Temat interpretacji
Umorzenie przymusowe i dobrowolne udziałów.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
23 marca 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 21 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych po stronie wspólnika pozostającego w spółce z tytułu umorzenia dobrowolnego i umorzenia automatycznego udziałów innego wspólnika.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
H.B. (dalej jako: „Wnioskodawca") jest osobą fizyczną oraz rezydentem podatkowym w Polsce.
Wnioskodawca jest wspólnikiem (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako: „Spółka") w której posiada 135 udziałów.
Jednym ze wspólników Spółki - jest Pan W.Z., posiadający 116 udziałów w Spółce, stanowiących ok. 35% kapitału zakładowego Spółki i dających tyle samo głosów na zgromadzeniu wspólników Spółki. Pozostałe udziały w Spółce należą do: Wnioskodawcy (135 udziałów), p. P.B.. (40 udziałów) oraz p. K.B. (40 udziałów). Pan W.Z. jest wspólnikiem Spółki od 1994 roku, jego zmarła żona, p. E.Z., po której odziedziczył część udziałów w Spółce, była związana ze Spółką jeszcze dłużej (była jednym z założycieli Spółki w 1988 roku). Pan W.Z. jest zatem osobiście i kapitałowo związany ze Spółką, którą od ponad ćwierć wieku współtworzy.
Pan W.Z. ma 77 lat, jest bezdzietnym wdowcem, a jego rodzice i rodzeństwo już nie żyją (jego spadkobiercami ustawowymi są zatem dalsi krewni). Głównym składnikiem jego życiowego dorobku są udziały w Spółce. Kierując się troską o Spółkę, którą od lat współtworzy, chce on uniknąć sytuacji, w której należące do niego udziały wskutek dziedziczenia mogłyby zostać rozproszone lub zbyte osobom trzecim, co negatywnie wpłynęłoby na funkcjonowanie Spółki.
Z powyższych względów Pan W.Z. planuje za życia umorzyć 50% posiadanych udziałów w Spółce bez wynagrodzenia. Podstawą umorzenia udziałów W.Z. byłaby uchwała zgromadzenia wspólników Spółki podjęta w oparciu o uprzednią zgodę wspólnika, którego udziały będą umarzane, w której wyrazi on zgodę na umorzenie 50% należących do niego udziałów bez wynagrodzenia. Jednocześnie planowane jest wprowadzenie zmian do umowy Spółki obejmujących uprzywilejowanie pozostałych udziałów jakie Pan W.Z. będzie posiadał w Spółce w zakresie praw do głosu oraz udziału w zyskach Spółki.
Powyższe umorzenie udziałów zostanie przeprowadzone na podstawie art. 199 § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks Spółek Handlowych (dalej jako: „k.s.h."), za zgodą Pana W.Z. i zostanie dokonane nieodpłatnie tj. bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz Pana W.Z.
Natomiast, zgodnie z intencją Pana W.Z., pozostałe udziały jakie będzie on posiadał w Spółce po ww. umorzeniu, mają podlegać automatycznemu umorzeniu bez wynagrodzenia z chwilą jego śmierci. Zgodnie z wolą Pana W.Z. ww. automatyczne umorzenie udziałów w Spółce, jakie ma nastąpić z chwilą jego śmierci, ma nastąpić bez wynagrodzenia oraz bez konieczności obniżania kapitału zakładowego Spółki.
W związku z powyższym oraz w celu prawnego sformalizowania intencji oraz woli Pana W.Z. w dniu 8 lutego 2022 r. na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia Spółki zawartej w formie aktu notarialnego (Repertorium A numer (…)) sporządzonego przez Notariusza (…), prowadzącą Kancelarię Notarialną w (…), została dokonana zmiana umowy Spółki poprzez zmianę § 10 umowy Spółki, w szczególności poprzez zmianę treści pkt 5 tego paragrafu, który w wyniku ww. zmiany uzyskał następujące brzmienie:
„Z chwilą śmierci wspólnika Pana W.Z. wszystkie posiadane przez niego udziały w Spółce ulegną automatycznemu umorzeniu. Zgodnie z wolą Pana W.Z. umorzenie nastąpi bez wynagrodzenia oraz bez konieczności obniżania kapitału zakładowego Spółki".
Ponadto, w ww. akcie notarialnym tuż pod podjętą uchwałą w zakresie zmiany § 10 umowy Spółki znalazło się oświadczenie Pana W.Z., w którym potwierdził on, iż wprowadzenie klauzuli o automatycznym umorzeniu, bez wynagrodzenia, wszystkich posiadanych przez niego udziałów, z chwilą jego śmierci, następuje na jego wniosek i za jego zgodą.
Przedstawiona powyżej zmiana umowy Spółki w zakresie treści § 10 umowy Spółki była przedmiotem wniosku rejestracyjnego złożonego przez Spółkę do Krajowego Rejestru Sadowego.
W dniu 16 lutego 2022 r. Sąd Rejonowy (…), Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wydał postanowienie o sygn. sprawy: (…), na mocy którego wpisano do rejestru informację o następującej treści: „08.02.2022R., NOTARIUSZ ANNA TOTA, KANCELARIA NOTARIALNA W POZNANIU, REP. A NR (…)- ZMIENIONO §10 UMOWY SPÓŁKI, PRZYJĘTO TEKST JEDNOLITY UMOWY SPÓŁKI.”
Tym samym wprowadzenie powyżej przedstawionej zmiany do § 10 umowy Spółki na mocy Walnego Zgromadzenia Wspólników Spółki zostało pozytywnie zweryfikowane przez Sąd Rejestrowy.
Planowane umorzenie automatyczne udziałów Pana W.Z. z chwilą jego śmierci zostanie przeprowadzone na podstawie art. 199 § 3 k.s.h., oraz - jak to zostało przedstawione powyżej - za zgodą W.Z. i zostanie dokonane nieodpłatnie tj. bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz jakiegokolwiek podmiotu.
Pytania
1.Czy dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia 50% udziałów należących do Pana W.Z. (do umorzenia dojdzie za jego życia) w Spółce będzie stanowiło dla Wnioskodawcy czynność neutralną na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych tj. po stronie Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu dochód (przychód) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2.Czy automatyczne umorzenie bez wynagrodzenia udziałów należących do Pana W.Z. (do umorzenia dojdzie z chwilą jego śmierci) w Spółce będzie stanowiło dla Wnioskodawcy czynność neutralną na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych tj. po stronie Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu dochód (przychód) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
1.Zdaniem Wnioskodawcy dobrowolne umorzenie 50% udziałów w Spółce bez wynagrodzenia należących do Pana W.Z. (do umorzenia dojdzie za jego życia) będzie stanowiło dla Wnioskodawcy czynność neutralną na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych tj. po stronie Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu dochód (przychód) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
2.Zdaniem Wnioskodawcy automatyczne umorzenie udziałów w Spółce bez wynagrodzenia należących do Pana W.Z. (do umorzenia dojdzie z chwilą jego śmierci) będzie stanowiło dla Wnioskodawcy czynność neutralną na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych tj. po stronie Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu dochód (przychód) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Uzasadnienie
Zasady umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością uregulowane zostały w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. , poz. 1526, dalej k.s.h.) zgodnie z którym udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).
Przywołany przepis stanowi, iż spółka umarzająca udziały nabywa je celem ich umorzenia, tzn. prawnego unicestwienia. Prawne unicestwienie udziałów polega na wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym, wynikających z umarzanych udziałów. Stosownie do § 2 ww. przepisu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział.
Z kolei, w myśl art. 199 § 3 k.s.h., za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.
Zgodnie z ww. ustawą, wyróżnić zatem można trzy sposoby umarzania udziałów:
1.Umorzenie dobrowolne - w którym wspólnik musi wyrazić zgodę na umorzenie posiadanych przez niego udziałów; dochodzi do niego w drodze wykupu przez spółkę udziałów i ich umorzenia;
2.Umorzenie przymusowe - niezależne od zgody wspólnika, zgodnie z przesłankami określonymi w umowie spółki, które umożliwiają podjęcie stosownej uchwały o umorzeniu;
3.Umorzenie automatyczne (warunkowe) - w konstrukcji podobne do umorzenia przymusowego; dochodzi do skutku w razie ziszczenia się określonych w umowie spółki zdarzeń, z tym, że nie jest wymagana uchwała o umorzeniu.
Biorąc powyższe pod uwagę wskazać należy, że umarzanie udziałów, co do zasady odbywa się za wynagrodzeniem. Jednak w ramach umorzenia dobrowolnego dopuszcza się także umorzenie nieodpłatne. W takiej sytuacji dochodzi najpierw do zbycia tych udziałów przez udziałowca i nabycie ich przez spółkę, a dopiero w drugiej kolejności do ich umorzenia przez spółkę w przyszłości. Zatem, w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez spółkę i odrębnie ich umorzenia - w dwóch etapach działań.
Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego zbycie 50% udziałów posiadanych przez W.Z. za jego życia nastąpi w formie dobrowolnego umorzenia udziałów. Umorzenie zostanie przeprowadzone zgodnie z przepisami k.s.h. Podstawą umorzenia wskazanych udziałów będzie uchwała zgromadzenia wspólników Spółki podjęta w oparciu o wcześniejszą zgodę wspólnika, którego udziały będą umarzane, w której wyrazi on zgodę na umorzenie należących do niego udziałów bez wynagrodzenia.
Również automatyczne umorzenie udziałów posiadanych przez W.Z., które nastąpi z chwilą jego śmierci zostanie przeprowadzone zgodnie z przepisami k.s.h. Podstawą umorzenia ww. udziałów będzie § 10 pkt 5 umowy Spółki, która została zarejestrowana Postanowieniem Sądu (…) z dnia 16 lutego 2022 r.„ sygn. sprawy: (…).
