Interpretacja indywidualna z dnia 2 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.94.2024.4.MD
Temat interpretacji
W związku z zawarciem opisanej we wniosku umowy zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego, na Pani nie będzie ciążył z tego tytułu obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. W przedmiotowej sprawie była Pani stroną zbywającą udział w nieruchomości w wyniku umowy zniesienia współwłasności, natomiast nabywcą tego udziału była Pani matka.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 29 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – w pismach z 1 maja 2024 r. (wpływ 1 maja 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Pani rodzice rozwiedli się w (…) r., a jednym z aspektów podziału majątku było przekazanie przez ojca posiadanych praw do lokalu mieszkalnego dzieciom, włączając w to Panią. Otrzymała Pani tytułem darowizny od ojca prawo do 1/6 własności lokalu mieszkalnego położonego w (…), co zostało potwierdzone aktem notarialnym z (…) r. Od momentu darowizny wspomniany lokal mieszkalny nie był przez Panią w żaden sposób wykorzystywany.
Chcąc znieść współwłasność, (…) r. wniosła Pani sprawę do sądu, która za sprawą ugody mediacyjnej (z (…) r.) zakończyła się (…) r. i uprawomocniła wkrótce potem. Na mocy wspomnianej ugody, zgodziła się Pani odpłatnie przenieść swoją część praw do lokalu mieszkalnego na rzecz Pani matki, będącej do tej pory współwłaścicielką wspomnianej nieruchomości.
Ostania płatność, którą otrzymała Pani w ramach zniesienia współwłasności, ustalona była na (…) r., w związku z tym nie jest już Pani współwłaścicielką tej nieruchomości.
Pieniądze uzyskane ze sprzedaży w głównej mierze przeznaczyła Pani na wynajem lokalu mieszkalnego, a pozostałe fundusze odłożyła Pani na opłacenie studiów. Z racji młodego wieku nie była też Pani w pełni świadoma przepisów podatkowych, które ustanawiają wspomniany okres karencji. Poza tym posiada Pani orzeczenie o niepełnosprawności i jest Pani osobą, która nie ukończyła jeszcze 26 roku życia.
W uzupełnieniu wniosku wyjaśniła Pani, że do przeniesienia własności udziału w lokalu mieszkalnym na rzecz Pani matki doszło na drodze odpłatnego zniesienia współwłasności na podstawie ugody mediacyjnej. Umorzenie sądowne sprawy jest z (…) r.
Uprawomocnienie orzeczenia zakreślającego widnieje w systemie Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych z datą (…) r.
Ugodę mediacyjną zawarto (…) r. Przewidywała ona spłaty przez Pani matkę na Pani na konto łączną kwotę (…) zł (dwadzieścia sześć tysięcy złotych) w 5 ratach: pierwsza rata (…) zł w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się ugody, druga rata (…) zł do (…) r., trzecia rata (…) zł do (…) r., czwarta rata (…) zł do (…) r. i ostatnia, piąta rata (…) zł do (…) r. W razie opóźnienia w terminie płatności jakiekolwiek z rat ugoda przewidywała odsetki ustawowe płatne przez Pani matkę.
W związku z podpisaniem ugody, wszystkie Pani dotychczasowe prawa do tego lokalu mieszkalnego przechodziły na Pani matkę w zamian za spłatę na Pani rzecz tychże rat o łącznej kwocie (…) zł.
W akcie notarialnym z (…) r. (bezpośrednio związanym z przyznaniem Pani części udziału w prawie do tego lokalu mieszkalnego) przyjęto wartość wspomnianego lokalu mieszkalnego na kwotę (…) zł, w związku z czym Pani udział w prawach własności o wielkości 1/6 praw do tego lokalu ustalony był wtedy na kwotę (…) zł. Jako, że ugoda mediacyjna przewidywała spłatę przez Pani matkę na Pani rzecz (…) zł, otrzymała Pani nieco więcej pieniędzy niż kwota, na którą oceniono wartość Pani udziału przy podpisywaniu aktu notarialnego.
Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych
Czy w zaistniałej sytuacji powinna Pani zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych? Jeśli tak, to w jakiej wysokości?
Pani stanowisko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych
W Pani ocenie, nie powinna Pani płacić podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu sprzedaży nieruchomości (winno być: zniesienia współwłasności) przed upływem 5-letniego okresu karencji od nabycia do niej praw na drodze darowizny, ponieważ obie sytuacje, zarówno przyjęcie darowizny, jak i odpłatne zniesienie współwłasności, odbywały się w relacji rodzic-dziecko (zerowa grupa podatkowa).
Uważa Pani też, że gdyby nie doszło do ugody mediacyjnej, to sprawa o zniesienie współwłasności trwałaby dłużej i zakończyłaby się po upływie 5 lat od otrzymania darowizny, tak więc jedynie ugoda sądowa przyspieszyła rozstrzygnięcie sprawy i sprzedaż praw do lokalu mieszkalnego.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.):
Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c)(uchylona)
d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e)umowy dożywocia,
f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g)(uchylona)
h)ustanowienie hipoteki,
i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j)umowy depozytu nieprawidłowego,
k)umowy spółki.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają:
2)zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3)orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Przepisy ustawy o umowie o dziale spadku oraz umowie o zniesieniu współwłasności – stosuje się odpowiednio do:
a)nabycia własności rzeczy wspólnej lub wspólnego prawa majątkowego albo ich części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność – w części spłat lub dopłat,
b)odpłatnego wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.
Należy wskazać, że art. 1 ust. 1 i 2, określający zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zawiera enumeratywny katalog czynności, których dokonanie powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.
Zatem czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmują również zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat. Tym samym, powołane powyżej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie takich umów o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.
W przypadku, gdy zostaną zawarte umowy o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty, to stosownie do art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.
Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.
W świetle wyżej powołanych przepisów, zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.
W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:
1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że otrzymała Pani tytułem darowizny od ojca prawo do 1/6 własności lokalu mieszkalnego. Od momentu darowizny wspomniany lokal mieszkalny nie był przez Panią w żaden sposób wykorzystywany. Chcąc znieść współwłasność, (…) r. wniosła Pani sprawę do sądu, która za sprawą ugody mediacyjnej (z (…) r.) zakończyła się (…) r. Orzeczenie uprawomocniło się (…) r. W związku z podpisaniem ugody, wszystkie Pani dotychczasowe prawa do tego lokalu mieszkalnego przechodziły na Pani matkę w zamian za spłatę na Pani rzecz rat o łącznej kwocie (…) zł.
Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko takie umowy o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.
W przypadku umów o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty, obowiązek podatkowy, co wynika z art. 4 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.
W związku z zawarciem opisanej we wniosku umowy zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego, na Pani nie będzie ciążył z tego tytułu obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. W przedmiotowej sprawie była Pani stroną zbywającą udział w nieruchomości w wyniku umowy zniesienia współwłasności, natomiast nabywcą tego udziału była Pani matka. Tym samym nie była Pani zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zatem, Pani stanowisko, zgodnie z którym nie będzie Pani obowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem ugody o zniesienie współwłasności ze spłatą, należało uznać za prawidłowe, jednakże z innych niż to wynika z uzasadnienia Pani stanowiska – wskazanych powyżej – względów.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Przedmiotem tej interpretacji jest ocena Pani stanowiska tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.