Temat interpretacji
W zakresie skutków podatkowych przekazania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
23 lutego 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 22
lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków
podatkowych przekazania darowizną majątku prowadzonego przedsiębiorstwa.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 maja 2022 r.
(wpływ 9 maja 2022 r.) oraz pismem z 14 lipca 2022 r. (wpływ 14 lipca 2022 r.)
Treść wniosku jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
Pani A.K.
2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:
‒P.K.
‒M.K.
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawczyni A.K. jest obywatelem polskim i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą A., NIP: (…). Wnioskodawczyni jest osobą zamężną, pozostającą w ustroju rozdzielności majątkowej, zatem przedsiębiorstwo nie jest objęte tą współwłasnością.
Przedmiotem działalności jest głównie produkcja, sprzedaż i montaż kompensatorów tkaninowych (PKD 13.96.Z, 13.20.D, 13.99.Z, 22.19.Z, 23.20.Z, 25.11.Z, 28.29.Z, 41.20.Z, 46.19.Z, 46.90.Z, 47.99.Z, 49.41 .Z, 64.99.Z).
Podatek dochodowy od osób fizycznych wnioskodawczyni rozlicza w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów wg stawki liniowej. Sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest sprzedażą opodatkowaną. Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.
Niezależnie od w/w działalności gospodarczej wnioskodawczyni prowadzi też wraz z mężem działalność gospodarczą na podstawie umowy spółki cywilnej B. Spółka Cywilna NIP: (…) i na tej podstawie figuruje również w CEIDG. Jest to działalność prowadzona odrębnie (PKD 13.96.Z, 13.20.D, 13.99.Z), posiadająca własny majątek, umowy, kontrahentów, księgi handlowe, itd.
W związku z chęcią zaprzestania prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej A. i uregulowania przyszłych spraw spadkowych w taki sposób by uniknąć konfliktów, wnioskodawczyni zamierza w niedalekiej przyszłości nieodpłatnie przekazać w/w prowadzoną działalność na podstawie umowy darowizny na rzecz najbliższych członków rodziny - swoich dwóch synów, w częściach równych, a następnie zakończyć prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej i wykreślić ją z CEIDG (przy pozostawieniu jedynie odrębnie prowadzonej działalności w formie spółki cywilnej wraz z mężem).
Przekazanie nastąpi w formie aktu notarialnego i obejmie co do zasady wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55[1] KC, tj. zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności: własność ruchomości, w tym urządzeń, wyposażenia biura (meble, sprzęt elektroniczny, telekomunikacyjny, oprogramowanie), środki transportu oraz umowę leasingu pojazdu, materiały, towary i wyroby; prawa wynikające z umów najmu i użyczenia; wierzytelności i zobowiązania; tajemnica przedsiębiorstwa, know-how; kontakty handlowe, w tym zawarte umowy, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; umowy o pracę zawarte z pracownikami (stan zatrudnienia wynosi obecnie (…) osób). W skład prowadzonej przez wnioskodawczynię działalności nie wchodzą nieruchomości.
Ponieważ wnioskodawczyni prowadzi cały czas działalność gospodarczą, może się również zdarzyć, że nie będzie należności i zobowiązań bieżących. Różny może być także stan magazynowy materiałów i towarów przeznaczonych do bieżącej sprzedaży towarów i świadczenia usług.
Wnioskodawczyni nie zamierza przekazać synom jedynie wierzytelności pieniężnych wobec jednego z kontrahentów, wobec którego wykonała świadczenia w przeszłości, objętego postępowaniem układowym. Wierzytelność ta (obejmująca (…)% zobowiązania głównego) ma być płatna w (…) kwartalnych ratach od ok. (…) r. do połowy (…) roku. Natomiast prawo do akcji, które mają zostać wyemitowane przez tego dłużnika na skutek konwersji (…)% wierzytelności, zostanie przekazane na synów wraz z przedsiębiorstwem.
Każdy z synów wnioskodawczyni jest obywatelem polskim i prowadzi w chwili obecnej jednoosobową działalność gospodarczą obejmującą m.in. przedmiot działalności prowadzonej przez wnioskodawczynię i jest czynnym podatnikiem VAT. Przed dokonaniem darowizny przez wnioskodawczynię, synowie wnioskodawczyni zamierzają zawrzeć umowę spółki cywilnej z zakresem działalności obejmującym zakres prowadzonego przez wnioskodawczynię przedsiębiorstwa, zarejestrować spółkę cywilną jako czynnego podatnika VAT i rozpocząć prowadzenie działalności w ramach spółki cywilnej, a po dokonaniu darowizny działalność tę kontynuować jako spółka cywilna, w oparciu o przekazane umową darowizny składniki.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.
Zainteresowani uzupełnili wniosek pismem z 6 maja 2022 r. (wpływ 9 maja 2022 r.) wskazując, że:
Planowana umowa darowizny będzie umową darowizny w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego.
W skład przedsiębiorstwa wchodzę środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne. Środkami trwałymi są: kompresor śrubowy, namiot magazynowy, samochód ciężarowy i trzy samochody osobowe, wózek widłowy, quad, kocioł, pięć zgrzewarek, dwa plotery. Wartościami niematerialnymi i prawnymi jest program komputerowy do rysowania projektów.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że wyroby także stanowię towary handlowe.
Ponadto w momencie przekazania darowizną przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) zostanie sporządzony protokół przekazania składników majątkowych.
W protokole przekazania zostanie wyszczególnione co jest przedmiotem darowizny oraz co do:
‒środków trwałych - ich wartość początkową i dotychczasowe umorzenia,
‒wyposażania - wartość początkowa,
‒towarów i materiałów - ich rodzaj, ilość, wartość.
Ponadto w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni doprecyzowała własne stanowisko w zakresie pytania nr 2.
Ponadto Zainteresowani uzupełnili wniosek pismem z 14 lipca 2022 r. (wpływ 14 lipca 2022 r.) wskazując, że:
Jak wskazano we wniosku oraz uzupełnieniu wniosku z 6 maja 2022 r., przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo spełniające kryteria opisane w art. 55[1] k.c., działające obecnie pod firmą A.. Wnioskodawczyni nie zamierza objąć darowizną jedynie wchodzącej w skład tego przedsiębiorstwa wierzytelności pieniężnej wobec jednego z kontrahentów, wobec którego wykonała świadczenia w przeszłości, objętego postępowaniem układowym. Poza tym wszystkie składniki tego przedsiębiorstwa zostaną objęte umową darowizny. Z ostrożności jednak, nawet gdyby uznać, że wyłączenie tej wierzytelności powoduje, że będzie to zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 5a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług, a nie przedsiębiorstwo, to skutki prawne są takie same, bowiem przepisy ww. ustaw równorzędnie traktują zbycie przedsiębiorstwa, jak i zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Natomiast w odpowiedzi na pytanie czy darowizna będzie dokonana na rzecz jednego podmiotu - spółki cywilnej należy stwierdzić, że w prawnym rozumieniu jej konstrukcji, spółka cywilna jest jedynie stosunkiem obligacyjnym (tak jak np. najem czy zlecenie) i nie posiada podmiotowości prawnej, ani zdolności prawnej. Nie może być zatem stroną umowy darowizny. Podmiotami prawa i stronami umowy są wspólnicy spółki cywilnej, nie zaś sama spółka i to oni, a nie spółka będą obdarowanymi. To oni także są współwłaścicielami majątku, a nie spółka. W przypadku spółki cywilnej występuje pomiędzy wspólnikami tak zwana wspólność niepodzielnej ręki. Oznacza to, iż każdy ze wspólników jest jego właścicielem jako całości. Zatem nawet dokonanie darowizny na rzecz spółki cywilnej, jest de facto darowizną na rzecz jej wspólników.
W świetle powyższego umowa darowizny będzie zawarta pomiędzy wnioskodawczynią (jako darczyńcą) i jej synami, wspólnikami spółki cywilnej (jako obdarowanymi), w części równej dla każdego z nich. Czynności te zostaną dokonane w tym samym czasie, w jednym akcie notarialnym.
Przedmiotem umowy będzie darowizna przedsiębiorstwa na rzecz synów wnioskodawczyni, wspólników spółki cywilnej. Jeżeli z ostrożności potraktować umowę darowizny jako dotyczącą tylko zorganizowanej części przedsiębiorstwa - ze względu na nie przekazanie jednej wierzytelności, o której była mowa wyżej oraz we wniosku - na rzecz spółki cywilnej, to:
a)przekazany zespół składników posiada swoje miejsce w strukturze organizacyjnej - jest to całe przedsiębiorstwo działające pod firmą A., z wyłączeniem jednej wierzytelności opisanej we wniosku i powyżej;
b)możliwe jest oddzielenie finansów przekazywanego zespołu składników od pozostałych części majątku wnioskodawczyni (w tym działalności prowadzonej przez nią na podstawie umowy spółki cywilnej zawartej z mężem), gdyż posiada ona odrębny rachunek bankowy, odrębną ewidencję księgową, pozwalającą na ustalenie i przyporządkowanie jej wierzytelności i zobowiązań, kosztów oraz przychodów i ustalenie wyniku na działalności,
c)przekazany zespół składników umożliwia dalsze samodzielne kontynuowanie działalności gospodarczej, w takim zakresie, w jakim A. prowadziła działalność dotychczas, bez ponoszenia przez wnioskodawcę dodatkowych nakładów czy podejmowania innych działań organizacyjnych - ta zorganizowana część składników może stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące dotychczasowe zadania gospodarcze.
