Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje podatnikowi:

·wykonującemu władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka/małoletnich dzieci, a także

·utrzymującemu pełnoletnie dziecko/pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

W związku z tym wyjaśnienia wymaga, że stosownie do art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.):

Na gruncie art. 93 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że:

W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu:

Wedle art. 97 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Natomiast w art. 106 ww. Kodeksu wskazano, że:

Zgodnie zaś z treścią art. 107 § 1 ww. Kodeksu:

W myśl art. 107 § 2 ww. Kodeksu:

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w ...w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2378/15, stwierdzając: „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy.

Ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.

Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy rodzic spełnia warunki do zastosowania odliczenia na podstawie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i odliczenia tego dokonuje w wysokości 50% kwoty ulgi określonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy.

Natomiast obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 27 ust. 6 i art. 6 ust. 4c pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika wprost z przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy - art. 128 i następne.

Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Istotą tak określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo żądać dostarczenia tak wskazanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć.

Z ww. ustawy wynika, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp.

W przypadku dziecka pełnoletniego, jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej jest utrzymywanie dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego.

Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych, aby móc skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy m.in. wykonywać władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka oraz w przypadku skorzystania z ulgi na pełnoletnie dziecko – utrzymywać je w roku podatkowym do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach ściśle przez ustawę określonych, które w roku podatkowym nie uzyskało dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 - w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Należy zatem rozróżnić wykonywanie władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletniego dziecka od wykonywania obowiązku alimentacyjnego w stosunku do pełnoletniego dziecka.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej za lata 2020-2021 w zakresie ulgi na dziecko małoletnie i pełnoletnie.

Od września 2019 r. nie mieszka Pani ze swoim mężem, z którym jest w trakcie rozwodu, mają Państwo wspólność majątkową, ale rozliczają się osobno. Z mężem ma Pani dwóch synów, z których w latach 2020-2021 jeden był małoletni, zaś drugi syn pełnoletni. W latach 2020-2021 posiadała Pani wraz z mężem pełną władzę rodzicielską w stosunku do młodszego syna. Starszy syn był studentem w Wyższej Szkole. W ww. okresie Pani młodszy syn mieszkał razem z Panią, zaś starszy syn do końca września 2020 r. mieszkał z Panią, po czym wyprowadził się i zamieszkał ze swoją dziewczyną. W latach 2020-2021 wykonywała i uczestniczyła Pani w wychowywaniu małoletniego syna, sprawowała nad nim pieczę, ponosiła koszty jego utrzymania, troszczyła się o rozwój fizyczny i duchowy, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, pomagała w edukacji szkolnej. W tym czasie Pani mąż sporadycznie kontaktował się z małoletnim synem, nie zapłacił ani razu za wypoczynek zorganizowany syna, nie chodził z nim do Kościoła, ani nie uprawiał z nim sportu, nie pomagał w edukacji. Mąż płacił jedynie zabezpieczenie alimentacyjne, do którego zobowiązał go Sąd. Ponadto, to Pani kupiła dziecku komputer, opłacała wycieczki szkolne, kolonie i obóz. Uczęszczała Pani na wszystkie spotkania z wychowawcą syna, chodziła z nim do Kościoła, uczestniczyła w uroczystościach z okazji zakończenia roku szkolnego. To Pani troszczyła się o potrzeby młodszego syna. Pani mąż jedynie płacił alimenty i utrzymywał sporadyczne kontakty z synem. Od lutego 2022 r. kontakty uległy całkowitemu zerwaniu. Pełnoletniemu synowi przekazywała Pani 800 zł miesięcznie tytułem na życie i utrzymanie. Oprócz tego kupowała Pani synowi jedzenie i środki czystości. Od listopada 2020 r. Pani mąż wyrokiem Sądu płacił pełnoletniemu synowi zabezpieczenie alimentacyjne w wysokości 700 zł miesięcznie. Oprócz alimentów nie partycypował w żadnych kosztach. Ponadto, Pani mąż jest w dużym konflikcie ze starszym synem, tj. założył synowi sprawę karną, która została umorzona. Pani mąż nie utrzymuje kontaktów ze starszym synem i nie akceptuje go jako syna. Pani pełnoletni syn nie zawarł związku małżeńskiego. W latach 2020-2021 dzieci nie zostały umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Nie jest Pani matką innych dzieci. Uzyskuje Pani dochody z tytułu umowy o pracę. W okresie obejmującym przedmiotowy wniosek nie prowadziła Pani działalności gospodarczej. W latach 2020-2021 w stosunku do Pani i dzieci nie miały zastosowanie przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W tym czasie Pani dzieci nie osiągały dochodów oraz nie otrzymywały zasiłków ani rent. Nie zawarła Pani z mężem porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi. W rozliczeniu rocznym za 2020 r. i za 2021 r. skorzystała Pani z ulgi na dwoje dzieci. Środki uzyskane w związku z odliczeniem ulgi prorodzinnej przeznaczyła Pani  na potrzeby dzieci.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa uznać należy, że skoro w latach 2020-2021 to wyłącznie Pani sprawowała faktycznie stałą władzę rodzicielską nad małoletnim synem, tj. zajmowała się Pani jego wychowaniem i utrzymaniem, troszczyła się o rozwój fizyczny psychiczny, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne (zakupiła synowi komputer), ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem (opłacała wycieczki szkolne, kolonie, obóz), pomagała w edukacji szkolnej, uczęszczała na wszystkie spotkania z wychowawcą, uczestniczyła w uroczystościach na zakończenie roku szkolnego, podczas gdy ojciec dziecka sporadycznie kontaktował się z małoletnim synem, nie zapłacił ani razu za wypoczynek zorganizowany syna ani nie uprawiał z nim sportu, nie pomagał w edukacji, nie ponosił żadnych kosztów związanych z jego utrzymaniem, oprócz zasądzonych alimentów, to Pani przysługiwało za lata 2020-2021 r. wyłączne prawo do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej, wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na małoletniego syna.

