Interpretacja indywidualna z dnia 4 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.460.2024.1.AD
Temat interpretacji
Nabycie nieruchomości, dokonane w drodze licytacji publicznej zakończonej wydaniem przez Sąd przysądzenia własności nieruchomości – tj. w postępowaniu egzekucyjnym – podlega PCC (jako wywołujące takie same skutki prawne jak umowa sprzedaży).
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 4 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze licytacji publicznej.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) 2019 r. Sąd Rejonowy w (…) udzielił przybicia zabudowanej nieruchomości (…) – (…) września 2019 r. przedmiotem licytacji – na rzecz Pana (…) i żony. Wraz z żoną nabyli Państwo nieruchomość do majątku wspólnego, za cenę (…) zł.
Postanowieniem z (…) 2019 r. Sąd Rejonowy w (…) dokonał przysądzenia własności ww. nieruchomości na Państwa rzecz.
(…) 2024 r. (winno być: 2020 r.) uiścili Państwo podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie (…) zł, a Urząd Skarbowy wezwał do osobistego stawienia się i złożenia wyjaśnień co do powodów opóźnienia w płatności podatku (co wynikało z wydania postanowienia dopiero w (…) 2024 r. (winno być: 2020 r.) oraz potwierdzenia przez Sąd uprawomocnienia postanowienia) oraz nałożył obowiązek uiszczenia odsetek w kwocie (…) zł oraz kosztów upomnienia w kwocie (…) zł.
Pytanie
Czy zakup nieruchomości w drodze licytacji publicznej przeprowadzonej przez sąd i wydane w związku z tym postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości rodzi po stronie nabywcy skutki prawne w postaci zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z ww. sytuacją?
Pana stanowisko w sprawie
Pana zdaniem, podatek od czynności cywilnoprawnych nie jest należny.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega zamknięty zbiór czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, które wywołują takie same skutki prawne jak ów zamknięty zbiór czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, skoro postanowienie o przyznaniu własności nieruchomości nie ma elementu czynności konsensualnej, a do przeniesienia własności dochodzi wskutek władczego rozstrzygnięcia sprzecznego z wolą osoby, z którego majątku dochodzi do wyjęcia tejże nieruchomości, to brak jest podobieństwa do umowy sprzedaży i w związku z tym podatek od czynności cywilnoprawnych nie jest należny.
Wskazał Pan, także, że podobne stanowisko zajął Szef Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji indywidualnej DOP10.841.4.2.2023, uznając, że nie ma znaczenia czy to organ podatkowy czy sąd rozstrzyga w przedmiocie przeniesienia własności, wskazując na istotne kwestie jak ta, że: „Zobowiązany nie składa żadnych oświadczeń woli w zakresie chęci przeniesienia prawa własności nieruchomości, nie ma możliwości wyboru kontrahenta, w żaden sposób nie może wpływać na kształtowanie się treści umowy, gdyż umowy takiej po prostu nie ma. Także licytant nie może odstąpić od umowy (de facto umowy takiej nie ma) ani żądać zmniejszenia ceny z uwagi na wady, niezależnie od tego, czy o ich istnieniu w ogóle wiedział.”
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1519 ze zm.):
Podatkowi podlegają: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają:
2)zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3)orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy:
Przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.
Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera definicji sprzedaży, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Zasady związane z udzieleniem przybicia i przysądzeniem własności na rzecz licytanta (wierzyciela) zostały uregulowane przepisami Działu VI „Egzekucja z nieruchomości” ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568).
W myśl art. 952 ww. ustawy:
Zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.
Stosownie do treści art. 972 § 1 cyt. ustawy:
Licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem sędziego albo referendarza sądowego.
Zgodnie z art. 998 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:
Po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.
W myśl art. 999 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania cywilnego:
Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.
Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest także tytułem egzekucyjnym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości. Sąd rozstrzyga o złożonych wnioskach w postanowieniu o przybiciu. Po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu i zapłacie ceny, sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności i z datą jego prawomocności przejęta nieruchomość przechodzi na własność nabywcy. Powszechnie przyjmuje się, iż postanowienie o przysądzeniu własności ma charakter konstytutywny (przenosi własność nieruchomości będącej przedmiotem egzekucji). Tym samym uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności powoduje przejście własności w zamian za wcześniej uiszczoną cenę.
Jak wskazano powyżej, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają orzeczenia sądowe (np. postanowienia o przysądzeniu własności), które wywołują takie same skutki jak czynności cywilnoprawne, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem nabycie w drodze licytacji publicznej zakończonej sądowym przysądzeniem własności – na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – wywołuje takie skutki prawne jak nabycie na podstawie umowy sprzedaży i z tej przyczyny podlega temu podatkowi (art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy).
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.
Na podstawie art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży – przy umowie sprzedaży – na kupującym.
Na podstawie art. 5 cyt. ustawy
Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku.
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi – przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.
Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Stawka podatku od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym wynosi 2%.
Z przedstawionego zdarzenia wynika, że (…) 2019 r. Sąd Rejonowy (…) udzielił przybicia zabudowanej nieruchomości – będącej przedmiotem licytacji publicznej – na rzecz Pana i Pana żony. Postanowieniem z (…) 2019 r. Sąd dokonał przysądzenia własności ww. nieruchomości. W (…) 2020 r. r. uiścili Państwo podatek od czynności cywilnoprawnych.
Ma Pan wątpliwości, czy zakup nieruchomości w drodze opisanej powyżej licytacji publicznej przeprowadzonej przez Sąd rodzi obowiązek podatkowy po stronie nabywcy.
Jak wynika z cytowanych powyżej przepisów Kodeksu postępowania cywilnego – które regulują zasady związane z udzieleniem przybicia i przysądzeniem własności nieruchomości nabytej w drodze licytacji publicznej – prawomocne postanowienie o przysądzeniu tego prawa wywołuje takie same skutki jak umowa sprzedaży. Prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu własności przenosi bowiem własność na nabywcę w zamian za wcześniej uiszczoną cenę. Zatem z tytułu ww. czynności – stosownie do regulacji art. 3 ust. 1 pkt 3 i art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu i ciąży na nabywcy tego prawa.
A zatem – wbrew Pana stanowisku – nabycie nieruchomości, dokonane w drodze licytacji publicznej zakończonej wydaniem przez Sąd przysądzenia własności nieruchomości na Pana (i żony) rzecz – tj. w postępowaniu egzekucyjnym – podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych (jako wywołujące takie same skutki prawne jak umowa sprzedaży) i spowodowało po stronie nabywcy (nabywców) powstanie obowiązku podatkowego w tym podatku.
Należy także zauważyć, że uzasadniając swoje stanowisko powołał się Pan na pismo (interpretację) Szefa KAS (znak: DOP10.841.4.2.2023), które – w Pana opinii – zawiera stanowisko podobne do Pana stanowiska.
Wyjaśniamy zatem, że zmiana interpretacji indywidualnej dokonana przez Szefa KAS dotyczy sytuacji nabycia nieruchomości w drodze licytacji publicznej prowadzonej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, a zatem w innym trybie oraz na podstawie innych przepisów, tj. na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Postępowanie egzekucyjne w administracji różni się głównie tym, że postanowienie o przybiciu oraz postanowienie o przyznaniu własności nieruchomości zostały wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, postanowienia te – w myśl powołanej zmiany interpretacji indywidualnej znak: DOP10.841.4.2.2023 – w związku z tym, że są wydane przez organ inny niż sąd nie są objęte zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zatem, fragment który Pan zacytował, pochodzący z ww. rozstrzygnięcia Szefa KAS, dotyczy w rzeczywistości odmiennej sytuacji niż ta opisana we wniosku, a więc nie stanowi potwierdzenia Pana stanowiska.
Ponadto, nie jest prawdą, że – jak Pan napisał – Szef Krajowej Administracji Skarbowej w zmianie interpretacji indywidualnej DOP10.841.4.2.2023 uznał, że „nie ma znaczenia czy to organ podatkowy czy sąd rozstrzyga w przedmiocie przeniesienia własności”. Zacytowany bowiem fragment został wyrwany z kontekstu i pochodzi z oceny stanowiska wnioskodawcy dokonanej przez Dyrektora KIS.
Dodatkowe informacje
W przesłanym przez Pana wniosku – druku ORD-IN – w poz. 32 (wniosek o doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej) wskazał Pan adres email. Na ten adres korespondencja w sprawie nie może być wysłana, gdyż przez pojęcie „adres elektroniczny” należy rozumieć adres elektroniczny w systemie teleinformatycznym, służącym do obsługi doręczeń, za pomocą którego organ podatkowy może doręczyć dokumenty elektroniczne i otrzymać wymagane przepisami elektroniczne urzędowe potwierdzenie doręczenia. Adres e-mail nie wypełnia definicji adresu elektronicznego i nie może służyć do przesyłania pism urzędowych.
W związku z powyższym, w celu zachowania należytej ochrony Pana danych osobowych, korespondencja w sprawie będzie przesyłana drogą elektroniczną za pośrednictwem platformy ePUAP, z którego wpłynął wniosek.
Wyjątkiem będzie sytuacja, w której wyrazi Pani zgodę na doręczanie korespondencji przez e-Urząd Skarbowy, który ma pierwszeństwo w doręczeniach korespondencji z organami skarbowymi.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem, została wydana wyłącznie dla Pana. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Nie rozstrzyga ona zatem o skutkach podatkowych nabycia nieruchomości przez Pana żonę. Stosownie do powyższego, jeżeli Pana żona chciałby również otrzymać interpretację indywidualną, to powinna złożyć odrębny wniosek i uiścić wymaganą opłatę.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.