a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Z kolei, zgodnie z treścią art. 5b ust. 1 ww. ustawy:
Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1)odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2)są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3)wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Zatem – co do zasady − nie są przychodami z działalności gospodarczej takie przychody, które zostały zaliczone przez ustawodawcę do pozostałych źródeł przychodów znajdujących się w katalogu źródeł przychodów (art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ww. ustawy), tj. m.in. do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.
Ustawodawca wyraźnie bowiem rozróżnił w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródła przychodu, m.in. z działalności wykonywanej osobiście oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej; dokonany podział ma charakter rozłączny.
W myśl art. 14 ust. 1 o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Zgodnie z art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.
Jak z powyższego wynika, ustawodawca wyraźnie rozróżnia działalność wykonywaną osobiście i działalność gospodarczą, jako dwa różne źródła przychodu.
Na gruncie powołanych wyżej przepisów prawa pojawiły się jednak wątpliwości w zakresie kwalifikacji przychodów do właściwego źródła w sytuacji, gdy przychody uzyskiwane przez podatnika są wymienione w katalogu przychodów z działalności wykonywanej osobiście i jednocześnie działalność prowadzona przez podatnika spełnia warunki określone w definicji działalności gospodarczej.
Wskazać należy, że w interpretacji ogólnej z 22 maja 2014 r., Nr DD2/033/30/KBF/14/RD-47426, Minister Finansów wskazał, że podatnik może, jeżeli uzyskuje przychody w warunkach spełniających przesłanki działalności gospodarczej, zakwalifikować te przychody do źródła – działalność gospodarcza, nawet w sytuacji, gdy wymienione są w katalogu przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Do takiego wniosku doprowadza analiza przepisu art. 13 pkt 8 i 9 oraz art. 41 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tylko w art. 13 pkt 9 tej ustawy ustawodawca wyraźnie zastrzegł, że przychody w nim wymienione zawsze będą kwalifikowane do źródła przychodów – „działalność wykonywana osobiście”, nawet jeżeli będą uzyskiwane w ramach działalności gospodarczej. Ustawodawca dopuszcza więc możliwość zaliczenia przychodów – z działalności wykonywanej osobiście do działalności gospodarczej, jeżeli są uzyskiwane w warunkach spełniających przesłanki działalności gospodarczej.
Zatem, nie ma też powodów, aby inaczej traktować przychody osób, które działają na zlecenie organu administracji państwowej.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyklucza, aby przychody uzyskiwane z działalności wykonywanej osobiście zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej, jeśli wykonywane są one właśnie w warunkach spełniających przesłanki „działalności gospodarczej”. Powyższy sposób kwalifikacji należy stosować wobec wszystkich grup zawodowych wymienionych w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem także wobec biegłych sądowych oraz tłumaczy przysięgłych, tj. osób działających na zlecenie podmiotów wymienionych w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zauważyć przy tym należy, że skoro ustawa dopuszcza możliwość takiej kwalifikacji, jak wskazano powyżej, to nie oznacza to, że przychody uzyskiwane przez ww. osoby muszą być zawsze zaliczane do działalności gospodarczej. Analiza wskazanych przepisów doprowadza do wniosku, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyklucza możliwości osiągania przychodów z działalności wykonywanej osobiście we wskazanym zakresie w ramach działalności gospodarczej. A zatem wskazane przychody mogą być kwalifikowane zarówno do działalności gospodarczej, jak i działalności wykonywanej osobiście. Zależy to od warunków w jakich osoba je uzyskująca wykonuje daną czynność.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sporządza Pan operaty szacunkowe określające wartość nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości na zlecenie sądów, prokuratur i komorników. Oprócz wykonywania wycen działa Pan w obszarze pośrednictwa w obrocie nieruchomościami oraz wynajmie nieruchomości. Zamierza Pan zaprzestać wykonywania wycen/opinii na zlecenie sądów i prokuratur w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Planuje Pan złożyć w sądach i prokuraturach oświadczenie, że wykonywane czynności biegłego rozliczane mają być przez sądy i prokuratury w ramach działalności wykonywanej osobiście (sądy i prokuratury mają potrącać zaliczkę na podatek dochodowy). Czynności biegłego w ramach działalności dla sądów i prokuratur będą wyłączone z prowadzonej działalności gospodarczej.
Zatem, jeżeli prowadzi Pan działalność gospodarczą, której przedmiotem w dalszym ciągu będą m.in. czynności wyceny nieruchomości (np. dla komorników), wówczas Pana wynagrodzenie z tytułu wykonywania wycen/opinii na zlecenie sądów i prokuratur, należy zaliczyć również do przychodów z tego źródła. Przesądzający w tym przypadku jest fakt prowadzenia przez Pana działalności gospodarczej w tym samym zakresie, tj. sporządzania operatów szacunkowych określających wartość nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości.
Reasumując, przychody uzyskiwane z wykonywania wycen/opinii na zlecenie sądów i prokuratur, powinny być kwalifikowane do źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zatem, Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).