Przechodząc natomiast do kwestii możliwości skorzystania przez Panią z ulgi prorodzinnej na pełnoletniego syna, zauważyć należy, że jak wskazano wyżej – jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie pełnoletniego dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego.

Z przedstawionego przez Panią opisu sprawy wynika, że do końca września 2020 r. pełnoletni syn mieszkał z Panią, po czym wyprowadził się i zamieszkał ze swoją dziewczyną. Synowi przekazywała Pani 800 zł miesięcznie tytułem na życie i utrzymanie, a także kupowała mu jedzenie i środki czystości. Pani mąż dopiero od listopada 2020 r. płaci alimenty na pełnoletniego syna. Zatem, skoro Pani mąż od listopada 2020 r. uiszcza na pełnoletniego syna alimenty – to od tego momentu wykonuje wobec niego w ograniczonym stopniu obowiązek alimentacyjny.

Zatem, od stycznia do października 2020 r. prawo do ulgi prorodzinnej na pełnoletniego syna przysługiwało wyłącznie Pani, z uwagi na pełnienie wyłącznie przez Panią obowiązku alimentacyjnego, zaś od listopada 2020 r. prawo do ulgi prorodzinnej przysługiwało obojgu rodzicom, tj. Pani i Pani mężowi, z uwagi na pełnienie obowiązku alimentacyjnego przez obojga rodziców.

Jak wynika z treści wniosku, nie zawierała Pani porozumienia z ojcem dzieci w sprawie wysokości podziału przysługującego odliczenia z tytułu ulgi prorodzinnej za lata 2020-2021.

Zatem, za okres od listopada 2020 r. do grudnia 2021 r. w stosunku do pełnoletniego syna, uczącego się w szkole ściśle przez ustawę określonej, który w latach podatkowych 2020-2021 nie uzyskał dochodów, przysługiwało Pani odliczenie w wysokości 50% kwoty ulgi za każdy miesiąc.

Należy zauważyć jednak, że ustawodawca nie wyklucza możliwości odliczenia przez jednego z rodziców ulgi na dziecko w całej wysokości (np. w przypadku braku możliwości skorzystania z przedmiotowej ulgi przez drugiego rodzica) lub w dowolnych proporcjach, jednakże konieczne jest w tym zakresie porozumienie rodziców.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości Pani stanowiska może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Pani stanowisko uznano w całości za prawidłowe, gdyż postawione przez Panią pytanie i Pani stanowisko dotyczyło możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci i nie odnosiło się do wysokości ulgi, która Pani przysługuje w odniesieniu do pełnoletniego syna.

Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pani męża).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co  do  zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).