Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani:

1)ponownie rozpatruję sprawę Pani wniosku z 4 lipca 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 17 kwietnia 2019 r. sygn. akt I SA/Gd 547/19 i Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 maja 2022 r. sygn. akt II FSK 2510/19 i

2)stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 lipca 2018 r. wpłynął Pani wniosek z 4 lipca 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 września 2018 r. (wpływ 26 września 2018 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną posiadającą w myśl obowiązujących przepisów podatkowych rezydencję podatkową w Polsce, gdzie posiada także centrum interesów życiowych.

Wnioskodawczyni urodziła się w dniu (...) 1943 roku w majątku należącym do rodziny A. W 1943 roku B.B. (dziadek Wnioskodawczyni) zawarł na rzecz małoletniej Wnioskodawczyni umowę z A.A., na mocy której A.A. sprzedał Wnioskodawczyni 1/20 niepodzielnych dóbr ziemskich C. Umowa została zawarta w dniu (...) 1943 roku przed (...) Notariuszem przy (...) Sądu Okręgowego w (...) w (...) (Akt Notarialny: Repertorium nr (...) z dnia (...) 1943 roku).

Zgodnie z § 2 ww. umowy: „aktem niniejszym A.A. (...) sprzedaje małoletniej B.A. 1/20 niepodzielną część całych dóbr (...) i zezwala na przepisanie tytułu własności na imię nabywczyni”. Nadto, zgodnie z § 4 ww. umowy „w faktyczne posiadanie nabywanej współwłasności rzeczonych dóbr nabywczyni wchodzi z chwilą podpisania tego aktu”. Sędzia (...) Sądu Okręgowego w (...) postanowił zatwierdzić i wniósł do wykazu hipotecznego treść ww. aktu notarialnego w dniu (...) 1944 roku.

Do uzyskania pełnoletności przez Wnioskodawczynię jej majątkiem opiekował się ojciec D.A. Dlatego też, gdy w 1949 roku został wykonany Rejestr pomiarowy majątku C., w Dziale I na pozycji 11 wpisano „D.A. – B.A.”. Pozostali współwłaściciele nieruchomości C. (E.A, F.A., D.A, G.A.) sukcesywnie do roku 1957 sprzedawali części nieruchomości odpowiadające w istocie wysokości przysługujących im udziałów. Współwłaściciel A.A. zmarł natomiast w 1944 roku.

Współwłaściciele nie dokonali podziału nieruchomości, ani też nie dokonali działu spadku (w stosunku do tych części nieruchomości, które pozostali współwłaściciele uzyskali w drodze spadkobrania). Dopiero w roku 2016 z uwagi na planowaną przez Wnioskodawczynię sprzedaż części nieruchomości C. i związaną z tym potrzebę zaktualizowania wpisu w księdze wieczystej odbyło się postępowanie o dział spadku po współwłaścicielach nieruchomości C., tj. E.A, F.A., D.A., G.A. i A.A.. Należy wskazać, iż wszystkie ww. osoby - E.A, F.A., D.A., G.A. i A.A. - umarły przed 2016 rokiem, tym samym zostało przeprowadzone postępowanie o dział spadku.

Na skutek postępowania o dział spadku sąd postanowił, iż przedmiotem działu spadku po E.A, D.A., G.A., A.A. są nieruchomości rolne położone w C. (...) oznaczone (...) numerami działek 1/1 i 2/2. Ponadto sąd dokonał działu ww. nieruchomości przyznając je na własność Wnioskodawczyni. Postanowienie sądu zostało wydane w dniu 29 kwietnia 2016 roku. W ww. postanowieniu sąd odstąpił od zasądzenia spłat i dopłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli.

Przyznane wyżej wskazanym postanowieniem sądu Wnioskodawczyni na własność działki nr 1/1 i 2/2 wchodzące niegdyś w skład nieruchomości C. nie przekraczają wartości udziału w nieruchomości C., jaki Wnioskodawczyni nabyła w 1943 roku.

W dniu 19 grudnia 2016 roku Wnioskodawczyni dokonała odpłatnego zbycia działki nr 1/1. Nadto, przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sąd wydał postanowienie o przyznaniu Wnioskodawczyni działek nr 1/1 i 2/2, Wnioskodawczyni planuje sprzedać działkę nr 2/2.

Uzupełnienie wniosku

W wyniku wezwania pismem z 19 września 2018 r., które wpłynęło do organu 26 września 2018 r. uzupełniła Pani treść wniosku udzielając odpowiedzi na poszczególne pytania:

Na pytanie nr 1 o treści: czy nabycie w 1943 r. 1/20 niepodzielnych dóbr ziemskich C. obejmowało również działki oznaczone numerami 1/1 i 2/2 odpowiedziała Pani: tak, obejmowało.

Na pytanie nr 2 o treści: czy Wnioskodawczyni była spadkobiercą po pozostałych właścicielach działek nr 1/1 i 2/2 odpowiedziała Pani: nie, nie toczyły się sprawy spadkowe po tych osobach, nie było takiej potrzeby ponieważ nie istniała masa spadkowa po nich.

Na pytanie nr 3 o treści: jaki był udział Wnioskodawczyni w spadkach po poszczególnych spadkodawcach odpowiedziała Pani: nie było takiego udziału ponieważ nie toczyły się sprawy spadkowe.

