Temat interpretacji
Skutki podatkowe zbycia praw i obowiązków w zamian za dożywotnią rentę.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 sierpnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 9 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia praw i obowiązków w zamian za dożywotnią Rentę. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 października 2022 r. (data wpływu 19 października 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
(dalej: „Wnioskodawczyni”), jest komandytariuszem w Spółce spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (dalej: „Spółka”) z siedzibą (…), wpisanej do rejestru przedsiębiorców (…) X jest mężem Wnioskodawczyni będącym z Nią w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej.
Na podstawie Umowy zbycia praw i obowiązków wspólnika spółki komandytowej z 2022 r. syn Wnioskodawczyni (dalej: „Nabywca”) nabył od Wnioskodawczyni ogół praw i obowiązków w Spółce (dalej: „Ogół praw i obowiązków”) w zamian za dożywotnią rentę (dalej: „Renta”).
Na podstawie Umowy Renty 2022 r. zawartej przed z kancelarii notarialnej rep. A nr (…) wysokość Renty została określona w kwocie (…) zł płatne z dołu do 10 dnia każdego miesiąca na rachunek bankowy(…). Zgodnie z § 5 ww. umowy, wysokość Renty będzie podlegać podwyższeniu 1 stycznia każdego roku w celu odzwierciedlenia wzrostu kosztów utrzymania Wnioskodawczyni.
Z jest żoną Nabywcy, zobowiązaną solidarnie wraz z Nabywcą do uiszczenia na rzecz Wnioskodawczyni Renty.
Zarówno Wnioskodawczyni, jak i Nabywca, podlegają opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (są rezydentami podatkowymi w Polsce).
W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazała Pani, że przeważającym przedmiotem działalności Spółki spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa jest produkcja opakowań z tworzyw sztucznych (sklasyfikowana pod symbolem PKD) oraz import akcesoriów okularowych dla branży optycznej. Wnioskodawczyni wskazuje, że Spółka komandytowa jest podatnikiem CIT od dnia 1 stycznia 2021 r.
Wnioskodawczyni wskazuje, że nabyła ogół praw i obowiązków w Spółce komandytowej z dniem 2019 r., tj. z datą przekształcenia Spółki spółka jawna, w Spółkę komandytową spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, które zostało dokonane na podstawie uchwały nr 1 wspólników spójka jawna z 2019 r. zawartej w protokole zebrania wspólników objętym aktem notarialnym za rep.(…) sporządzonym przed notariuszem (…).
Wnioskodawczyni wskazuje, że miesięczne świadczenie z tytułu Renty zostało ustalone w kwocie niezbędnej dla zapewnienia Jej potrzeb życiowych. Wnioskodawczyni wskazuje, że otrzymywana Renta ma zapewnić Jej bezpieczeństwo finansowe i godne warunki bytowe do końca życia, przede wszystkim wówczas, gdyby wymagała opieki (Wnioskodawczyni jest osobą w podeszłym wieku), a rodzina nie mogła (nie miała możliwości) zająć się Nią w przyszłości.
Wnioskodawczyni wskazuje, że co prawda istnieje możliwość ustalenia wartości rynkowej zbywanego przez Nią prawa jednak w przedmiotowej sprawie ustalenie to nie powinno mieć znaczenia. Jak wskazano powyżej istotą zawartej umowy jest zapewnienie Wnioskodawczyni bezpieczeństwa i godnych warunków bytowych do końca Jej życia, niezależnie od tego, czy w przyszłości działalność spółki komandytowej będzie dochodowa czy też nie.
Jednocześnie Wnioskodawczyni wskazuje, że w związku z tym, iż zawarta umowa renty jest rentą dożywotnią oraz Wnioskodawczyni nie jest wstanie wskazać, jakiego wieku dożyje, czas trwania zawartej umowy Renty, a przez to i wysokość świadczeń, do których zobowiązany jest syn Wnioskodawczyni nabywający prawa i obowiązki w spółce komandytowej, nie są możliwe do określenia w chwili zawierania umowy Renty.
