Temat interpretacji

Zastosowanie zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wypłaconego odszkodowania z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego, tj. śmierci brata.

Na podstawie art. 13 § 2a pkt 1, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 25 marca 2020 r. (data wpływu 31 marca 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 czerwca 2020 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 18 czerwca 2010 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego, tj. śmierci brata - jest prawidłowe, aczkolwiek z innych względów niż wskazane przez Wnioskodawcę.

UZASADNIENIE

W dniu 31 marca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego, tj. śmierci brata.

Z uwagi, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 9 czerwca 2020 r. znak 0115-KDIT2.4011.356.2020.2.MM, 0111-KDIB2-3.4014.115.2020.3.AD, 0111-KDIB2-3. 4015.56.2020.3.AD wezwano Wnioskodawcę do usunięcia stwierdzonych braków formalnych. Ww. wniosek uzupełniony został pismem z dnia 15 czerwca 2020 r.

W ww. wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Brat Wnioskodawcy zawarł w Banku X umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką jednorazową długoterminowego inwestowania. Do ubezpieczenia tego nie została wskazana osoba uposażona. W dniu 22 listopada 2019 r. brat Wnioskodawcy zmarł. W związku z powyższym X przyznało świadczenie z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego zgonu ubezpieczonego z dnia 22 listopada 2019 r. Jako jedyna osoba uprawniona do świadczenia - zgodnie z § 21 ust. 1 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia został wskazany przez X Wnioskodawca. Zgodnie bowiem z § 21 ust. 1 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, w przypadku gdy nie ma uposażonego głównego lub uposażonego dodatkowego, świadczenie wypłacane jest następującym osobom:

1. małżonkowi ubezpieczonego,
2. dzieciom ubezpieczonego - w częściach równych,
3. rodzicom ubezpieczonego w częściach równych,
4. rodzeństwu ubezpieczonego w częściach równych,
5. pozostałym osobom będącym spadkobiercami ubezpieczonego, z wyłączeniem Skarbu Państwa,
   
   
   a dodatkowo świadczenie może być wypłacone kolejnej osobie, wyłącznie gdy żadna z osób wskazanych w poprzedzających punktach nie żyła dłużej niż ubezpieczony.

W związku z powyższym X, pismem z dnia 21 lutego 2020 r. poinformowało, że:

• zostało Wnioskodawcy przyznane świadczenie w wysokości 90.011 zł 88 gr,
• podstawa opodatkowania wynosi 6.207 zł,
• podatek wynosi 1.179 zł,
• kwota świadczenia do wypłaty wynosi 88.832 zł 88 gr.

Kwota 88.832 zł 88 gr została Wnioskodawcy wypłacona w bieżącym roku, przy pominięciu zapisu aktu poświadczenia dziedziczenia po zmarłym, na mocy którego:

1. spadek na podstawie testamentu z dnia 23 września 2019 r. nabyli A i B
2. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nabył Wnioskodawca w drodze zapisu windykacyjnego uczynionego w ww. testamencie.

W związku z powyższym opisem, po przeformułowaniu, zadano następujące pytania:

Czy w związku z otrzymanym świadczeniem z polisy ubezpieczeniowej osoby zmarłej, ciąży na Wnioskodawcy obowiązek dokonania zgłoszenia powyższego faktu:

• w podatku od spadków i darowizn do urzędu skarbowego, a jeżeli tak, to jaki formularz będzie w tym przypadku właściwy oraz w jakim terminie takie zgłoszenie powinno nastąpić?
• w podatku od czynności cywilnoprawych do urzędu skarbowego, a jeżeli tak, to jaki formularz będzie w tym przypadku właściwy oraz w jakim terminie takie zgłoszenie powinno nastąpić?
• w podatku dochodowym od osób fizycznych do urzędu skarbowego oraz rozliczenia się z otrzymanej kwoty w tym, bądź w przyszłym roku z urzędem skarbowym, a jeżeli tak, jaki formularz PIT będzie właściwy i w jakim terminie takie rozliczenie powinno nastąpić?

Niniejsza interpretacji stanowi rozstrzygnięcie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W pozostałym zakresie wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy - w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z uwagi na to, że zawartą z Bankiem X Polisę na życie należy traktować jako polisę inwestycyjną, to:

• nie podlega ona opodatkowaniu, jeżeli chodzi o świadczenie z części ochronnej, dotyczącej m.in. zgonu,
• podlega opodatkowaniu, jeżeli zostanie wypłacony zysk w części inwestycyjnej (19% podatek od zysków kapitałowych).

Jednak mając na uwadze, że Bank - przed wypłaceniem świadczenia wskazał podstawę opodatkowania, obliczył i pobrał już podatek (o czym świadczy wysokość wypłaconego świadczenia), a następnie wypłacił kwotę świadczenia pomniejszoną już o należny podatek, brak jest obowiązku rozliczenia podatku od wypłaconego świadczenia zarówno w tym roku, jak i w latach następnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe, aczkolwiek z innych względów niż wskazane przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. mającego konkretny wymiar finansowy.

