Skutki podatkowe przymusowego umorzenia udziałów. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-3.4011.964.2022.2.JŚ

Shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 17 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.964.2022.2.JŚ

Temat interpretacji

Skutki podatkowe przymusowego umorzenia udziałów.

Interpretacja indywidualna stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-nieprawidłowe - w części dotyczącej obowiązku złożenia zeznania podatkowego w związku z przymusowym umorzeniem udziałów,

-prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 grudnia 2022 r.wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przymusowego umorzenia udziałów. Uzupełnił  go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem, które wpłynęło 14 marca 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym i podlega opodatkowaniu w Polsce od całości osiąganych dochodów.

Wnioskodawca, działając jako inwestor prywatny, nabył w 2022 r. odpłatnie udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością („spółka z o.o.”). Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w przedmiocie obrotu udziałami/akcjami spółek prawa handlowego.

W 2023 r. dojdzie do zakończenia rejestracji umorzenia przymusowego udziałów w spółce z o.o. w wyniku którego stanowiące własność Wnioskodawcy udziały ulegną umorzeniu za wynagrodzeniem.

Wnioskodawca wraz z pozostałymi wspólnikami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dobrowolnie zaakceptowali warunki finansowe umorzenia udziałów stanowiących ich dotychczasową własność.

W wyniku ww. umorzenia przymusowego, z częścią wspólników spółki z o.o., w tym z Wnioskodawcą dojdzie do ostatecznego rozliczenia wartości umarzanych udziałów Wnioskodawcy w spółce z o.o.

Pytania

1.Czy przychód osiągnięty przez Wnioskodawcę w ramach umorzenia udziałów w spółce z o.o. jest przychodem, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 1 Ustawy PIT, podlegającym opodatkowaniu zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT, od którego należny podatek Wnioskodawca powinien wykazać w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub 1a Ustawy PIT?

2.Czy przychód, o którym mowa w pytaniu poprzedzającym, powinien zostać zaliczony do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, o której mowa w art. 30h ust. 1 Ustawy PIT?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym należy uznać, że:

1.przychód osiągnięty przez Niego w ramach umorzenia udziałów w spółce z o.o. jest przychodem, o którym mowa w art. 24 ust. 5 pkt 1 Ustawy PIT, podlegającym opodatkowaniu zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT, od którego należny podatek powinna wykazać w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub 1a Ustawy PIT;

2.przychód, o którym mowa w pytaniu nr 1, nie powinien zostać zaliczony do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, o której mowa w art. 30h ust. 1 Ustawy PIT.

Ad 1

Zgodnie z Ustawą PIT:

1)     kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a,

2)     kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 - odliczone od tych dochodów (art. 30h ust. 2),

1)  kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b,

2)  pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c,

3)  odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30e (art. 45 ust. 1a),

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (dalej: „k.s.h.”), udziały w polskich spółkach kapitałowych mogą zostać umorzone na dwa sposoby: za zgodą wspólnika (umorzenie dobrowolne) albo bez takiej zgody (umorzenie przymusowe lub automatyczne).

W pierwszym przypadku umorzenie następuje za zgodą wspólnika po uprzednim nabyciu od niego przez spółkę, której udziały mają być umorzone, udziałów w tej spółce. Spółka nabywająca od udziałowca własne udziały upoważniona jest do zawarcia umowy nabycia własnych udziałów na podstawie art. 200 § 1 k.s.h. lub art. 362 § 1 pkt 5 k.s.h.

Umorzenie dobrowolne nabytych przez spółkę udziałów następuje na mocy uchwały zgromadzenia wspólników.

Umorzenie przymusowe (oraz stanowiące jego odmianę umorzenie automatyczne) udziału może być dokonane bez zgody wspólnika.

Jest ono dopuszczalne tylko wówczas, gdy umowa spółki określa przesłanki i tryb przymusowego umorzenia udziału.

W przypadku umorzenia przymusowego nie następuje ono w drodze nabycia udziału własnego przez spółkę od wspólnika, lecz udział podlega prawnemu unicestwieniu mocą samej tylko uchwały zgromadzenia wspólników lub w momencie zarejestrowania obniżenia kapitału zakładowego.

W świetle przytoczonych powyżej regulacji, dochód osiągnięty przez Wnioskodawcę w związku z umorzeniem przymusowym udziałów w spółce z o.o. stanowiących wcześniej jego własność, powinien zostać zakwalifikowany do dochodów z udziału w zyskach osób prawnych.

Powyższe wnioskowanie jest oparte na następujących argumentach:

Prawidłowość powyższego podejścia znajduje potwierdzenie w wyroku WSA w Szczecinie z 29 października 2019 r., sygn. I SA/Sz 468/19, w którym sąd podniósł, że „Wyjaśnić przy tym należy że dobrowolne umorzenie udziałów polega na nabyciu tych udziałów przez spółkę od udziałowca, a następnie ich umorzenie przez samą spółkę. Inaczej zatem niż przy umorzeniu przymusowym i umownym, nie dochodzi tutaj bowiem do bezpośredniego umorzenia udziałów, pierwszą bowiem czynnością jest nabycie przez spółkę od udziałowca jego udziałów. W konsekwencji tego, dobrowolne umorzenie udziałów w zamian za wypłacone udziałowcowi wynagrodzenie, stanowi na gruncie podatku dochodowego jako odpłatne zbycie udziałów”.

Opierając się na przytoczonych wcześniej regulacjach Ustawy PIT, wysokość dochodu z umorzenia udziałów Wnioskodawcy powinna zostać ustalona jako różnica pomiędzy kwotą otrzymaną przez Wnioskodawcę jako wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziałów w spółce z o.o., a wydatkami poniesionymi przez Wnioskodawcę na ich nabycie.

