Temat interpretacji

Preferencyjne rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 5 października 2020 r. (data wpływu 8 października 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 października 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest osobą samotnie wychowującą dzieci: córkę lat 22, syna lat 14. Córka studiuje (w roku akademickim 2019/2020 studiowała na Uniwersytecie. Syn jest uczniem szkoły podstawowej.

W wychowaniu dzieci Zainteresowanej nie wspierają osoby trzecie (rodzice, ciocie itp.)

W 2013 r. Wnioskodawczyni rozwiodła się i od roku 2014-2019 rozliczała się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Pierwszy mąż Wnioskodawczyni nie interesuje się losem dzieci. W orzeczeniu sądu zapisano: kontakty z dziećmi ustalają rodzice. Ojciec dzieci z prawa do kontaktu nie korzysta, nie odlicza ulgi na dzieci, nie utrzymuje z nimi żadnego kontaktu.

W 2019 r. Zainteresowana wyszła ponownie za mąż. Jej aktualny mąż mieszka na stałe poza granicami RP, jest podatnikiem innego kraju, nie przysposobił dzieci, nie wychowuje ich, nie ma praw rodzicielskich, przyjeżdża sporadycznie na weekend (nie częściej niż raz na trzy miesiące) w charakterze gościa, nie reprezentuje dzieci w żadnych instytucjach (szpital, urząd, szkoła, przychodnia itp.).

Wątpliwość Wnioskodawczyni dotyczy możliwości dalszego rozliczania się jako osoba samotnie wychowująca. Urząd, w którym Zainteresowana składa zeznanie podatkowe nie ma wątpliwości wobec biologicznego ojca dzieci (jako rozwiedziona Wnioskodawczyni rozlicza się w sposób opisany powyżej). Ma jednak wątpliwości w kwestii zmiany statusu Zainteresowanej z: rozwiedziona na zamężna. W interpretacji pomija fakt, że mąż nie ma i nigdy nie miał praw rodzicielskich, na stałe mieszka i pracuje za granicą, nie rozlicza się w Polsce ponieważ jest podatnikiem innego kraju, a Wnioskodawczyni faktycznie samotnie wychowuje dzieci. Aktualny mąż Zainteresowanej nie współdecyduje o losie dzieci, nie mieszka z nimi, nie mieszka w Polsce.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w roku 2021 Wnioskodawczyni może nadal rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

Zdaniem Wnioskodawczyni, prawo do rozliczania na warunkach osoba samotnie wychowująca powinno zostać utrzymane odpowiada ono stanowi faktycznemu:

1. biologiczny ojciec dzieci ma prawa rodzicielskie, jednak nie uczestniczy w wychowaniu dzieci, nie utrzymuje z nimi kontaktu, nie odlicza ulg.
2. aktualny mąż Zainteresowanej nie ma praw rodzicielskich, żyje, mieszka i rozlicza się poza granicami RP, nie reprezentuje dzieci (nie ma prawa) w instytucjach, nie opiekuje się dziećmi ponieważ fizycznie jest to niemożliwe. Dzieci faktycznie Zainteresowana wychowuje sama.
3. Faktycznie codzienną pieczę nad dziećmi Wnioskodawczyni sprawuje sama. Sama z nimi mieszka, opiekuje się nimi sama, jest jedyną odpowiadającą prawnie osobą.

Z uwagi na niejasności w interpretacji w prawie podatkowym wykładni prawa rodzicielskie Wnioskodawczyni raz jeszcze zwraca uwagę na fakt, że jej aktualny mąż nie przysposobił dzieci i nie sprawuje nad nimi prawnej ani faktycznej opieki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426 z późn. zm.), Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 9 przywołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
• nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Z istoty pojęcia osoby samotnie wychowującej dziecko wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Jak wynika z powyższego, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy.

Jednocześnie, przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dziecko/dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dziecko/dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Jednakże nadmienić należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Przystępując do oceny możliwości rozliczenia się w 2021 r. (za 2020 r.) przez Wnioskodawczynię w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania.

Z przywołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli spełnia wymogi definicji osoby samotnie wychowującej dziecko a także jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko/dzieci.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że do 2019 r. Wnioskodawczyni była matką samotnie wychowującą dzieci. Biologiczny ojciec dzieci ma prawa rodzicielskie, jednak nie uczestniczy w wychowaniu dzieci, nie utrzymuje z nimi kontaktu, nie odlicza ulg. W 2019 r. Zainteresowana zawarła związek małżeński. Aktualny mąż Zainteresowanej nie ma praw rodzicielskich, żyje, mieszka i rozlicza się poza granicami RP, nie reprezentuje dzieci (nie ma prawa) w instytucjach, nie opiekuje się dziećmi ponieważ fizycznie jest to niemożliwe.

W tym miejscu należy wskazać, że aby skorzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko.

W rezultacie, w przedmiotowej sprawie owszem, nie można zaprzeczyć, że począwszy od ślubu w 2019 r. Wnioskodawczyni nadal sama i bez wsparcia ze strony męża wychowywała dzieci, jednakże mimo tego nie można przyjąć, że za 2020 rok przysługuje Zainteresowanej prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta uzależniona jest bowiem jak już wcześniej wyjaśniono również od stanu cywilnego rodzica, starającego się o status osoby samotnie wychowującej dziecko. W tym miejscu należy wskazać, że jak wynika z treści wniosku Wnioskodawczyni przez cały 2020 rok jest mężatką.

Zatem Wnioskodawczyni nie będąc w 2020 r. panną, wdową, rozwódką, ani osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, ani też osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, nie należy wobec tego do jednej z kategorii osób wymienionych w zamkniętym katalogu ustanowionym przez ustawodawcę w przywołanym wyżej przepisie.

Zatem, okoliczność, że Wnioskodawczyni w 2020 roku jest mężatką, a więc nie spełnia warunków określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyklucza możliwość uznania, że Zainteresowanej (w zeznaniu podatkowym składanym w 2021 r.) przysługuje kontynuacja prawa do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dziecko. W konsekwencji stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej