Temat interpretacji
1) Rozpoznanie kosztów uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, przy zbywaniu przedmiotów nabytych przez małżonka w celu dalszej odsprzedaży, w kwocie odpowiadającej 100% wydatków poniesionych przez zmarłego małżonka. 2) Ustalenie czy sprzedaż przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej stanowi źródło przychodów określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
‒w zakresie pytania numer 1 – prawidłowe,
‒w zakresie pytania numer 2 – nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 grudnia 2021 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy kosztów uzyskania przychodów oraz określenia źródła przychodów. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 lutego 2022 r. (wpływ 1 marca 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
1.
10 czerwca 2018 r. zmarł Pani mąż, który do dnia śmierci prowadził jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie m.in. skupu i sprzedaży walut, a także sprzedaży detalicznej odzieży nowej. Od 2017 r. do dnia śmierci działalność gospodarcza obejmowała również antykwariat, w którym Pani mąż sprzedawał rzeczy używane (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie), kupione od osób fizycznych w celu dalszej odsprzedaży.
Pani mąż był czynnym podatnikiem VAT oraz prowadził ewidencję dla potrzeb rozliczenia podatku dochodowego w oparciu o księgi rachunkowe.
Między Państwem przez cały okres trwania małżeństwa (kilkadziesiąt lat) obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Była Pani jedynym spadkobiercą męża i odziedziczyła po Nim cały Jego majątek, to jest udział w połowie Państwa majątku wspólnego (akt poświadczenia dziedziczenia).
Od wielu lat, w tym także w okresie przed śmiercią małżonka, prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą w oparciu o wpis w CEiDG. Prowadzi Pani księgi rachunkowe oraz opodatkowuje Pani swoje dochody tzw. podatkiem liniowym.
Po śmierci męża rozszerzyła Pani zakres dotychczas prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej m.in. o sprzedaż detaliczną towarów używanych (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie - tzw. antykwariat) w celu kontynuacji prowadzonej przez Pani męża działalności gospodarczej w tym zakresie.
Sporządzono inwentaryzację przedmiotów, które zostały nabyte w ramach prowadzonej przez Pani zmarłego męża działalności gospodarczej.
Biorąc pod uwagę fakt, że przedmioty te zostały nabyte w celu odsprzedaży oraz fakt dziedziczenia i istniejącą z Pani zmarłym małżonkiem wspólność majątkową małżeńską, ujęła je Pani w prowadzonych księgach jako towary własne, a przychód z ich sprzedaży rozpoznawała Pani jako przychód z prowadzonej działalności gospodarczej. Dodatkowo, z uwzględnieniem zasady memoriału, za koszty uzyskania przychodów uznawała Pani wydatki poniesione przez Pani męża na ich nabycie.
2.
Jednocześnie Pani mąż był hobbystą i kolekcjonerem. Pokaźna prywatna kolekcja dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich znajdowała się w domu (meble, porcelana, obrazy, kufle, srebrne monety). Pani mąż gromadził te przedmioty przez około czterdzieści lat, a wszystkie one były nabywane w trakcie małżeństwa w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. Przedmioty wchodzące w skład kolekcji prywatnej nie były nabywane w celu odsprzedaży (ewentualnie były zbywane w drodze zamiany celem zwiększenia wartości kolekcji). (...).
Ponownie można podnieść, że w trakcie trwania małżeństwa między Państwem obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Była Pani jedynym spadkobiercą męża i odziedziczyła po Nim cały Jego majątek, to jest udział w połowie Państwa majątku wspólnego.
Przedmiotowa kolekcja nie była uzupełniana przez Panią po śmierci Pani męża. W stosunku do wszystkich przedmiotów wchodzących w jej skład minął okres sześciu miesięcy od dnia ich nabycia (biorąc chociażby pod uwagę datę spadkobrania).
W chwili obecnej nosi się Pani z zamiarem sprzedaży części przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej. W celu ułatwienia ich zbywania zamierza Pani oferować je także w lokalu, w którym prowadzi Pani antykwariat.
Jest Pani w posiadaniu niewielu dowodów zakupu przedmiotów z kolekcji prywatnej. Jak już wyżej podniesiono, Pani mąż rozpoczął działalność gospodarczą w zakresie antykwariatu dopiero w 2017 r., tak więc biorąc pod uwagę posiadanie całości dokumentacji związanej z tą działalnością, jest Pani w stanie wykazać fakt, że dany przedmiot nie został nabyty w celu odsprzedaży.
W uzupełnieniu wniosku:
‒wskazała Pani, że oczekuje Pani wydania interpretacji w przedmiotowym zakresie wyłącznie na gruncie ustawy o PIT, a zaznaczenie (w części A.1 formularza) kwadratu dotyczącego Ordynacji podatkowej wynika tylko z przytoczenia w stanowisku art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej, oraz
‒odpowiadając na następujące pytania - podała Pani, że:
1)jaki jest zakres prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej?
Pani odpowiedź:
Oprócz przytoczonej w zapytaniu sprzedaży detalicznej towarów używanych (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie - tzw. antykwariat) zakres prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej obejmuje także prowadzenie kantoru wymiany walut oraz wynajem nieruchomości.
2)czy rzeczy, które stanowiły towary handlowe w działalności Pani męża, były nabyte ze środków wchodzących w skład wspólności ustawowej małżeńskiej?
Pani odpowiedź:
Rzeczy, które stanowiły towary handlowe w działalności Pani męża, były nabyte ze środków wchodzących w skład wspólności ustawowej małżeńskiej.
3)o jakich przedmiotach „nabytych przez Pani męża w celu dalszej odsprzedaży” jest mowa w Pani pierwszym pytaniu?
Czy za przedmioty te uznaje Pani przedmioty określone w następującym fragmencie wniosku:
Sporządzono inwentaryzację przedmiotów, które zostały nabyte w ramach prowadzonej przez zmarłego działalności gospodarczej.
Pani odpowiedź:
W pierwszym pytaniu, gdy mowa jest o przedmiotach „nabytych przez męża w celu dalszej odsprzedaży”, dotyczy to przedmiotów objętych inwentaryzacją, które to zostały nabyte w ramach prowadzonej przez zmarłego działalności gospodarczej.
4)wobec Pani wskazania, że:
„Po śmierci męża podatniczka rozszerzyła zakres dotychczas prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej m.in. o sprzedaż detaliczną towarów używanych (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie - tzw. antykwariat) w celu kontynuacji prowadzonej przez męża działalności gospodarczej w tym zakresie”?
- jak należy rozumieć sformułowanie: „w celu kontynuacji prowadzonej przez męża działalności gospodarczej w tym zakresie”?
Czy powyższe oznacza, że:
a)dokonała Pani rozszerzenia „profilu” prowadzonej (przez Panią) działalności gospodarczej wobec czego wskazanie „w celu kontynuacji prowadzonej przez męża działalności gospodarczej w tym zakresie” należy odnosić do zakresu prowadzonej – obecnie, tj. po śmierci Pani męża - przez Panią działalności,
czy też
b)wstąpiła Pani w prawa zmarłego męża w zakresie prowadzonego przedsiębiorstwa na podstawie ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U z 2021, poz. 170) – jest Pani właścicielem „przedsiębiorstwa w spadku”. Jeśli tak, prosimy Panią o przybliżenie okoliczności towarzyszących tej sukcesji.
c)należy to wskazanie rozumieć inaczej – prosimy by wyjaśniła Pani jak konkretnie?
Pani odpowiedź:
sformułowanie „w celu kontynuacji prowadzonej przez męża działalności gospodarczej w tym zakresie” należy rozumieć w sposób wskazany pod lit. a pkt 4, a więc odnosić do zakresu prowadzonej obecnie działalności gospodarczej, tj. po śmierci męża.
