Temat interpretacji
Obowiązki płatnika związane z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 maja 2022 r. (wpływ 9 maja 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Zwrócili się Państwo z zapytaniem odnośnie oskładkowania kwoty wypłaty dla byłego pracownika. W wyniku utraty zaufania Państwo jako pracodawca wypowiedzieli pracownikowi umowę o pracę z 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Były pracownik wniósł sprawę do Sądu. W pozwie zażądał stwierdzenia przez Sąd bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę, przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach oraz zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w wysokości jednokrotności wynagrodzenia miesięcznego. W drodze rozmów i mediacji nastąpiła zmiana kierunku rozwiązania sporu. Strony ustaliły, że nastąpi zmiana podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy z wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę na porozumienie stron oraz dodatkowo w ramach ugody wypłacone zostanie byłemu pracownikowi świadczenie w wysokości 2,5 krotności wynagrodzenia brutto. Na ww. warunkach ugoda zostanie zawarta przed Sądem, co spowoduje umorzenie postępowania sądowego.
Ponadto w uzupełnieniu wniosku wskazano, że projekt negocjowanej ugody nie zawiera zapisu o tym, że wypowiedzenie umowy zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę. W ugodzie Strony zobowiązują się dokonać zmiany trybu rozwiązania umowy o pracę, zastępując dotychczasowe oświadczenie pozwanej o wypowiedzeniu umowy o pracę, rozwiązaniem umowy o pracę na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Wartość ustalonego w projekcie ugody świadczenia została ustalona w sposób dowolny w drodze porozumienia stron. Świadczenie opisane we wniosku nie dotyczy szkody rzeczywistej. Proponowane w projekcie ugody świadczenie dotyczy korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby umowa o pracę nie została rozwiązana.
Pytanie
Czy zmiana podstawy prawnej w wypowiedzeniu umowy o pracę z wypowiedzenia na porozumienie stron nie rodzi jednak interpretacji, że jest to wynagrodzenie w formie ugody i stanowi podstawę do opodatkowania tej wypłaty?
Państwa stanowisko w sprawie
W Państwa ocenie, dokonana w ramach zawartej przez strony ugody, zmiana podstawy prawnej w wypowiedzeniu umowy o pracę z wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę z zachowaniem okresu wypowiedzenia na porozumienie stron, nie stanowi podstawy wypłaty odszkodowania tylko jest wypłatą świadczenia w wysokości uzgodnionej przez strony w ugodzie i jest tym samym wynagrodzeniem w wysokości 2,5 krotności wynagrodzenia brutto byłego już pracownika. Jednocześnie stanowi to podstawę opodatkowania tej wypłaty. Wniosek ten wynika z faktu, że porozumienie stron o rozwiązaniu z pracownikiem stosunku pracy, o który zabiega powód, w linii orzeczniczej sądów nie stanowi podstawy roszczenia przed Sądem o odszkodowanie z tego tytułu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).
Przepis art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy stanowi, że:
Źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Stosownie do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stosownie natomiast do treści art. 31 ww. ustawy:
Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.
Z informacji przedstawionych w treści wniosku wynika, że w wyniku utraty zaufania Państwo jako pracodawca wypowiedzieli pracownikowi umowę o pracę z 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Były pracownik wniósł sprawę do Sądu. W pozwie zażądał stwierdzenia przez Sąd bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę, przywrócenie do pracy na dotychczasowych warunkach oraz zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w wysokości jednokrotności wynagrodzenia miesięcznego. W drodze rozmów i mediacji nastąpiła zmiana kierunku rozwiązania sporu. Strony ustaliły, że nastąpi zmiana podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy z wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę na porozumienie stron oraz dodatkowo w ramach ugody wypłacone zostanie byłemu pracownikowi świadczenie w wysokości 2,5 krotności wynagrodzenia brutto. Na ww. warunkach ugoda zostanie zawarta przed Sądem, co spowoduje umorzenie postępowania sądowego. Projekt negocjowanej ugody nie zawiera zapisu o tym, że wypowiedzenie umowy zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę. W ugodzie Strony zobowiązują się dokonać zmiany trybu rozwiązania umowy o pracę, zastępując dotychczasowe oświadczenie pozwanej o wypowiedzeniu umowy o pracę, rozwiązaniem umowy o pracę na mocy porozumienia stron (art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Wartość ustalonego w projekcie ugody świadczenia została ustalona w sposób dowolny w drodze porozumienia stron. Świadczenie opisane we wniosku nie dotyczy szkody rzeczywistej. Proponowane w projekcie ugody świadczenie dotyczy korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby umowa o pracę nie została rozwiązana.
O rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron mówi art. 30 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).
Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania. Wobec tego, zawarta między Państwem a byłym pracownikiem ugoda sądowa stanowić będzie ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Zgodnie z art. 917 powołanej powyżej ustawy:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że kwota wypłacona w wyniku ugody ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Jak wskazała Wnioskodawczyni wysokość świadczenia wynikała z zawartej ugody, została ustalona w sposób dowolny, w granicach żądania pozwu. Ponadto w zawartej ugodzie nie stwierdzono naruszenia przez pracodawcę Wnioskodawczyni przepisów prawa pracy. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której pracodawca zobowiązał się do zapłaty stosownej kwoty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę, a ponadto strony ustaliły, że umowa o pracę rozwiązana zostanie za porozumieniem stron.
Mając powyższe na uwadze oraz analizując treść zapisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320), z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g zacytowanego przepisu;
nie można mówić o umocowaniu ustawowym w przedmiocie zwolnienia od podatku dochodowego wypłacanego przez Państwo świadczenia.
Ponadto, w przypadku gdy – jak wyżej wskazano – wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie co do zasady może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a i b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.
Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.
Na podstawie ww. przepisu opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Kwota świadczenia wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody (ugody w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego), której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Świadczenie to nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika). Wypłacone przez Państwa świadczenie ma zrekompensować zarobek, jaki pracownik mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.
W związku z powyższym, należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane przez Państwa na rzecz byłego pracownika nie może podlegać również zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wypłacone świadczenie dotyczy korzyści, które pracownik ten mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Ponadto jak wskazali Państwo we wniosku w ugodzie nie zostanie stwierdzone naruszenia przez pracodawcę prawa pracy, a zasądzone odszkodowanie zostanie wypłacone w umówionej przez strony ugody kwocie.
Reasumując, świadczenie określone w ugodzie sądowej, która zostanie zawarta pomiędzy Państwem a byłym pracownikiem, będzie stanowić dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy, który nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji będą Państwo – jako płatnik – zobowiązani do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej kwoty.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).