Skutki podatkowe zwrotnego przeniesienia prawa lub obowiązku odkupu dokonane w ramach sekurytyzacji.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zwrotnego przeniesienia wierzytelności. Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 22 października 2024 r. (wpływ 22 października 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca – W. P. sp. z o.o. (dalej: „W.P.”) jest podmiotem prowadzącym działalność polegającą na udzielaniu pożyczek („Umowy P. – dalej: „Umowy P.”), dedykowanych polskim małym i średnim przedsiębiorcom.

W. S.A. (dalej: „W.S.A.”) jest podmiotem regulowanym (dostawcą usług płatniczych), którego działalność obejmuje m. in. udzielanie pożyczek, będących kredytem płatniczym w rozumieniu art. 74 ust. 3 ustawy o usługach płatniczych (Umowy W. – dalej: „Umowy W.”), dedykowanych polskim małym i średnim przedsiębiorcom. W.P. jest podmiotem powiązanym z W.S.A. (W.S.A. posiada 100% udziałów W.P.).

Umowy W. oraz Umowy P. będą w dalszej części wniosku łącznie określane jako „Umowy Pożyczek”, a przedsiębiorcy będący pożyczkobiorcami w ramach Umów Pożyczek jako „Przedsiębiorcy” lub „Pożyczkobiorcy”. W.P. i W.S.A. będą łącznie określani jako „Spółki”.

Spółki są polskimi rezydentami podatkowymi, nie posiadają w Luksemburgu (kraj rezydencji SPV, zdefiniowanej poniżej) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, ani nie posiadają w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

W.S.A. jest zarejestrowana w Polsce jako podatnik podatku od towarów i usług, zwolniony z tego podatku. Na moment składania wniosku o interpretację, W.P. nie jest zarejestrowana jako podatnik podatku od towarów i usług (gdyż W.P. świadczy wyłącznie usługi zwolnione z tego podatku).

W celu pozyskania finansowania niezbędnego do prowadzenia działalności, Spółki zamierzają przeprowadzić transakcję sekurytyzacji (dalej: „Sekurytyzacja” lub „Transakcja”) w odniesieniu do wierzytelności wynikających z Umów Pożyczek, których Spółki są stroną (jako pożyczkodawcy) i na które składają się wierzytelności wobec Pożyczkobiorców przede wszystkim o spłatę pożyczek i innych należności ubocznych z tytułu pożyczek lub związanych z pożyczkami. Spółki będą sprzedawać wierzytelności do SPV i w zamian otrzymywać środki finansowe od SPV.

W przypadku Umów P., wierzytelności wynikające z nich obejmują kwotę główną należną W.P. w związku z pożyczką udzieloną danemu Przedsiębiorcy (Kwota Pożyczki P. – dalej: „Kwota Pożyczki P.”) oraz należności uboczne związane z udzieleniem pożyczki, w szczególności opłatę przygotowawczą (dalej: „Opłata Przygotowawcza”) – łącznie jako „Wierzytelności P.”, dalej „Wierzytelności P.”. Opłata Przygotowawcza związana z udzieleniem pożyczki jest naliczana z chwilą zawarcia umowy pożyczki – Umowy P. – oraz stanowi przychód do opodatkowania z chwilą naliczenia.

W przypadku Umów W., wierzytelności obejmują kwoty główne należne W.S.A. od Przedsiębiorców, które są wierzytelnościami z kredytu płatniczego w formie limitu kredytowego, powstałe w związku z Umowami W. (Kwota Pożyczki W. – dalej jako: „Kwota Pożyczki W.”), jak również należności uboczne, w szczególności prowizje naliczane miesięcznie od udzielonej kwoty limitu oraz prowizje od wykorzystania limitu (łącznie jako: „Wierzytelności W.”, dalej: „Wierzytelności W.”, a łącznie z Wierzytelnościami P. jako „Wierzytelności”).

Pożyczkobiorcy, będący stronami Umów Pożyczek, są podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Wierzytelności, które będą przeniesione do SPV, nie będą wierzytelnościami stanowiącymi tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną („determination date”) poprzedzający przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do SPV), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności w drodze sprzedaży przez Spółki do spółki celowej utworzonej w Luksemburgu, P. socićte a responsabilite limitee (dalej: „SPV”), adres: (…). SPV jest rezydentem podatkowym Luksemburga. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, czy też zakładu w rozumieniu zarówno przepisów o podatku dochodowym, ani właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku od towarów i usług.

SPV nie jest powiązana kapitałowo lub personalnie ze Spółkami. Spółki nie będą miały wpływu na decyzje biznesowe podejmowane przez SPV w toku jej działalności, gdyż SPV będzie zarządzana przez zewnętrzny podmiot niepowiązany ze Spółkami, a sposób przeprowadzenia transakcji sekurytyzacyjnej oraz późniejszego funkcjonowania SPV będzie wynikał z umów zawartych przez SPV. SPV nie będzie zatrudniała w Polsce pracowników.

Przedmiotem działalności SPV będzie wyłącznie nabywanie Wierzytelności oraz uzyskanie finansowania, a także wykonywanie czynności z tym związanych, opisanych poniżej.

W celu zapłaty za nabycie Wierzytelności od Spółek SPV dokona emisji dłużnych papierów wartościowych („Obligacje”) do podmiotów niepowiązanych z SPV oraz do Spółek. Część Obligacji emitowanych przez SPV obejmą Spółki – oprócz innego inwestora lub innych inwestorów.

Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie przeniesienia Wierzytelności przez Spółki do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. Na planowaną przez Spółki Sekurytyzację składać się więc będą m.in. następujące podstawowe elementy:

1)dokonanie przelewu (sprzedaży) Wierzytelności pomiędzy Spółkami i SPV,

2)zapewnienie finansowania SPV poprzez emisję przez SPV Obligacji,

3)zawarcie umowy o administrowanie (serwisowanie) Wierzytelnościami, na mocy której W.S.A. działając jako tzw. serwiser (zdefiniowany poniżej), będzie administrować Wierzytelnościami na rzecz SPV, w tym w szczególności otrzymywać i przekazywać do SPV dokonane przez Pożyczkobiorców spłaty wynikające z Wierzytelności,

4)zawarcie innych umów, które zapewnią możliwość przeprowadzenia transakcji (np. umów o administrowanie rachunkami bankowymi SPV).

Szczegółowy przebieg poszczególnych elementów Sekurytyzacji wskazany został poniżej:

- W związku ze sprzedażą Wierzytelności przez Spółki do SPV w ramach Sekurytyzacji, Spółki, jako inicjatorzy („Inicjatorzy”) Sekurytyzacji, dokonają odpłatnych przelewów Wierzytelności na SPV w zamian za zapłatę ceny. Przelew będzie wykonany poprzez sprzedaż w rozumieniu prawa cywilnego. Zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, następnie w trakcie trwania tzw. okresu rewolwingowego, dodatkowe transze Wierzytelności będą sukcesywnie i cyklicznie sprzedawane przez Spółki do SPV. Każda sprzedaż będzie dokonana według zasad opisanych we wniosku.

- Wierzytelności objęte sprzedażą w każdej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą wynikać z umów, które Pożyczkobiorcy terminowo realizują).

- Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana, zgodnie z założeniami, w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Spółkami i SPV, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach, przy czym łączna ich wartość nie przekroczy określonego wstępnie przez strony limitu.

- Cena sprzedaży Wierzytelności W. będzie równa nominalnej wartości wierzytelności.

- Cena sprzedaży Wierzytelności P. będzie obejmowała 2 elementy: i) kwotę równą nominałowi sprzedawanej wierzytelności z tytułu pożyczki, będącą ceną za wierzytelność z kapitału pożyczki oraz za ewentualne należności uboczne, które zostaną naliczone po sprzedaży oraz ii) kwotę niższą od nominału Opłaty Przygotowawczej będącą ceną za wierzytelność z tytułu Opłaty Przygotowawczej.

- Jak wskazano powyżej, zarówno w przypadku Umów P. jak i Umów W., oprócz kwot głównych tj. Kwoty Pożyczki P. oraz Kwoty Pożyczki W., w ramach wynagrodzenia za sprzedaż Kwoty Pożyczki P. oraz Kwoty Pożyczki W., na SPV przejdzie prawo do należności ubocznych wynikających lub związanych z Umowami Pożyczek (z wyjątkiem Opłaty Przygotowawczej).

