Skutki podatkowe otrzymania środków z IKZE.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe, w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe – w części odnoszącej się do braku obowiązku zwrotu podatku za lata 2016-2021 w związku z dokonaniem odliczeń wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego oraz nieprawidłowe – w części odnoszącej się do obowiązku opodatkowania kwoty zwrotu uzyskanego z IKZE.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 stycznia 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania środków z IKZE. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 marca 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dnia 21 grudnia 2016 r. zawarła Pani Umowę (...) przez Bank. Była to Umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Emerytalnego w ramach (...) („Umowa IKE”). Na warunkach tego programu wpłacała Pani przez 5 lat poczynając od 2016 r. kolejno środki pieniężne i dzięki temu mogła Pani odpisać sobie wpłacane kwoty od podatku w zeznaniu rocznym.

Środki pieniężne były na rachunku bankowym przez 6 lat: od 21 grudnia 2016 r. do 2 marca 2022 r. W 2016 r. – wpłata 4 866 zł, zwrot z US 880 zł; w 2017 r. – wpłata 5 115 zł, zwrot 921 zł; w 2018 r. – wpłata 5 331 zł, zwrot 956 zł; w 2019 r. – wpłata 5 718 zł, zwrot 1 012 zł; w 2020 r. – wpłata 6 272,40 zł, zwrot 1 069 zł.

Zatem w przeciągu 5 lat wpłaciła Pani łączną kwotę: 27 302,40 zł, kwota łącznego zwrotu z US to 4 838 zł.

2 marca 2022 r. zamknęła Pani rachunek i otrzymała 26 452,85 zł. Prawdopodobnie BANK jeszcze odciągnął jakiś podatek. Wtedy też została Pani poinformowana, że powinna Pani spełnić jeszcze drugi warunek, tj. ukończenie 65 roku życia: § (...) „(...)”

Odpowiadając na pytanie tutejszego organu: jakiego rodzaju umowę zawarła Pani z Bankiem BANK SA, czy była to umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE), czy może umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), wskazała Pani, że była to umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w ramach (...) (umowa IKZE).

Przy podpisaniu umowy otrzymała Pani otwarcie rejestru (...) TFI nr zlecenia (...), w którym wymieniono produkty Pakietu:

(...) – (...)

(...) – (...)

(...) – (...)

(...)

Dnia 2 marca 2022 r. (6 lat od zawarcia umowy) otrzymała Pani jednorazową wypłatę tytułem: (...), Nr zlecenia (...), w ramach środków zgromadzonych na IKZE w kwocie: 26 452,85. Całość kwoty, jaką wpłaciła Pani przez te lata, to: 27 302,40 zł.

W grudniu 2016 r. dokonała Pani wpłaty na konto (...), natomiast od każdego grudnia następnych lat przelewy były na (...).

Środki wypłacono na Pani wniosek. Wówczas ukończyła Pani 55 lat, lecz nie nabyła Pani uprawnień emerytalnych.

Środki wypłacono Pani z (...).

W dniu podpisania umowy (w grudniu 2016 r.):

–wpłaty dokonała Pani na (...),

–nie została Pani poinformowana, że będzie musiała czekać z wypłatą środków do 60 lub 65 lat,

–mowa była tylko o gromadzeniu funduszy przez 5 lat.

Przy kolejnych wpłatach nie poinformowano Pani, że zmienił się odbiorca i wpłaca Pani na (...), a nie na (...).

Odpowiadając na pytanie organu, czy (…) uzyskała Pani zwrot środków z IKE lub IKZE – o którym mowa w art. 2 pkt 15 lub pkt 15a ww. ustawy – tj. nastąpiło wycofanie całości lub części środków zgromadzonych w IKE lub IKZE, gdyż nie zachodziły przesłanki ich wypłaty bądź wypłaty transferowej, wskazała Pani, że nie otrzymywała Pani zwrotów środków od 2016 do 2022 r.

W marcu 2022 r. w siódmym roku trwania umowy odebrała Pani odkładane środki pomniejszone o kwotę 849,55 zł

Pytania:

1.Czy powinna Pani zwrócić do US kwoty zwrotu podatku od wpłacanych kwot za lata 2016-2021– łącznie 4 838 zł?

