Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwo stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
14 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 13 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy zamiany.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu (…) 2024 roku została podpisana umowa zamiany w formie aktu notarialnego. Przedmiotem umowy był lokal mieszkalny i grunt rolny. Jako Spółka byli Państwo właścicielami mieszkania, które Państwo wybudowali i nie zostało ono wcześniej przez nikogo zamieszkałe.
W dniu zamiany został złożony wniosek o wyodrębnienie osobnej księgi dla omawianego lokalu mieszkalnego. Są Państwo podatnikiem podatku od towarów i usług od (…) roku i w związku z zaistniałą zamianą została wystawiona faktura VAT z zastosowaniem stawki 8% podatku od towarów i usług, na kwotę równą wartości kupionego gruntu rolnego i lokalu mieszkalnego (oba przedmioty zamiany miały tą samą wartość brutto). Osoba fizyczna, która była stroną zamiany nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług dlatego tylko Państwo dokonali zapłaty podatku od towarów i usług.
Ponadto, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, został uiszczony podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie odpowiadającej 2% wartości przedmiotu zamiany brutto, po połowie przez obie ze stron.
Pytanie
W związku z tym, że nastąpiło podwójne opodatkowanie jednej transakcji, polegające na pobraniu podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku od towarów i usług, proszę o zajęcie stanowiska czy oba podatki w omawianej sytuacji powinny być opłacone?
Państwa stanowisko w sprawie
Państwa zdaniem, w przedmiotowej sytuacji przysługiwało zwolnienie z opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):
Podatkowi podlegają: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Na podstawie art. 4 pkt 1 i 2 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży:
1)przy umowie sprzedaży – na kupującym
2)przy umowie zamiany – na stronach czynności.
Zgodnie z art. 5 ust. 2 cyt. ustawy:
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi:
1)przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, którą określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy;
2)przy umowie zamiany:
a)lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na taki lokal lub prawo do lokalu – różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali,
b)w pozostałych przypadkach – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek.
Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:
a)przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,
b)przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych – 1%.
Należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują czynności prawnych objętych opodatkowaniem. Nie zawierają zatem definicji pojęcia „zamiana”. Dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Na podstawie art. 603 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.
W myśl art. 604 Kodeksu cywilnego:
Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.
W rozumieniu ustawy Kodeks cywilny rzeczami są tylko przedmioty materialne. Rzeczy dzielą się na nieruchomości (grunty, budynki oraz części budynków tzw. nieruchomości lokalowe) i na rzeczy ruchome. Przedmiotami zamiany w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.
Jak wynika z powołanych przepisów – umowa zamiany podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na stronach czynności.
W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:
a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowanych zgodnie z art. 7a,
b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, 1598 i 1852) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.
Z treści art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona (z wyjątkami ściśle w przepisie określonymi).
Przy czym, mimo zwolnienia z podatku od towarów i usług, wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie będzie miało miejsca wówczas, gdy czynność będzie dotyczyć m.in. umowy zamiany a jej przedmiotem będzie m.in. nieruchomość lub prawo użytkowania wieczystego. Jednocześnie podkreślić należy, że z treści cytowanego przepisu (lit. a) wynika, iż wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest czynność tylko w takim zakresie, w jakim jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług (z wyjątkiem w przepisie wskazanymi). Zatem czynność (np. umowa zamiany) w tej części, w której nie podlega regulacji w zakresie podatku od towarów i usług, bo czynność nie jest traktowana dla celów podatku od towarów i usług jako dostawa towarów lub świadczenie usług (gdyż np. została dokonana przez podmiot, który z tego tytułu nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług) będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że zawarli Państwo umowę zamiany w formie aktu notarialnego. Przedmiotem umowy był lokal mieszkalny i grunt rolny. Są Państwo podatnikiem podatku od towarów i usług i w związku z zaistniałą zamianą została wystawiona faktura VAT z zastosowaniem stawki 8% podatku od towarów i usług, na kwotę równą wartości kupionego gruntu rolnego i lokalu mieszkalnego (oba przedmioty zamiany miały tą samą wartość brutto). Osoba fizyczna, która była stroną zamiany nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług dlatego tylko Państwo dokonali zapłaty podatku od towarów i usług. Ponadto, został uiszczony podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie odpowiadającej 2% wartości zamiany brutto po połowie przez obie ze stron.
Państwa zdaniem, opisana umowa zamiany nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ze względu na uregulowania zawarte w art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.
Jak wynika z brzmienia art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług.
W opisie zdarzenia wskazali Państwo, że umowa zamiany między Państwem a osobą fizyczną podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w części, w której obejmowała dostawę przez Państwa lokalu na rzecz osoby fizycznej.
Z opisu nie wynika, iż była ona opodatkowana w tej części, w której nastąpiło zbycie/nabycie nieruchomości rolnej. Zatem w tym zakresie czynność zamiany nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Tym samym, opodatkowanie transakcji zamiany – w części dotyczącej dostawy przez Państwa lokalu mieszkalnego na rzecz osoby fizycznej – podatkiem od towarów i usług według właściwej stawki, skutkuje wyłączeniem tylko tej części umowy zamiany z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Podstawę opodatkowania w podatku od czynności cywilnoprawnych stanowiła wartość rynkowa drugiej z zamienianych nieruchomości – rolnej, czyli w takim zakresie, w jakim czynność ta nie została opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Opisane rozwiązanie kwestii opodatkowania nie stanowi podwójnego opodatkowania. Transakcja zamiany jest bowiem wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych tylko w tej części, w jakiej jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, w pozostałej części podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (z uwagi na brak opodatkowania w tej części podatkiem od towarów i usług). Transakcja podlega opodatkowaniu jednokrotnie jako całość, jednakże w oznaczonych częściach odpowiednio podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem od czynności cywilnoprawnych (nie dochodzi do opodatkowania dwoma podatkami tego samego przedmiotu).
W związku z powyższym, umowa zamiany – w zakresie, w jakim nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – a więc w zakresie nieruchomości rolnej, podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zobowiązane do zapłaty podatku były solidarnie strony umowy zamiany.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Przedmiotem tej interpretacji – zgodnie z oznaczeniami zawartymi we wniosku (rodzaj sprawy, przepisy prawa podatkowego podane do interpretacji) oraz stanowisko w kontekście sformułowanego pytania – jest podatek od czynności cywilnoprawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.