5)wobec zawartego przez Panią sformułowania: „całości dokumentacji związanej z tą działalnością” – o jakiej „dokumentacji związanej z tą działalnością” Pani wspomina? Czy dokumentacja ta dotyczy prowadzonej przez Pani zmarłego małżonka działalności gospodarczej, czy czynności w sferze kolekcji prywatnej, która nie była nabywana w celu odsprzedaży?
Ze względu na dwojaką możliwość rozumienia tego fragmentu prosimy Panią o powyższe doprecyzowanie.
Pani odpowiedź:
Dokumentacja ta dotyczy prowadzonej przez zmarłego małżonka działalności gospodarczej.
6)A. kiedy Pani mąż nabył ostatnią z rzeczy należącej do „przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej”?
B. czy Pani zmarły mąż nabywał przedmioty do „przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej” także po rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiocie „antykwariatu”?
We wniosku podała Pani, że
„Od 2017 r. do dnia śmierci działalność gospodarcza obejmowała również antykwariat w którym sprzedawał rzeczy używane (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie), kupione od osób fizycznych w celu dalszej odsprzedaży”.
C. czy do „kolekcji prywatnej” zostały włączone przez Pani zmarłego małżonka jakiekolwiek przedmioty nabyte pierwotnie w celu odsprzedaży (przedmioty, które zostały nabyte w ramach prowadzonej przez Pani zmarłego męża działalności gospodarczej)?
Pani odpowiedzi:
A.Ostatnią z rzeczy do „kolekcji prywatnej” mąż nabył w 2018 r.,
B.Pani mąż nabywał przedmioty do „kolekcji prywatnej” także po rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiocie „antykwariatu”,
C.do „kolekcji prywatnej” nie były włączone przedmioty nabyte pierwotnie w celu odsprzedaży.
7)A. czy przedmioty wchodzące w skład kolekcji opisanej przez Panią jako:
„Pokaźna prywatna kolekcja dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich znajdowała się w domu (meble, porcelana, obrazy, kufle, srebrne monety). Mąż podatniczki gromadził te przedmioty przez około 40 lat, (...)”
stanowią zabytek lub zabytki ruchome, o którym mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2021 r. poz. 710 i 954)?
Zgodnie z przywołanym przepisem:
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
zabytek ruchomy - rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, o których mowa w pkt 1;
Punkt 1 tej regulacji określa natomiast, że:
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
zabytek - nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.
B.czy zabytki – stosownie do wyżej wskazanego rozumienia – stanowi cała „Pokaźna prywatna kolekcja dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich znajdowała się w domu (meble, porcelana, obrazy, kufle, srebrne monety)”, czy tylko niektóre z tych przedmiotów?
C.czy – wobec Pani wskazania, że:
W chwili obecnej podatniczka nosi się z zamiarem sprzedaży części przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej.
- w skład tej „części” będą wchodziły zabytki (zgodnie z powyższym rozumieniem), czy także przedmioty niezaliczane (zgodnie z powyższym rozumieniem) do tej grupy?
D.czy Pani zamiarem jest sprzedaż całej zgromadzonej przez Pani zmarłego męża „kolekcji prywatnej”, tzn. wszystkich przedmiotów wchodzących w jej skład, czy wyłącznie wskazanej „części”?
Prosimy też by wskazała Pani jak duża jest ta „część”? Czy obejmuje ona 50% „kolekcji prywatnej”? Mniej lub więcej niż 50% „kolekcji prywatnej?
We wniosku podniosła Pani okoliczność: „W chwili obecnej”, dlatego prosimy Panią także o powyższe odpowiedzi.
E.na przestrzeni jakiego okresu czasu (proszę przybliżyć, czy będzie mowa o dniach, tygodniach, miesiącach, czy latach) zamierza Pan dokonywać sprzedaży wskazanej „kolekcji prywatnej”?
F.czy będzie to sprzedaż pojedynczych/indywidualnych przedmiotów wchodzących w skład opisanej „kolekcji prywatnej”, czy zamierza Pani sprzedać jednorazowo większą ilość przedmiotów chodzących w skład opisanej „kolekcji prywatnej”?
G.czy będzie to sprzedaż na rzecz jednego Podmiotu, czy różnych Podmiotów?
H.czy planuje Pani sprzedać całą „część” (zgodnie z Pani wskazaniem: „W chwili obecnej podatniczka nosi się z zamiarem sprzedaży części przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej”) na rzecz jednego Podmiotu?
Pani odpowiedzi:
A.niektóre z przedmiotów wchodzących w skład „kolekcji prywatnej” stanowią zabytki w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
B.tylko niektóre z przedmiotów,
C.w skład omawianej części wchodzić będą zarówno przedmioty stanowiące zabytki, jak i przedmioty niezaliczane do tej grupy, zamierza Pani sprzedać znaczną część przedmiotów wchodzących w skład zgromadzonej przez męża „kolekcji prywatnej” - ponad jej 50%,
D.sprzedaży przedmiotów z „kolekcji prywatnej” zamierza Pani dokonać w najbliższych kilku latach,
E.to zależy od potencjalnych klientów oraz sytuacji na rynku,
F.sprzedaż odbędzie się najprawdopodobniej na rzecz różnych podmiotów,
G.gdyby „trafił” się kupiec byłaby Pani w stanie zbyć znaczną część „kolekcji prywatnej” na rzecz jednego podmiotu.
8)na czyją rzecz będzie dokonywała Pani sprzedaży „przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej”?
Czy będą to:
a)osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej,
b)osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą,
c)osoby prawne,
d)muzea w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 2020 r. poz. 902 oraz z 2021 r. poz. 1641) będącymi instytucją kultury, o której mowa w rozdziale 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2020 r. poz. 194),
e)biblioteki w rozumieniu ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. z 2019 r. poz. 1479);
f)inne podmioty – prosimy by wskazała Pani jakie.
Pani odpowiedź:
Nie potrafi Pani określić.
9)od kogo (od osób fizycznych, określonych podmiotów – jakich?) nabywane były przez Pani zmarłego małżonka „przedmioty wchodzące w skład kolekcji prywatnej”?
Pani odpowiedź:
Przedmioty wchodzące w skład „kolekcji prywatnej” były nabywane od wielu osób fizycznych.
10)w jaki sposób zamierza Pani oferować do sprzedaży „przedmioty wchodzące w skład kolekcji prywatnej”?
We wniosku wskazała Pani, że:
W celu ułatwienia ich zbywania podatniczka zamierza oferować je także w lokalu w którym prowadzi antykwariat.
Z tego względu prosimy o doprecyzowanie, w jaki sposób lub przy wykorzystaniu czego będzie Pani oferować do sprzedaży „przedmioty wchodzące w skład kolekcji prywatnej”?
Pani odpowiedź:
Poprzez prezentowanie ich w lokalu przedsiębiorstwa.
11)czy przy sprzedaży „przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej” będzie Pani korzystać z pomocy osób/podmiotów trzecich? Jeśli tak to w jakim zakresie i jakie będą to osoby/podmioty?
Pani odpowiedź:
Nie będzie Pani korzystać z pomocy osób/podmiotów trzecich.
12)od kiedy (od jakiej daty) rozpocznie/rozpoczęła Pani sprzedaż opisanej kolekcji prywatnej” (części kolekcji prywatnej)?
Pani odpowiedź:
Dotychczas nie sprzedawała Pani przedmiotów z „kolekcji prywatnej”, ma Pani nadzieję, jak wyżej wskazano, zbyć pokaźną część tej kolekcji w ciągu najbliższych kilku lat.
13)co oznacza Pani wskazanie, że: „oferować je także w lokalu w którym prowadzi antykwariat”? Czy powyższe oznacza:
a)uznanie przez Panią tych „przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej” za towar handlowy w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej,
b)należy to wskazanie rozumieć inaczej – jak konkretnie?
