Skorzystanie z możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.403.2022.3.ACZ

Shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 18 lipca 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.403.2022.3.ACZ

Temat interpretacji

Skorzystanie z możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 kwietnia 2022 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami złożonymi 11 kwietnia 2022 r., 13 czerwca 2022 r., 1 lipca 2022 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan po rozwodzie od 2014 r. (wyrok z dnia 31 marca 2014 r., uprawomocniony 10 czerwca 2014 r.,  sygn. akt …).

Ma Pan zachowaną pełnię praw rodzicielskich, przy czym miejsce pobytu dzieci jest ustalone przy matce. Z byłą partnerką nie mieszka Pan razem. Uczestniczy w wychowaniu dzieci (m.in. wspiera ich naukę i rozwój kiedy są u Pana), kupuje potrzebne rzeczy jak np. ubrania, spędza z nimi czas w tygodniu oraz wakacje i święta zgodnie z ustalonym planem wychowawczym. Poza utrzymaniem dzieci w okresie przebywania u Pana płaci też alimenty zgodnie z orzeczeniem sądu i bez opóźnień. Dzieci są uczące, niepełnoletnie, nieposiadające dochodu.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że przedmiotem interpretacji indywidualnej są warunki skorzystania z preferencji rozliczenia jako rodzic samotnie wychowujący dzieci, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, za lata 2018-2021.

Daty urodzenia dzieci to 27 maja 2004 r. i 17 sierpnia 2008 r. Miejsce zamieszkania dzieci jest przy matce. Od momentu rozwodu do chwili obecnej jest Pan rozwodnikiem. Oboje z matką posiadacie pełnię praw we wskazanych latach podatkowych. Pana przebywanie z dziećmi zostało ustalone w porozumieniu rodzicielskim i zapisane w orzeczeniu sądowym( pkt III)  i było realizowane przez oboje rodziców. Dzieci spędzają z Panem każdy pierwszy i trzeci weekend miesiąca (od piątku od godz. 16 do niedzieli do godz. 20), 2 tygodnie letnich wakacji w lipcu lub sierpniu w terminach ustalonych przez strony, naprzemiennie Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia.

Dodatkowo obecnie, po ustaleniach z matką dzieci, dzieci mają dowolność w przebywaniu u Pana poza zapisanymi w wyroku zobowiązaniami oraz dodatkowy dzień w weekendy poza ww. planem. W związku z powyższym wychowanie dzieci odbywa się naprzemiennie.

Pana  wkład w wychowanie dzieci to:

-zadbanie o rozwój emocjonalny i fizyczny,

-rozmawianie o sprawach codziennych i o trudnych tematach, w tym odbudowanie poczucia bezpieczeństwa po rozwodzie,

-kształtowanie pojmowania świata i mechanizmów nim kierujących, w tym zagrożenia,

-reagowanie w odpowiednich sytuacjach,

-pomoc w nauce, odrabianiu lekcji, kontrola zeszytów oraz zakupy pomocy, w tym zakup laptopów do zdalnej nauki w czasie pandemii,

-organizowanie korepetycji, zajęć dodatkowych zgodnie z potrzebami dzieci,

-zachęcanie do znajdowania hobby i uprawiania sportów oraz wspieranie w ich rozwijaniu m.in. poprzez wspólne uczestnictwo,

-udział w leczeniu dzieci (jeżdżenie do lekarzy, na badania, do szpitala w razie potrzeby, partycypowanie w kosztach leczenia),

-wspólne spędzanie wolnego czasu, w tym wspólne wyjazdy,

-dodatkowe zakupy (poza zobowiązaniami alimentacyjnymi) potrzebnych rzeczy jak przedmioty szkolne, przedmioty codziennego użytku (ubrania, pościel, ręczniki, artykuły higieniczne, jedzenie), zabawki, opłaty za wejścia na basen, partycypowanie w kosztach kolonii i wiele innych.

We wszystkich latach od rozwodu wykonywał Pan władzą rodzicielską i dbał o wychowanie i rozwój. Matka dzieci w czasie gdy dzieci przebywały z nią wykonywała władzę rodzicielską i zajmowała się ich wychowaniem. Oboje dzieci są w systemie nauczania na terenie RP, młodszy syn obecnie w szkole podstawowej, starszy syn w liceum ogólnokształcącym.  Dzieci nie otrzymywały zasiłku pielęgnacyjnego ani  renty. Art. 30c nie miał zastosowania w stosunku do Pana lub dzieci. Rozlicza się Pan zgodnie z art. 27  (nie dotyczy to 2022 r. ze względu na trwające zmiany ustawodawcze).