Wnioskodawczyni jako darczyńca nie nałoży, ani nie nałożyła na obdarowanych obowiązku spełnienia żadnych świadczeń.
Pytania
1.Czy przekazanie darowizną opisanego wyżej przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) przez matkę na rzecz synów rodzi obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn przez którąkolwiek ze stron umowy?
2.Czy przekazanie darowizną opisanego wyżej przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) przez matkę na rzecz synów rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego lub korekty kosztów przez którąkolwiek ze stron umowy?
3.Czy przekazanie darowizną opisanego wyżej przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) przez matkę na rzecz synów rodzi obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług przez którąkolwiek ze stron umowy lub obowiązek prawo do korekty podatku VAT?
Niniejsza interpretacja stanowi udzielenie odpowiedzi w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych na pytanie nr 2 wniosku, natomiast w zakresie pytania nr 3, tj. odnośnie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie. Ponadto w zakresie pytania nr 1, tj. dotyczącego podatku od spadków i darowizn zostało wydane rozstrzygnięcie.
Państwa stanowisko w sprawie
Po stronie obdarowanych, w momencie dokonania darowizny nie powstają koszty uzyskania przychodu, gdyż nie poniesiono wydatków związanych z nabyciem przedmiotu darowizny.
Obdarowani powinni przejęte wyposażenie uwzględnić w prowadzonej ewidencji wyposażenia, zaś przejęte środki trwałe w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przychód ze sprzedaży towarów handlowych przejętych wraz z darowanym przedsiębiorstwem (zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa) obdarowani muszą wykazać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (towary wprowadzone powinny być remanentem początkowym o wartości 0,00 zł).
Darowizna przedsiębiorstwa nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej po stronie darczyńcy a zatem nie jest podstawą opodatkowania podatkiem PIT. Otrzymanie tego rodzaju darowizny po stronie obdarowanego również znajduje się poza tym podatkiem. Wynika to z zapisu art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwalniającym z PIT przychody podlegające przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Z uwagi na fakt, iż w skład przekazywanego w drodze darowizny przedsiębiorstwa wchodzą towary handlowe, których koszt zakupu został wcześniej zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, to wnioskodawczyni musi wyłączyć ich wartość z kosztów w momencie dokonania darowizny, gdyż wydatki na ich nabycie nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów u darczyńcy, bowiem nie będą już miały związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jednocześnie w związku z tym, iż przekazanie przedsiębiorstwa nastąpi przed dokonaniem likwidacji jednoosobowej działalności gospodarczej prowadzonej przez wnioskodawczynię stan majątku przedsiębiorstwa wnioskodawczyni na chwilę likwidacji wynosić będzie 0,00 zł. Konieczność dokonania korekty kosztów u darczyńcy wynika z art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT, który stanowi, że nie są kosztem uzyskania przychodu darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju.
Natomiast nie ma potrzeby korygowania kosztów uzyskania przychodu o dokonane odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz o wartość wyposażenia, będących przedmiotem darowizny. Po pierwsze, w tym przypadku obowiązuje zasada kontynuacji amortyzacji zgodnie z art. 23 ust. 9 ustawy PIT. Po drugie, w chwili obecnej wszystkie środki trwałe zostały już zamortyzowane.
Powyżej powołano tylko tę część stanowiska Zainteresowanych, która odnosi się do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie pytania oznaczonego Nr 2 jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do treści art. 11 ust. 1 powyższej ustawy:
przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:
a) środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
b) składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł,
c) składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
d) składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
– wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.
Z treści powołanych powyżej uregulowań prawnych wynika, że do powstania przychodu, o którym mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodzi jedynie wskutek zbycia o charakterze odpłatnym.
Należy wskazać, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego: przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego: oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Art. 889 Kodeksu cywilnego: nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:
‒gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
‒gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.