Pani odpowiedź:
Oferowanie przedmiotów wchodzących w skład „kolekcji prywatnej” w lokalu przedsiębiorstwa, nie będzie oznaczało ich uznania za towar handlowy w prowadzonej działalności gospodarczej, lecz za przedmioty wchodzące cały czas w skład majątku prywatnego (nabytego nie w celu dalszej odsprzedaży).
14)wobec Pani wskazania, że:
Przedmioty wchodzące w skład kolekcji prywatnej nie były nabywane w celu odsprzedaży (ewentualnie były zbywane w drodze zamiany celem zwiększenie wartości kolekcji).
A.jak należy rozumieć Pani wskazanie: „ewentualnie były zbywane w drodze zamiany celem zwiększenia wartości kolekcji”?
B.czy „zamiana” dotyczyła zamiany danego przedmiotu należącego do prywatnej kolekcji Pani zmarłego małżonka na przedmiot należący do innego kolekcjonera, czy – na przykład – zamianę przedmiotu z kolekcji prywatnej na przedmiot nabyty przez Pani męża w celu dalszej odsprzedaży (który został nabyty w ramach prowadzonej przez Pani zmarłego męża działalności gospodarczej)?
Pani odpowiedzi:
A.jako umowy zamiany w celu pozyskania przedmiotów o subiektywnie postrzeganej przez Pani zmarłego małżonka wyższej wartości,
B.zamiany dotyczyły jedynie czynności z innymi osobami.
15)jaką postać przyjmują„dowody zakupu przedmiotówzakupu przedmiotów z kolekcji prywatnej” wskazane przez Panią w następującym fragmencie wniosku:
Podatniczka jest w posiadaniu niewielu dowodów zakupu przedmiotów z kolekcji prywatnej.
Pani odpowiedź:
Dowody zakupu przedmiotów z kolekcji prywatnej - to dokumenty umów cywilnoprawnych.
Pytania
1)Czy Podatniczka prawidłowo rozpoznała koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, przy zbywaniu przedmiotów nabytych przez męża w celu dalszej odsprzedaży, w kwocie odpowiadającej 100% wydatków poniesionych przez zmarłego męża?
2)Czy w opisanych okolicznościach sprzedaż przedmiotów wchodzących w skład opisanej kolekcji prywatnej stanowi źródło przychodów określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W zakresie pytania numer 1 uważa Pani, że przy zbywaniu danych przedmiotów, prawidłowo rozpoznawano koszty uzyskania przychodów w wysokości 100% wydatków poniesionych przez zmarłego męża na ich nabycie.
Podała Pani, że przede wszystkim należy wziąć pod uwagę fakt, że spadkodawca poniósł koszt, którego rozliczenie nie nastąpiło za Jego życia, ze względu na to, że omawianego rodzaju koszt podlegał rozliczeniu na inny moment niż moment poniesienia wydatku (zasada memoriału). Prawo do jego rozliczenia jako koszt uzyskania przychodu nabyty więc został przez Panią jako spadkobierczynię przejmującą prawa majątkowe spadkodawcy, w oparciu o treść przepisu art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej.
Dodatkowo, stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Z tego względu wskazała Pani, że biorąc pod uwagę istniejącą wspólność majątkową małżeńską i jej bezudziałowy charakter, można więc wskazać na poniesienie przez Panią ekonomicznego kosztu nabytych przez Pani męża w ramach prowadzonej przez Niego działalności gospodarczej przedmiotów.
W zakresie pytania numer 2 uważa Pani, że fakt oferowania przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej (bez ich wprowadzenia do ewidencji dotyczącej działalności gospodarczej jako towary własne) w lokalu w który m podatniczka prowadzi antykwariat nie może mieć wpływu na kwalifikację uzyskiwanych przychodów jako przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Podobnie bez wpływu na opodatkowanie pozostaje obowiązek przewidziany w treści art. 59a ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Wskazała Pani, że stosownie do tego przepisu w zakresie obrotu zabytkami powinna Pani niektóre z nich (o wartości ponad 10 000 zł) ewidencjonować w księdze ewidencyjnej.