Pytania
1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę nie będzie powodowało powstania dla Niej przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2.W przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawczyni w odniesieniu do Pytania 1 jest nieprawidłowe (tj. przyjęcia, że zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę będzie powodowało powstanie dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych), na jakich zasadach Wnioskodawczyni powinna rozpoznać dochód z tytułu Renty?
Pani stanowisko w sprawie
1.Zdaniem Wnioskodawczyni, w zakresie Pytania 1 - zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę nie będzie powodowało powstania dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
2.Zdaniem Wnioskodawczyni, w zakresie Pytania 2 - w przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 1 jest nieprawidłowe (tj. przyjęcia, że zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę będzie powodowało powstanie dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych), Wnioskodawczyni powinna rozpoznać dochód na następujących zasadach:
(i)rozpoznać przychód z tytułu kapitałów pieniężnych każdorazowo w związku z otrzymaniem płatności z tytułu Renty oraz wykazać i rozliczyć otrzymane przychody z tego tytułu w zeznaniu rocznym;
(ii)rozpoznać koszty uzyskania przychodu w wysokości wydatków poniesionych na nabycie (objęcie) Ogółu praw i obowiązków do czasu aż łączna wartość środków pieniężnych otrzymanych z tytułu Renty przekroczy równowartość tych wydatków oraz wykazać i rozliczyć te koszty w zeznaniu rocznym, w którym Wnioskodawczyni osiągnęła przychody, o których mowa w pkt (i) powyżej.
UZASADNIENIE
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie Pytania 1, tj. że zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę nie będzie powodowało powstania dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
(i)Wnioskodawczyni wskazuje, że umowa renty została zdefiniowana w art. 903 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Zgodnie z jego treścią: przez umowę renty, jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.
(ii)W umowie renty nie można skutecznie zamieścić ani skutecznego zobowiązania się do innych (tj. innych niż pieniężne lub oznaczone co do gatunku) świadczeń, nawet o charakterze okresowym, ani też zobowiązania się do nieczynienia. Osoba zobowiązująca się do świadczenia renty może zobowiązać się, w sposób wskazany powyżej, w zamian za nabycie prawa niemogącego być przedmiotem świadczenia renty, np. w zamian za przeniesienie własności nieruchomości i innych składników majątku. Renta może być ustanowiona w umowie zarówno na czas określony, jak i nieokreślony, w tym na czas życia osoby uprawnionej.
(iii)Umowę o rentę zalicza się do kategorii umów nazwanych, stanowiących samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Ponadto omawiana umowa jest umową konsensualną, o charakterze losowym (korzyści stron nie są równe, ani pewne), która w opisywanym przypadku została ukształtowana jako odpłatna umowa bezterminowa.
(iv)Zgodnie z art. 906 Kodeksu cywilnego: do renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Odpowiednie stosowanie przepisów o sprzedaży nie oznacza, że renta jest tego rodzaju umową. Zachowuje ona swoją pełną odrębność prawną. Reguły stosowania renty są ustalane jedynie przy odpowiednim zastosowaniu przepisów dotyczących sprzedaży.
(v)Cechą umów odpłatnych jest to, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. Jest to sytuacja, gdy każda ze stron umowy uzyskuje ekwiwalent (równoważnik) dla świadczenia własnego. Nie dochodzi w takim przypadku do sytuacji, gdy tylko jedna ze stron odnosi korzyść z dokonanego świadczenia, a świadczenie zbywcy nie odbywa się kosztem uszczuplenia własnego majątku; każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).
(vi)W przypadku renty za wynagrodzeniem wartość świadczenia tytułem wynagrodzenia za ustanowienie renty nie musi odpowiadać wartości świadczeń z renty (brak elementu ekwiwalentności renty).
(vii)Zgodnie z art. 487 § 2 Kodeksu cywilnego: umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej.