2.Czy obowiązuje Panią jakiś inny podatek, w sytuacji gdy nie osiągnęła Pani żadnego innego zysku/przychodu z tytułu gromadzenia tych środków, a wręcz przeciwnie, straciła Pani jeszcze 849,55 zł ?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem nie powinna Pani oddawać zwrotu podatku za lata 2016-2020 ponieważ: spełniła Pani warunek, o którym została poinformowana w dniu podpisania umowy i przystąpienia do TFI 21 grudnia 2016 r. – przez 5 lat wpłacała Pani do TFI kwoty na Fundusz Emerytalny. Za każdym razem była Pani utwierdzana przez pracownika banku, w przekonaniu, że środki przekazywane są na (...) i będzie Pani mogła nimi dysponować bez żadnych konsekwencji po upływie 5 lat. Warunek, o którym dowiedziała się Pani przy likwidacji Funduszu tj. ukończenie 65 roku życia zmusiłby Panią do zablokowania środków na kolejne 10 lat (w dniu zakończenia „lokaty" miała Pani 55 lat).

W zakresie pytania drugiego uważa Pani, że nie powinien być naliczony żaden podatek, ponieważ:

–spełniła Pani warunek, o którym została poinformowana – odkładania przez 5 kolejnych lat,

–nie poinformowano Pani, że środki muszą być zablokowane przez 17 lat,

–środki miała Pani zablokowane przez blisko 7 lat,

–otrzymała Pani kwotę mniejszą niż Pani wpłaciła,

–nie poinformowano Pani po roku od podpisania umowy, że zmienia się odbiorca Pani wpłat.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe – w części odnoszącej się do braku obowiązku zwrotu podatku za lata 2016-2021 w związku z dokonaniem odliczeń wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego oraz nieprawidłowe – w części odnoszącej się do obowiązku opodatkowania kwoty zwrotu uzyskanego z IKZE.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązująca w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jej treścią :

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy :

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłem przychodów są inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania w szczególności wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika występują realne korzyści majątkowe.

Jak wynika z opisu zdarzenia 21 grudnia 2016 r. zawarła Pani Umowę (...) przez Bank. Była to Umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Emerytalnego w ramach (...) („Umowa IKE”). Na warunkach tego programu wpłacała Pani przez 5 lat poczynając od 2016 r. kolejno środki pieniężne i dzięki temu mogła Pani odpisać sobie wpłacane kwoty od podatku w zeznaniu rocznym.

Środki pieniężne były na rachunku bankowym przez 6 lat: od 21 grudnia 2016 r. do 2 marca 2022 r. W 2016 r. – wpłata 4 866 zł, zwrot z US 880 zł; w 2017 r. – wpłata 5 115 zł, zwrot 921 zł; w 2018 r. – wpłata 5 331 zł, zwrot 956 zł; w 2019 r. – wpłata 5 718 zł, zwrot 1 012 zł; w 2020 r. – wpłata 6 272,40 zł, zwrot 1 069 zł.

Zatem w przeciągu 5 lat wpłaciła Pani łączną kwotę: 27 302,40 zł, kwota łącznego zwrotu z US to 4 838 zł.

2 marca 2022 r. zamknęła Pani rachunek i otrzymała 26 452,85 zł. Wtedy też została Pani poinformowana, że powinna Pani spełnić jeszcze drugi warunek, tj. ukończenie 65 roku życia: § (...) „(...)”

Odpowiadając na pytanie tutejszego organu: jakiego rodzaju umowę zawarła Pani z Bankiem BANK , czy była to umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE), czy może umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), wskazała Pani, że była to umowa o prowadzenie Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w ramach (...) (umowa IKZE).

Przy podpisaniu umowy otrzymała Pani otwarcie rejestru (...) TFI nr zlecenia (...), w którym wymieniono produkty Pakietu:

(....) – (...)

(...) – (...)

(...) – (...)

(...)

Dnia 2 marca 2022 r. (6 lat od zawarcia umowy) otrzymała Pani jednorazową wypłatę tytułem: (...), Nr zlecenia (...), w ramach środków zgromadzonych na IKZE w kwocie: 26 452,85 zł. Całość kwoty, jaką wpłaciła Pani przez te lata, to: 27 302,40 zł.

W grudniu 2016 r. dokonała Pani wpłaty na konto (...), natomiast od każdego grudnia następnych lat przelewy były na (...).

Środki wypłacono na Pani wniosek. Wówczas ukończyła Pani 55 lat, lecz nie nabyła Pani uprawnień emerytalnych.

Środki wypłacono Pani z (...).

W dniu podpisania umowy (w grudniu 2016 r.):

–wpłaty dokonała Pani na (...),

–nie została Pani poinformowana, że będzie musiała czekać z wypłatą środków do 60 lub 65 lat,

–mowa była tylko o gromadzeniu funduszy przez 5 lat.

Przy kolejnych wpłatach nie poinformowano Pani, że zmienił się odbiorca i wpłaca Pani na (...), a nie na (...).

