Temat interpretacji
Skutki podatkowe umorzenia kredytu hipotecznego
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu hipotecznego (pytanie nr 1) jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
30 grudnia 2021 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 28 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu hipotecznego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 marca 2022 r. (wpływ 28 marca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
Pan A.C.
2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:
Pani D.C.
Opis stanu faktycznego
W lipcu 2008 r. Pan wraz z małżonką D.C. użyczyliście zdolności kredytowej Państwa synowi P.C., w celu zakupu nieruchomości, którą była działka budowlana. W związku z powyższym zostali Państwo współkredytobiorcami kredytu hipotecznego na działkę budowlaną, udzielonego na okres 25 lat. Udzielony kredyt pokrywał w 100% wartość nieruchomości. Był to Państwa jedyny kredyt bankowy.
Działka budowlana po udzieleniu kredytu, od razu została własnością Państwa syna i to syn do listopada 2021 r. spłacał ww. kredyt, który 19 listopada 2021 r. został uznany przez bank za spłacony.
Jako rodzice występowali Państwo we wniosku o kredyt jedynie w celu uzyskania zdolności kredytowej przez Państwa syna, który będąc absolwentem uczelni w 2008 r. nie posiadał przedmiotowej zdolności finansowej do pozyskania środków z banku, pomimo aktywnej pracy zawodowej.
Kredyt został udzielony w walucie CHF. Kredyt nie był w żadnym wypadku wykorzystany przez Państwa w celach komercyjnych ani nie powodował żadnych korzyści po Państwa stronie.
W listopadzie 2021 r., po podpisaniu ugody z bankiem …, kredyt został przewalutowany na PLN, wskutek czego, bank uwzględniając kwotę wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych w walucie PLN, uznał kredyt za spłacony.
Jednocześnie bank poinformował kredytobiorców o umorzeniu kwoty kredytu, na stan z listopada 2021 r. – około 17 000 CHF, tj. około 77 000 zł.
W związku z interpretacją banku dotyczącą przepisów podatkowych dotyczących umorzenia kredytu, po stronie kredytobiorców niebędących właścicielami nieruchomości, na którą zaciągnięto kredyt, powstaje obowiązek podatkowy. W wyżej opisanej sytuacji, w 2021 r. wystąpi u Państwa przychód od środków finansowych, którymi nigdy Państwo nie dysponowali, użyczając jedynie zdolności kredytowej Państwa synowi.
We wniosku wskazali Państwo również, że kwota kredytu została przelana bezpośrednio z banku na konto zbywającego nieruchomość (działkę) w 2008 r., z pominięciem kont podatników, jak również w wyniku wirtualnego umorzenia nie otrzymali Państwo fizycznie żadnych środków finansowych z tego tytułu w 2021 r.
W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że 23 lipca 2008 r. podpisali Państwo (Pan A.C. wraz z małżonką D.C.) wraz z synem P.C. umowę o kredyt mieszkaniowy w banku ... z siedzibą w ..., ul. ..., .... Udzielony kredyt pokrywał w 100% wartość nieruchomości jaką była działka budowlana i został zaciągnięty na okres 17 lat. Był to Państwa jedyny hipoteczny kredyt bankowy.
Państwa syn został jedynym właścicielem nieruchomości, co oznacza, że Państwo nigdy nie byli współwłaścicielami tej nieruchomości. Umowa nie precyzuje solidarnej odpowiedzialności za spłatę kredytu. Wszyscy podpisujący umowę są nazwani kredytobiorcami. Należy domniemywać, że wszyscy odpowiadają solidarnie za dług do pełnej wysokości, choć to Państwa syn do 19 listopada 2021 r. spłacał kredyt samodzielnie, kiedy to na mocy ugody przed sądem polubownym przy ..., bank uznał kredyt za spłacony.
Hipotekę kaucyjną na zabezpieczenie spłaty kredytu, odsetek i innych kosztów ustanowiono na tej samej nieruchomości, której dotyczy kredyt hipoteczny.
