Zniesienie współwłasności nieruchomości nie stanowi źródła przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zostało dokonane po upływie pięciu lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziałów w tej nieruchomości.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 czerwca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 9 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zniesienia współwłasności. Uzupełnił go Pan – na wezwanie organu – pismem z 7 września 2022 r. (wpływ 13 września 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Po swojej zmarłej … lutego 2002 r. matce – A.B. nabył Pan udział wynoszący 5/32 części nieruchomości objętej KW nr 123456 położonej w B., dzielnica D., składającej się z działki nr 1/1 obr. X o pow. 0,0459 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Podatek od spadków i darowizn został ustalony decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego z … października 2013 r. i został zapłacony w całości.

Pana mama A.B. nabyła ww. udział …. kwietnia 1986 r.

…. czerwca 2021 r. w sprawie z wniosku C.D. i E.D. przy uczestnictwie: Pana, F.G., H.I. i J.K. Sąd Rejonowy dla A., Wydział Cywilny, dokonał zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w C. obręb X, składającej się z działki ewidencyjnej nr 1/1 o powierzchni 0,0459 ha, zabudowanej budynkiem wielomieszkaniowym, dla której Sąd Rejonowy dla A. Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę wieczystą nr 123456.

Celem zniesienia współwłasności nieruchomości opisanej wyżej, Sąd postanowił ustanowić w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odrębną własność lokali (według projektu sporządzonego przez biegłego z … września 2015 r. i … lipca 2016 r.):

1.lokal mieszkalny numer 1 położony na parterze, składający się z dwóch pokoi, kuchni, spiżarki, łazienki i hallu, o łącznej powierzchni 65 m², oznaczony w projekcie na rzucie parteru kolorem różowym, wraz z przynależną do tego lokalu piwnicą numer 3 o powierzchni 35 m², oznaczoną w projekcie na rzucie piwnicy kolorem różowym, o wartości 575 920 zł (pięćset siedemdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset dwadzieścia złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 81/1000,

2.lokal mieszkalny numer 2 położony na parterze, składający się z przedpokoju, 3 pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 83,8 m², oznaczony w projekcie na rzucie parteru kolorem niebieskim, wraz z przynależną do tego lokalu piwnicą (pomieszczeniem gospodarczym) numer 4 o powierzchni 19,1 m², oznaczoną w projekcie na rzucie piwnicy kolorem niebieskim, o wartości 699 530 zł (sześćset dziewięćdziesiąt dziewięć tysięcy pięćset trzydzieści złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 83/1000,

3.lokal mieszkalny numer 3 położony na parterze, składający się z pokoju, kuchni i ustępu, o łącznej powierzchni 19,2 m², oznaczony w projekcie na rzucie parteru kolorem zielonym, o wartości 182 660 zł (sto osiemdziesiąt dwa tysiące sześćset sześćdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 16/1000,

4.lokal mieszkalny numer 4 położony na I piętrze, składający się z przedpokoju, trzech pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 91,5 m², oznaczony w projekcie na rzucie I piętra kolorem czerwonym, o wartości 756 100 zł (siedemset pięćdziesiąt sześć tysięcy sto złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 74/1000,

5.lokal mieszkalny numer 5 położony na I piętrze, składający się z przedpokoju, trzech pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 93,3 m², oznaczony w projekcie na rzucie I piętra kolorem zielonym, wraz z przynależną do tego lokalu piwnicą numer 1 o powierzchni 83 m², oznaczoną w projekcie na rzucie piwnicy kolorem czerwonym, o wartości 910 490 zł (dziewięćset dziesięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 143/1000,

6.lokal mieszkalny numer 6 położony na II piętrze, składający się z przedpokoju, trzech pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 94,2 m², oznaczony w projekcie na rzucie II piętra kolorem czerwonym, wraz z przynależną do tego lokalu piwnicą numer 2 o powierzchni 20,6 m², oznaczoną w projekcie na rzucie piwnicy kolorem zielonym, o wartości 815 950 zł (osiemset piętnaście tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 93/1000,

7.lokal mieszkalny numer 7 położony na II piętrze, składający się z przedpokoju, trzech pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 95,1 m², oznaczony w projekcie na rzucie II piętra kolorem różowym, o wartości 785 850 zł (siedemset osiemdziesiąt pięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 77/1000,