Zatem dana czynność jest darowizną, jeżeli posiada cechy tego zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem że czynność ta nie została wymieniona w treści cytowanego wyżej art. 889 Kodeksu cywilnego.
Z powyższego wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Darowizna należy bowiem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Prowadzi ona do zmniejszenia majątku darczyńcy, a zarazem do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów po stronie majątku obdarowanego.
Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że zamierzają Państwo zawrzeć umowę darowizny. Zgodnie z nią Zainteresowana będąca stroną postępowania (Pani A.K.) zamierza w niedalekiej przyszłości nieodpłatnie przekazać prowadzoną przez siebie działalność na podstawie umowy darowizny na rzecz najbliższych członków rodziny – swoich dwóch synów, w częściach równych, a następnie zakończyć prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej i wykreślić ją z CEIDG (przy pozostawieniu jedynie odrębnie prowadzonej działalności w formie spółki cywilnej wraz z mężem). Przekazanie nastąpi w formie aktu notarialnego i obejmie co do zasady wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego, tj. zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład prowadzonej przez Panią A.K. działalności nie wchodzą nieruchomości. Każdy z synów jest obywatelem polskim i prowadzi w chwili obecnej jednoosobową działalność gospodarczą obejmującą m.in. przedmiot działalności prowadzonej przez Panią A.K. Przed dokonaniem darowizny przez Panią A.K., jej synowie zamierzają zawrzeć umowę spółki cywilnej z zakresem działalności obejmującym zakres prowadzonego przez mamę przedsiębiorstwa i usług i rozpocząć prowadzenie działalności w ramach spółki cywilnej, a po dokonaniu darowizny działalność tę kontynuować jako spółka cywilna, w oparciu o przekazane umową darowizny składniki.
Umowa darowizny majątku będzie spełniała przesłanki art. 888 § 1 ustawy Kodeks cywilny. Będzie umową pozbawioną jakiejkolwiek odpłatności (ekwiwalentności Pani świadczenia) ze strony obdarowanych, tj. Pani synów.
Skoro zatem z treści wniosku wynika, że Zainteresowana będąca stroną postępowania w niniejszej umowie darowizny będzie osobą przekazującą nieodpłatnie należące do niej (darczyńca) składniki majątkowe wykorzystywane w prowadzonej przez Nią działalności gospodarczej na rzecz synów, to należy uznać, że dojdzie do zmniejszenia jej majątku. Jeżeli więc, w związku z tym przekazaniem, darczyńca nie otrzyma żadnych wartości pieniężnych ani innego przysporzenia majątkowego, to przekazanie to nie mieści się w zakresie powołanych powyżej definicji dochodów/przychodów podatkowych po stronie Pani (darczyńcy). Zatem po stronie Pani nie powstanie w związku z tą czynnością przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, że w kontekście zadanego przez Zainteresowanych pytania bez znaczenia jest, czy przedmiotem darowizny jest „przedsiębiorstwo”, „zorganizowana jego część”, czy poszczególne składniki majątkowe.
Odnosząc się do skutków podatkowych zawarcia umowy darowizny występujących po stronie Zainteresowanych niebędących stroną postępowania wskazać należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy od spadków i darowizn.
Jednocześnie zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U z 2021 r., poz. 1043):
podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.
Nabycie przez Zainteresowanych niebędących stroną postępowania umową darowizny majątku Mamy wykorzystywanego w prowadzonej przez Nią działalności gospodarczej, niewątpliwe wiązać się będzie z przysporzeniem w ich majątku. Ponieważ, jak wskazano we wniosku, do nabycia tego dojdzie w drodze darowizny, będzie się ono wiązało z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.
Skoro nabycie ww. majątku przez Zainteresowanych niebędących stroną postępowania podlega przepisom ustawy od spadków i darowizn, to powyższe wyklucza, zgodnie z treścią cyt. art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, możliwość zastosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym darowizna przez Panią ww. majątku w warunkach opisanych we wniosku nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych przez którąkolwiek ze stron umowy.
Przechodząc do kwestii korekty kosztów przez którąkolwiek ze stron umowy, należy wskazać, że:
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, dlatego przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.
W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty. Jednak, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, podatnik musi wykazać jego związek z prowadzoną działalnością oraz to, że jego poniesienie miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Ustawodawca wiąże bowiem koszty uzyskania przychodów z celem ich poniesienia, jakim jest osiągnięcie przychodów, ewentualnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.