Za 2021 r. złożył Pan wniosek o preferencyjne rozliczenie;  za lata poprzednie planuje Pan  złożyć korekty rozliczenia.

Pytanie

Czy może się Pan rozliczać jako osoba samotnie wychowująca dzieci?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z orzeczeniami SN, sądów administracyjnych czy organów podatkowych (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 1 czerwca 2012 r., nr IPPB4/415-251/12-2/JK3), z opodatkowania skorzystać może rodzic lub opiekun będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem wyłącznie, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci. Rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca nie wymaga, by dziecko wychowywać samotnie przez cały rok podatkowy. W związku z powyższym chce Pan uzyskać potwierdzenie o możliwości rozliczania się jako rodzic samotnie wychowujący dziecko,  zgodnie z wydanymi wcześniej interpretacjami, np. w prawomocnym wyroku WSA w Gdańsku z dnia 7 listopada 2018 r., sygn. akt I SA/Gd 831/18, wyroku NSA z dnia 12 lutego 2020 r., sygn. akt II FSK 383/20, wyroku NSA z dnia 6 maja 2021 r., sygn. akt II FSK 412/19, wyroku NSA z 14 lipca 2021 r., sygn. akt II FSK 3790/18, wyroku NSA z dnia 2 grudnia 2021 r., sygn. akt II FSK 775/19 itd., wskazującymi na możliwość rozliczania się jako rodzic samotnie wychowujący dziecko.

W wyrokach NSA zwrócił uwagę, że określone w tym przepisie kryterium samotnego wychowywania dzieci jest spełnione również wtedy, gdy rozwiedziony rodzic wychowuje dzieci naprzemiennie z drugim rodzicem, tj. w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci oraz bez jego udziału wykonuje czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu i czasie niż drugi rodzic. Sąd podkreślił, że leksykalne znaczenie wyrazu samotny ukierunkowuje na odkodowanie sformułowania rodzic samotnie wychowujący dzieci jako rodzica wychowującego dzieci (dziecko) w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci (dziecka) i bez jego udziału, przebywającego z dziećmi (dzieckiem) w innym miejscu niż drugi rodzic. Z wyroków wynika też, że ustawodawca nie zastrzegł wprost, że z ulgi podatkowej może korzystać tylko jeden z rozwiedzionych rodziców. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił dodatkowo, że władza rodzicielska, która obejmuje wychowanie dziecka, przysługuje obojgu rodzicom. Rozwód natomiast - co do zasady - nie pozbawia żadnego z rodziców władzy rodzicielskiej. Tym samym ustawodawca tworząc normę celu społecznego i prowadząc deklarowaną w Konstytucji politykę prorodzinną, mającą wspierać wychowanie dzieci, nie mógł uzależnić preferencji podatkowych od wyeliminowania jednego z rodziców z opieki i wychowania.

W związku z powyższym uważa Pan, że  spełnia wymagane przesłanki na gruncie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i  może rozliczać się jako rodzic samotnie wychowujący dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2018 r. do 31 lipca 2019 r.:

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej;

̶  podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, ze zm.; Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.; obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2019 r. oraz w 2020 r. i w 2021 r.),  

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2021 r.):

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W myśl art. 6 ust. 9 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2021 r.):

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu przepisu zmienionym przez art. 1 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.):

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wyjaśnić przy tym należy, że stosownie do art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427):

W przypadku opodatkowania dochodów uzyskanych w 2021 r., o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r., przepis art. 6 ust. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio do osoby samotnie wychowującej dzieci i jej dziecka.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

-wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),

-nieuzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,

-nieuzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym lub w separacji jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik lub osoba będąca w separacji), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Natomiast, zaangażowanie w proces wychowawczy dziecka każdego z rodziców oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo i pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Przystępując do oceny możliwości rozliczania dochodów Pana w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10). Warunek „samotnego wychowywania dzieci” wynika wprost z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca nie dookreślił jednak, jak należy definiować pojęcie „samotnego wychowywania”.

Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, „samotny” to: (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący się na odludziu”. Z kolei, „wychować — wychowywać” to: (1) „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności”, (2) „przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie”.

Samotne wychowywanie oznacza wychowywanie dziecka bez faktycznego udziału drugiego rodzica.

Wskazać również należy, że podczas sprawowania opieki przez rodziców stanu wolnego (podobnie jak rodziców pozostających w związku małżeńskim) lub wobec, których orzeczono separację zawsze, w którymś momencie tygodnia, miesiąca, czy roku, jeden z rodziców pozostaje sam na sam z dzieckiem - nie oznacza to jednak, że rodzice ci samotnie wychowują dziecko.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie kwestionując faktu, że Pan – jako osoba rozwiedziona – bierze udział w wychowywaniu swoich dzieci – nie sposób stwierdzić, że spełnia Pan wszystkie warunki uprawniające do opodatkowania jako osoby samotnie wychowującej dziecko. Zatem, Pan jako ojciec dzieci nie może zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dzieci. Dla zastosowania rozliczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych istotny jest bowiem warunek, że w trakcie roku podatkowego rzeczywiście samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowuje się dziecko, który wobec sytuacji przedstawionej we wniosku nie został spełniony. Preferencja ta uzależniona jest bowiem nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka/dzieci.

Odnosząc się do wychowywania Pana dzieci, zauważyć należy, że sprawowanie opieki nad nimi odbywa się w systemie opieki naprzemiennej. Czas opieki i wychowania dziecka został podzielony pomiędzy oboje rodziców. Obowiązki wychowawcze Pan i matka dzieci realizują oddzielnie. Zatem, zarówno Pan jako ojciec, jak i matka dziecka, aktywnie współuczestniczą w wychowaniu dzieci, pomimo że nie zamieszkują ze sobą. W rezultacie, w przedmiotowej sprawie nie można przyjąć, że któregokolwiek z rodziców można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, że któremukolwiek z rodziców przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wychowanie dziecka można bowiem określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości, oraz postaw emocjonalnych. Natomiast w tym konkretnym przypadku fakt współdziałania Pana w wychowywaniu dzieci, poprzez naprzemienną opiekę przez oboje rodziców, nie oznacza, że proces wychowawczy dzieci prowadzony jest tylko i wyłącznie przez Pana. Nie sposób bowiem uznać, że w przedstawionym przez Pana stanie faktycznym – w tak zorganizowanym trybie naprzemiennego wykonywania władzy rodzicielskiej – zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza ojciec „w swoim czasie”, gdy dzieci u niego zamieszkuje i przebywają z nim, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dzieci przebywają z matką. Wychowania dzieci nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Jak wskazał Pan w opisie stanu faktycznego, sprawowanie opieki nad dziećmi  odbywa się w systemie opieki naprzemiennej. Ma Pan zachowaną pełnie praw rodzicielskich, przy czym miejsce zamieszkania dzieci jest ustalone przy matce. Z byłą partnerką nie mieszka Pan razem. Uczestniczy w wychowaniu dzieci (m.in. wspiera ich naukę i rozwój kiedy są u Pana), kupuje potrzebne rzeczy jak np. ubrania, spędza z nimi czas w tygodniu oraz wakacje i święta zgodnie z ustalonym planem wychowawczym. Poza utrzymaniem dzieci w okresie przebywania u Pana płaci też alimenty zgodnie z orzeczeniem sądu i bez opóźnień. Dzieci są uczące, niepełnoletnie, nieposiadające dochodu. Oboje z matką posiadacie pełnię praw we wskazanych latach podatkowych. Pana przebywanie z dziećmi zostało ustalone w porozumieniu rodzicielskim i zapisane w orzeczeniu sądowym (pkt III) i było realizowane przez oboje rodziców. Dzieci spędzają z Panem każdy pierwszy i trzeci weekend miesiąca (od piątku od godz. 16 do niedzieli do godz. 20), 2 tygodnie letnich wakacji w lipcu lub sierpniu w terminach ustalonych przez strony, naprzemiennie Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia. Dodatkowo obecnie, po ustaleniach z matką dzieci, dzieci mają dowolność w przebywaniu u Pana poza zapisanymi w wyroku zobowiązaniami oraz dodatkowy dzień w weekendy poza ww. planem.  Pana wkład w wychowanie dzieci to:

-zadbanie o rozwój emocjonalny i fizyczny,

-rozmawianie o sprawach codziennych i o trudnych tematach, w tym odbudowanie poczucia bezpieczeństwa po rozwodzie,

-kształtowanie pojmowania świata i mechanizmów nim kierujących, w tym zagrożenia,

-reagowanie w odpowiednich sytuacjach,

-pomoc w nauce, odrabianiu lekcji, kontrola zeszytów oraz zakupy pomocy, w tym zakup laptopów do zdalnej nauki w czasie pandemii,

-organizowanie korepetycji, zajęć dodatkowych zgodnie z potrzebami dzieci,

-zachęcanie do znajdowania hobby i uprawiania sportów oraz wspieranie w ich rozwijaniu m.in. poprzez wspólne uczestnictwo,

-udział w leczeniu dzieci (jeżdżenie do lekarzy, na badania, do szpitala w razie potrzeby, partycypowanie w kosztach leczenia),

-wspólne spędzanie wolnego czasu, w tym wspólne wyjazdy,

-dodatkowe zakupy (poza zobowiązaniami alimentacyjnymi) potrzebnych rzeczy jak przedmioty szkolne, przedmioty codziennego użytku (ubrania, pościel, ręczniki, artykuły higieniczne, jedzenie), zabawki, opłaty za wejścia na basen, partycypowanie w kosztach kolonii i wiele innych.