Jako rodzice występowali Państwo we wniosku o kredyt jedynie w celu uzyskania zdolności kredytowej przez syna, który będąc absolwentem uczelni w 2008 r. nie posiadał zdolności finansowej w banku, pomimo aktywnej pracy zawodowej. Kredyt został udzielony w walucie CHF. Kredyt nie był w żadnym wypadku wykorzystany przez Państwa w celach komercyjnych ani nie powodował żadnych korzyści po Państwa stronie.
19 listopada 2021 r., po podpisaniu pozasądowej ugody z bankiem … na gruncie Kodeksu cywilnego kredyt został przewalutowany na PLN, wskutek czego, bank uwzględniając kwotę wpłacanych rat kapitałowo-odsetkowych w walucie PLN, uznał kredyt za spłacony.
Jednocześnie bank poinformował kredytobiorców o umorzeniu kwoty kredytu wyrażonej w CHF na stan z dnia podpisania ugody. Umorzenie obejmowało jedynie kwotę kapitału wyrażoną w CHF.
Powyżej opisane umorzenie obejmowało wszystkich kredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług.
W związku z interpretacją banku dotyczącą przepisów podatkowych o umorzeniu kredytu – po stronie kredytobiorców niebędących właścicielami nieruchomości kredytowanej powstaje obowiązek podatkowy. W wyżej opisanej sytuacji w 2021 r. bank poinformował Państwa, że wystąpił przychód od środków finansowych, którymi nigdy Państwo nie dysponowali, użyczając jedynie zdolności kredytowej synowi.
Bank wystawił Państwu (D. i A.C.) PIT-11 z datą nadania 9 lutego 2022 r.
Nie korzystali Państwo nigdy wcześniej z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.
Pytania
1.Czy opisany stan faktyczny, gdzie Pan i Pana żona w rzeczywistości występujecie w umowie kredytowej jedynie w celu uzyskania przez Państwa syna zdolności kredytowej, można zaliczyć do nieodpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2.Czy na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z przewalutowaniem a następnie umorzeniem kredytu mieszkaniowego, na banku spoczywa obowiązek sporządzenia informacji według ustalonego wzoru (PIT-11) o wysokości przychodów kredytobiorców i przesłania jej kredytobiorcom oraz Urzędowi Skarbowemu, przy pomocy którego Naczelnik Urzędu Skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania kredytobiorcy wykonuje swoje zadania? A jeżeli nie, to czy otrzymany PIT można uznać za nieważny?
Przedmiotem niniejszej interpretacji jest udzielenie odpowiedzi na pytanie oznaczone nr 1, natomiast w zakresie pytania oznaczonego nr 2 zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Stanowisko Państwa w sprawie
W Państwa ocenie, w odniesieniu do pytania nr 1, w 2008 r. w rzeczywistości udzieliliście Państwo swojemu synowi zdolności kredytowej, co zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych kwalifikujecie Państwo do bezpłatnego świadczenia usług na rzecz syna.
Dodatkowo, z art. 21 pkt 125 wynika, że wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20, nie podlega opodatkowaniu.
Zgodnie z powyższym, niesłuszne jest obciążenie podatników podatkiem dochodowym od wirtualnego przychodu od rozliczeń, których nigdy nie byli beneficjentami.
Nadmieniacie Państwo, że kwota kredytu w 2008 r. została przelana bezpośrednio na konto zbywającego nieruchomość (działkę) z pominięciem kont podatników, jak również w wyniku wirtualnego umorzenia nie otrzymaliście Państwo fizycznie żadnych środków finansowych w 2021 r. z tego tytułu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Wskazać w tym miejscu również należy na art. 24c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który reguluje zasady ustalania różnic kursowych.
W myśl art. 24c ust. 1 ww. ustawy:
Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.
Zgodnie z art. 24c ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.
