Interpretacja indywidualna - Interpretacja - 0111-KDIB2-3.4014.495.2024.2.ASZ

shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 23 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.495.2024.2.ASZ

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

27 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia oraz odkupu wierzytelności.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

  A. (dalej jako: Bank)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

  B. (dalej jako: Spółka Leasingowa)

Opis zdarzenia przyszłego

Zainteresowany niebędący stroną postępowania – B. (dalej jako: „Spółka Leasingowa” lub „B”) oraz Zainteresowany będący stroną postępowania – A. (dalej jako: „Bank” lub „A”), (dalej łącznie jako: „Uczestnicy” lub „Spółki) należą do Grupy (…) (dalej: „Grupa”).

Spółka Leasingowa w ramach prowadzonej działalności skupi się na finansowaniu pojazdów do 3,5 t, pojazdów transportu ciężkiego, maszyn i urządzeń. W tym celu zawierać będzie m.in. umowy leasingu zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie cywilnym, na mocy których przekazywać będzie swoim klientom (dalej jako: „Klient”, „Leasingobiorca”) prawo do użytkowania określonego składnika aktywów przez ustalony czas w zamian za wynagrodzenie.

Zawierane umowy będą przybierały formy leasingu finansowego i leasingu operacyjnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2023 poz. 2805 z późn. zm.). Umowy leasingu finansowego będą przenosiły własność przedmiotu leasingu na korzystającego po zakończeniu umowy,   a umowy leasingu operacyjnego będą zawierały obowiązek zakupu przedmiotu leasingu przez korzystającego po zakończeniu umowy za ratę wykupową uwzględnioną   w harmonogramie, a efektywnie wraz z końcem umowy nastąpi transfer własności przedmiotu leasingu na korzystającego.

B planuje zawarcie z A umowy cesji wierzytelności, w ramach której zostaną sprzedane na rzecz Banku wierzytelności z tytułu zawieranych przez B, jako finansującego, umów leasingu (dalej jako: „Umowa”). Nabycie wierzytelności przyjmie formę cesji jawnej,   w której Leasingobiorcy zostaną zawiadomieni o przelewie praw. Leasingobiorcy będą dokonywać spłat na rachunek Spółki Leasingowej, która następnie, będzie przekazywać odpowiednią część otrzymanych wpływów do Banku lub dokonywać spłat zobowiązań bezpośrednio na rachunki Banku, stosownie do tego, co zostanie im wskazane w treści zawiadomień o cesji.

Zgodnie z rozważanymi wariantami w zakresie rachunków, na które będą dokonywane spłaty zobowiązań z tytułu umów leasingowych została podjęta decyzja, zgodnie z którą Leasingobiorcy będą dokonywać spłat zobowiązań na rachunki Spółki Leasingowej prowadzone w Banku. Będzie do dotyczyć zarówno spłat w części odpowiadającej opłatom/ratom netto niezależnie od tego, czy spłaty miały miejsce z wykorzystaniem mechanizmu split payment, czy też nie, w terminach i na zasadach określonych   w Umowie. Sposób rozliczania wpłat dokonywanych przez Leasingobiorców będzie określony w Umowie.

B będzie zobowiązany do przekazywania do Banku wpłat dokonanych przez Leasingobiorców z tytułu wierzytelności nabytych przez Bank na rachunki finansującego (w części odpowiadającej opłatom/ratom netto niezależnie od tego, czy spłaty miały miejsce z wykorzystaniem mechanizmu split payment, czy też nie) w terminach i na zasadach określonych w Umowie. Sposób rozliczania wpłat dokonywanych przez Leasingobiorców, uwzględniający mechanizmy rozliczania wpłat wskazane   w dokumentacji umów leasingu stosowanej przez finansującego, będzie określony w Umowie.