Skutki podatkowe dla Wnioskodawcy
Na wstępie należy wskazać, iż zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. , poz. 1128 ze zm., dalej PIT) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o PIT dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.
Z kolei zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:
1)dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,
2)oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach,
3)podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki,
4)wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b ustawy o PIT.
W myśl art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o PIT pod pojęciem przychodu z udziału w zyskach osób prawnych należy rozumieć dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym m.in. przychody z tytułu umorzenia udziałów (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości. Jednak należy mieć na uwadze, że przychód z umorzenia udziałów powstaje wyłącznie po stronie wspólnika, którego udziały są umarzane, więc fakt umorzenia udziałów w spółce przez jednego ze wspólników nie wiąże się z powstaniem dochodu (przychodu) po stronie Wnioskodawcy.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych, przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 29 listopada 2019 r., sygn. akt: 0114-KDIP3- 2.4011.410.2019.3.MG, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyraził następujące stanowisko:
„(...) ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z udziału w zyskach osób prawnych. W tych przypadkach jest mowa o: odpłatnym zbyciu, umorzeniu, realizacji praw, objęciu w zamian. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu nie wymieniono natomiast przypadku, w którym po stronie wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pozostającego w spółce powstaje przychód w związku z umorzeniem udziałów innego wspólnika."
Tożsame stanowisko zostało potwierdzone m.in. w następujących interpretacjach podatkowych:
‒Interpretacja indywidualna z 28 marca 2019 r., sygn.: 0112-KDIL3-3.4011.61.2019.1.AA;
‒Interpretacja indywidualna z 8 maja 2020 r., sygn.: 0112-KDIL2-2.4011.291.2020.1.WS.
W świetle przywołanych przepisów oraz interpretacji podatkowych, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że umorzenie udziałów wspólnika (Pana W.Z.) nie prowadzi do uzyskania przychodu przez Wnioskodawcę w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.
Ponadto, należy zaznaczyć, że w świetle przepisów ustawy o PIT Wnioskodawca nie otrzymuje jakichkolwiek świadczeń w związku z umorzeniem udziałów W.Z., a w szczególności nie otrzyma żadnego wynagrodzenia z tego tytułu.
Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie udziałów należących do Pana W.Z. nie spowoduje uzyskania jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego przez Wnioskodawcę. W szczególności opisane w zdarzeniu przyszłym umorzenie nie będzie skutkowało uzyskaniem przez Wnioskodawcę nowych praw majątkowych, w szczególności udziałów, gdyż umarzane udziały nie podlegają przejęciu przez Wnioskodawcę, lecz są unicestwiane z mocy prawa na skutek zawarcia umowy zbycia udziałów celem umorzenia pomiędzy umarzanym wspólnikiem a spółką, lub umarzane automatyczne w zależności od rodzaju umorzenia. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że wskutek umorzenia udziałów wspólnika (W.Z.) dojdzie do jakiegokolwiek przysporzenia podlegającego opodatkowaniu po stronie Wnioskodawcy.
Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie w utrwalonej linii interpretacyjnej polskich organów podatkowych. Dyrektor KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z 28 listopada 2019 r., sygn.: 0114-KDIP3-2.4011.410.2019.3.MG, stwierdził, iż:
„Przysporzenie majątkowe po stronie innego wspólnika pozostającego w spółce nie powstanie, ponieważ nie osiągnie on żadnych korzyści majątkowych, w tym żadnego wynagrodzenia z tego tytułu. Wspólnik pozostający w spółce z o.o. nie osiągnie faktycznego przychodu (dochodu), który mógłby podlegać opodatkowaniu w momencie umorzenia udziałów innego wspólnika. W związku z umorzeniem udziałów danego wspólnika pozostali wspólnicy nie otrzymują pieniędzy ani wartości pieniężnych (jak również świadczenia te nie są postawione do ich dyspozycji). Brak jest również podstaw do uznania, że w związku z tym zdarzeniem otrzymują oni świadczenia w naturze lub inne nieodpłatne świadczenia. W szczególności umorzenie udziałów należących do danego udziałowca nie oznacza otrzymania udziałów danego udziałowca przez pozostałych wspólników."
Mając na względzie przytoczone powyżej przepisy ustawy o PIT oraz utrwaloną linię interpretacyjną organów podatkowych Wnioskodawca stoi na stanowisku, że:
‒dobrowolne umorzenie 50% udziałów w Spółce, bez wynagrodzenia, należących do Pana W.Z. zarówno za jego życia oraz
‒automatyczne umorzenie wszystkich pozostałych udziałów Pana W.Z. w Spółce z chwilą jego śmierci,
- będzie stanowiło dla Wnioskodawcy czynność neutralną na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, tj. po stronie Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu dochód (przychód) podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego oceny stanowiska Wnioskodawcy.
Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
W odniesieniu do powołanych przez Panią interpretacji indywidualnych, tutejszy Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.
‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
‒ Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).