Podkreśliła Pani, że obie okoliczności nie zmieniają bowiem faktu, że mamy do czynienia ze sprzedażą rzeczy, które nie zostały nabyte w celu dalszej odsprzedaży.
Brak zarobkowego charakteru czynności dotyczących kolekcji prywatnej oraz fakt, że rzeczy wchodzące w jej skład będą zbywane po upływie sześciu miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym dokonano ich nabycia, implikuje zatem to, że przychód uzyskany ze sprzedaży tych rzeczy nie generuje przychodu (dochodu) podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podała Pani, że brak zarobkowego charakteru czynności nie pozwala bowiem stwierdzić, że zajdą czynności pozwalające mówić o pozarolniczej działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.
Aby wydatek poniesiony przez Podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą zostać spełnione następujące warunki, tzn. dany wydatek:
‒został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność Podatnika przez osoby inne niż Podatnik),
‒jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została Podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
‒pozostaje w związku z prowadzoną przez Podatnika działalnością gospodarczą,
‒poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
‒został właściwie udokumentowany,
‒nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 wskazanej ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez Podatnika działalności gospodarczej są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów wskazanej ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.
Zaznaczyć też należy, że, zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).
Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.
W niniejszej sprawie należy także zauważyć, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).
Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością – zakres art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Stosownie do pierwszego zdania art. 501 cytowanego Kodeksu, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.
Z powyższego wynika, że wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności – tzw. „współwłasność łączna”. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe, czy wierzytelności. Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela.
W przypadku nabycia składników majątku przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie tych składników. Nie jest możliwe nabycie składników majątku w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.
Z uwagi na niepodzielny charakter majątku wspólnego małżonków (współwłasność bezudziałowa) nie można wskazać, w jakim udziale każdy z małżonków nabywa rzecz lub prawo do majątku wspólnego. Konsekwentnie nie można też wskazać, w jakim udziale każdy z małżonków poniósł wydatek na nabycie składników majątku wspólnego. Wydatek został poniesiony niepodzielnie przez obojga małżonków.
Z informacji podanych przez Panią wynika, że:
‒Pani mąż był czynnym podatnikiem VAT oraz prowadził ewidencję dla potrzeb rozliczenia podatku dochodowego w oparciu o księgi rachunkowe,
‒między Państwem przez cały okres trwania małżeństwa (kilkadziesiąt lat) obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.
‒była Pani jedynym spadkobiercą męża i odziedziczyła Pani po zmarłym małżonku cały Jego majątek, to jest udział w połowie Państwa majątku wspólnego
to, w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie Pani mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z nabyciem opisanych przedmiotów (przedmiotów, które zostały nabyte w ramach prowadzonej przez Pani zmarłego męża działalności gospodarczej).
Pani zmarły małżonek prowadził ewidencję dla potrzeb rozliczenia podatku dochodowego w oparciu o księgi rachunkowe, dlatego też jeśli wskazane wydatki nie stanowiły kosztu podatkowego u Pani małżonka, to tak jak Pani podniosła we własnym stanowisku w sprawie, w kosztach uzyskania przychodów może Pani uwzględnić 100% wydatków związanych z nabyciem tych przedmiotów przez Pani małżonka.
Odpowiadając na drugie z Pani pytań należy wskazać, że stosownie do treści art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odrębnym źródłem przychodów są określone w pkt 3 i 8 tego przepisu:
‒pozarolnicza działalność gospodarcza;
‒odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy,
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Katalog źródeł przychodów jest katalogiem rozłącznym. Oznacza to, że uzyskany przychód może zostać zakwalifikowany wyłącznie do jednej, wskazanej w ustawie kategorii.