(viii)Umowę wzajemną cechuje ekwiwalentność świadczeń stron, natomiast w umowie renty nie każde wynagrodzenie będzie jej nadawało cechy umowy wzajemnej; umowa renty może być umową odpłatną, lecz nie wzajemną. Każda ze stron odpłatnej umowy renty musi liczyć się z tym, że ogólna wartość świadczeń drugiej strony nie będzie obiektywnie odpowiadała wartości jej świadczenia. Nawet w razie uzgodnienia, że renta będzie zobowiązaniem w zamian za ustanowienie albo przeniesienie innego prawa, umowa renty nie może być traktowana jako wzajemna. Sam termin „wynagrodzenie” nie przesądza o ekwiwalentności świadczeń stron, stąd też jeżeli umowa renty ma charakter odpłatny, bez względu na to, czy świadczenia stron są ekwiwalentne, należy do niej odpowiednio stosować przepisy o sprzedaży. Przepisy o sprzedaży należy stosować do renty odpowiednio, co oznacza, że konieczne jest przede wszystkim uwzględnienie szczególnego charakteru tej ostatniej.
(ix)Pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć zatem każdą czynność, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot, gdy przeniesienie to ma charakter odpłatny. Charakter odpłatny posiada również zawarcie (i aneksowanie) Umowy o rentę w zamian za Ogół praw i obowiązków.
(x)Zgodnie z art. 5a pkt 29 ustawy o PIT, używane w tej ustawie pojęcie udziału (akcji) oznacza również ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce komandytowej.
(xi)Tym samym zdaniem Wnioskodawczyni, przychód z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej, powinien zostać opodatkowany jako przychód ze źródła kapitały pieniężne, na podstawie art. 17 ust. 6 pkt 1 lit a ustawy o PIT.
Co do zasady zgodnie z art. 17 ust. 1ab ustawy o PIT, przychód z odpłatnego zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej.
(xii)Wnioskodawczyni wskazuje, że w przypadku umowy renty odpłatnej, uprawnienia osoby otrzymującej rentę, są ceną za przeniesienie ogółu praw i obowiązków. Czas trwania takiej umowy, a przez to i wysokość świadczeń, do których zobowiązany jest Nabywca Ogółu praw i obowiązków nie są możliwe do określenia w momencie przeniesienia na Nabywcę Ogółu praw i obowiązków. Tym samym nie jest możliwe ustalenie wysokości przychodu uzyskiwanego przez Wnioskodawczynię z tytułu zbycia Ogółu praw i obowiązków.
(xiii)Wnioskodawczyni wskazuje, że zasadniczo zgodnie z art. 11 ustawy o PIT, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
(xiv)W ocenie Wnioskodawczyni, nabytych z tytułu Renty uprawnień Wnioskodawczyni nie można uznać za „otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. Uznanie, że z tytułu otrzymania renty powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych w momencie przeniesienia na Nabywcę własności Ogółu praw i obowiązków, narusza zasadę, iż obowiązek podatkowy powstaje w związku z otrzymaniem w danym roku kalendarzowym świadczenia mającego wartość majątkową. Z tytułu Renty Wnioskodawczyni ma uzyskiwać takie świadczenia „w przyszłości” (a więc ich spełnienie „w pełnej wysokości” w chwili zawierania umowy renty, co jest istotą tej umowy, nie jest wymagalne), o niedającej się wyliczyć łącznej wartości, a zatem opodatkowane byłyby spodziewane, a nie faktycznie otrzymane świadczenia.
(xv)Wnioskodawczyni podkreśla także, że wartość ewentualnego przychodu, który otrzyma Wnioskodawczyni z tytułu Renty nie powinna zostać określona w wartości rynkowej zbywanego ogółu praw i obowiązków po pierwsze dlatego, że zarówno ta wartość jak i cena sprzedaży nie stanowią essentialia negotii umowy renty, której istotą jest zabezpieczenie przyszłości Wnioskodawczyni i zagwarantowanie, że Nabywca zapewni jej środki niezbędne do spokojnego i bezpiecznego życia, po drugie zaś dlatego, że chociaż przepis art. 17 ust. 2 ustawy o PIT, umożliwia stosowanie przepisów art. 19 tej ustawy (a zatem także możliwość określenia ceny rynkowej zbywanego Ogółu praw i obowiązków) to w świetle uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2014 r. sygn. akt II FPS 4/14 takie szacowanie nie powinno być możliwe w przedmiotowej sprawie. Wnioskodawczyni zadaje sobie sprawę z faktu, że ww. uchwała dotyczyła zbycia nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie jednak płynące z niej konkluzje z uwagi na podobny charakter umowy o dożywocie i umowy o rentę znajdują zastosowanie w przedmiotowej sprawie. W przywołanej uchwale NSA jednoznacznie wskazał, że: „należy stwierdzić, że w przypadku zbycia nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie nie jest możliwe określenie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), na zasadach wynikających z art. 19 ust. 1 i 3 tej ustawy”.
