Nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 3 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia praw i obowiązków w spółce jawnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan wspólnikiem spółki jawnej, w której obecnie jest dwóch wspólników, każdy z wspólników obecnie posiada po 50% udziałów. Spółka ta posiada nieruchomości. W najbliższym czasie, w pierwszej kolejności, w spółce planowane jest zwiększenie ilości wspólników: 3-4 wspólników.

Dotychczasowy wspólnik, ma zamiar zbyć prawa i obowiązki wspólnika spółki jawnej na rzecz wspólników spółki jawnej, w tym również Pan zamierza zwiększyć swój udział spółkowy.

Planuje Pan, aby nastąpiło to w oparciu o umowę odwołującą się do regulacji Kodeksu spółek handlowych. Będzie to umowa przeniesienia praw i obowiązków wspólnika udziału spółkowego. Zmiana składu wspólników spółki osobowej w drodze zbycia udziału spółkowego nie będzie umową sprzedaży.

Pytanie

Czy odpłatne nabycie praw i obowiązków w spółce jawnej stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeśli nabycie następuje w drodze czynności opisanej w art. 10 ustawy Kodeks spółek handlowych w sytuacji, gdy jeden ze wspólników dokona odpłatnie zbycia praw i obowiązków i będzie dokonywał odpłatnego zbycia swojego udziału w spółce jawnej w oparciu o umowę odwołująca się do regulacji Kodeksu spółek handlowych, w wyniku której nastąpi przeniesienie praw i obowiązków wspólnika – udziału spółkowego? Czy wystąpi podatek od czynności cywilnoprawnych?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że nabycie praw i obowiązków w spółce jawnej nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdy dochodzi do niego w realizacji czynności opisanej w art.10 Kodeksu spółek handlowych.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czynności te zostały wymienione przez ustawodawcę. Zostało to również potwierdzone orzecznictwem sądowym i urzędowymi interpretacjami, z których wynika, że czynności cywilnoprawne, które nie zostały wymienione w sposób wyraźny w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Planowana transakcja

nabycia praw i obowiązków nie będzie umową sprzedaży praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit.a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa sprzedaży uregulowana w Kodeksie cywilnym jest inną umową niż nabycie praw i obowiązków w spółce osobowej, która to czynność uregulowana jest w Kodeksie spółek handlowych. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej zostanie przeniesiony na inną osobę po spełnieniu następujących warunków:

   - z umowy spółki jawnej będzie wynikać, że zgodnie z art. 10 Kodeksu spółek handlowych może nastąpić zbycie praw i obowiązków – przeniesienie udziału spółkowego (zapis taki zostanie doprecyzowany w dotychczasowej umowie, na moment wejścia nowego wspólnika czy wspólników),

   - po uzyskaniu zgody wszystkich wspólników.

Zatem nabycie praw i obowiązków spółki jawnej na podstawie umowy, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych, jako że umowa ta nie mieści się w katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych, nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowisko przywołał Pan wydane interpretacje.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona)

d) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona)

h) ustanowienie hipoteki,

 i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

 j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2 powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania ww. podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Oznacza to, że ustawodawca wprowadzając tę zasadę, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w omawianym przepisie. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów, których postanowienia uregulowane są przepisami prawa cywilnego (tzw. „umowami nazwanymi”) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. „umowy nienazwane”).

W przepisach dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest definicji umowy sprzedaży. W takim przypadku należy posłużyć się definicją zawartą w ustawie Kodeks cywilny.

W myśl art. 535 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Definicję tą stosuje się także do sprzedaży praw majątkowych. Przedmiotem umowy sprzedaży może być prawo własności rzeczy, energia, woda, prawa zbywalne, zbiory rzeczy lub praw (przedsiębiorstwo lub spadek). Zatem katalog składników, które mogą być przedmiotem sprzedaży jest szeroki i może obejmować wszystkie elementy, które są zbywalne i za które nabywca jest skłonny zapłacić określoną cenę.

Z kolei kwestię przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika reguluje art. 10 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18).

W myśl art. 10 § 1– 3 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

Jak z powyższego wynika, art. 10 Kodeksu spółek handlowych razem z odpowiednimi zapisami umowy spółki stanowi niezbędne minimum prawne umożliwiające zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika.

Należy przy tym mieć na względzie, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, o którym mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych, może zostać przeprowadzone w dowolnej formie prawnej (umowa nazwana, np. umowa sprzedaży, umowa darowizny lub umowa nienazwana), gdyż przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają rodzaju umowy, w oparciu o którą powinno dojść do przeniesienia członkostwa.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że jest Pan wspólnikiem spółki jawnej w której obecnie jest dwóch wspólników – Pan oraz drugi wspólnik. Każdy ze wspólników posiada po 50% udziałów. W Spółce, planowane jest zwiększenie ilości wspólników. Dotychczasowy wspólnik chce zbyć swoje udziały na rzecz pozostałych wspólników Spółki. Zamierza Pan zwiększyć swój udział spółkowy. Nabycie ogółu praw i obowiązków nastąpi na podstawie umowy przeniesienia praw i obowiązków wspólnika udziału spadkowego, uregulowanej w art. 10 Kodeksu spółek handlowych. Zbycie udziału przez wspólnika nie będzie umową sprzedaży.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Skoro zamierza Pan nabyć ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej na podstawie umowy, stanowiącej szczególny rodzaj umowy, określonej w art. 10 Kodeksu spółek handlowych, to stwierdzić należy, że umowa taka – jako niemieszcząca się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych – nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji. 

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem, została wydana wyłącznie dla Pana. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Nie rozstrzyga ona zatem o skutkach podatkowych nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej przez innych wspólników. Stosownie do powyższego, jeżeli inni wspólnicy chcieliby również otrzymać interpretację indywidualną, to powinni złożyć odrębne wnioski i uiścić wymagane opłaty.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

   - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

   - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.