Na pytanie nr 4 o wskazanie dat nabycia spadków odpowiedziała Pani: nie dotyczy, nie toczyły się sprawy spadkowe ponieważ spadek był pusty.

Na pytanie nr 5 o treści: kto był uczestnikiem postępowania o dział spadku w 2016 r. odpowiedziała Pani: uczestnikami postępowania o dział spadku w 2016 r. były wnuki D. i F.A., po nieżyjących już ich dzieciach: D., G., E. i A. Wobec tego uczestnikami postępowania w 2016 r. byli: po D. - B.A., po G. - I.D. i  H.A., po E.A. – J.E., A. nie miał dzieci

Pytania

1.Czy odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię działki nr 1/1 stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w związku z odpłatnym zbyciem przez Wnioskodawczynię działki nr 1/1 powstał po jej stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

3.Czy odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię działki nr 2/2 przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sąd wydał postanowienie o przyznaniu Wnioskodawczyni działek nr 1/1 i 2/2, będzie stanowiło źródło przychodu o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

4.Czy w związku z odpłatnym zbyciem przez Wnioskodawczynię działki 2/2 przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sąd wydał postanowienie o przyznaniu Wnioskodawczyni działek nr 1/1 i 2/2, powstanie po jej stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego, o czym stanowi art. 196 § 2 tej ustawy.

Zgodnie natomiast z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem, przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Spadkobiercy do działu spadku zachowują wyłącznie udział w majątku spadkowym, na który składają się (co do zasady) prawa, jak i obowiązki majątkowe spadkodawcy. Dział spadku natomiast to przede wszystkim pojęcie prawne oznaczające określenie wartości majątku wchodzącego w skład spadku oraz jego podział pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Z dokonaniem działu spadku ustaje wspólność majątku spadkowego jaka powstaje w wyniku nabycia spadku przez kilku spadkobierców.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego, działu spadku czy też zniesienia współwłasności jest nabyciem tych rzeczy. Jednakże, co wynika z analizy orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału majątku wspólnego, ale tylko wówczas jeśli:

a)podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

b)jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku wspólnym (rzeczy wspólnej).

Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. W przedmiotowej sprawie wartość nieruchomości przyznanych na własność Wnioskodawczyni w wyniku działu spadku odpowiada wartości posiadanego przez nią przed dokonaniem tej czynności udziału w nieruchomości będącej przedmiotem działu.

Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej w sprawie o sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.166.2018.2.MK:

„jeżeli zatem, wartość nieruchomości nabytych w wyniku działu spadku jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku - nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą, jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności”.

W związku z powyższym przyznanie Wnioskodawczyni na własność działek 1/1 i 2/2 postanowieniem sądu z dnia 29 kwietnia 2016 roku nie było zdarzeniem prawnopodatkowym, które należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie powstał obowiązek zapłaty podatku z tytułu tego zbycia.

Reasumując:

1)odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię działki nr 1/1 nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2)w związku z odpłatnym zbyciem przez Wnioskodawczynię działki nr 1/1 nie powstał po jej stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych;

3)odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię działki nr 2/2 przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sąd wydał postanowienie o przyznaniu Wnioskodawczyni działek nr 1/1 i 2/2, nie będzie stanowiło źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

4)w związku z odpłatnym zbyciem przez Wnioskodawczynię działki 2/2 przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sąd wydał postanowienie o przyznaniu Wnioskodawczyni działek nr 1/1 i 2/2, nie powstanie po jej stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia

Pozostawiłem Pani wniosek bez rozpatrzenia – 8 października 2018 r. wydałem postanowienie znak 0115-KDIT2-1.4011.262.2018.2.JG. Postanowienie doręczono Pani 17 października 2018 r.

Zażalenie na postanowienie

22 października 2018 r. wniosła Pani zażalenie na to postanowienie do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Zażalenie wpłynęło do mnie 23 października 2018 r.

Wniosła Pani o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz merytoryczne rozpatrzenie złożonego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Postępowanie przed organem podatkowym jako organem II instancji

Po ponownym rozpoznaniu sprawy na skutek złożonego zażalenia stwierdziłem, że przedmiotowe rozstrzygnięcie zostało wydane prawidłowo i uznałem, że zasadnie pozostawiono Pani wniosek bez rozpatrzenia – 14 grudnia 2018 r. wydałem postanowienie o utrzymaniu w mocy postanowienia z 8 października 2018 r. Postanowienie doręczono Pani 31 grudnia 2018 r.

Skarga na postanowienie utrzymujące w mocy postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia

29 stycznia 2019 r. wniosła Pani skargę na postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 grudnia 2018 r. znak 0115-KDIT2-1.262.2018.3.AS do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Skarga wpłynęła do mnie 30 stycznia 2019 r.

Wniosła Pani o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia, które miało wpływ na wynik sprawy oraz uchylenie poprzedzającego go postanowienia z 8 października 2018 r. oraz o zasądzenie na Pani rzecz kosztów postępowania.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 października 2018 r. – wyrokiem z 17 kwietnia 2019 r. sygn. akt I SA/Gd 547/19.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 24 maja 2022 r. sygn. akt II FSK 2510/19 – oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił obydwa postanowienia stał się prawomocny od 24 maja 2022 r. i wpłynął do mnie 11 sierpnia 2022 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

•uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku i Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;

•ponownie rozpatruję Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz w dniu złożenia wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej:

Interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.