W związku z powyższym w zakresie Pytania 1, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę nie będzie powodowało powstania dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z uwagi na fakt, że w momencie powstania tego przychodu nie jest możliwe określenie jego wysokości, a opodatkowaniu musiałaby podlegać hipotetyczna wartość świadczeń, które Wnioskodawczyni mogłaby (lub nie) otrzymać z tytułu zbycia Ogółu praw i obowiązków.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie Pytania 2 – w przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 1 jest nieprawidłowe (tj. przyjęcia, że zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę będzie powodowało powstanie dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych), Wnioskodawczyni powinna rozpoznać przychód każdorazowo gdy otrzyma płatność z tytułu Renty oraz wykazać otrzymane przychody w zeznaniu rocznym oraz, że Wnioskodawczyni powinna rozpoznawać koszty uzyskania przychodu w wysokości wartości wydatków poniesionych na nabycie Ogółu praw i obowiązków do czasu aż łączna wartość środków pieniężnych otrzymanych z tytułu Renty przekroczy wartość tych kosztów.
(i)W ocenie Wnioskodawczyni, w przypadku uznania, że dochód ze zbycia Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, podstawą opodatkowania powinien być dochód obliczony w ten sposób, że kwota każdorazowo kwota otrzymanej renty będzie stanowiła przychód, który powinien być pomniejszony o koszt uzyskania przychodu (w wysokości odpowiadającej wartość historycznych wydatków poniesionych przez Wnioskodawczynię na nabycie Ogółu praw i obowiązków). Koszt uzyskania przychodu powinien być rozpoznawany przez Wnioskodawczynię aż do momentu, w którym łączna wartość otrzymywanej przez Wnioskodawczynię renty przekroczy wartość tak ustalonych kosztów uzyskania przychodów.
(ii)Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób nie zawierają szczególnych zasad opodatkowania przychodu w przypadku dokonania zbycia rzeczy lub praw w zamian za rentę, a więc w sytuacji, gdy pomimo dokonania jednorazowej transakcji jej rozliczenie będzie następowało przez dłuższy czas.
(iii)Kluczowym elementem opisywanej transakcji jest fakt, że ostateczna cena, jaką Kupujący zapłaci w zamian za otrzymany Ogół praw i obowiązków jest i w momencie zawarcia umowy sprzedaży Ogółu praw i obowiązków była nieznana. Wnioskodawczyni nie wie i nie może wiedzieć jak długo będzie otrzymywać Rentę.
(iv)Z tego powodu pomimo pewnego podobieństwa takiej transakcji do sprzedaży na raty, należy już na wstępie zauważyć, że porównanie takie nie jest możliwe. Przy sprzedaży na raty występuje bowiem cena, która jest płatna w określony z góry sposób. W przypadku zbycia za dożywotnią rentę, brak jest możliwości wskazania ceny (wartości transakcji), ponieważ ona w takiej transakcji nie występuje.
(v)W przypadku udzielenia negatywnej odpowiedzi na Pytanie nr 1, z uwagi na fakt, że nie jest możliwe określenie ceny za zbywany Ogół praw i obowiązków, jedynym logicznym rozwiązaniem wydaje się zastosowanie (wbrew brzmieniu przywołanego wyżej art. 17 ust. 1ab ustawy o PIT), ogólnych reguł dotyczących ustalania przychodów i kosztów uzyskania przychodów.
