Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 4 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek został do nas przekazany zgodnie z właściwością przez Naczelnika Urzędu Skarbowego. Wniosek dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej. Uzupełnił go Pan pismami z 21 stycznia 2025 r. i 3 lutego 2025 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan jednym ze wspólników spółki komandytowej – Spółki X. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (NIP: (…), REGON: (…), KRS: (…) z siedzibą w A.).

(…) 2024 r. zawarł Pan z ówczesnym wspólnikiem (jako Zbywcą) umowę przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika we wskazanej spółce komandytowej. Przeniesienie przez Zbywcę na Pana ogółu praw i obowiązków Zbywcy przysługujących mu w Spółce nastąpiło (…) 2024 r. – i z tym też dniem stał się Pan wspólnikiem wskazanej Spółki komandytowej.

W umowie tej Zbywca oświadczył, że na podstawie art. 10 § 1 Kodeksu spółek handlowych oraz w związku z jednomyślną uchwałą ówczesnych Wspólników z (…) 2024 r., jest uprawniony do przeniesienia przysługującego mu ogółu praw i obowiązków Wspólnika w Spółce na Nabywcę (Pana) a wszyscy pozostali Wspólnicy Spółki wyrazili na to zgodę, oraz że umowa Spółki pozwala na przeniesienie ogółu praw i obowiązków Wspólnika na inną osobę.

Zatem:

1)została zawarta umowa, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych;

2)umowa spółki pozwala na przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę;

3)przeniesienie ogółu praw i obowiązków nastąpiło po uzyskaniu pisemnej zgody pozostałych wspólników;

4)nabycie ogółu praw i obowiązków dotychczasowego wspólnika było odpłatne.

Strony zgodnie ustaliły, że przeniesienie własności przedmiotu umowy ze Zbywającego na Nabywcę nastąpi w momencie podpisania umowy (tj. (…) 2024 r.). Ustalono również, że płatność nastąpi przelewem na rachunek bankowy wskazany w umowie.

Pytanie

Czy prawidłowe jest Pana stanowisko, że nabycie przez Pana ogółu praw i obowiązków komandytariusza nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, nabycie przez Pana ogółu praw i obowiązków wspólnika -komandytariusza nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wskazał Pan na kilka interpretacji, które Pana zdaniem, potwierdzają ww. ocenę.

Wskazał Pan, że umowa przeniesienia ogółu praw i obowiązków – jako umowa nazwana i uregulowana przepisami art. 10 Kodeksu spółek handlowych – nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

2)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

3)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

4)umowy dożywocia,

5)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

6)ustanowienie hipoteki,

7)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

8)umowy depozytu nieprawidłowego,

9)umowy spółki.

Ustawodawca wprowadził w tym przepisie zasadę zamkniętego katalogu – enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zasada znajduje zresztą wyraz w ogólnej zasadzie prawa podatkowego wskazującej, że obowiązkowi podatkowemu podlegają jedynie ściśle określone czynności (zasada określoności prawa podatkowego).

Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej – i w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem – decyduje jej treść, a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Należy przy tym wskazać, że w myśl art. 353¹ Kodeksu cywilnego: strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Podstawą prawną nabycia przez Pana ogółu praw i obowiązków komandytariusza był art. 10 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z nim: ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. Należy przy tym wskazać, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, o którym mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych może zostać przeprowadzone w dowolnej formie prawnej (umowa nazwana, np. umowa sprzedaży lub umowa nienazwana), gdyż przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają rodzaju umowy w oparciu, o którą powinno dojść do przeniesienia członkostwa.

W przedmiotowej sprawie nabył Pan ogół praw i obowiązków od jednego z komandytariuszy – po uprzednim uzyskaniu przez Zbywcę zgody na dokonanie tej czynności od pozostałych wspólników Spółki.