Zgodnie z art. 5a pkt 6 cytowanej ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:
1)wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2)polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3)polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
‒prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Wskazana definicja legalna działalności gospodarczej pozwala na wyróżnienie kilku zasadniczych jej elementów, mianowicie: jest to działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek.
Zarobkowy charakter działalności oznacza, że działalność nastawiona jest na osiągnięcie zysku, (dochodu), co odróżnia ją od działalności społecznej. Przy czym nawet ewentualna strata będąca wynikiem tej działalności nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej, istotny jest sam zamiar osiągnięcia dochodu.
Zorganizowany sposób działania w obrocie gospodarczym to prowadzenie działalności w sposób metodyczny, zaplanowany, systematyczny, uporządkowany, co oznacza, że podejmowane działania są podporządkowane obowiązującym regułom, normom i służą osiągnięciu celu, mają wpływ na racjonalność gospodarowania posiadanymi środkami, a tym samym uczestnictwa w obrocie gospodarczym.
Z kolei wykonywanie działalności w sposób ciągły, to prowadzenie jej w sposób stały, nieokazjonalny. Ciągłość działania wiąże się z jej planowanym charakterem i realizacją poszczególnych zamierzeń. Przesłanki tej nie należy rozumieć jako konieczności wykonywania działalności bez przerwy, istotny jest wyłącznie zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu.
Działanie we własnym imieniu oznacza natomiast, że podmiot prowadzący działalność gospodarczą występuje jako podmiot niezależny prawnie od innych podmiotów, a podejmowane przez niego czynności rodzą bezpośrednio dla niego określone prawa i obowiązki.
Jednak, proste zestawienie unormowań przepisów art. 10 ust. 1 pkt 3 oraz art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z regulacją zawartą w art. 5a pkt 6 tej ustawy, nie pozwala na stworzenie uniwersalnego wzorca zachowań umożliwiającego jednoznaczne ich oddzielenie.
Innymi słowy, proste zestawienie wskazanych unormowań nie umożliwia rozpoznania, czy mamy do czynienia ze sprzedażą związaną z wykonywaniem pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy), czy też z odpłatnym zbyciem osobistego mienia (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy).
W każdym przypadku, o właściwej kwalifikacji przychodu zadecydować musi całokształt okoliczności faktycznych, w tym dotyczących zjawisk poprzedzających i towarzyszących zbyciu składników majątkowych.
Na związek uzyskiwanych przychodów ze źródłem wymienionym w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może wskazywać, rozpatrywany całościowo, zespół powiązanych ze sobą działań podatnika, powtarzalnych, uporządkowanych, konsekwentnie prowadzących do osiągnięcia zysku. Brak jest jednak podstaw, aby podejmowane przez Podatnika czynności mieszczące się w zwykłym zarządzie własnym majątkiem, tzn. mające na celu prawidłowe, racjonalne gospodarowanie tym majątkiem, kwalifikować jako prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przytoczyć w tym miejscu również należy, że za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług (art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Przepisów ust. 1 pkt 8 nie stosuje się do odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 3, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.
W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 cytowanej ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:
a)środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
b)składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł,
c)składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
d)składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
‒wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.
Z treści przytoczonych przepisów wynika, że przychodami z działalności gospodarczej są zarówno przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku, do których odnosi się art. 14 ust. 2 pkt 1 (z wyjątkiem wskazanym w art. 14 ust. 2c tej ustawy), jak i przychody uzyskane ze sprzedaży tych składników majątku, które zostały z działalności gospodarczej z różnych względów wycofane.