- Metoda ustalania wynagrodzenia należnego SPV z tytułu udziału w Sekurytyzacji polegająca na zastosowaniu dyskonta, będzie miała zastosowanie do sprzedaży każdej transzy Wierzytelności P., z którymi związana będzie Opłata Przygotowawcza, w okresie dostępności.

- Każda ze Spółek zapłaci do SPV jednorazową prowizję, która będzie wynagrodzeniem należnym SPV od każdej ze Spółek za zorganizowanie transakcji sekurytyzacji i udział w niej.

- Dla celów rachunkowych przedmiotowa transakcja będzie rozpoznana odmiennie od ujęcia prawnego i podatkowego, a mianowicie z perspektywy rachunkowej transakcja ta nie zostanie rozpoznana jako sprzedaż wierzytelności, lecz jako pożyczka udzielona Spółkom przez SPV. Powyższe wynika z faktu, że sprzedaż Wierzytelności nie spowoduje zaprzestania ich ujmowania przez Spółki w ich księgach rachunkowych zgodnie z zasadami rachunkowymi stosowanymi przez Spółki (pomimo sprzedaży Wierzytelności, będą one nadal ujmowane w księgach Spółek). W konsekwencji odmiennej kwalifikacji Sekurytyzacji dla celów księgowych, niż to wynika z ujęcia prawnego i podatkowego, kwota opisanego wyżej dyskonta nie zostanie ujęta jako koszt rachunkowy w księgach rachunkowych W.P.

- Celem sfinansowania nabycia Wierzytelności od Spółek i zapłaty każdej ze Spółek odpowiedniej ceny, która staje się należna z chwilą sprzedaży Wierzytelności, SPV wyemituje Obligacje, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółek. Dodatkowe zabezpieczenie inwestorów obejmujących Obligacje będzie stanowił fakt, że każda ze Spółek obejmie transzę emitowanych przez SPV Obligacji, przy czym zobowiązania wynikające z tych transz Obligacji będą podporządkowane transzom obejmowanym przez innych inwestorów – zobowiązania z pozostałych transz będą miały pierwszeństwo przed zobowiązaniami z transz objętych przez Spółki. Transze objęte przez Spółki będą miały istotnie niższą wartość od łącznej wartości pozostałych transz.

- Po zbyciu Wierzytelności do SPV, W.S.A. będzie pełnił funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami („Serwiser”). Usługi te będą pełnione przez Serwisera w oparciu o umowę o obsługę przeniesionych Wierzytelności. Na podstawie tej umowy Serwiser będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz SPV usług administrowania Wierzytelnościami, w tym, w szczególności monitorowania należności od Pożyczkobiorców, przyjmowania płatności od dłużników, wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie, itp. Ściąganie Wierzytelności, co do zasady, będzie się odbywało w ten sposób, że Serwiser będzie uzyskiwał spłaty Wierzytelności od Pożyczkobiorców (choć pożyczkodawcą w ramach Umów P. jest W.P., spłaty z Umów P. są dokonywane na rachunek W.S.A. na podstawie odrębnych uzgodnień pomiędzy W.P. a W.S.A.). Następnie, Serwiser będzie przekazywał kwoty ściągniętych (jedynie faktycznie spłaconych przez Pożyczkobiorców) Wierzytelności do SPV, jako prawowitego właściciela Wierzytelności, a więc również kwot uzyskanych z ich ściągnięcia. W zamian za świadczone usługi serwisowe Serwiser otrzymywać będzie od SPV określone umową wynagrodzenie.

- Podobnie jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w planowanej Sekurytyzacji może zostać powołany tzw. serwiser zastępczy. Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Pożyczkobiorców i przekazywaniu tych należności do SPV w sytuacji, gdyby Serwiser nie mógł pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Serwiser nie wykonywał obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez SPV na zakup Wierzytelności. W konsekwencji też, kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez SPV.

- Pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, to Spółki w dalszym ciągu pozostawać będą stronami Umów Pożyczek (tj. W.S.A. pozostanie stroną Umów W., zaś W.P. będzie nadal stroną Umów P.).

- Strony transakcji Sekurytyzacji mogą postanowić, że Spółki będą miały prawo, z zastrzeżeniem określonych wymogów, zakończyć Sekurytyzację poprzez odkup wszystkich (ale nie części) pozostałych Wierzytelności posiadanych przez SPV (tzw. opcja clean-up call) oraz że Spółki będą miały prawo lub obowiązek, z zastrzeżeniem spełnienia określonych wymogów, odkupienia tych Wierzytelności z tytułu Umów Pożyczek, które stały się przeterminowane (tzw. opcja kupna wierzytelności przeterminowanych) lub w innych określonych przez strony przypadkach.

- Prawo lub obowiązek odkupu będą realizowane w ścisłym związku z usługą Sekurytyzacji. Zgodnie bowiem z założeniami Sekurytyzacji, wierzytelnościami sekurytyzowanymi powinny być wyłącznie wierzytelności uznane za terminowo spłacane przez Pożyczkobiorców, ponieważ wierzytelności te stanowić będą zabezpieczenie obligacji emitowanych przez SPV.

- Opisane przepływy pieniężne SPV zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe pozostające w SPV po uregulowaniu wydatków o charakterze bezwarunkowym były wypłacane odpowiednio Spółkom. Tytułem takich wypłat będzie zapłata z tytułu dodatkowej ceny sprzedaży.

- Należy w tym miejscu wyjaśnić, że cena sprzedaży Wierzytelności będzie miała dwa komponenty:

- składnik bezwarunkowy, który będzie stały (i opisany wartościowo w sposób opisany powyżej); oraz

- składnik dodatkowy, który zostanie ustalony i będzie płatny, gdy tylko SPV osiągnie nadwyżkę finansową (tj. w SPV pozostaną środki po spłacie wymagalnych zobowiązań) i zostanie faktycznie zapłacony danej Spółce w tym samym miesiącu, w którym zostanie ustalony, jeśli ma to zastosowanie. W efekcie, dodatkowy składnik ceny sprzedaży zapewni dystrybucję nadwyżek finansowych przez SPV do Spółek, jeśli takie nadwyżki wystąpią. Nadwyżka finansowa, która wyznaczać będzie kwotę dodatkowej ceny będzie wyznaczana odrębnie dla Wierzytelności W. oraz Wierzytelności P. W.S.A. uzyska dodatkową cenę sprzedaży wynikającą z nadwyżki generowanej przez Umowy W., a dodatkowa cena sprzedaży z nadwyżki generowanej przez Umowy P. trafi do W.P.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej Sekurytyzacji, będzie to kompleksowa operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są niezbędne dla jej powodzenia. W związku z tym nie będzie to transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przeniesienie Wierzytelności do SPV.

Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję Obligacji, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od Pożyczkobiorców i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących. Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie jedynie zbycie przez Spółki Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółki środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności.

Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie „zdrowych” papierów wartościowych w formie Obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

Należy podkreślić, że opisana Sekurytyzacja nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. Celem Spółek jest uzyskanie finansowania w wyniku Sekurytyzacji.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że prawo lub obowiązek odkupu Wierzytelności będzie realizowany w stosunku do Państwa Spółki (W.P.) wyłącznie w stosunku do wierzytelności Państwa Spółki (W.P.), tj. Wierzytelności P. oraz zwrotne przeniesienie (odkup) wierzytelności przyjmie postać umowy sprzedaży.

Wszystkie prawa majątkowe, które będą przedmiotem zwrotnego przeniesienia wierzytelności z SPV na rzecz Państwa Spółki (W.P.), będą wykonywane na rzecz Państwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Niektóre umowy sprzedaży wierzytelności zawierające zasady odkupu wierzytelności od SPV będą zawarte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lecz nie wszystkie – niektóre z nich zostaną zawarte za granicą. Zwrotne przeniesienie wierzytelności, jeśli nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to nie będzie również podlegało opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w żadnym innym państwie członkowskim (w szczególności: w Luksemburgu).

Pytanie

Czy zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Państwa Spółki (W.P.) na mocy określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu, dokonane w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji, w związku z objęciem zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone nr 9 we wniosku)

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, ze względu na fakt, iż zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Państwa Spółki (W.P.), na podstawie określonego w umowie prawa lub obowiązku odkupu, będzie stanowić element usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (kompleksowej usługi Sekurytyzacji), powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług.

Przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych określony został w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z tym przepisem, opodatkowane są, między innymi, umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Opodatkowane są również zmiany umów wskazanych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, jeżeli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie pozostawia wątpliwości, iż przepis ten zawiera zamkniętą listę czynności (umów), które mogą podlegać opodatkowaniu. Z uwagi na zasadę określoności opodatkowania, powszechnie przyjmuje się, że opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych są wyłącznie czynności wyraźnie wskazane w tym przepisie, a transakcje nieprzewidziane wprost w tej regulacji nie podlegają opodatkowaniu.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiduje także szereg zwolnień i wyłączeń z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

-umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Biorąc więc pod uwagę, że ewentualny odkup zostanie dokonany w ramach usługi w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, świadczonej przez SPV na rzecz Państwa Spółki (W.P.), nie spowoduje on obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na interpretację indywidualną.

Powyżej przywołano tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Czynności cywilnoprawne zawarte w katalogu określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte w art. 1 ust. 4 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Na gruncie prawa polskiego, przeniesienie wierzytelności traktowane jest jako cesja.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przelew wierzytelności jest konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a) i lit. b) ww. ustawy:

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. a) i b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Z przedstawionego zdarzenia wynika, że wraz ze spółką powiązaną (razem wspólnie: Spółki) zamierzają Państwo przeprowadzić transakcję sekurytyzacji w odniesieniu do wierzytelności wynikających z Umów Pożyczek, których Spółki są stroną (jako Pożyczkodawcy). Spółki będą sprzedawać wierzytelności do SPV i w zamian otrzymywać środki finansowe. Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności w drodze sprzedaży przez Spółki do spółki celowej (SPV). SPV jest rezydentem podatkowym Luksemburga, nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Strony transakcji Sekurytyzacji mogą postanowić, że Spółki będą miały prawo zakończyć Sekurytyzację poprzez odkup Wierzytelności posiadanych przez SPV. Zwrotne przeniesienie (odkup) wierzytelności przyjmie postać umowy sprzedaży. Wszystkie prawa majątkowe, które będą przedmiotem zwrotnego przeniesienia wierzytelności z SPV na rzecz Państwa Spółki (W.P.), będą wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Niektóre umowy sprzedaży wierzytelności zawierające zasady odkupu wierzytelności od SPV będą zawarte na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lecz nie wszystkie – niektóre z nich zostaną zawarte za granicą. Zwrotne przeniesienie wierzytelności, jeśli nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to nie będzie również podlegało opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej w żadnym innym państwie członkowskim (w szczególności: w Luksemburgu).

Zatem planowany przez Państwa odkup wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji przybierze postać czynności znajdującej się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nastąpi w drodze sprzedaży.

W świetle przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie ma bowiem znaczenia, że zwrotne przeniesienie wierzytelności nastąpi w wykonaniu umowy sekurytyzacji jako jeden z jej elementów. Istotne jest to, że zwrotne przeniesienie wierzytelności nastąpi na podstawie umowy sprzedaży, czyli przybierze postać umowy, która wymieniona jest w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co przesądza o opodatkowaniu tym podatkiem.

W związku z opisaną sytuacją należy podkreślić, że jakkolwiek Państwa zapytanie dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zwrotnego przeniesienia Wierzytelności, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja (dokonywana w ramach usługi sekurytyzacji) – zawierana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ww. umowy podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności regulacjami w zakresie podatku od towarów i usług skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej znak: 0111-KDIB3-1.4012.490.2024.4.MG Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że:

- usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Państwa Spółce finansowania potraktować należy jako usługę korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług;

- odkup Wierzytelności od SPV nie będzie stanowił odrębnego świadczenia lecz będzie wyłącznie jednym z elementów kompleksowej usługi świadczonej przez SPV, której celem będzie zapewnienie Państwu (Spółce) finansowania;

- zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Państwa Spółki na mocy określonego w umowie prawa odkupu będzie objęte zakresem art. 8 ust. 1 ustawy i będzie stanowić jeden z elementów usługi sekurytyzacji.

A zatem, skoro opisana we wniosku usługa sekurytyzacji i tym samym dokonywane w jej ramach, na podstawie umowy sprzedaży, zwrotne przeniesienie wierzytelności do Spółki (Państwa) na mocy określonego w umowie prawa odkupu lub obowiązku odkupu, będzie podlegała uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług – co wynika z ww. interpretacji – to czynność ta będzie wyłączona z opodatkowania na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.