Stosownie do art. 10 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania w szczególności. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego brat Wnioskodawcy zawarł w Banku X umowę ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką jednorazową długoterminowego inwestowania. Do ubezpieczenia tego nie została wskazana osoba uposażona. W dniu 22 listopada 2019 r. brat Wnioskodawcy zmarł. W związku z powyższym X przyznało świadczenie z tytułu zdarzenia ubezpieczeniowego zgonu ubezpieczonego z dnia 22 listopada 2019 r. Jako jedyna osoba uprawniona do świadczenia - zgodnie z § 21 ust. 1 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia został wskazany przez X Wnioskodawca. Zgodnie bowiem z § 21 ust. 1 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, w przypadku gdy nie ma uposażonego głównego lub uposażonego dodatkowego, świadczenie wypłacane jest następującym osobom:

1. małżonkowi ubezpieczonego,
2. dzieciom ubezpieczonego - w częściach równych,
3. rodzicom ubezpieczonego w częściach równych,
4. rodzeństwu ubezpieczonego w częściach równych,
5. pozostałym osobom będącym spadkobiercami ubezpieczonego, z wyłączeniem Skarbu Państwa,
   
   
   a dodatkowo świadczenie może być wypłacone kolejnej osobie, wyłącznie gdy żadna z osób wskazanych w poprzedzających punktach nie żyła dłużej niż ubezpieczony.

W związku z powyższym X, pismem z dnia 21 lutego 2020 r. poinformowało, że:

• zostało Wnioskodawcy przyznane świadczenie w wysokości 90.011 zł 88 gr,
• podstawa opodatkowania wynosi 6.207 zł,
• podatek wynosi 1.179 zł,
• kwota świadczenia do wypłaty wynosi 88.832 zł 88 gr.

Kwota 88.832 zł 88 gr została Wnioskodawcy wypłacona w bieżącym roku, przy pominięciu zapisu aktu poświadczenia dziedziczenia po zmarłym, na mocy którego:

1. spadek na podstawie testamentu z dnia 23 września 2019 r. nabyli A oraz B,
2. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nabył Wnioskodawca w drodze zapisu windykacyjnego uczynionego w ww. testamencie.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że przychodem Wnioskodawcy jest kwota świadczenia, jaką otrzymał z polisy ubezpieczeniowej osoby zmarłej/brata.

Jednocześnie wskazać należy, że stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z pozarolniczą działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.

Jednocześnie w celu stwierdzenia, czy w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie ww. zwolnienie przedmiotowe należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2019, poz. 1145 ze zm.).

Na mocy art. 805 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie - przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej (art. 805 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 829 § 1 pkt 1 tego Kodeksu ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku.

Stosownie do art. 831 § 1 ww. Kodeksu ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.

Z art. 832 § 2 tego Kodeksu wynika, że jeżeli w chwili śmierci ubezpieczonego nie ma osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia, suma ta przypada najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia, chyba że umówiono się inaczej.

Zgodnie natomiast z art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia, a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Natomiast, na podstawie art. 24 ust. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:

1. ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
2. równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik

• jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.

Mając na uwadze zacytowany powyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że dotyczy on dochodów uzyskanych w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2019 r., poz. 381, z późn. zm.).

Jednocześnie przepis ten wyłącza ze zwolnienia od podatku kwoty otrzymane z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi oraz kwoty otrzymane z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie zawartą na podstawie odrębnych przepisów.

Przepis art. 24 ust. 15 i ust. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zatem zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ to nie Wnioskodawca jako jedyna osoba uprawniona po śmierci ubezpieczonego do otrzymania świadczeń - inwestował składkę ubezpieczeniową, tylko brat Wnioskodawcy - zmarły ubezpieczony. Dyspozycja przepisu jasno wskazuje, że ów szczególny sposób ustalenia dochodu do opodatkowania dotyczy osób, które były inwestorami składek na podstawie zawartej przez siebie umowy. O inwestowaniu składki nie może być natomiast mowy w przypadku Wnioskodawcy, gdyż Wnioskodawca jako uprawniony otrzymał jedynie sumę ubezpieczenia przypadającą po zmarłym ubezpieczonym. Skutkuje to tym, że otrzymana kwota nie stanowi dla Wnioskodawcy dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jak również z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie.

W konsekwencji jak słusznie wskazał Wnioskodawca - brak jest obowiązku rozliczenia podatku od wypłaconego świadczenia zarówno w tym roku, jak i w latach następnych.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe, aczkolwiek z innych względów niż przez niego wskazane.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego opisanego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej