Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 listopada 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 12 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku. Uzupełniła go Pani w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 5 lutego 2025 r. (wpływ 6 i 7 lutego 2025 r.). W ww. uzupełnieniu rozszerzyła Pani zakres pierwotnego wniosku o zagadnienie w podatku od spadków i darowizn.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

I.

Postanowieniem z (…), sygn. akt: (…) Sąd Rejonowy (…) stwierdził, że spadek po Panu (…), zmarłym (…) w (…), na podstawie testamentu holograficznego z (…) nabyli: wdowa Pani (…) (Wnioskodawczyni) oraz siostrzenica Pani (…) po 1/2 części każda. Postanowienie to stało się prawomocne (…).

II.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w (…) decyzją z (…), znak sprawy: (…), UNP: (…) ustalił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn w wysokości (…) zł (wielkość udziału: 1/2, podstawa opodatkowania (…) zł) – dla Pani (…). Pani (…) nie dokonała zgłoszenia nabycia spadku w terminie. Podatek został zapłacony przez Panią (…) (…).

III.

Sąd Rejonowy (…) Wydział (...) Cywilny w sprawie z wniosku Pani (…) przy udziale Pani (…) o dział w spadku po Panu (…) postanowieniem z (…) Sygn. akt.: (…) ustalił wartość masy spadkowej na (…) zł i dokonał działu spadku po Panu (…) w ten sposób, że całość masy spadkowej postanowił przyznać na wyłączną własność uczestniczki Pani (…), zasądzając od niej na rzecz Wnioskodawczyni – Pani (…) (…) zł tytułem spłaty. W skład masy spadkowej wchodziło prawo własności nieruchomości i udział w prawie własności nieruchomości. Postanowienie o dział spadku uprawomocniło się (…). Kwota spłaty została zapłacona Pani (…).

W uzupełnieniu jako przepisy do interpretowania w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych Wnioskodawczyni wskazała art. 1 pkt 1 lit. f) i pkt 3 oraz ust. 2 pkt 3 lit. a) w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Organ zaznacza, że przywołując treść opisu stanu faktycznego pominięto tę jego część, która odnosi się wyłącznie do zagadnień dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pytanie

Czy w związku z ww. stanem faktycznym i dokonanym sądowym działem spadku oraz otrzymaniem spłaty Pani (…) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, nie powinna Pani podlegać obowiązkowi podatkowemu, ponieważ nie nabyła Pani prawa majątkowego ponad wartość przysługującego jej udziału w spadku.

Z uwagi na zakres tej interpretacji, przywołaliśmy powyżej tylko tę część Pani stanowiska, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona)

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona)

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

-zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

-orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Przepisy ustawy o umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:

a)nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,

b)odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

Należy wskazać, że art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Zatem czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, stosownie do wskazanego przez Panią do interpretowania przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obejmują również umowy o dział spadku oraz zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat. Tym samym, powołane powyżej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie takie umowy o dział spadku czy zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

W przypadku, gdy zostaną zawarte umowy o dział spadku czy zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty, to stosownie do art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Obowiązek podatkowy z zastrzeżeniem art. 5, ciąży – przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: działu spadku czy współwłasności, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 1035 cyt. ustawy:

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

W myśl art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Zatem do momentu dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Na podstawie art. 1038 § 1 i 2 ww. Kodeksu:

Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.

Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), którego mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Natomiast zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny:

Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Na podstawie art. 196 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.

Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.

W myśl art. 210 zdanie 1 ww. Kodeksu:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Sąd Rejonowy w sprawie o dział w spadku po Panu (…) postanowieniem z (…). ustalił wartość masy spadkowej na (…) zł i dokonał działu spadku w ten sposób, że całość masy spadkowej postanowił przyznać na wyłączną własność Pani (…), zasądzając od niej na Pani rzecz (…) zł tytułem spłaty. W skład masy spadkowej wchodziło prawo własności nieruchomości i udział w prawie własności nieruchomości. Postanowienie o dział spadku uprawomocniło się (…). Kwota spłaty została zapłacona Pani (…).

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko takie umowy o dział spadku, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

W przypadku umów dział spadku i zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty, obowiązek podatkowy, co wynika z art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.

W związku z postanowieniem sądu, na podstawie którego dokonano działu spadku w ten sposób, że całość masy spadkowej (prawo własności nieruchomości i udział w prawie własności nieruchomości) postanowił przyznać na wyłączną własność Pani (…), zasądzając od niej na Pani rzecz (…) zł tytułem spłaty – nie ciąży na Pani z tytułu tego działu spadku obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. W przedmiotowej sprawie, to Pani była stroną zbywającą własność i udział w nieruchomości, natomiast nabywcą własności i udziału w nieruchomości była Pani (…). Tym samym nie podlega Pani z tytułu opisanego stanu faktycznego obowiązkowi podatkowemu w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, Pani stanowisko, zgodnie z którym nie podlega Pani obowiązkowi podatkowemu w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z odpłatnym działem spadku i otrzymaniem spłaty, należało uznać za prawidłowe, jednakże z innych względów niż to wynika z uzasadnienia Pani stanowiska.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ta interpretacja stanowi ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.