Stosownie natomiast do art. 24c ust. 3 pkt 3 ww. ustawy:
Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Jak wynika z opisu sprawy, 19 listopada 2021 r., po podpisaniu pozasądowej ugody z bankiem udzielony Państwu oraz Państwa synowi kredyt hipoteczny został przewalutowany, tj. nastąpiła zmiana waluty, w której kredyt został udzielony z franka szwajcarskiego (CHF) na polskie złote (PLN). Jednocześnie, bank poinformował Państwa o umorzeniu kwoty kredytu wyrażonej we frankach szwajcarskich na stan z dnia podpisania ugody. Umorzenie obejmowało kwotę kapitału wyrażoną we frankach szwajcarskich i obejmowało wszystkich kredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług.
Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa wyjaśnić należy, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.
W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym, operacja przewalutowania udzielonego kredytu z franka szwajcarskiego na polskie złote jest dla Państwa neutralna podatkowo.
Przystępując natomiast do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od zaciągniętego przez Państwa i Państwa syna kredytu hipotecznego wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Z art. 373 ww. Kodeksu wynika również, że zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników.
Z zacytowanych przepisów wynika, że w przypadku zobowiązań solidarnych zwolnienie z długu jednego z dłużników nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania. Zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności przez wierzyciela względem jednego z dłużników solidarnych nie ma więc skutku względem współdłużników. Regulacja ta oznacza, że mimo iż zwolnienie z długu lub zrzeczenie się solidarności odnoszą skutek wobec dłużnika, którego dotyczą, współdłużnicy ponoszą nadal solidarną odpowiedzialność wobec wierzyciela za cały dług, a dłużnik zwolniony z długu lub wobec którego wierzyciel zrzekł się solidarności jest nadal zobowiązany do pokrycia przypadającego nań udziału w długu wobec współdłużnika, który spełnił świadczenie. Z powyższego wynika więc, że zobowiązanie solidarne trwa nadal, z tą tylko różnicą, że wierzyciel nie może domagać się jego wykonania od podmiotu, który został z tego zobowiązania zwolniony. Nie oznacza to jednak, że zobowiązanie takie nie może zostać wykonane. Stosunek zobowiązaniowy trwa bowiem nadal.
Wobec powyższego stwierdzić należy, że w sytuacji gdy umorzenie przez bank kredytu obejmie tylko część współkredytobiorców, a pozostali współkredytobiorcy nadal odpowiadają za cały dług – osoby te nie uzyskają faktycznie korzyści majątkowej kosztem banku, która mogłaby zostać potraktowana jak trwałe przysporzenie w ich majątku, spełniając w ten sposób definicję przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jakkolwiek bowiem bank od tych osób nie może domagać się wykonania zobowiązania, to jednak zobowiązanie takie trwa nadal i może zostać wykonane przez innych ze współdłużników solidarnych. Wobec tego, że po stronie osób (współkredytobiorców), z którymi bank zawrze umowy zwolnienia z długu i dokona umorzenia kredytu, a pozostali współkredytobiorcy nadal będą odpowiadać za cały dług – nie powstanie przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast gdy zwolnienie z długu dotyczy wszystkich współkredytobiorców i skutkuje wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorów odpowiadających solidarnie za dług, w tym współkredytobiorcy, który nie nabywa przedmiotu kredytowania dochodzi do uzyskania korzyści majątkowej, gdyż zostaje on zwolniony z obowiązku zapłaty wynikającego z umowy kredytowej zobowiązania, przez co nie dochodzi do uszczuplenia jego majątku. W konsekwencji należy stwierdzić, że również współkredytobiorca, który nie nabywa przedmiotu kredytowania uzyskuje przychód kwalifikowany do innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tym samym, wartość umorzonej Państwu i Państwa synowi – tj. wszystkim współkredytobiorcom – kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału wyrażonej we franku szwajcarskim) stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
W związku natomiast ze wskazaniem przez Państwa jako przedmiot wniosku m.in. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548 ze zm.), wyjaśnić należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów:
Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od:
1)umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, w przypadku gdy:
a)zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, w związku z zaciągnięciem przez osoby fizyczne kredytu na własne cele mieszkaniowe,
b)osoby fizyczne, których wierzytelność z tytułu kredytu uległa umorzeniu, nie skorzystały z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe;
2)świadczenia otrzymanego przez osoby fizyczne z tytułu umowy kredytu zaciągniętego przed dniem 15 stycznia 2015 r. na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie, od podmiotów, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
W myśl § 3 rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe kwoty wierzytelności, o których mowa w § 1, obejmują:
1)kwoty kredytu (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Z kolei § 7 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2021 r.