8.lokal mieszkalny numer 8 położony na III piętrze, składający się z przedpokoju, dwóch pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 70,4 m², oznaczony w projekcie na rzucie III piętra kolorem czerwonym, o wartości 590 320 zł (pięćset dziewięćdziesiąt tysięcy trzysta dwadzieścia złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 57/1000,

9.lokal mieszkalny numer 9 położony na III piętrze, składający się z przedpokoju, pokoju, kuchni i łazienki, o łączne powierzchni 43,1 m², oznaczony w projekcie na rzucie III piętra kolorem niebieskim, o wartości 366 650 zł (trzysta sześćdziesiąt sześć tysięcy sześćset pięćdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 35/1000,

10.lokal mieszkalny numer 10 położony na III piętrze, składający się z przedpokoju, dwóch pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 71,9 m², oznaczony w projekcie na rzucie III piętra kolorem zielonym, o wartości 602 890 zł (sześćset dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 58/1000,

11.lokal mieszkalny numer 11 położony na IV piętrze, składający się z przedpokoju, dwóch pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 70,4 m², oznaczony w projekcie na rzucie IV piętra kolorem czerwonym, o wartości 590 320 zł (pięćset dziewięćdziesiąt tysięcy trzysta dwadzieścia złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 57/1000,

12.lokal mieszkalny numer 12 położony na IV piętrze, składający się z przedpokoju, czterech pokoi, kuchni i łazienki, o łącznej powierzchni 42,6 m², oznaczony w projekcie na rzucie IV piętra kolorem różowym, o wartości 352 020 zł (trzysta pięćdziesiąt dwa tysiące dwadzieścia złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 35/1000,

13.lokal mieszkalny numer 14 położony na IV piętrze, składający się z przedpokoju, dwóch pokoi, kuchni, łazienki, ustępu, spiżarki i hallu, o łącznej powierzchni 71,9 m², oznaczony w projekcie na rzucie IV piętra kolorem niebieskim, o wartości 361 740 zł (trzysta sześćdziesiąt jeden tysięcy siedemset czterdzieści złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 58/1000,

14.lokal o przeznaczeniu innym niż mieszkalne numer 15 położony na strychu, o powierzchni 86,9 m², oznaczony w projekcie na rzucie poddasza kolorem czerwonym, o wartości 235 430 zł (dwieście trzydzieści pięć tysięcy czterysta trzydzieści złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 70/1000,

15.lokal o przeznaczeniu innym niż mieszkalne numer 16 położony na strychu, o powierzchni 38,2 m², oznaczony w projekcie na rzucie poddasza kolorem różowym, o wartości 96 730 zł (dziewięćdziesiąt sześć tysięcy siedemset trzydzieści złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 31/1000,

16.lokal o przeznaczeniu innym niż mieszkalne numer 17 położony na strychu, o powierzchni 39,8 m², oznaczony w projekcie na rzucie poddasza kolorem zielonym, o wartości 100 780 zł (sto tysięcy siedemset osiemdziesiąt złotych), z którym to lokalem związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości wynoszący 32/1000.

Następnie, Sąd dokonał zniesienia współwłasności w ten sposób że:

1)wnioskodawcom C.D. i E.D. na ustawową wspólność majątkową małżeńską przyznał lokale mieszkalne nr 1, 8 i 9 oraz lokal strychowy nr 16 opisane szczegółowo w pkt 1, 8, 9 i 15 postanowienia,

2)uczestnikom H.I. i F.G. na ustawową wspólność majątkową małżeńską przyznał lokale mieszkalne nr 2 i 6 oraz lokal strychowy nr 17 opisane szczegółowo w pkt 2, 6 i 16 postanowienia,

3)uczestnikowi – Panu – na wyłączną własność przyznał lokale mieszkalne nr 3, 4, 5, 7, 10, 11 i 14 oraz lokal strychowy nr 15 opisane szczegółowo w pkt 3, 4, 5, 7, 10, 11, 13 i 14 postanowienia,

4)uczestniczce J.K. na wyłączną własność przyznał lokal mieszkalny nr 12 opisany szczegółowo w pkt 12 postanowienia.