Zatem, przychód ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej, w myśl postanowień art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, powstanie każdorazowo w momencie otrzymania lub postawienia do dyspozycji Wnioskodawczyni pieniędzy z tytułu Renty.
(vi)Wnioskodawczyni podkreśla, że w Jej ocenie przychód z tytułu Renty nie stanowi przychodu o którym mowa w art. 12 lub art. 20 ustawy o PIT.
(vii)Jednocześnie do przychodu z tego tytułu należy przyporządkować odpowiednio koszt jego uzyskania.
Zgodnie z ogólną zasadą określoną w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. W świetle tego przepisu należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów ze sprzedaży udziałów w spółce jawnej (winno być komandytowej), będą udokumentowane wydatki poniesione uprzednio przez podatnika na nabycie tych udziałów, w szczególności wkład pieniężny wniesiony do spółki.
(viii)W omawianym przypadku kosztami uzyskania przychodów powinny być, zdaniem Wnioskodawczyni, wszelkie koszty jakie poniosła Ona na nabycie Ogółu praw i obowiązków. Powyższe, pozwoli ustalić górną granicę kosztów uzyskania przychodów z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków Wnioskodawczyni.
(ix)Biorąc pod uwagę, że Wnioskodawczyni będzie za zbywany ogół praw i obowiązków uzyskiwała Rentę, przychód będzie u Niej powstawał konsekwentnie w każdym miesiącu, w którym ją otrzyma.
(x)Kierując się zasadą proporcjonalności kosztów należy w każdym tym miesiącu przypisać odpowiednią wartość kosztów do osiągniętego przychodu.
(xi)Zdaniem Wnioskodawczyni, koszty uzyskania przychodów należy rozliczać w ten sposób, że dopóki nie zostanie osiągnięta górna granica kosztów, jaką Wnioskodawczyni ma prawo rozliczyć z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków, powinna Ona równoważyć osiągnięty przychód kosztem uzyskania przychodów. Dopiero po wyczerpaniu górnej granicy kosztów uzyskania przychodów, Wnioskodawczyni powinna wykazywać dochód do opodatkowania. Jednocześnie prawo do rozpoznawania kosztów nie powinno być limitowane czasowo i powinno trwać aż do wyczerpania górnej granicy kosztów.
(xii)Ponadto, zgodnie z art. 30b ustawy o PIT, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia Ogółu praw i obowiązków, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Wnioskodawczyni nie będzie miała obowiązku wpłacać zaliczek z tytułu uzyskiwanych przychodów - uzyskany wdanym roku dochód ze zbycia Ogółu praw i obowiązków powinna wykazać dopiero w rozliczeniu rocznym.
(xiii)Przedstawione wyżej stanowisko w zakresie sposobu opodatkowania i rozliczenia przychodów z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej potwierdzają w swoich interpretacjach indywidualnych organy podatkowe, w tym między innymi Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej:
·z 11 stycznia 2021 r. nr 0114-KDIP3-2.4011.997.2021.1.MT;
·z 2 listopada 2017 r. nr 0113-KDIPT2-2.4011.331.2017.1.AKU.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawczyni, w przypadku uznania, że Jej stanowisko w odniesieniu do Pytania 1 jest nieprawidłowe (tj. przyjęcia, że zbycie Ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę będzie powodowało powstanie dla Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych), Wnioskodawczyni powinna rozpoznać przychód każdorazowo gdy otrzyma płatność z tytułu Renty oraz wykazać otrzymane przychody w zeznaniu rocznym oraz, że Wnioskodawczyni powinna rozpoznawać koszty uzyskania przychodu w wysokości wartości wydatków poniesionych na nabycie Ogółu praw i obowiązków do czasu aż łączna wartość środków pieniężnych otrzymanych z tytułu Renty przekroczy wartość tych kosztów.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 4 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
W myśl art. 1 § 2 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.):
Spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna i spółka akcyjna.
Stosownie do art. 4 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych:
Użyte w ustawie określenie spółka osobowa oznacza spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną
Zgodnie z definicją zawartą w art. 102 Kodeksu spółek handlowych:
Spółką komandytową jest spółka osobowa, której celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, natomiast za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) ponosi odpowiedzialność bez ograniczeń i co najmniej jeden wspólnik (komandytariusz) ponosi ograniczoną odpowiedzialność.
W celu określenia skutków prawno-podatkowych dotyczących zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku wskazać należy na przepisy regulujące kwestię rozwiązania spółki osobowej, a więc m.in. spółki komandytowej.
W myśl art. 903 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):
Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.
Jak wskazuje się w doktrynie, umowę o rentę zalicza się do kategorii umów nazwanych, stanowiących samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Ponadto, umowa renty jest umową konsensualną, o charakterze losowym (korzyści stron nie są równe ani pewne), która może być ukształtowana jako umowa terminowa lub bezterminowa, odpłatna lub pod tytułem darmym.
Zgodnie z art. 906 Kodeksu cywilnego:
-1. Do renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.
- 2. Do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się przepisy o darowiźnie.
Odpowiednie stosowanie przepisów o sprzedaży lub darowiźnie nie oznacza, że renta jest tego rodzaju umową. Zachowuje ona swoją pełną odrębność prawną. Reguły stosowania renty są ustalane jedynie przy odpowiednim zastosowaniu przepisów dotyczących sprzedaży lub darowizny.
Cechą umów odpłatnych jest to, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. Jest to sytuacja, gdy każda ze stron umowy uzyskuje ekwiwalent (równoważnik) dla świadczenia własnego. Nie dochodzi więc w takim przypadku do sytuacji, gdy tylko jedna ze stron odnosi korzyść z dokonanego świadczenia, a świadczenie zbywcy nie odbywa się kosztem uszczuplenia własnego majątku, każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).
W przypadku renty za wynagrodzeniem wartość świadczenia tytułem wynagrodzenia za ustanowienie renty nie musi odpowiadać wartości świadczeń z renty (brak elementu ekwiwalentności renty).
Zgodnie z art. 487 § 2 Kodeksu cywilnego:
Umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej.
Umowę wzajemną cechuje ekwiwalentność świadczeń stron, natomiast w umowie renty nie każde wynagrodzenie będzie jej nadawało cechy umowy wzajemnej; umowa renty może być umową odpłatną, lecz nie wzajemną. Każda ze stron odpłatnej umowy renty musi liczyć się z tym, że ogólna wartość świadczeń drugiej strony nie będzie obiektywnie odpowiadała wartości jej świadczenia. Nawet w razie uzgodnienia, że renta będzie zobowiązaniem w zamian za ustanowienie albo przeniesienie innego prawa, umowa renty nie może być traktowana jako wzajemna. Sam termin „wynagrodzenie” nie przesądza o ekwiwalentności świadczeń stron, stąd też jeżeli umowa renty ma charakter odpłatny, bez względu na to, czy świadczenia stron są ekwiwalentne, należy do niej odpowiednio stosować przepisy o sprzedaży. Przepisy o sprzedaży należy stosować do renty odpowiednio, co oznacza, że konieczne jest przede wszystkim uwzględnienie szczególnego charakteru tej ostatniej.
Z opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że jest Pani komandytariuszem w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. Spółka komandytowa jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawych od 1 stycznia 2022 r. Nabyła Pani ogół praw i obowiązków w Spółce komandytowej z dniem 2019 r. Na podstawie Umowy zbycia praw i obowiązków wspólnika spółki komandytowej zbyła Pani ogół praw i obowiązków w Spółce na rzecz syna w zamian za dożywotnią Rentę. Wysokość Renty została określona w kwocie … zł płatnej z dołu do 10 dnia każdego miesiąca na rachunek bankowy. Wysokość Renty będzie podlegać podwyższeniu 1 stycznia każdego roku w celu odzwierciedlenia wzrostu Pani kosztów utrzymania.
Biorąc pod uwagę przedstawiony przez Panią opis sprawy zauważyć należy, że od dnia 1 stycznia 2021 r., na mocy ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 2123), spółki komandytowe zostały podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Co do zasady, spółki komandytowe status podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskały z dniem 1 stycznia 2021 r bądź z dniem 1 maja 2021 r..
