Temat interpretacji
Obowiązki płatnika.
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 lutego 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Związek Nauczycielstwa Polskiego – zwany dalej ZNP – jest jednolitym, dobrowolnym, niezależnym i samorządnym związkiem zawodowym pracowników oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki, zrzeszającym pracowników zatrudnionych w szkołach, przedszkolach, placówkach wychowawczych, opiekuńczych i specjalnych w organach administracji oświatowej rządowej i samorządowej, szkołach wyższych, instytucjach naukowych i instytucjach współpracujących z oświatą i nauką oraz agendach ZNP (art. 1 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego).
Oddział ZNP jest międzyzakładową organizacją związkową o uprawnieniach zakładowej organizacji związkowej, w rozumieniu ustawy o związkach zawodowych i prawa pracy.
Celem Związku Nauczycielstwa Polskiego jest obrona godności, praw i interesów jego członków, aktywne uczestniczenie w kształtowaniu demokratycznego oblicza polskiej oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, wychowywanie w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej, dążenie do powszechnej dostępności do oświaty na wszystkich jej szczeblach oraz zapewnienie warunków organizacyjnych i materialnych do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, tworzenie materialnej i społecznej bazy dla realizowania zadań w zakresie pomocy i uczestnictwa w życiu intelektualnym i kulturalnym środowisk lokalnych i całego kraju.
ZNP dąży do osiągnięcia wyżej wskazanych celów między innymi przez uczestniczenie w tworzeniu aktów prawnych dotyczących statusu prawnego pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, opracowywanie i przedkładanie właściwym organom państwowym i samorządowym wniosków, opinii i stanowisk w sprawach oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, warunków pracy i bytu pracowników, emerytów i rencistów oraz członków ich rodzin, wyrażanie sprzeciwu wobec pracodawców naruszających interesy i prawa pracownicze i związkowe.
Dla realizacji wskazanych wyżej celów Prezes Oddziału ZNP na podstawie regulaminu przyznawania diet i zwrotu kosztów uchwalonego na podstawie art. 12 ust. 2 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego może przyznać członkom pełniącym funkcje w Oddziale dietę na okres roku.
Zdaniem Oddziału ZNP, diety te powinny być wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991 r. nr 80, poz. 350 z późn. zm.), a w związku z tym Związek nie musi pobierać od tych diet zaliczek na podatek dochodowy – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 3 000 zł. Stanowią one bowiem zwrot kosztów dla osób pełniących obowiązki społeczne i obywatelskie w ZNP, między innymi kosztów dojazdu (ponieważ członkowie Zarządu Oddziału nie rozliczają kosztów delegacji służbowych).
Z treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 października 1997 r. (sygn. akt III SA 253/96) wynika, że wyrażenie „osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich” należy rozumieć bardzo szeroko.
Nie ma bowiem legalnej definicji tego wyrażenia ani w przepisach podatkowych, ani też w innych przepisach prawa. Zarówno termin „społeczny”, jak i termin „obywatelski” jest bez wątpienia pojęciem wieloznacznym. W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności i w jej interesie.
Powiązanie wyżej wskazanej definicji wyrażeń „społeczny” i „obywatelski" z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 1991 r. nr 55, poz. 234 z późn. zm.) oraz postanowieniami Statutu ZNP prowadzi do wniosku, że osoby będące członkami organów statutowych, jakimi są działacze Związku Nauczycielstwa Polskiego, którzy pełnią funkcje we wskazanych władzach Związku i otrzymują na podstawie regulaminu przyznawania diet i zwrotu kosztów (uchwalonego na podstawie Statutu ZNP) diety pokrywające wydatki ponoszone przez nich w celu realizacji zadań statutowych tej organizacji, są zatem niewątpliwie osobami wykonującymi czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. Osoby te są bowiem reprezentantami pewnej, dużej społeczności – członków Związku, wybranymi w wyborach i biorą udział w działaniach na rzecz tego szerokiego grona społeczeństwa.
Członkowie ZNP wykonują swoje obowiązki statutowe społecznie, a co za tym idzie diety przyznawane im na podstawie regulaminu przyznawania diet i zwrotu kosztów są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, a Związek Nauczycielstwa Polskiego nie jest zobowiązany pobierać od tych diet zaliczek na podatek dochodowy.