We wszystkich latach od rozwodu wykonywał Pan władzą rodzicielską i dbał o wychowanie i rozwój. Matka dzieci w czasie gdy dzieci przebywały z nią wykonywała władzę rodzicielską i zajmowała się wychowaniem. Oboje dzieci są w systemie nauczania na terenie RP, młodszy syn obecnie w szkole podstawowej, starszy syn w liceum ogólnokształcącym. 

Wobec powyższego bezsprzeczny pozostaje fakt, że w roku podatkowym nie wychowuje Pan dzieci samotnie, tzn. bez udziału drugiego z rodziców. Okoliczność, że dwie osoby wychowują te same dzieci wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dzieci samotnie. W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym dzieci są wychowywane przez oboje rodziców.  Nie można się zgodzić bowiem z twierdzeniem Pana, że zajmowanie się w ciągu roku dziećmi w sposób samodzielny daje Panu prawo do rozliczenia dochodu jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Należy podkreślić, że samodzielna opieka nad dziećmi nie jest równoznaczna z samotną opieką. Fakt, że w przedstawionej sytuacji każdy z rodziców zajmuje się dziećmi w ustalonym czasie, czyli samodzielne, i w tym czasie drugi rodzic nie uczestniczy w ich wychowaniu, nie oznacza, że mamy do czynienia z samotnym wychowaniem dziecka. W przedstawionym stanie faktycznym należy zatem stwierdzić, że nie jest Pan zdany tylko na siebie podczas wychowania dzieci, gdyż ich matka w porównywalnym stopniu uczestniczy w tym procesie.

Wskazać także należy, że w rodzinach pełnych złożonych z małżonków z dziećmi również zdarzają się sytuacje, w których rodzice nie wychowują dzieci równocześnie. Nie zawsze bowiem opiekują się dzieckiem w tym samym miejscu i czasie. Podczas sprawowania opieki przez rodziców pozostających w związku małżeńskim (podobnie jak rodziców stanu wolnego) może zachodzić taka sytuacja, że w pewnym momencie dnia (a w szczególnych sytuacjach nawet w określonych dniach) dzieckiem zajmuje się tylko matka, innym razem tylko ojciec, jednakże w takiej sytuacji nie ma mowy o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Ponadto należy mieć na uwadze cel jaki przyświecał ustawodawcy w zakresie nowelizacji ustawy od dnia 1 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 226 poz. 1478). Nowelizacją tą, mimo że został uchylony ust. 5 w art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to zostało nadane nowe brzmienie ust. 4 tego artykułu. Jak wynika z uzasadnienia do zmian: „Na tle stosowania zacytowanego przepisu dochodzi do sporów interpretacyjnych pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi pogłębiany przez brak jednolitego orzecznictwa sądów administracyjnych w tym zakresie (...).

W konsekwencji powyższego, zmiana w art. 6 ust. 4 ustawy PIT zmierza do doprecyzowania pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci”, w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego lub będącym w separacji, posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci.

W tym celu zaproponowano połączenie dotychczasowych brzmień art. 6 ust. 4 i 5 ustawy PIT, w jeden przepis, który precyzuje warunki korzystania z preferencji i jednocześnie pozwoli na odzwierciedlenie zamierzenia ustawodawcy dotyczącego samotnego wychowywania dzieci. Ponadto wyeliminuje rozbieżności interpretacyjne, które pojawiają się zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowym.” (Druk sejmowy 3366 Sejmu VI Kadencji).

Zatem, wykładnia celowościowa, po wprowadzeniu zmian od 2011 r., jednoznacznie prowadzi do konstatacji, że preferencyjne rozliczenie osoby samotnie wychowującej uzależnione jest nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że okoliczność, że dwie osoby – Pan i Pana była żona – naprzemiennie wychowują te same dzieci  wyklucza możliwość uznania, że wychowuje Pan dzieci samotnie.

W konsekwencji nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z opodatkowania dochodów za lata 2018-2021 w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że niewątpliwie wyroki sądów kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach  i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację.

Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Jednocześnie wskazać należy, że orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednolite, i tak m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 października 2010 r., sygn. akt II FSK 890/09 i z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt I SA/Bd 893/13, zostało przedstawione stanowisko analogiczne do tego, które prezentuje tutejszy Organ w niniejszej interpretacji.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawił Pan i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do  zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).