Ad 2

Zgodnie z art. 30h ust. 2 Ustawy PIT, dochodami wchodzącymi do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, są dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f Ustawy PIT.

Dochód osiągnięty przez Wnioskodawcę z tytułu umorzenia udziałów w spółce z o.o. powinien być zaś kwalifikowany jako dochód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30a Ustawy PIT.

W konsekwencji, dochód ten nie powinien być zaliczany do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów.

Tryb umarzania udziałów reguluje art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.):

§ 1 Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

§ 2 Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

§ 3 Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Zgodnie z powyższymi przepisami Kodeksu spółek handlowych wyróżnić można trzy sposoby umarzania udziałów:

1)umorzenie dobrowolne – w którym wspólnik musi wyrazić zgodę na umorzenie posiadanych przez niego udziałów; dochodzi do niego w drodze wykupu przez spółkę udziałów i ich umorzenia;

2)umorzenie przymusowe – niezależne od zgody wspólnika, zgodnie z przesłankami określonymi w umowie spółki, które umożliwiają podjęcie stosownej uchwały o umorzeniu;

3)umorzenie automatyczne (warunkowe) – w konstrukcji podobne do umorzenia przymusowego; dochodzi do skutku w razie ziszczenia się określonych w umowie spółki zdarzeń, z tym że nie jest wymagana uchwała o umorzeniu.

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego, zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Pełen katalog przychodów należących do kapitałów pieniężnych wymieniony został w art. 17 ww. ustawy podatkowej.

W odniesieniu do umorzenia przymusowego i automatycznego zastosowanie znajdą następujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym również:

a) dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,

b) oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach,

c) podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki,

d) wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b.

Uszczegółowieniem powołanego wyżej przepisu jest art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Jak stanowi art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W świetle art. 30a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zastrzeżenie zawarte w tym przepisie oznacza, że w określonych sytuacjach opodatkowaniu podlega dochód ustalony dokładnie według zasad przewidzianych w art. 24 ust. 5 pkt 1 i 4, ust. 5a i 5d ww. ustawy.

Sposób obliczenia dochodu osoby fizycznej z umorzenia udziałów lub akcji został uregulowany w art. 24 ust. 5d ww. ustawy, zgodnie z którym:

Dochodem, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f, 1g, 1ga, 1gb, 1ł albo 1t, albo art. 23 ust. 1 pkt 38 albo 38c. W przypadku gdy nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tych udziałów lub akcji.

Z kolei w art. 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidziano obowiązki płatnicze.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 41 ust. 4 powołanej ustawy:

Wymaga zatem podkreślenia, że z tytułu przymusowego umorzenia udziałów otrzyma Pan przychód podlegający opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W odniesieniu do przychodów z udziału w zyskach osób prawnych zasadą (sformułowaną wprost w art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) jest udział płatnika w pobraniu zryczałtowanego podatku dochodowego. Wobec powyższego do potrącenia i odprowadzenia podatku zobowiązana będzie spółka wypłacająca wynagrodzenie (art. 41 ust. 4 i art. 42 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dokonując subsumpcji opisanego przez Pana zdarzenia pod zaprezentowany stan prawny należy stwierdzić, że przychody uzyskane przez Pana z tytułu przymusowego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy zakwalifikować jako przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy.

Tym samym mając na powyższe należy uznać, że w związku z przychodem osiągniętym przez Pana w postaci wynagrodzenia za umarzane udziały, co do zasady to spółka wypłacająca wynagrodzenie jest obowiązana do pobrania i odprowadzenia zryczałtowanego podatku dochodowego oraz sporządzenia i przesłania do właściwego urzędu skarbowego rocznej deklaracji PIT-8AR o zryczałtowanym podatku dochodowym, a zatem na Panu nie ciąży obowiązek składania i wykazywania ww. dochodu w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 lub 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Pana w zakresie ustalenia źródła przychodu z tytułu przymusowego umorzenia udziałów należało uznać za prawidłowe. Natomiast w zakresie obowiązku złożenia zeznania podatkowego w związku z przymusowym umorzeniem udziałów należało uznać za nieprawidłowe.

Obowiązek zapłaty i wykazania w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym uzyska Pan przedmiotowy przychód wystąpi tylko wówczas, gdy płatnik (spółka, która dokona umorzenia udziałów) nie pobierze od uzyskanego przez Pana dochodu zryczałtowanego 19% podatku dochodowego.

Stosownie bowiem do regulacji art. 45 ust. 3b interpretowanej ustawy:

W zeznaniu, o którym mowa w ust. 1 lub ust. 1a, wykazuje się należny podatek dochodowy, o którym mowa w art. 29-30a, jeżeli podatek ten nie został pobrany przez płatnika.

Tymczasem, na podstawie art. 30h ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne są obowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej w wysokości 4% podstawy obliczenia tej daniny.

Jednocześnie, stosownie do art. 30h ust. 2 ww. ustawy:

Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f po ich pomniejszeniu o:

1) kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a, oraz składek, o których mowa w art. 30c ust. 2 pkt 2,

2) kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5

- odliczone od tych dochodów.

W konsekwencji, na gruncie opisanego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że ma Pan rację, iż osiągnięty dochód z przedmiotowego umorzenia udziałów – jako podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie powinien zostać zaliczony do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, o której mowa w art. 30h ust. 1 ww. ustawy, bowiem ten rodzaj dochodu nie został wymieniony w art. 30h ust. 2 tejże ustawy.

W związku z powyższym Pana stanowisko w zakresie drugiego pytania należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).