Pomimo cesji opłat leasingowych ustalonych w Umowie, prawo własności przedmiotu leasingu nie zostanie przeniesione na Bank. Przy nabyciu praw do przepływów nie dojdzie do zmiany wierzyciela, którym pozostanie B, a Bank nabędzie jedynie uprawnienia do otrzymywania przepływów pieniężnych wygenerowanych przez te wierzytelności w całości lub w części. Wykupem objęte będą ekspozycje netto obejmujące całość rat kapitałowo-odsetkowych (tj. wierzytelności nie będą obejmować podatku od towarów   i usług, który naliczany jest przez B na ratach leasingowych i innych należnościach   z tytułu umów Leasingu), raty końcowe (wykupowe) oraz ekspozycje z tytułu produktów ubezpieczeniowych, ujęte w racie leasingowej, istniejące na moment wykupu (tj. bez prolongat), natomiast przychody z tytułu opłat i prowizji pozostaną przychodem Spółki leasingowej i nie zostaną przekazane do Banku. Nabywanie części wierzytelności   (np. jedynie niektórych opłat leasingowych z harmonogramu lub niepełnych kwot netto wierzytelności) nie będzie dopuszczalne.

Wierzytelności, które będą objęte cesją będą wierzytelnościami niewymagalnymi − takimi, które są przewidziane umowami leasingu, ale nie zostały jeszcze zafakturowane. Na dzień stanowiący tzw. datę graniczną poprzedzającą zbycie wierzytelności przez B do Banku, nie będą istniały przesłanki do uznania ich za zagrożone nieściągalnością.

W związku z przeniesieniem wierzytelności nastąpi pełen transfer ryzyka związanego   z danym portfelem wierzytelności, a Umowa będzie zawierała jedynie standardowe zapisy w zakresie regresu dotyczące przypadków wyłudzenia i niespełnienia kryteriów klasyfikujących danej wierzytelności do przeniesienia w ramach Umowy.

B nie będzie wykazywało tych wierzytelności jako swoich aktywów w sprawozdaniach finansowych.

Wykup wierzytelności z umów przez Bank będzie dotyczył wyłącznie tych umów,   w odniesieniu do których Bank dokona pozytywnej weryfikacji spełniania przez Leasingobiorców kryteriów oceny ryzyka i przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

W celu zabezpieczenia odpowiedzialności Spółki Leasingowej za stan prawny oraz zabezpieczania wszelkich mogących powstać, także warunkowych i określonych w czasie roszczeń, Bank będzie planować:

-     zastaw rejestrowy oraz finansowy na rachunku bankowym Spółki Leasingowej przeznaczonym do otrzymywania płatności z tytułu umów leasingowych (jeśli spłaty miałyby być dokonywane na taki rachunek), wraz z pełnomocnictwem do tego rachunku,

-     kaucję,

-     cesję praw z umów ubezpieczenia pojazdów stanowiących przedmiot leasingu,

-     przewłaszczenie na zabezpieczenie pojazdów oraz

-     cesję praw z ubezpieczeń majątkowych.

Bank będzie uprawniony do dalszego zbywania wierzytelności nabywanych od Spółki Leasingowej, w szczególności w trybie transakcji sekurytyzacji.

W ramach Umowy występują dwa rodzaje odkupu wierzytelności. Po pierwsze, w trybie wskazanym powyżej, Spółka Leasingowa jest zobowiązana nabyć zwrotnie od Banku wierzytelności uznane za wadliwe za cenę stanowiącą różnicę pomiędzy zapłaconą przez Bank ceną, przypadającą na dane wierzytelności, a kwotami otrzymanymi przez Bank   z tytułu kapitałowych opłat leasingowych/rat pożyczek. Zwrócenie się o odkup wierzytelności musi nastąpić w terminie 3 miesięcy od daty zakupu wierzytelności. Po drugie, Umowa dopuszcza także odkup zwrotny dla celów sekurytyzacji tych wierzytelności, w takiej sytuacji warunki odkupu będą negocjowane odrębnie.

Na wynagrodzenie z tytułu nabycia wierzytelności leasingowych będą składały się dwa elementy: element stanowiący dyskonto oraz element prowizyjny. Na podstawie analizy benchmarkingowej zostanie wyliczona całość wynagrodzenia, a po odjęciu od niej części wynagrodzenia prowizyjnego zostanie wynagrodzenie dyskontowe.