Ponadto Sąd zasądził na Pana rzecz następujące kwoty tytułem dopłaty:

–od wnioskodawców C.D. i E.D. – solidarnie 125 236,25 zł (sto dwadzieścia pięć tysięcy dwieście trzydzieści sześć złotych 25/100) płatne w następujący sposób: 40 000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) następnego dnia po uprawomocnieniu się postanowienia, zaś 85 236,25 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy dwieście trzydzieści sześć złotych 25/100) do dnia … maja 2022 r., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności,

–od uczestników A.B. i F.G. – solidarnie 111 876,25 zł (sto jedenaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć złotych 25/100) płatne w następujący sposób: 40.000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) następnego dnia po uprawomocnieniu się postanowienia, zaś 71 876,25 zł (siedemdziesiąt jeden tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć złotych 25/100) do dnia …. maja 2022 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności,

–od uczestniczki J.K. – 71 201,70 zł (siedemdziesiąt jeden tysięcy dwieście jeden złotych 70/100) płatne w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności.

Sąd zdecydował się także zasądzić solidarnie na rzecz wnioskodawców C.D. i E.D. następujące kwoty tytułem opłaty od wniosku:

–od uczestników A.B. i F.G. – solidarnie 187,50 zł (sto osiemdziesiąt siedem złotych 50/100),

–od Pana – 590 zł (pięćset dziewięćdziesiąt złotych),

–od uczestniczki J.K. – 35 zł (trzydzieści pięć złotych).

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Na podstawie Księgi Wieczystej nr 123456, oprócz opisanych udziałów we wniosku, posiadał Pan:

1)111/400 udziałów w nieruchomości objętej ww. KW. Przy czym, początkowo posiadał Pan udziały wielkości 10/32 na podstawie „umowy darowizny i użytkowania” udzielonej przez rodziców jeszcze przed 1986 r., lecz w związku z zawarciem umowy sprzedaży zawartej w dniu … sierpnia 2014 r. Pana udziały uległy zmianie i wyniosły po sprzedaży 111/400,

2)5/32 na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku z …. kwietnia 1986 r.

Dodatkowo wyjaśnia Pan, co wcześniej mogło nie wybrzmieć z opisu stanu faktycznego, że przy zniesieniu współwłasności uwzględniono wszystkie przysługujące Panu udziały.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym jest Pan zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości położonej w C., obręb X, składającej się z działki ewidencyjnej nr 1/1 zabudowanej budynkiem wielomieszkaniowym, dla której Sąd Rejonowy dla A. w A., Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę wieczystą nr 123456?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, nie jest Pan zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości położonej w C., obręb X, składająca się z działki ewidencyjnej nr 1/1 zabudowanej budynkiem wielomieszkaniowym, dla której Sąd Rejonowy dla A. prowadzi księgę wieczystą nr 123456.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a i b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowi źródło przychodu, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W myśl art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a i b okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Przepisy art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych weszły w życie 1 stycznia 2019 r.

Zgodnie z art. 16 ustawy wprowadzającej ww. art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis ten (art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym) stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r., z wyjątkiem art. 6 i art. 6a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, oraz art. 7b ust. 2 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, które stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2018 r.

Na gruncie podatku dochodowego zniesienie współwłasności nieruchomości, mocą którego dochodzi do spłaty jednego ze współwłaścicieli, może zostać potraktowane jako odpłatne zbycie podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie odpłatnego zbycia ma szeroki zakres i obejmuje nie tylko typowy przypadek sprzedaży, ale również może obejmować zniesienie współwłasności za wynagrodzeniem.

Nierzadko przyjmuje się, że użyte w tym przepisie określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości (lub udziału w niej) za wynagrodzeniem.

W związku z tym, po stronie dokonującego odpłatnego (bo w zamian za spłatę) zbycia udziału w nieruchomości, co do zasady, może powstać obowiązek podatkowy.

Przyjmuje się jednak również, że nie występuje przychód podatkowy w stosunku do tej części spłaty, która odpowiada i stanowi równowartość wielkości udziału podatnika. Dopiero nadwyżka ponad ten pierwotny udział podlega opodatkowaniu.

Wskazuje na to wyrok NSA z 28 lipca 2017 r. sygn. akt II FSK 1432/16, gdzie czytamy: „Zniesienie współwłasności nieruchomości, w wyniku którego współwłaściciel (spadkobierca) w zamian za udział we współwłasności nieruchomości otrzymuje spłatę, będącą jego równowartością, nie uzyskuje przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) nawet wówczas, gdyby inne przesłanki opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości zostały spełnione.”

Zatem w przypadku, w którym podatnik w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości otrzymuje od nabywcy udziału w nieruchomości spłatę stanowiącą równowartość udziału tego podatnika, nie powstaje przyrost majątku rozumiany jako zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów w tym majątku. Tego rodzaju odpłatne zbycie jest neutralne podatkowo w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pana zdaniem odpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości wygeneruje przychód podatkowy wyłącznie w przypadku, gdy w wyniku spłaty podatnik otrzyma więcej niż wartość przysługującego mu udziału. Natomiast w sytuacji, gdy wartość spłaty równa będzie wartości udziału, to nie spowoduje to powstania przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy.

Na gruncie niniejszej sprawy wartość spłaty równa jest wartości udziału, co oznacza, że nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu. W związku ze zniesieniem współwłasności przedmiotowej nieruchomości nie dojdzie do powstania przychodu.

Nawet gdyby przyjąć odmienne stanowisko w powyższym zakresie, to i tak do nabycia udziału w prawie własności nieruchomości doszło …. lutego 2002 r. (dala śmierci A.B. – Pana matki). Zatem do zbycia (rozumianego jako zniesienie współwłasności) doszło 19 lat po nabyciu.

Niemniej należy zauważyć, że stosownie do art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym okres 5 lat liczyć się powinno od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości spadkodawcę. A.B. nabyła swój udział w 1986 r.

W tym świetle opisane zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w C., obręb X, składająca się z działki ewidencyjnej nr 1/1 zabudowanej budynkiem wielomieszkaniowym, dla której Sąd Rejonowy dla A. w A. Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę wieczystą nr 123456 – nie rodzi po Pana stronie zobowiązania podatkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c ­ przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością.

Stosownie do art. 10 ust. 5 ww. ustawy:

W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”. Należy zatem odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

W myśl z art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego:

Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu.

Artykuł art. 924 Kodeksu cywilnego stanowi:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Natomiast art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Zatem, prawomocne postanowienie Sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Pana wątpliwości dotyczą skutków podatkowych związanych z otrzymaną spłatą w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności, w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

W świetle art. 195 ww. Kodeksu cywilnego:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

W myśl art. 196 § 1 ww. Kodeksu:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

Zgodnie z art. 210 §1 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Stosownie do art. 211 ww. Kodeksu:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Art. 212 § 1 i § 3 Kodeksu cywilnego stanowią, że:

§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Jedność przedmiotu oznacza, że w stosunku współwłasności przedmiotem prawa własności przysługującego kilku osobom jest jedna rzecz ruchoma lub nieruchomość. Jeśli rzecz wchodzi w skład zbioru rzeczy, stanowiącego pewną funkcjonalną całość, to współwłasność dotyczy każdej pojedynczej rzeczy wchodzącej w skład takiego zbioru, nie zaś zbioru. Istotną cechą charakteryzującą współwłasność jest wielość podmiotów prawa własności jednej rzeczy. Chodzi tu o co najmniej dwie lub więcej osób, które pomimo łączącego je stosunku współwłasności są nadal odrębnymi podmiotami prawa. We współwłasności prawo własności przysługuje, jak wynika z brzmienia zacytowanego wyżej przepisu, niepodzielnie kilku osobom. Żaden ze współwłaścicieli nie ma więc wyłącznego prawa do fizycznie wydzielonej części rzeczy, a każdemu z nich przysługuje jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli.

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących współwłaścicielowi jest prawo domagania się zniesienia współwłasności. Może dojść do niego w dwóch trybach: umownym, kiedy to współwłaściciele osiągają porozumienie co do faktu zniesienia współwłasności oraz sądowym następującym w wyniku postanowienia sądu. W Kodeksie cywilnym wyróżniono natomiast trzy sposoby zniesienia współwłasności: podział rzeczy wspólnej, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej.

Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Analiza powyższego wskazuje, że zniesienie współwłasności może polegać na podziale rzeczy i przyznaniu każdemu z dotychczasowych współwłaścicieli jej części. W sytuacji natomiast, gdy na skutek podziału, wartość nabytej na wyłączną własność części rzeczy wspólnej jest mniejsza od wartości udziału we współwłasności, podział może wiązać się ze stosownymi spłatami od współwłaściciela nabywającego ponad dotychczas przysługujący udział. W takim przypadku zniesienie współwłasności następuje zatem za odpłatnością w formie spłaty. Czynność taka, w świetle prawa cywilnego, stanowi formę odpłatnego zbycia. Powoduje to jednocześnie, że mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem, o którym mowa w cytowanym na wstępie przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że po swojej zmarłej ... lutego 2002 r. matce – A.B. nabył Pan udział wynoszący 5/32 części nieruchomości objętej KW nr 123456 poł. B., dzielnica D., składającej się z działki nr 1/1 obr. X o pow. 0,0459 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Podatek od spadków i darowizn został ustalony decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego z .... października 2013 r. i został zapłacony w całości. Pana mama A.B. nabyła ww. udział .... kwietnia 1986 r.