Przechodząc na grunt przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) należy zauważyć, godnie z art. 5a pkt 28 tej ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o spółce – oznacza to:
a) spółkę posiadającą osobowość prawną, w tym także spółkę zawiązaną na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) (Dz. Urz. WE L 294 z 10.11.2001, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 6, t. 4, str. 251),
b) spółkę kapitałową w organizacji,
c) spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
d) spółkę niemającą osobowości prawnej mającą siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego innego państwa jest traktowana jak osoba prawna i podlega w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania,
e) spółkę jawną będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.
W związku z powyższą definicją „spółki”, ilekroć w ustawie jest mowa o:
·udziale (akcji) – oznacza to również ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce, o której mowa w pkt 28 lit. c)˗e) (art. 5a pkt 29 wskazanej ustawy);
Stosownie do art. 9 ust. 1 tej ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. przez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).
Ogólne wyjaśnienie pojęcia „przychodów” zawarto w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Źródła przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród nich ustawodawca wyodrębnił – w puncie 7 ww. przepisu – źródło: kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c. Źródło to nie jest jednorodne – obejmuje przychody z kapitałów pieniężnych wymienione w art. 17 ust. 1 ustawy oraz przychody z praw majątkowych, w tym ich odpłatnego zbycia, do których odnosi się art. 18 ustawy.
Co istotne, nie wszystkie przychody pochodzące ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy podlegają temu samemu reżimowi opodatkowania podatkiem dochodowym. W szczególności, w odniesieniu do poszczególnych rodzajów przychodów z kapitałów pieniężnych wymienionych w art. 17 ust. 1 ustawodawca przewidział opodatkowanie w trybie art. 30b ustawy. Jak wskazywano powyżej, regulacje art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mają charakter szczególny w stosunku do ogólnej reguły ustalania podstawy opodatkowania wynikającej z art. 9 ust. 1a, ust. 2 i ust. 3 ustawy.
Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uważa się:
przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.
Przychód określony w ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stosownie do art. 17 ust. 1ab pkt 1 tejże ustawy:
z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.
Na mocy art. 17 ust. 2 ww. ustawy:
Przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 4 lit. c, pkt 6, 7 i 10, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19.
Jak wynika z powołanych przepisów, określenie przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia udziałów, a w Pani przypadku ogółu praw i obowiązków w Spółce komandytowej wymaga uwzględnienia dwóch elementów:
·wartości ogółu praw i obowiązków określonych przez strony umowy (tj. zbywcę i nabywcę) jako cena zbycia,
·kosztów odpłatnego zbycia, tj. kosztów koniecznych dla przeprowadzenia czynności odpłatnego zbycia, kosztów bezpośrednio związanych z transakcją odpłatnego zbycia, niezbędnych dla dojścia tej transakcji do skutku. Przy czym, pomiędzy tymi kosztami a dokonanym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.
Przychód ten jest rozpoznawany jako tzw. przychód należny, niezależnie czy został już faktycznie otrzymany przez podatnika lub postawiony mu do dyspozycji (wynika to z treści art. 11 ust. 1 ustawy).
Przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają opodatkowaniu w szczególnym trybie określonym w art. 30b tej ustawy.
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
W myśl art. 30b ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym również dochody, o których mowa w art. 24 ust. 14, dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielniach, w zamian za wkład niepieniężny.
Zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy:
W terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b.
Podkreślić w tym miejscu należy, że spółki komandytowe do końca 2020 r. na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych traktowane były jako podmioty transparentne podatkowo. Jednak ze względu na dokonaną nowelizację tej materii, ocena skutków podatkowych dokonanego przez Panią przedsięwzięcia musi uwzględniać również przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 2123).
Na mocy wskazanej nowelizacji rodzaj spółek osobowych prawa handlowego jakimi są spółki komandytowe z dniem 1 stycznia 2021 r. uzyskał status podatników podatku dochodowego od osób prawnych (art. 2 pkt 1 lit. a) ustawy zmieniającej) i status „spółki” w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 1 pkt 2 lit. a) ustawy zmieniającej).
