W zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w sytuacji gdy Wnioskodawca nabył dopuszczalnej wysokości (tj. 1/6), jednakże część tego udziału nabył tytułem dziedziczenia, a część tytułem działu spadku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 25 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 24 lipca 2024 r. razem z żoną zakupiliście Państwo swój pierwszy dom (akt notarialny Repertorium (…)). Ze względu na to, że nie posiadacie Państwo żadnej nieruchomości chcieliście skorzystać z przedmiotowego zwolnienia od podatku PCC. Niestety Pani notariusz uznała, że przepis jest nieprecyzyjny co do Pana sytuacji i musiał Pan ten podatek zapłacić.

Pana sytuacja wygląda następująco:

-7 grudnia 2022 r. zmarł Pana tata P. N. Ze względu na niepozostawienie testamentu, masę spadkową odziedziczył Pan po połowie z ówczesną żoną Pana taty Panią A., gdzie masa spadkowa zawierała mieszkanie, udziały w innym mieszkaniu (1/6 po Pana dziadku) oraz garaż.

-Zgodnie z tym w akcie poświadczenia dziedziczenia (akt notarialny Repertorium (…)), odziedziczył Pan:

- 50% mieszkania, 1/12 drugiego mieszkania oraz 50% garażu.

- Drugą połowę odziedziczyła wspomniana Pani A.

-W ramach negocjacji doszliście Państwo do porozumienia i dokonaliście umowy  o dział spadku (akt notarialny Repertorium (…)), która przedstawiała się następująco:

- Pani A. nabywa wyłączną własność (100%) do pierwszego mieszkania.

- W ramach rozliczenia za Pana 50% tego mieszkania, zgadza się Pan przyjąć 50% garażu oraz 1/12 udziałów Pani A. do mieszkania drugiego oraz gotówkę, co sprawia, że stał się Pan właścicielem garażu oraz 1/6 udziałów w drugim mieszkaniu, które później Pan sprzedał.

Pani notariusz uznała, że nabycie tej 1/6 udziałów nie odbyło się w drodze dziedziczenia, a podziału spadku, więc zwolnienie nie przysługuje.

Pytanie

Czy w przypadku wyżej wymienionego stanu faktycznego może Pan skorzystać z przedmiotowego zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, zgodnie z interpretacjami podatkowymi (interpretacja z 8 listopada 2023 r., Znak: 0111-KDIB2-2.4014.211.2023.2.PB oraz interpretacja z 9 października 2023 r., Znak: 0111-KDIB2-3.4014.286.2023.1.ASZ) udziały nie powinny się sumować, zatem problemem jest jedynie interpretacja podziału spadku jako osobnego zdarzenia, a nie części dziedziczenia. W Pana ocenie, podział spadku (który nie wydaje się działaniem rzadkim), którego dokonaliście Państwo był naturalną konsekwencją dziedziczenia i sprawił, że posiadał Pan znacznie mniej niż 50% udziałów, więc powinien Pan móc skorzystać z przedmiotowego zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych ze względu na celowość tego przepisu, która ma pomóc obywatelom w zakupie ich pierwszej własnej nieruchomości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 5 ust. 1 ww. ustawy:

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego: 

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek uiszczenia podatku ciąży na kupującym (kupujących). W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 9 pkt 17 ww. ustawy:

Zatem zgodnie z powołanym powyżej przepisem, zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będzie sprzedaż, której przedmiotem jest:

  -  prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,

  -  prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,

  -  spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach. W przypadku,  w którym kupującemu przysługuje lub przysługiwał udział w opisywanych prawach nabyty tytułem dziedziczenia − by mogło być zastosowane zwolnienie − wielkość przysługującego mu udziału nie może przekroczyć 50%. Zatem tylko posiadanie (w przeszłości lub w dacie zakupu) ww. praw, nabyte w drodze dziedziczenia (i to w określonym udziale), nie stanowi przeszkody do zastosowania ww. ulgi.

Przy czym w przypadku, gdy budynek mieszkalny jednorodzinny lub lokal stanowiący odrębną nieruchomość albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego nabywany jest na współwłasność, to każdy z kupujących (np. małżonkowie, partnerzy) musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej m.in. lokalu mieszkalnego lub udziału w nim, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Stosownie do treści art. 10 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Jeżeli umowa sprzedaży zostaje sporządzona w formie aktu notarialnego, na notariuszu ciążą obowiązki płatnika podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z wniosku wynika, że 24 lipca 2024 r. razem z żoną zakupiliście Państwo swój pierwszy dom.

Pana sytuacja wygląda następująco:

-7 grudnia 2022 r. zmarł Pana tata P. N. Ze względu na niepozostawienie testamentu, masę spadkową odziedziczył Pan po połowie z ówczesną żoną Pana taty, gdzie masa spadkowa zawierała mieszkanie, udziały w innym mieszkaniu (1/6 po Pana dziadku) oraz garaż.

-Zgodnie z tym w akcie poświadczenia dziedziczenia odziedziczył Pan:

-  50% mieszkania, 1/12 drugiego mieszkania oraz 50% garażu.

-  Drugą połowę odziedziczyła wspomniana Pani A.

-W ramach negocjacji doszliście Państwo do porozumienia i dokonaliście umowy  o dział spadku, która przedstawiała się następująco:

-  Pani A. nabywa wyłączną własność (100%) do pierwszego mieszkania.

-  W ramach rozliczenia za Pana 50% tego mieszkania, zgadza się Pan przyjąć 50% garażu oraz 1/12 udziałów Pani A. do mieszkania drugiego oraz gotówkę, co sprawia, że stał się Pan właścicielem garażu oraz 1/6 udziałów w drugim mieszkaniu, które później Pan sprzedał.

Ma Pan wątpliwości czy może Pan skorzystać z przedmiotowego zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy zauważyć, że zwolnieniem od podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych objęta jest umowa sprzedaży, której przedmiotem jest m.in. prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego.

Aby skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych każdy z kupujących musi spełniać warunek nieposiadania wcześniej nieruchomości mieszkaniowych czy też spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego/budynku mieszkalnego lub udziału w niej lub w ww. prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.

Dział spadku jest instytucją uregulowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061).

Zgodnie z art. 1037 § 1  Kodeksu cywilnego:

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jak wynika z wniosku, nabył Pan m.in. – w prawie własności do drugiego lokalu mieszkalnego – udział 1/12 w drodze dziedziczenia, a następnie w wyniku działu spadku nabył Pan udział 1/12 należący do Pani A., co sprawia, że stał się Pan właścicielem udziału 1/6  w prawie własności do drugiego lokalu mieszkalnego. A zatem, w wyniku działu spadku nabył Pan udział w drugim lokalu mieszkalnym większy niż przysługiwał Panu w drodze dziedziczenia.

Tym samym, należy uznać, że nabył Pan udział w prawie własności drugiego mieszkania zarówno w drodze dziedziczenia (1/12) jak i działu spadku (1/12) – w wyniku czego łącznie otrzymał Pan udział 1/6 w ww. mieszkaniu.

Jak wskazano powyżej, w przypadku kupującego, który posiadał udział w prawie do lokalu mieszkalnego, zwolnienie przysługuje tylko w przypadku nabycia tego udziału do wysokości 50%  i wyłącznie tytułem dziedziczenia. Pan, co prawda, nabył udział w dopuszczalnej wysokości  (tj. 1/6), jednakże część tego udziału nabył Pan tytułem dziedziczenia, a część tytułem działu spadku. Zatem w takiej sytuacji nie mógł Pan skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, należy uznać, że słusznie został pobrany podatek od umowy sprzedaży (zakupu) budynku mieszkalnego jednorodzinnego, który zakupił Pan wspólnie z żoną 24 lipca 2024 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).