Odpowiadając na pytanie organu, czy (…) uzyskała Pani zwrot środków z IKE lub IKZE – o którym mowa w art. 2 pkt 15 lub pkt 15a ww. ustawy – tj. nastąpiło wycofanie całości lub części środków zgromadzonych w IKE lub IKZE, gdyż nie zachodziły przesłanki ich wypłaty bądź wypłaty transferowej, wskazała Pani, że nie otrzymywała zwrotów środków od 2016 do 2022 r.

W marcu 2022 r. w siódmym roku trwania umowy odebrała Pani odkładane środki pomniejszone o kwotę 849,55 zł

W kontekście powyższego wyjaśnić należy, że zasady gromadzenia oszczędności na indywidualnych kontach emerytalnych, zwanych dalej „IKE” oraz na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, zwanych dalej „IKZE” oraz dokonywania wypłat, wypłat transferowych, częściowego zwrotu i zwrotu środków zgromadzonych na tych kontach reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1792 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 13 i 15 tej ustawy:

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

– wypłata – wypłatę jednorazową albo wypłatę w ratach środków zgromadzonych na IKE lub IKZE dokonywaną na rzecz:

a)oszczędzającego, po spełnieniu warunków określonych w art. 34 ust. 1 pkt 1 lub art. 34a ust. 1 pkt 1, albo

b)osób uprawnionych, w przypadku śmierci oszczędzającego

– zwrot – wycofanie całości środków zgromadzonych na IKE lub IKZE, jeżeli nie zachodzą przesłanki wypłaty bądź wypłaty transferowej.

W myśl art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego:

Wypłata środków zgromadzonych na IKE następuje wyłącznie na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia oraz spełnieniu warunku:

a)dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo

b)dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty.

Na podstawie 34a ust. 1 pkt 1 tej ustawy:

Wypłata środków zgromadzonych na IKZE następuje wyłącznie na wniosek oszczędzającego, po osiągnięciu przez niego wieku 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych.

Stosownie do art. 37 ust. 1 tej ustawy :

Zwrot środków zgromadzonych na IKE lub IKZE następuje w razie wypowiedzenia umowy o prowadzenie IKE lub IKZE przez którąkolwiek ze stron, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty lub wypłaty transferowej.

Z powołanych przepisów, tj. art. 34 ust. 1 pkt 1 i art. 34a ust. 1 pkt 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego wynika, że warunki dla wypłaty środków zgromadzonych w IKE i IKZE są różne. Dla wypłaty środków z IKE konieczne jest ukończenie przez oszczędzającego 60 lat lub nabycie praw emerytalnych i ukończenie przez niego 55 lat, o ile wpłaty na to Konto były dokonywane w sposób wskazany w lit. a lub lit. b tego przepisu.

Natomiast dla wypłaty środków zgromadzonych w IKZE konieczne jest osiągnięcie przez oszczędzającego 65 lat i dokonywanie przez niego wpłat na ten Fundusz co najmniej w 5 latach kalendarzowych.

W opisanym zdarzeniu środki, które Pani otrzymała pochodziły z IKZE, a zatem należy przeanalizować, czy spełniła Pani przesłanki wynikające z art. 34a ust. 1 pkt 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Z art. 34a ust. 1 pkt 1 tej ustawy jednoznacznie wynika, że warunkiem wypłaty środków zgromadzonych na IKZE jest spełnienie przez oszczędzającego łącznie dwóch przesłanek, tj. ukończenie 65 roku życia oraz dokonywanie wpłat na ten fundusz przez co najmniej 5 lat kalendarzowych. Skoro zatem w opisanym zdarzeniu środki z Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego „IKZE” otrzymała Pani gdy ukończyła 55 lat, to nie sposób twierdzić, że spełniła Pani przesłanki wynikające z ww. przepisu i że doszło do wypłaty środków zgromadzonych na tym koncie. W konsekwencji kwota, którą Pani otrzymała 2 marca 2022 r. (niezależnie od tego, czy była Pani świadoma, jakie warunki musi spełnić aby mogła dokonać wypłaty środków zgromadzonych w IKZE) stanowi zwrot środków zgromadzonych na IKZE. Całą kwotę zwrotu, którą Pani otrzymała z Banku należy zatem zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i opodatkować na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

Natomiast przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakładają na podatników, którzy nie spełnią przesłanek wynikających z art. 34a ust. 1 pkt 1 ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, obowiązku zwrotu podatku od odliczanych od dochodu – w ramach ulgi wynikającej z art. 26 ust. 1 pkt 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego.

Dlatego też – w opisanym stanie faktycznym – nie ciąży na Pani obowiązek zwrotu podatku za lata 2016-2021 w związku ze skorzystaniem z odliczeń w ramach ww. ulgi podatkowej.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).