Skoro umowa darowizny przedsiębiorstwa będzie wiązała się z przejęciem długów, ciężarów i zobowiązań darczyńcy, to umowa ta będzie stanowiła czynności... - Interpretacja - 0111-KDIB2-2.4014.233.2024.4.MM
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Skoro umowa darowizny przedsiębiorstwa będzie wiązała się z przejęciem długów, ciężarów i zobowiązań darczyńcy, to umowa ta będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 22 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych darowizny przedsiębiorstwa. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 listopada 2024 r. (data wpływu 19 listopada 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
X, dalej zwany Wnioskodawcą, prowadzi działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej o nazwie … X, NIP: … (działalność rozpoczęta … 2012 r.), oraz spółkę cywilną wraz ze swoim ojcem, Y, pod nazwą … S.C. X, Y, NIP: … (spółka założona ... 2024 r.).
W ramach prowadzenia obydwóch działalności, Wnioskodawca prowadzi sprzedaż (...). Wnioskodawca w obydwóch działalnościach jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, jako formę opodatkowania wybrał zasady ogólne i prowadzi Podatkowe Księgi Przychodów i Rozchodów. W spółce cywilnej Wnioskodawca posiada 99% udziałów, a Pan Y pozostały 1%. Z powodu … stanu zdrowotnego Y (...) Wnioskodawca wraz z ojcem chcą przekazać drogą darowizny prowadzone przedsiębiorstwo na rzecz jednoosobowej działalności gospodarczej Wnioskodawcy, tj. ... X, mając na względzie dobro zatrudnionych w spółce pracowników oraz chęć dalszego prowadzenia działalności.
Na podstawie umowy darowizny od spółki cywilnej ... S.C. X, Y dla ... X, Wnioskodawca stanie się właścicielem składników majątkowych i niemajątkowych, przy pomocy których będzie kontynuował działalność, w ramach której funkcjonują obecnie dwa sklepy stacjonarne - w … i … (województwo ...).
Wspólnicy spółki cywilnej chcieliby dokonać darowizny na dzień 31 grudnia 2024 r. tak, aby remanent roczny stał się załącznikiem do umowy darowizny oraz stanowił protokół przekazanych składników majątku. W protokole zostaną zawarte również informacje o:
-środkach trwałych - wartość początkowa oraz dotychczasowe umorzenie,
-wyposażenie - z wartością początkową.
Przedmiotem darowizny będą: ruchomości, prawa i obowiązki wynikające z wszystkich umów zawartych przez spółkę cywilną z klientami i dostawcami, wszelkie zobowiązania wynikające z tytułu rękojmi w odniesieniu do prowadzonej sprzedaży, prawa i obowiązki wynikające z umów, które będą zawarte a niezrealizowane na dzień zawarcia umowy darowizny, wartości niematerialne takie jak baza klientów, renoma, logo oraz dokumenty i księgi związane z prowadzoną działalnością, w tym akta osobowe pracowników.
Wyżej wymienione składniki pozwalają na nieprzerwane kontynuowanie działalności w zakresie dotychczas prowadzonym. Przedmiotowe składniki pozostają ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, że stanowią całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że jest zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.
Składniki majątku będące przedmiotem darowizny były faktycznie wykorzystywane w działalności spółki cywilnej oraz przyczyniły się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
W ramach transakcji dojdzie do przejęcia przez ... X pracowników obecnie zatrudnionych przez ... S.C. X, Y. Przejęcie zostanie dokonane w trybie art. 23 (1) ustawy z dnia 16 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
Wnioskodawca zamierza dalej prowadzić działalność w zakresie dotychczas prowadzonym. Spółka cywilna zamierza dokonać darowizny całego przedsiębiorstwa. Przedmiotowa darowizna zostanie udokumentowana umową darowizny między ... S.C. X, Y a ... X.
W uzupełnieniu wniosku, na pytanie „czy w związku z planowaną umową darowizny dojdzie do przejęcia zobowiązań, długów i ciężarów darczyńcy w taki sposób, że na mocy tego przejęcia stanie się Pan jedynym dłużnikiem (zwolni z długu/zobowiązań/ciężarów dotychczasowego współwłaściciela spółki cywilnej), czy też może nie przejmie Pan od darczyńcy (tj. od ojca) zobowiązań, długów i ciężarów lecz będzie Pan odpowiedzialny solidarnie z poprzednim współwłaścicielem przedsiębiorstwa; innymi słowy czy z mocy prawa Pana ojciec nadal pozostanie zobowiązany – odpowiedzialny za długi, ciężary i zobowiązania przedsiębiorstwa, tak jak statuuje to art. 554 ustawy Kodeks cywilny, czy też może Pan (obdarowany) przejmie dług w rozumieniu art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego” odpowiedział Pan: tak, na mocy tego przejęcia stanie się Pan jedynym dłużnikiem, tj. zwolni Pan drugiego wspólnika z długu/zobowiązań/ciężarów związanych z dotychczasowym prowadzeniem spółki cywilnej.
Z uwagi na fakt, iż pozostała treść uzupełnienia wniosku z 19 listopada 2024 r. dotyczy wyłącznie kwestii wpływających na opodatkowanie podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jego treść nie została przywołana w niniejszej interpretacji dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych.