Opłata będzie miała charakter commitment fee i będzie pobierana od Spółki Leasingowej w zamian za podjęcie decyzji o wykupie wierzytelności leasingowych. Podmiot pobierający tę opłatę, tj. Bank, nie zobowiąże się do każdorazowego wykupu pakietu wierzytelności, niemniej jednak w przypadku podjęcia decyzji o wykonaniu wykupu nie będzie mógł przeznaczyć zgromadzonego kapitału na udzielenie finansowania innemu podmiotowi. Należy podkreślić, że bez podpisania Umowy, kapitał przeznaczony na wykup wierzytelności mógłby zostać przeznaczony na inne cele inwestycyjne lub operacyjne   w szczególności udzielenie finansowania innym podmiotom. Commitment fee stanowi cześć wynagrodzenia za sfinansowanie przejęcia wierzytelności, na co wskazuje sposób kalkulacji wynagrodzenia. Analiza benchmarkingowa będzie bowiem weryfikowała całość wynagrodzenia i wysokości commitment fee w odniesieniu do pozostałego wynagrodzenia.

B zapłaci A commitment fee za udostępnienie finansowania poprzez nabycie wierzytelności, a tym samym umożliwienie B zawiązywania nowych kontraktów leasingu z nowymi z kontrahentami.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy nabywanie wierzytelności leasingowych przez Bank, dokonywane w ramach kompleksowej usługi świadczonej przez Bank, na podstawie Umowy oraz odkup określonych wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową, dokonany w ramach tej kompleksowej usługi, w związku z objęciem zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 5)

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Państwa zdaniem, zarówno nabycie wierzytelności leasingowych przez Bank dokonane   w ramach kompleksowej usługi świadczonej przez Bank na podstawie Umowy, jak również odkup określonych wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową, dokonany   w ramach tej kompleksowej usługi, w związku z objęciem zakresem opodatkowania podatkiem od towarów nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wskazali Państwo, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

-umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

-umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

-umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

-umowy dożywocia,

-umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

-ustanowienie hipoteki,

-ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

-umowy depozytu nieprawidłowego,

-umowy spółki.

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu zamkniętym określonym w art. 1 ustawy   o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte m.in. w art. 1 ust. 4 tej ustawy, zgodnie z którym czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1)   rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2)   rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą,   w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie   z art. 509 § 1 ww. Kodeksu, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast stosownie do treści art. 510 § 1 cyt. Kodeksu, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Co do zasady, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy   o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje,   w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona   z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ww. ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-    umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

-    umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, celem ekonomicznym zawarcia Umowy jest świadczenie przez Bank na rzecz Spółki Leasingowej kompleksowej usługi finansowania, na którą składa się szereg czynności (w tym przelew wierzytelności oraz ich odkup). Spółka Leasingowa oraz Bank zawrą Umowę, na podstawie której Spółka Leasingowa dokona sprzedaży wierzytelności pożyczkowych do Banku po uzgodnionej cenie sprzedaży. Na podstawie Umowy, Spółka Leasingowa dokona odpłatnego przelewu wierzytelności na rzecz Banku w zamian za określoną cenę. Przelew będzie wykonany w następstwie sprzedaży wierzytelności w rozumieniu polskiego prawa cywilnego. Jednocześnie Umowa będzie przewidywała możliwość odkupu określonych, uprzednio zbytych wierzytelności przez B od A, tj. przeniesienia wierzytelności z powrotem na Spółkę Leasingową w określonych przypadkach. Zatem zarówno opisane we wniosku zbycie wierzytelności pożyczkowych oraz ich odkup będą stanowić elementy kompleksowej usługi świadczonej przez Bank na podstawie Umowy.

Przeniesienie wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową na Bank stanowi kompleksową usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, która podlega zwolnieniu z tego podatku. Konsekwentnie więc, Państwa zdaniem, nabycie przez Bank Wierzytelności nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako objęte opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie, jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 4, odkup wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową należy rozpatrywać na gruncie podatku od towarów   i usług nie jako odrębną transakcję, lecz jedynie jako element kompleksowej usługi   w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, świadczonej przez Bank na rzecz Spółki Leasingowej. W konsekwencji, odkup wierzytelności leasingowych przez B od A podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w ramach kompleksowej usługi świadczonej przez Bank na podstawie Umowy, którą potraktować należy jako usługę   w zakresie długów, korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług jako element kompleksowej usługi finansowania.

Z uwagi zatem na fakt, że opisana we wniosku usługa świadczona przez Bank na podstawie Umowy i tym samym, dokonywane w jej ramach na podstawie umowy sprzedaży, nabycie wierzytelności leasingowych przez Bank oraz odkup określonych wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową, będzie podlegała uregulowaniom ustawy o podatku od towarów   i usług, to, Państwa zdaniem, obie te czynności będą wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, Państwa zdaniem, zarówno nabycie wierzytelności leasingowych przez Bank, dokonane w ramach kompleksowej usługi świadczonej przez Bank na podstawie Umowy, jak również odkup określonych wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową, dokonany w ramach tej kompleksowej usługi, w związku z objęciem zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z uwagi na zakres tej interpretacji, przywołaliśmy powyżej tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2)zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3)orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2. 

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu określonym w art. 1 ustawy o  podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1)rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2)rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na gruncie prawa polskiego, przeniesienie wierzytelności traktowane jest jako cesja.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a) i lit. b) ww. ustawy:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowanych zgodnie z art. 7a,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-    umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

-    umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. a) i b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenie oznaczają: podatek od towarów i usług – podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.   z 2023 r. poz. 1570, 1598 i 1852) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Zainteresowany niebędący stroną postępowania (Spółka Leasingowa) planuje zawarcie z Zainteresowanym będącym stroną postępowania (Bankiem) umowy cesji wierzytelności, w ramach której zostaną sprzedane na rzecz Banku wierzytelności z tytułu zawieranych przez Spółkę Leasingową, jako finansującego, umów leasingu (Umowa). Wykup wierzytelności z umów przez Bank będzie dotyczył wyłącznie tych umów, w odniesieniu do których Bank dokona pozytywnej weryfikacji spełniania przez Leasingobiorców kryteriów oceny ryzyka i przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Bank będzie uprawniony do dalszego zbywania wierzytelności nabywanych od Spółki leasingowej, w szczególności w trybie transakcji sekurytyzacji.

W ramach Umowy występują dwa rodzaje odkupu wierzytelności. Po pierwsze, w trybie wskazanym powyżej, Spółka Leasingowa jest zobowiązana nabyć zwrotnie od Banku wierzytelności uznane za wadliwe za cenę stanowiącą różnice pomiędzy zapłaconą przez Bank ceną, przypadającą na dane wierzytelności, a kwotami otrzymanymi przez Bank z tytułu kapitałowych opłat leasingowych/rat pożyczek. Po drugie, Umowa dopuszcza także odkup zwrotny dla celów sekurytyzacji tych wierzytelności, w takiej sytuacji warunki odkupu będą negocjowane odrębnie.

Państwa wątpliwości budzi kwestia, czy nabycie wierzytelności leasingowych przez Bank dokonane w ramach kompleksowej usługi świadczonej przez Bank na podstawie Umowy, jak również odkup określonych wierzytelności leasingowych przez Spółkę Leasingową, dokonany w ramach tej kompleksowej usługi, w związku z objęciem zakresem opodatkowania podatkiem od towarów, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Opisane we wniosku nabycie wierzytelności leasingowych – jako dokonywane w drodze umowy sprzedaży – przybierze postać czynności podlegającej opodatkowaniu  podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W ramach Umowy przewidziano również czynność odkupu wierzytelności.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek Państwa zapytanie dotyczy opodatkowania nabycia i odkupu wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak   w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy planowane transakcje – dokonane pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia tych czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie ww. czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, wydaną w przedmiocie podatku od towarów i usług:

-nabywanie wierzytelności w okolicznościach wskazanych we wniosku będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów   i usług, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ww. ustawy;

-wskazane we wniosku usługi świadczone przez Bank na rzecz Spółki Leasingowej nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług i będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przy zastosowaniu właściwej stawki;

-zwrotne przeniesienie wierzytelności do Spółki Leasingowej na mocy określonego   w umowie prawa odkupu będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług   w ramach kompleksowej usługi cesji wierzytelności.

A zatem, skoro opisane we wniosku usługi świadczone przez Bank na podstawie Umowy   i tym samym dokonywane w jej ramach na podstawie umowy sprzedaży nabycie wierzytelności leasingowych przez Bank, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – co wynika z ww. interpretacji – to czynności te będą wyłączone   z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zwrotne przeniesienie wierzytelności do Spółki Leasingowej na mocy określonego w umowie prawa odkupu − jak wskazano w ww. interpretacji − będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zatem czynności te również będą wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-     Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2023 r.   poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

-     Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-     Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-   w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-   w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.