.... czerwca 2021 r. w sprawie z wniosku C.D. i E.D. przy uczestnictwie: Pana, F.G., A.B. I J.K. Sąd Rejonowy dla A., Wydział Cywilny, dokonał zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w C. obręb X, składającej się z działki ewidencyjnej nr 1/1 o powierzchni 0,0459 ha, zabudowanej budynkiem wielomieszkaniowym, dla której Sąd Rejonowy dla A. Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę wieczystą nr 123456. Celem zniesienia współwłasności nieruchomości opisanej wyżej Sąd postanowił ustanowić w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odrębną własność lokali (według projektu sporządzonego przez biegłego z ... września 2015 r. i .... lipca 2016 r.). Sąd dokonał zniesienia współwłasności w ten sposób że:

1.wnioskodawcom C.D. i E.D. na ustawową wspólność majątkową małżeńską przyznał lokale mieszkalne nr 1, 8 i 9 oraz lokal strychowy nr 16 opisane szczegółowo w pkt 1, 8, 9 i 15 postanowienia,

2.uczestnikom A.B. i F.G. na ustawową wspólność majątkową małżeńską przyznał lokale mieszkalne nr 2 i 6 oraz lokal strychowy nr 17 opisane szczegółowo w pkt 2, 6 i 16 postanowienia,

3.uczestnikowi – Panu – na wyłączną własność przyznał lokale mieszkalne nr 3, 4, 5, 7, 10, 11 i 14 oraz lokal strychowy nr 15 opisane szczegółowo w pkt 3, 4, 5, 7, 10, 11, 13 i 14 postanowienia,

4.uczestniczce J.K. na wyłączną własność przyznał lokal mieszkalny nr 12 opisany szczegółowo w pkt 12 postanowienia.

Ponadto Sąd zasądził na Pana rzecz następujące kwoty tytułem dopłaty:

–od wnioskodawców C.D. i E.D. – solidarnie 125 236,25 zł (sto dwadzieścia pięć tysięcy dwieście trzydzieści sześć złotych 25/100) płatne w następujący sposób: 40 000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) następnego dnia po uprawomocnieniu się postanowienia, zaś 85 236,25 zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy dwieście trzydzieści sześć złotych 25/100) do dnia .... maja 2022 r., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności,

–od uczestników A.B. i F.G. – solidarnie 111 876,25 zł (sto jedenaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć złotych 25/100) płatne w następujący sposób: 40 000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) następnego dnia po uprawomocnieniu się postanowienia, zaś 71 876,25 zł (siedemdziesiąt jeden tysięcy osiemset siedemdziesiąt sześć złotych 25/100) do dnia ... maja 2022 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności,

–od uczestniczki J.K. – 71 201,70 zł (siedemdziesiąt jeden tysięcy dwieście jeden złotych 70/100) płatne w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności.

Na podstawie Księgi Wieczystej nr 123456, oprócz opisanych udziałów posiadał Pan:

1)111/400 udziałów w nieruchomości objętej ww. KW. Przy czym, początkowo posiadał Pan udziały wielkości 10/32 na podstawie „umowy darowizny i użytkowania” udzielonej przez rodziców jeszcze przed 1986 r., lecz w związku z zawarciem umowy sprzedaży zawartej w dniu .... sierpnia 2014 r. Pana udziały uległy zmianie i wyniosły po sprzedaży 111/400,

2)5/3 na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku z .... kwietnia 1986 r.

Przy zniesieniu współwłasności uwzględniono wszystkie przysługujące Panu udziały.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia oraz przywołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że dokonanie …. czerwca 2021 r. zniesienia współwłasności nieruchomości nie stanowi dla Pana źródła przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w ww. art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zostało dokonane po upływie pięciu lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziałów w tej nieruchomości.

Z uwagi jednak na argumenty przedstawione przez Pana we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego, tj.:

podatnik w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości otrzymuje od nabywcy udziału w nieruchomości spłatę stanowiącą równowartość udziału tego podatnika, nie powstaje przyrost majątku rozumiany jako zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów w tym majątku. Tego rodzaju odpłatne zbycie jest dla neutralne podatkowo w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT.

należało stanowisko uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

–Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

–Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

–w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

–w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).