Pytanie
Czy przedstawione powyżej działania podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 6)
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, działania podane we wniosku nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych ze względu na dwie kwestie:
1.podatek został już zapłacony przy zakładaniu spółki, a teraz działalność ma być kontynuowana,
2.darowizna wykonana w pierwszej linii pokrewieństwa nie podlega opodatkowaniu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):
Podatkowi podlegają umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.
Zgodnie z przywołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają darowizny, ale wyłącznie te o określonym w ustawie charakterze.
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Istotną więc cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe.
Jak wyżej wskazano, na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarcie umowy darowizny podlega przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Zgodnie z art. 4 pkt 3 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie darowizny – na obdarowanym.
Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy :
Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie darowizny – wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą od umowy zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:
a)przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%,
b)przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych - 1%.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega zatem umowa darowizny, o ile następuje przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy oraz przejęcie to następuje w umowie darowizny. Chodzi przy tym o takie długi, ciężary i zobowiązania przejęte przez obdarowanego, które pozostają w związku funkcjonalnym z przedmiotem darowizny i które w związku z dokonaną darowizną obciążają obdarowanego i tym samym zwalniają darującego z obowiązku ich regulowania (ponoszenia).
Jako że przepisy dotyczące podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują pojęcia przedsiębiorstwa, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 551 ustawy Kodeks cywilny:
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5)koncesje, licencje i zezwolenia;
6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8)tajemnice przedsiębiorstwa;
9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Natomiast zgodnie z art. 552 ww. Kodeksu cywilnego:
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Z kolei zgodnie z art. 554 ww. Kodeksu cywilnego:
Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.
Ostatni wymieniony przepis statuuje solidarną odpowiedzialność zbywcy i nabywcy przedsiębiorstwa w celu ustanowienia szczególnej ochrony dla wierzycieli, której nie może wyłączyć porozumienie między zbywcą a nabywcą przedsiębiorstwa.
Natomiast na mocy art. 519 § 1 i 2 ww. Kodeksu cywilnego:
Osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).
Przejęcie długu może nastąpić:
1)przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2)przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.
Z kolei zgodnie z art. 521 § 2 ww. Kodeksu cywilnego:
Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.
W myśl art. 522 ww. Kodeksu cywilnego:
Umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu.
Przejęcie długu zachodzi, gdy wskutek jakiegokolwiek zdarzenia prawnego dochodzi do wstąpienia osoby trzeciej w miejsce dłużnika i zwolnienia dotychczasowego dłużnika z długu. Przedmiotem przejęcia długu może być dług wynikający z zobowiązania solidarnego i przejmującym dług jednego z dłużników solidarnych może być zarówno osoba trzecia względem stron zobowiązania, jak i również inny dłużnik solidarny.
Z powyższych przepisów wynika, że nabywca przedsiębiorstwa w drodze darowizny może przejąć dług – jeśli takie są postanowienia stron umowy darowizny – dłużnika solidarnego, jakim jest zbywca przedsiębiorstwa.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą jednoosobową oraz w formie spółki cywilnej wraz z ojcem. Ze względu na stan zdrowia Pana ojca zamierzacie Państwo zawrzeć umowę darowizny, na podstawie której przedsiębiorstwo spółki cywilnej zostanie przekazane na rzecz Pana jednoosobowej działalności gospodarczej. Przedmiotem darowizny będą: ruchomości, prawa i obowiązki wynikające z wszystkich umów zawartych przez spółkę cywilną z klientami i dostawcami, wszelkie zobowiązania wynikające z tytułu rękojmi w odniesieniu do prowadzonej sprzedaży, prawa i obowiązki wynikające z umów, które będą zawarte a niezrealizowane na dzień zawarcia umowy darowizny, wartości niematerialne takie jak baza klientów, renoma, logo oraz dokumenty i księgi związane z prowadzoną działalnością, w tym akta osobowe pracowników.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że w związku z planowaną darowizną stanie się Pan jedynym dłużnikiem, tj. zwolni Pan drugiego wspólnika (ojca) z długów/zobowiązań/ciężarów związanych z dotychczasowym prowadzeniem spółki cywilnej.
Jeżeli zatem istotnie – jak wynika z uzupełnienia wniosku – na podstawie umowy darowizny przejmie Pan od ojca związane z przedmiotem darowizny długi i ciężary albo zobowiązania darczyńcy, ponieważ zostanie Pan jedynym dłużnikiem i zwolni Pan ojca z długu, zobowiązań i ciężarów związanych z dotychczasowym prowadzeniem spółki cywilnej, to umowa ta na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.
Tym samym Pana stanowisko uznano za nieprawidłowe, ponieważ zawarcie planowanej umowy darowizny będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie ma przy tym znaczenia, że przy zakładaniu spółki zapłacono podatek. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych jednoznacznie wskazuje w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d), że opodatkowaniu podlega umowa darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Nie ma również znaczenia, że darowizna zostanie dokonana w pierwszej linii pokrewieństwa, ponieważ ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie przewiduje zwolnienia z opodatkowania umowy darowizny zawartej przez członków najbliższej rodziny.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pana stanowiska tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).