Jednocześnie, ustawa nowelizująca wprowadziła tzw. przepisy przejściowe normujące szczegółowo kwestie momentu zmiany statusu podatkowego m.in. przez spółkę komandytową oraz sposobu uwzględnienia przez podatników w ich rozliczeniach podatkowych niezrealizowanych uprawnień i obowiązków związanych z ich uczestnictwem w transparentnej podatkowo spółce komandytowo (art. 12 i 13 ustawy zmieniającej).
W analizowanym zdarzeniu przyszłym dojdzie do zbycia ogółu praw i obowiązków w Spółce komandytowej, która jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Nabyła Pani ogół praw i obowiązków w Spółce z dniem 5 kwietnia 2019 r.
Według treści art. 13 ust. 2 wspomnianej wcześniej ustawy zmieniającej:
jeżeli udziały w spółce komandytowej lub spółce jawnej zostały nabyte lub objęte przez wspólnika przed dniem, w którym spółka ta stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, przychód wspólnika z tytułu:
1) umorzenia udziałów lub wystąpienia ze spółki,
2) odpłatnego zbycia tych udziałów,
3) ich wniesienia do innej spółki, tytułem wkładu niepieniężnego,
4) likwidacji spółki
- pomniejsza się o wydatki na nabycie lub objęcie udziału w takiej spółce oraz o określoną zgodnie z art. 8 ustawy zmienianej w art. 1 albo art. 5 ustawy zmienianej w art. 2 część odpowiadającą uzyskanej przez wspólnika przed dniem, w którym spółka komandytowa lub spółka jawna stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w spółce i o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodu.
Wskazany przepis odnosi się do udziałów w spółce komandytowej lub spółce jawnej nabytych lub objętych przez wspólnika przed dniem, w którym spółka ta stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.
Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy, wskazać należy, że moment ustalenia przychodu z tytułu odpłatnego zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej określony w art. 17 ust. 1ab ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych wyraża memoriałową metodę rozpoznawania przychodów. Oznacza to, że przychód powstaje co do zasady w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (ogółu praw i obowiązków) – przychód powstaje w wysokości określonej w umowie ceny sprzedaży ogółu praw i obowiązków.
Niewątpliwie wypłata na Pani rzecz Renty będzie przysporzeniem majątkowym dla Pani.
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w związku z zawarciem przez Panią umowy, w ramach której następuje zbycie ogółu praw i obowiązków (udziałów) w spółce komandytowej w zamian za dożywotnią rentę, powstaje po Pani stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dla powstania przychodu, a tym samym obowiązku podatkowego, nie ma znaczenia okoliczność, że zapłata części ceny za zbywany ogół praw i obowiązków została przez strony uzależniona od zdarzenia przyszłego i niepewnego w postaci wypłaty renty w przyszłości (gdyż nie jest Pani w stanie wskazać, jakiego wieku dożyje, a w konsekwencji jaki będzie czas trwania umowy Renty). Jednocześnie powinna Pani ustalić wysokość tego przychodu na zasadach wynikających z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem, zbycie ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę będzie powodowało powstanie dla Pani przychodu ze źródła kapitały pieniężne, podlegającego opodatkowaniu z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten, podlega opodatkowaniu na podstawie art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast, w odniesieniu do sytuacji na jakich zasadach powinna Pani rozpoznać dochód z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków w zamian za Rentę wskazać należy, że Pani przychód z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków w Spółce komandytowej zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy zmieniającej – pomniejsza się o wydatki „na nabycie lub objęcie udziału w tej spółce”. Jako wydatki te należy przyjąć rzeczywiście poniesione przez Panią wydatki na nabycie ogółu praw i obowiązków – „udziału” w Spółce.
Przychód należy również pomniejszyć o kwotę odpowiadającą uzyskanej przez Panią przed dniem, w którym Spółka stała się podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w takiej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodu.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i musi Pani zastosować się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako: „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).