Z wniosku wynika, m.in. że:
‒Pani mąż był hobbystą i kolekcjonerem,
‒Pani mąż gromadził przedmioty przez około czterdzieści lat, a wszystkie one były nabywane w trakcie małżeństwa w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej,
‒przedmioty wchodzące w skład kolekcji prywatnej nie były nabywane w celu odsprzedaży. Ewentualnie były zbywane w drodze zamiany celem zwiększenia wartości kolekcji – co jak wyjaśniła Pani – dotyczyło pozyskania przedmiotów o subiektywnie postrzeganej przez Pani zmarłego małżonka wyższej wartości; zamiany dotyczyły jedynie czynności z innymi osobami,
‒prywatna kolekcja dzieł sztuki, antyków i przedmiotów kolekcjonerskich znajdowała się w domu (meble, porcelana, obrazy, kufle, srebrne monety),
‒kolekcja nie była uzupełniana przez Panią po śmierci Pani męża.
Jednak, jak Pani wskazała:
‒od wielu lat, w tym także w okresie przed śmiercią małżonka, prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą,
‒po śmierci męża rozszerzyła Pani zakres dotychczas prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej m.in. o sprzedaż detaliczną towarów używanych (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie - tzw. antykwariat) w celu kontynuacji prowadzonej przez Pani męża działalności gospodarczej w tym zakresie,
‒zamierza Pani dokonać sprzedaży części przedmiotów wchodzących w skład kolekcji prywatnej,
‒dotychczas nie sprzedawała Pani przedmiotów z „kolekcji prywatnej”, ma Pani nadzieję, jak wyżej wskazano, zbyć pokaźną część tej kolekcji w ciągu najbliższych kilku lat,
‒w celu ułatwienia ich zbywania zamierza Pani oferować je także w lokalu, w którym prowadzi Pani antykwariat. Jak Pani zaznaczyła - oferowanie przedmiotów wchodzących w skład „kolekcji prywatnej” w lokalu przedsiębiorstwa, nie będzie oznaczało ich uznania za towar handlowy w prowadzonej działalności gospodarczej, lecz za przedmioty wchodzące cały czas w skład majątku prywatnego (nabytego nie w celu dalszej odsprzedaży),
‒sprzedaż odbędzie się najprawdopodobniej na rzecz różnych podmiotów,
‒gdyby „trafił” się kupiec byłaby Pani w stanie zbyć znaczną część „kolekcji prywatnej” na rzecz jednego podmiotu,
‒nie będzie Pani korzystać z pomocy osób/podmiotów trzecich.
Zauważyć należy, że majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku osobistego. Jednak, skoro po śmierci Pani męża rozszerzyła Pani zakres dotychczas prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej m.in. o sprzedaż detaliczną towarów używanych (dzieła sztuki, antyki i przedmioty kolekcjonerskie - tzw. antykwariat) w celu kontynuacji prowadzonej przez Pani zmarłego męża działalności gospodarczej (w tym zakresie) i jednocześnie podjęła Pani decyzję o sprzedaży przedmiotów z kolekcji prywatnej, to opisane okoliczności nie dają podstaw do przyjęcia, że – w stosunku do opisanej we wniosku kolekcji prywatnej - spełnione zostaną przesłanki warunkujące zaliczenie planowanej sprzedaży do źródła wskazanego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Planuje Pani dokonywać sprzedaży w najbliższych kilku latach. Zaznaczyła też Pani, że będzie to zależało od potencjalnych klientów oraz sytuacji na runku. Sprzedaż odbędzie się najprawdopodobniej na rzecz różnych podmiotów.
Oferując opisane przedmioty w lokalu, w którym prowadzi Pani antykwariat, będzie więc Pani faktycznie wykonywała w tym względzie czynności, które mają charakter zorganizowany – będą dokonywane w wyznaczonym miejscu, czasie, ze specjalnym oznaczeniem miejsca sprzedaży, w celu zarobkowym i zgodnie z zakresem prowadzonej działalności gospodarczej.
Z tego względu, odpłatne zbycie przedmiotów należących do kolekcji prywatnej spowoduje powstanie po Pani stronie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z powyższych względów Pani stanowisko w zakresie pytania numer 2 należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, który/które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu zaistnienia zdarzenia/wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329, dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).