Umowa przeniesienia ogółu praw i obowiązków jest umową swoistą oraz nazwaną i nie można jej utożsamiać z innymi typami umów. Na ogół praw i obowiązków wspólnika składają się wszystkie przysługujące wspólnikowi prawa, jak również obowiązki. Umowę przeniesienia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej od umowy sprzedaży odróżnia bardzo szeroki skutek w postaci uczestnictwa w spółce sensu largo – uczestnictwa nie tylko w prawach, ale i obowiązkach wspólnika i ponoszenie odpowiedzialności przez wstępującego wspólnika za zobowiązania wspólnika występującego oraz spółki. Można więc stwierdzić, że umowa przeniesienia ogółu praw i obowiązków zawiera elementy umowy spółki, umowy sprzedaży, ale także umowy o przystąpienie do długu. Wstępujący wspólnik bowiem przyjmie na siebie solidarnie odpowiedzialność za zobowiązania występującego wspólnika.

Przywołując art. 1 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stwierdzić należy, że ustawodawca enumeratywnie wskazał, które czynności cywilnoprawne podlegają temu podatkowi. Jest to zatem katalog zamknięty. Wśród tych czynności nie została wymieniona umowa przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce osobowej.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają umowy nienazwane czy umowy mieszane, a jedynie ściśle wymienione czynności cywilnoprawne, które należy definiować tak, jak uczynił to ustawodawca w prawie cywilnym. Oznacza to również, że niedopuszczalna byłaby tu wykładnia rozszerzająca czy działanie polegające na domniemaniu opodatkowania.

Szczegółowe ustalenie zamkniętego zakresu przedmiotowego art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma określone konsekwencje. Ustawodawca wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu.

W Pana ocenie, w sytuacji gdy nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej następuje na mocy szczególnego rodzaju umowy, wskazanej w przepisie art. 10 Kodeksu spółek handlowych, która nie jest objęta katalogiem ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych to takie nabycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, w Pana ocenie nabycie przez Pana ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowej na podstawie umowy przeniesienia ogółu praw i obowiązków, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych, dokonane (…) 2024 r. nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2)zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3)orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z zasadą swobody umów, strony umowy mają prawnie zagwarantowaną swobodę:

1)w wyborze kontrahenta;

2)ukształtowania treści konkretnego stosunku zobowiązaniowego (w granicach wyznaczonych przez właściwość, naturę tego stosunku, przepisy bezwzględnie obowiązujące oraz zasady współżycia społecznego);

3)w nadaniu określonej formy oświadczeń woli stron.

Uczestnicy obrotu, zawierający umowę, mają dodatkowo wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Kwestia przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej uregulowana jest w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.).

Na podstawie art. 10 § 1-3 Kodeksu spółek handlowych:

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

Jak z powyższego wynika, art. 10 Kodeksu spółek handlowych razem z odpowiednimi zapisami umowy spółki stanowi niezbędne minimum prawne umożliwiające zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika.

Należy jednak mieć na względzie, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, o którym mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych może zostać przeprowadzone w dowolnej formie prawnej (umowa nazwana, np. umowa sprzedaży lub umowa nienazwana), gdyż przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają rodzaju umowy w oparciu, o którą powinno dojść do przeniesienia członkostwa.

Z wniosku wynika, że (…) 2024 r. nabył Pan ogół praw i obowiązków wspólnika – komandytariusza w spółce komandytowej. Została zawarta umowa, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych. Umowa spółki komandytowej, w której nabył Pan ogół praw i obowiązków, przewidywała możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę. Pozostali wspólnicy spółki komandytowej wyrazili zgodę na zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika na Pana rzecz.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, stwierdzić należy, że skoro jak wynika z treści wniosku, nabył Pan ogół praw i obowiązków wspólnika – komandytariusza spółki komandytowej na podstawie umowy, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych, to umowa ta jako niemieszcząca się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych – nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem.

Wskazał Pan na kilka interpretacji, które Pana zdaniem, potwierdzają ww. ocenę.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa.