W zakresie skutków podatkowych nabycia udziału w nieruchomości w drodze licytacji publicznej w toku postępowania egzekucyjnego w administracji prowadz... - Interpretacja - 0111-KDIB2-2.4014.200.2024.1.KK
Temat interpretacji
Temat interpretacji
W zakresie skutków podatkowych nabycia udziału w nieruchomości w drodze licytacji publicznej w toku postępowania egzekucyjnego w administracji prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
11 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia udziału w nieruchomości w drodze licytacji publicznej.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Podatnik nabył na podstawie postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…) z dnia (…) 2024 r. Znak: (…) o przyznaniu własności udziału ½ części nieruchomości za cenę 85 300,00 zł – udział w nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą nr (…).
Nabycie nastąpiło w wyniku licytacji publicznej w toku postępowania egzekucyjnego w administracji prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…).
Pytanie
Czy od nabycia udziału w ww. nieruchomości w wyniku licytacji publicznej prowadzonej przez naczelnika urzędu skarbowego w toku postępowania egzekucyjnego w administracji na podstawie art. 112b § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji należy złożyć deklarację PCC-3 oraz uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych w stawce 2%?
Państwa stanowisko w sprawie
Państwa zdaniem, od nabycia udziału w ww. nieruchomości w wyniku licytacji publicznej prowadzonej przez naczelnika urzędu skarbowego w toku postępowania egzekucyjnego w administracji nie trzeba składać deklaracji PCC-3, ani nie jest należny podatek od czynności cywilnoprawnych w stawce 2%, gdyż nabycie własności nie następuje w wyniku umowy sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 24 lipca 2023 r. Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w sprawie DOP10.841.4.2.2023.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 295):
Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c)(uchylona),
d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e)umowy dożywocia,
f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g)(uchylona),
h)ustanowienie hipoteki,
i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j)umowy depozytu nieprawidłowego,
k)umowy spółki.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają:
2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4
3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że podatkowi nie podlegają czynności niebędące czynnościami cywilnoprawnymi oraz czynności cywilnoprawne inne niż ściśle wskazane w ustawie, nawet jeżeli wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w niej wymienione.
Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera definicji sprzedaży, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061)
Stosownie do art. 535 ustawy Kodeks cywilny:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Zasady prowadzonych przez organy egzekucyjne postępowań, w tym egzekucji
z nieruchomości, określają z kolei przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2505 ze zm.)
Zgodnie z art. 110c § 1 oraz 110w § 1 ww. ustawy:
Organ egzekucyjny przystępuje do egzekucji administracyjnej z nieruchomości przez zajęcie nieruchomości.
Zajętą nieruchomość organ egzekucyjny sprzedaje w drodze licytacji publicznej.
W myśl natomiast art. 111m § 1 i § 5 ww. ustawy:
Po zamknięciu licytacji organ egzekucyjny wydaje postanowienie o przybiciu na rzecz licytanta, który zaoferował najwyższą cenę.
Postanowienie o przybiciu zawiera firmę lub imię i nazwisko nabywcy, oznaczenie nieruchomości, datę licytacji i cenę nabycia.
Z kolei art. 112 § 1 ww. ustawy stanowi, że:
Z chwilą gdy postanowienie o przybiciu stało się ostateczne, organ egzekucyjny wzywa licytanta, który uzyskał przybicie, aby w terminie 14 dni od otrzymania wezwania złożył do depozytu organu egzekucyjnego cenę nabycia z potrąceniem wadium złożonego w gotówce. Na wniosek nabywcy organ egzekucyjny może wyznaczyć dłuższy termin uiszczenia ceny nabycia, nieprzekraczający jednak 3 miesięcy.
Stosownie do art. 112b § 1 i § 3 ww. ustawy:
Jeżeli postanowienie o przybiciu stało się ostateczne i nabywca uiścił cenę nabycia albo postanowienie o ustaleniu ceny nabycia stało się ostateczne i jednostka lub osoba, o których mowa w art. 110n, uregulowała całą cenę nabycia, organ egzekucyjny wydaje postanowienie o przyznaniu własności.
Postanowienie o przyznaniu własności, które stało się ostateczne, przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub podlega złożeniu do zbioru dokumentów. Postanowienie o przyznaniu własności jest także tytułem egzekucyjnym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości.
Z powyższych regulacji wynika, że jedną z umów nazwanych z Kodeksu cywilnego, podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jest umowa sprzedaży. Umowa ta ma charakter umowy konsensualnej i o tym, czy doszło do jej zawarcia, decyduje wyłącznie złożenie zgodnych oświadczeń woli stron.
Zgodnie z art. 3531 ustawy Kodeks cywilny:
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Zgodnie z zasadą swobody umów, strony mają możliwość swobodnego kształtowania treści umowy, podjęcia decyzji co do jej zawarcia oraz możliwość wyboru kontrahenta.
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być przy tym zawarta w formie aktu notarialnego, o czym stanowi art. 158 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w przypadku egzekucji z nieruchomości, przeniesienie własności następuje na podstawie postanowienia o przyznaniu własności, które to postanowienie wydaje administracyjny organ egzekucyjny (Naczelnik Urzędu Skarbowego). Dokonywana w toku administracyjnego postępowania egzekucyjnego sprzedaż nie jest umową sprzedaży a władczym (administracyjnym) rozstrzygnięciem organu egzekucyjnego.
Sprzedającym jest tu zobowiązany, którym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym (art. 1a pkt 20 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji), a nie organ egzekucyjny. Zobowiązany nie składa żadnych oświadczeń woli w zakresie chęci przeniesienia prawa własności nieruchomości, nie ma możliwości wyboru kontrahenta, w żaden sposób nie może wpływać na kształtowanie się treści umowy, gdyż umowy takiej po prostu nie ma. Także licytant nie może odstąpić od umowy (de facto umowy takiej nie ma) ani żądać zmniejszenia ceny z uwagi na wady, niezależnie od tego, czy o ich istnieniu w ogóle wiedział. Do ostatecznego postanowienia o przyznaniu własności, o którym mowa w art. 112b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie znajdują zatem zastosowania przepisy o umowie sprzedaży (Kijowski Dariusz Ryszard (red.), Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, wyd. II, Lex 2015).
Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że nabyli Państwo na podstawie postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…) o przyznaniu własności udział ½ części nieruchomości za cenę 85 300,00 zł. Nabycie nastąpiło w wyniku licytacji publicznej w toku postępowania egzekucyjnego w administracji prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w (…).
A zatem, opisana we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej transakcja zakupu udziału w nieruchomości w drodze publicznej licytacji prowadzonej w ramach postępowania egzekucyjnego w administracji przez organ egzekucyjny nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Istnieje bowiem różnica pomiędzy opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych umową sprzedaży będącą czynnością cywilnoprawną uregulowaną przepisami prawa cywilnego (Kodeksu cywilnego), a wydanym na podstawie przepisów prawa administracyjnego (ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) rozstrzygnięciem organu egzekucyjnego w ramach przymusowej realizacji obowiązków, które nie zostały wykonane w sposób dobrowolny.
Istotne znaczenie ma również fakt, że postanowienie o przyznaniu własności nieruchomości, wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, nie jest orzeczeniem sądu. Oprócz wymienionych w punkcie 1 art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawnych ustawodawca w punkcie 3 tej samej jednostki redakcyjnej wskazał bowiem, że opodatkowaniu podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione m.in. w punkcie 1. Jak już zostało to wyżej podkreślone, inne niż wprost wskazane w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne nie podlegają opodatkowaniu, nawet jeżeli wywołują skutki takie same, bądź podobne do tych, które zostały w ustawie wymienione. Wyjątkiem od tej zasady są jedynie zdarzenia udokumentowane orzeczeniami sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne, zdefiniowane w ustawie. W postępowaniu egzekucyjnym w administracji postanowienia wydaje jednak nie sąd, ale organ egzekucyjny. Zgodnie z orzecznictwem sądowo-administracyjnym, prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu własności, jako wywołujące ten sam skutek prawny co umowa sprzedaży, tj. przeniesienie własności rzeczy na nabywcę, jest orzeczeniem o jakim mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Orzeczenie wydane przez organ inny niż sąd nie jest natomiast objęte zakresem przedmiotowym ustawy.
Mając zatem na uwadze, że opodatkowania nie można domniemywać, należy uznać, że nabycie nieruchomości w drodze licytacji w ramach prowadzonej egzekucji administracyjnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm., dalej jako: Ordynacja podatkowa). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.