Podobne stanowisko zajął Drugi Urząd Skarbowy w Katowicach, który jednoznacznie stwierdził, że ustawowe zwolnienie od podatku dotyczy również diet wypłacanych działaczom związkowym (wyjaśnienia DP III-825/401/2000 z 20 lipca 2000 r.), a także Urząd Skarbowy Warszawa-Wola, który także uznał, że diety na pokrycie wydatków z tytułu pełnienia obowiązków społecznych przewodniczącego zrzeszenia związków zawodowych (a więc funkcji tożsamej z funkcją pełnioną przez członków Zarządu Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego) są zwolnione z podatku (wyjaśnienia nr US.40RPŁ/415/35/2006 z 28 czerwca 2006 r.). Tożsame interpretacje podatkowe wydały także inne Urzędy Skarbowe w całym kraju (m.in. wyjaśnienia Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki nr PD 11/415/1/114/06 z 22 listopada 2006 r. lub wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Rzeszowie nr I US XVII/415/135/06 z 27 listopada 2006 r.).
Natomiast Izba Skarbowa w Katowicach w wyjaśnieniach IBPB 11/1 /415-207/09/ASz z 25 maja 2009 r. uznała, iż diety przyznawane osobom pełniącym funkcje w Oddziale Związku Nauczycielstwa Polskiego nie będą należały do przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych, jeżeli istotnie Oddział nie posiada osobowości prawnej. Zatem przyznana dieta osób pełniących funkcje w Oddziale będzie przychodem, o którym mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym korzystać będzie ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem dieta ta nie jest otrzymywana w związku z pełnieniem funkcji w organie osoby prawnej, o którym mowa w art. 13 pkt 7 powołanej ustawy.
Pytanie
Czy diety przyznawane niektórym członkom Zarządu Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego, nieprzekraczające kwoty 3 000 zł mogą zostać uznane za diety otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich w rozumieniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 1991 r. nr 80 poz. 350 z późn. zm.) i w związku z tym, czy diety te wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych, a Związek Nauczycielstwa Polskiego Oddział w (...) nie jest zobowiązany do poboru od tych diet zaliczek na podatek dochodowy?
Państwa stanowisko w sprawie
Zarząd Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego uważa, że diety dla członków Zarządu wypłacane na podstawie regulaminu przyznawania diet i zwrotu kosztów w pełni mieszczą się w zakresie hipotezy art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem są wolne od podatku dochodowego i nie zachodzi konieczność pobrania od nich zaliczek na ten podatek.
Ponadto uważają Państwo, że diety przyznawane osobom pełniącym funkcje w Oddziale Związku Nauczycielstwa Polskiego nie będą należały do przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (w myśl art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), ponieważ Oddział ZNP nie posiada osobowości prawnej. Zatem przyznana dieta osób pełniących funkcje w Oddziale będzie przychodem, o którym mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym korzystać będzie ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem dieta ta nie jest otrzymywana w związku z pełnieniem funkcji w organie osoby prawnej, o którym mowa w art. 13 pkt 7 powołanej ustawy.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 13 pkt 5 ww. ustawy:
Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.
Wyłączenie, o którym mowa w cytowanym przepisie – zgodnie z art. 13 pkt 7 ustawy – odnosi się do:
przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 3000 zł.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że diety i kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych nie mieszczą się w zakresie zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy. Jeżeli natomiast diety lub zwrot kosztów otrzymuje członek organizacji, niepełniący żadnej funkcji w organie stanowiącym osoby prawnej – to przychody te w obecnym stanie prawnym – do wysokości określonej w ww. przepisie korzystają ze zwolnienia.
Zgodnie z ukształtowanym przez doktrynę poglądem, za pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych uznaje się działalność posłów i senatorów, radnych i innych przedstawicieli samorządu terytorialnego, składów komisji wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, składów inspekcji Państwowej Komisji Wyborczej i inspekcji wojewódzkich komisarzy wyborczych powołanych do przeprowadzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Trybunału Stanu, ławników sądów powszechnych. Jak wynika z powyższego obowiązkami społecznymi i obywatelskimi w przypadku czynności i zadań związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych są obowiązki wynikające z funkcji np. radnego, posła czy senatora. Będą to przede wszystkim obowiązki związane z uczestniczeniem obywateli w sprawowaniu władzy publicznej (zarówno wykonawczej, sądowniczej, jak i ustawodawczej). Dotyczy to również określonych funkcji w ramach organizacji o charakterze społecznym (organizacje pozarządowe), w tym również w ramach wolontariatu.
Powyższe oznacza, że pojęcie obowiązków społecznych i obywatelskich jest spełnione w przypadku czynności i zadań, związanych z pełnieniem funkcji publicznych i państwowych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy do czynienia również wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracach instytucji (w szczególności samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych). Do pojęcia „pełnienia obowiązków społecznych” zaliczono zatem również prace w instytucjach reprezentujących daną społeczność zawodową.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Związek Nauczycielstwa Polskiego jest jednolitym, dobrowolnym, niezależnym i samorządnym związkiem zawodowym pracowników oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki, zrzeszającym pracowników zatrudnionych w szkołach, przedszkolach, placówkach wychowawczych, opiekuńczych i specjalnych w organach administracji oświatowej rządowej i samorządowej, szkołach wyższych, instytucjach naukowych i instytucjach współpracujących z oświatą i nauką oraz agendach ZNP (art. 1 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego). Oddział Związku Nauczycielstwa Polskiego jest międzyzakładową organizacją związkową o uprawnieniach zakładowej organizacji związkowej, w rozumieniu ustawy o związkach zawodowych i prawa pracy. Celem Związku Nauczycielstwa Polskiego jest obrona godności, praw i interesów jego członków, aktywne uczestniczenie w kształtowaniu demokratycznego oblicza polskiej oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, wychowywanie w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej, dążenie do powszechnej dostępności do oświaty na wszystkich jej szczeblach oraz zapewnienie warunków organizacyjnych i materialnych do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, tworzenie materialnej i społecznej bazy dla realizowania zadań w zakresie pomocy i uczestnictwa w życiu intelektualnym i kulturalnym środowisk lokalnych i całego kraju. Związek Nauczycielstwa Polskiego dąży do osiągnięcia wyżej wskazanych celów między innymi przez uczestniczenie w tworzeniu aktów prawnych dotyczących statusu prawnego pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, opracowywanie i przedkładanie właściwym organom państwowym i samorządowym wniosków, opinii i stanowisk w sprawach oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, warunków pracy i bytu pracowników, emerytów i rencistów oraz członków ich rodzin, wyrażanie sprzeciwu wobec pracodawców naruszających interesy i prawa pracownicze i związkowe. Dla realizacji wskazanych wyżej celów Prezes Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego na podstawie regulaminu przyznawania diet i zwrotu kosztów uchwalonego na podstawie art. 12 ust. 2 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego może przyznać członkom pełniącym funkcje w Oddziale dietę na okres roku.
Wątpliwość Państwa budzi kwestia, czy ww. diety przyznawane niektórym członkom Zarządu Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego, nieprzekraczające kwoty 3 000 zł są wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych, a w konsekwencji czy Związek Nauczycielstwa Polskiego Oddział nie jest zobowiązany do poboru od tych diet zaliczek na podatek dochodowy.
Zajęcie jednoznacznego stanowiska co do zwolnienia z opodatkowania diet wypłacanych niektórym członkom ZNP, jest możliwe po zapoznaniu się ze strukturą organizacyjną tego Związku. Istotne w omawianej sprawie jest bowiem ustalenie, czy poszczególne Oddziały Związku mają odrębną osobowość prawną, a jeżeli tak, to czy zarząd takiego oddziału jest organem stanowiącym.
Jak wynika z art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 263 ze zm.):
Statut związku zawodowego określa w szczególności strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem, które z jednostek organizacyjnych związku mają osobowość prawną.
Statut Związku Nauczycielstwa Polskiego stanowi, że osobowość prawną posiada ZNP (art. 3 ust. 1 Statutu) oraz działające w pionie szkolnictwa wyższego i nauki zakładowe organizacje włączone do ZNP w trybie art. 43 ust. 1 pkt 9 (art. 74 ust. 1 Statutu).
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 10 Statutu Związku Nauczycielstwa Polskiego:
Członek ZNP ma prawo korzystać z diet i zwrotu kosztów w związku z pełnieniem funkcji we władzach ZNP i organach statutowych w trybie i na zasadach określonych przez Zarząd Główny .
Zgodnie z treścią art. 16 ust. 1 Statutu:
ZNP tworzy następujące ogniwa organizacyjne:
1)okręgi,
2)oddziały,
3)ogniska.
W świetle art. 16 ust. 3 ww. Statutu:
Poszczególne ogniwa organizacyjne ZNP nie posiadają osobowości prawnej, z zastrzeżeniem art. 74.
W konsekwencji Oddział ZNP nie posiada osobowości prawnej i wyłączenie, o którym mowa w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmuje przychodów z tytułu diet wypłacanych działaczom Zarządu Oddziału Związku.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdzić należy, że przedmiotowe diety przyznane niektórym członkom Zarządu Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego, nieprzekraczające kwoty 3 000 zł można uznać za diety otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym diety te są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, a w konsekwencji nie są Państwo zobowiązani do poboru od tych diet zaliczek na podatek dochodowy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).