Natomiast § 4 komentowanego rozporządzenia reguluje, że:
Przez własne cele mieszkaniowe, o których mowa w § 1, rozumie się wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.).
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Stosownie do art. 21 ust. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wydatki, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. a)-c), uznaje się za wydatki poniesione na cele mieszkaniowe, jeżeli przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, nastąpiło nabycie własności rzeczy lub praw wymienionych w ust. 25 pkt 1 lit. a)-c), w związku z którymi podatnik ponosił wydatki na nabycie.
Z powyższego wynika, zatem że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna, której umorzono zobowiązanie z tytułu kredytu nie skorzystała z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie (§ 1 pkt 1 ww. rozporządzenia) stanowiącego własność lub współwłasność podatnika.
W konsekwencji, mając na uwadze opis sprawy, stwierdzić należy, że w stosunku do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego nie znajdzie zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Nie spełniają Państwo bowiem wszystkich przesłanek umożliwiających zastosowanie ww. zaniechania. Jak wynika z wniosku nie posiadacie Państwo prawa do opisanej nieruchomości (działki budowlanej) – nie byliście i nie jesteście Państwo jej właścicielami lub współwłaścicielami. Właścicielem działki budowlanej, na zakup której został zaciągnięty kredyt hipoteczny jest wyłącznie Państwa syn. Wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnoszą się natomiast do nabycia przez podatnika gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie. Z wykładni językowej powołanego przepisu wynika zatem oczywista konstatacja, że niezbędną przesłanką jest legitymowanie się przez podatnika prawem własności (lub udziałem w takim prawie) gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, na który poniesiono wydatki. „Własny cel mieszkaniowy” jest nierozerwalnie związany z prawem własności.
W odniesieniu natomiast do wskazania przez Państwa we własnym stanowisku art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako mającego zastosowanie w sprawie, przywołać należy treść powyższego artykułu, zgodnie z którym:
Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.
W myśl art. 21 ust. 20 ww. ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 125 oraz 125a, nie mają zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2.
Z wykładni językowej tego zwolnienia, a zwłaszcza z wykładni zawartego w nim zwrotu „wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b” wynika, że do powyższego zwolnienia uprawnione są osoby, które otrzymają świadczenia nieodpłatnie od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043):
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III - innych nabywców.
Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że na gruncie opisanego stanu faktycznego, art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie znajdzie zastosowania w przedmiotowej sprawie.
Zwolnienie przewidziane w tym przepisie odnosi się bowiem do świadczeń otrzymanych od osób zaliczanych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Taka sytuacja może wystąpić np. w sytuacji zawierania umowy pożyczki pomiędzy członkami rodziny. Tymczasem w przedmiotowej sprawie wierzycielem hipotecznym jest bank, którego nie sposób uznać za podmiot zaliczany do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, czego wymaga wskazany wyżej art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nie sposób zgodzić się również z Państwa stanowiskiem, gdzie wskazaliście, że w 2008 r. w rzeczywistości udzieliliście Państwo zdolności kredytowej swojemu synowi. Skoro stając się kredytobiorcami na podstawie zawartej umowy kredytu, w której jako kredytobiorcy rozporządziliście kwotą kredytu na rzecz sprzedawcy nieruchomości w celu jej zakupu przez syna, nie można przyjąć, że występowaliście Państwo w umowie kredytowej jedynie w celu uzyskania przez Państwa syna zdolności kredytowej.
Zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez bank kwota kredytu obejmująca kwotę kapitału wyrażoną we franku szwajcarskim, stanowi dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Przychód ten – wbrew Państwa twierdzeniu – nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również w stosunku do uzyskanego przychodu nie znajdzie zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540, ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pan A.C. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ..... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).