Podkreślić należy, że o tym co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy. Na podatniku spoczywa obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z działalnością gospodarczą, w tym okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów, zwłaszcza w sytuacji wystąpienia sporu w tej kwestii.
Zatem kosztem uzyskania przychodów nie są wszystkie wydatki, ale tylko takie, które nie są wymienione w art. 23 ww. ustawy i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem (zwiększeniem) przychodu z danego źródła bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Jednak ciężar wykazania owego związku spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne.
Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu, winien, w myśl powołanego na wstępie przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:
‒pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
‒nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, enumeratywnie wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
‒być właściwie udokumentowany.
Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju, z tym że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że poniesione wydatki przez Panią na zakup towarów handlowych i materiałów, które uprzednio zostały zaksięgowane w księgach i odniesione w koszty uzyskania przychodów prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, w momencie ich nieodpłatnego przekazania (darowizny) na rzecz synów tracą u Pani cechę poniesienia ich w celu osiągnięcia, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, o której mowa w art. 22 ust. 1 ww. ustawy. Wydatki te nie mogą więc stanowić kosztów uzyskania przychodów darczyńcy (tu: Pani). Z chwilą dokonania darowizny majątku wykorzystywanego w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, powinna Pani zatem dokonać korekty kosztów.
Jednocześnie zgodnie z art. 24 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W razie likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, w tym także prowadzonych w formie spółki niebędącej osobą prawną, lub wystąpienia wspólnika z takiej spółki sporządza się wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji.
Zatem na dzień likwidacji działalności, zgodnie z powołanym wyżej przepisem, Pani będzie zobowiązana sporządzić wykaz składników majątku, który zostanie przekazany Pani synom.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych – w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.
Powyższe wskazuje, że darowizna wykorzystywanych w działalności składników majątku niezaliczonych do środków trwałych nie skutkuje koniecznością bezwarunkowego skorygowania kosztów uzyskania przychodów w związku z uprzednim zaliczeniem do tych kosztów wydatków poniesionych na nabycie tych składników. Jeżeli podatnik wykaże, że darowane składniki majątku były faktycznie wykorzystywane w działalności gospodarczej i przyczyniły się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, to ma prawo wydatki na ich nabycie pozostawić w kosztach uzyskania przychodów, mimo nieodpłatnego przekazania ich innej osobie. Wyłączenie z kosztów podatkowych wydatków może zatem mieć miejsce jedynie wówczas, jeżeli składnik majątku podatnika nie jest wykorzystywany dla celów działalności prowadzonej przez podatnika, lecz służy osobistym celom osób fizycznych lub bez uzasadnienia znajduje się poza siedzibą podatnika. Darowizna lub nieodpłatne przekazanie składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej nie skutkuje w każdym przypadku koniecznością skorygowania kosztów uzyskania przychodów o wartość składników majątkowych.
Powołany przepis art. 23 ust. 1 pkt 49 cyt. ustawy powinien mieć więc zastosowanie do korygowania kosztów w przypadku stwierdzenia, że zakup składników majątku nie był dokonany na cele działalności gospodarczej, ale na cele osobiste podatnika (określonej osoby). Nie stanowi on podstawy do wyłączenia z kosztów wydatków poniesionych na nabycie składników majątku wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej, a następnie darowanych.
Zatem w sytuacji, gdy przedmiotem darowizny będą, wykorzystywane w działalności gospodarczej, składniki majątku, wówczas Pani nie będzie zobowiązany do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z treścią z art. 22 ust. 8 ww. ustawy:
Kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a- 22o, z uwzględnieniem art. 23. W przypadku spółek nieruchomościowych odpisy dotyczące środków trwałych zaliczonych do grupy 1 Klasyfikacji nie mogą być w roku podatkowym wyższe niż dokonywane zgodnie z przepisami o rachunkowości odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych, obciążające w tym roku podatkowym wynik finansowy jednostki.
W myśl z art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
1)budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
2)maszyny, urządzenia i środki transportu,
3)inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy:
amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, nabyte od innego podmiotu, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:
1) (uchylony)
2) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
3) (uchylony)
4) autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,
5) licencje,
6) prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej,
7) wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a katalog pojęć używanych w rozdziale pkt 1, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi.
Stosownie do art. 22c pkt 1 tej ustawy:
amortyzacji nie podlegają grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów.
1)grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów,
2)budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy,
3)dzieła sztuki i eksponaty muzealne,
4)wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 22b dodatkowe przesłanki podlegania amortyzacji ust. 2 pkt 1 i 1a,
5)składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tej działalności - zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi.
W myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 22k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), z zastrzeżeniem art. 22e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W przypadku darowizny środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych – darowizna jako jedna z form zbycia wyznacza datę zakończenia dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Nie powoduje jednak konieczności jakichkolwiek ich korekt. Odpisy naliczone w okresie używania składnika majątku na potrzeby działalności pozostają kosztem uzyskania przychodu u darczyńcy. Ostatniego odpisu amortyzacyjnego dokonywanego od wartości początkowej amortyzowanego środka trwałego i wartości niematerialnych i prawnych, który następnie zostaje darowany, można dokonać za miesiąc, w którym darowizna została dokonana.
Zatem w przypadku Pani zaliczone w poczet kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych dokonane do dnia darowizny pozostają tym kosztem.
Ponadto należy zauważyć, że w związku z dokonaną darowizną środki trwałe i wartości niematerialne i prawne nie będą wykorzystywane dla celów działalności gospodarczej Pani, a forma darowizny jest nieodpłatną formą zbycia, brak więc będzie podstaw do zaliczania w ciężar kosztów uzyskania przychodów niezamortyzowanej wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Tym samym będzie Pani zobowiązana do skorygowania o wartość spisu z natury kosztów zakupów towarów i materiałów, które nie zostały sprzedane lub zużyte, a wejdą w skład darowanego przez Panią synom majątku. Ponadto ww. przekazanie nie będzie zobowiązywało Pani do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku wyposażenia i odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych dokonanych do dnia darowizny.
Przechodząc do skutków występujących po stronie Zainteresowanych niebędących stroną postępowania - obdarowanych, należy wskazać, że wartość otrzymanych w drodze darowizny towarów, materiałów oraz wyposażenia nie może stanowić kosztu u obdarowanego. Podkreślenia wymaga, że kosztem może być jedynie wydatek rzeczywiście i ekonomicznie poniesiony przez podatnika. Natomiast w przypadku darowizny dochodzi do nieodpłatnego otrzymania składników przedsiębiorstwa. Skoro obdarowany nie ponosi wydatku, to wyklucza to możliwość ujęcia w kosztach.
Jednakże towary, materiały nabyte w drodze darowizny stały się własnością Zainteresowanych niebędących stroną postępowania, dlatego też mają oni prawo ująć je w ewidencji księgowej (podatkowej księdze przychodów i rozchodów) jako remanent początkowy.
Zaznaczyć należy, że towary objęte spisem z natury winny być wycenione zgodnie z § 26 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r., poz. 2544 z późn. zm.) według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.
Przychód ze sprzedaży towarów handlowych przejętych wraz z darowanym przedsiębiorstwem obdarowani muszą wykazać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (towary wprowadzone remanentem początkowym o wartości 0).
Obdarowani – Zainteresowani niebędący stroną postępowania powinni również przejęte wyposażenie uwzględnić w prowadzonej ewidencji wyposażenia.
Jeżeli chodzi natomiast o otrzymane w darowiźnie środki trwałe i wartości niematerialne i prawne, to obowiązuje tu zasada kontynuacji amortyzacji zgodnie z art. 23 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przepisu ust. 1 pkt 45a lit. a nie stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w drodze darowizny, jeżeli darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tych składników. W tym przypadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 22g ust. 12 oraz art. 22h ust. 3 i nie stosuje się przepisu art. 22g ust. 15.
Jak wynika z art. 22g ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów - wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do spółek niebędących osobami prawnymi, w tym również powstałych z przekształcenia spółki.
Zatem Zainteresowani niebędący stroną postępowania (obdarowani) do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych winni przyjąć je w wartości określonej przez matkę (darczyńcę) – nastąpi bowiem kontynuacja amortyzacji. Kontynuując amortyzację opisanych we wniosku środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych Zainteresowani niebędący stroną postępowania (obdarowani) zobowiązani będą do uwzględnienia wysokości dokonanych już przez matkę odpisów oraz przyjęcia wybranej przez nią metody amortyzacji. W sytuacji, gdy jakiś środek trwały i wartości niematerialne i prawne zostały w całości zamortyzowane w działalności gospodarczej matki ‒ Zainteresowani niebędący stroną postępowania (obdarowani) nie mają możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od otrzymanego w darowiźnie środka trwałego i wartości niematerialnych i prawnych i zaliczania ich do kosztów podatkowych.
Tym samym, stanowisko Pani w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pani A.K. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).