W zakresie skutków podatkowych transakcji przelewu wierzytelności pieniężnych.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych transakcji przelewu wierzytelności pieniężnych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 marca 2024 r. (wpływ z 22 marca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zarejestrowaną w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (…), NIP: (…) oraz numerem REGON: (…). Przeważający przedmiot działalności został określony przez kod PKD: 66.21 Z, pod którym kryje się działalność związana z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca zajmuje się nabywaniem wierzytelności, a następnie ich egzekwowaniem bezpośrednio od dłużników – w drodze postępowania likwidacyjnego lub sądowego. Wnioskodawca działając na podstawie art. 509 Kodeksu Cywilnego nabywa od poszkodowanych wierzytelności w drodze cesji. Istotą zawieranej umowy jest przeniesienie wierzytelności wraz ze wszelkimi związanymi z nią prawami na rzecz Wnioskodawcy.

W momencie zawierania umowy cesji, Wnioskodawca nie otrzymuje od cedenta żadnych usług oraz nie uzyskuje jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. Wierzytelność jest nabywana każdorazowo we własnym imieniu, na własne ryzyko i na własny rachunek Wnioskodawcy. Na dzień nabycia, wierzytelności nie stanowią przedmiotu sporu sądowego, ale mają charakter wymagalny. Cesje wierzytelności dotyczą roszczeń odszkodowawczych cedentów, którym przysługują roszczenia z tytułu polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy, w związku z powstałą szkodą.

Wierzytelności mają co do zasady charakter sporny co do ich wysokości, bezsporny natomiast w odniesieniu do ich charakteru.

W konsekwencji, ostateczna ich wysokość jest ustalana przez sąd powszechny, w drodze dobrowolnego spełnienia świadczenia przez dłużnika lub w wyniku ugody.

Cedenci w zamian za wierzytelności otrzymują wynagrodzenie. Następuje to jednak nie przy zawarciu umowy cesji wierzytelności, ale zgodnie z treścią klauzul umownych pod warunkiem uzyskania spornej wierzytelności przez Wnioskodawcę. Nabywanie wierzytelności i późniejsze dochodzenie roszczeń odbywa się od zagranicznych podmiotów w walucie euro. Kwoty uzyskanego odszkodowania zawsze zagraniczny podmiot (ubezpieczyciel) wypłaca w kwocie netto, również w euro na podstawie sporządzonego kosztorysu.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że:

-    Wnioskodawca nie zawiera umów nabycia wierzytelności z podmiotami, które mają siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca korzysta z usług zagranicznych kancelarii prawnych z siedzibą na terytorium Niemiec, które specjalizują się w odzyskiwaniu odszkodowań od Towarzystw Ubezpieczeniowych sprawców szkód komunikacyjnych oraz szkód odpowiedzialności cywilnej działalności. Kancelaria na zlecenie Wnioskodawcy, na podstawie zawartej umowy oraz udzielonego pełnomocnictwa (pełnomocnictwo uprawnia do przekazania odszkodowania na rachunek bankowy kancelarii) odzyskuje odszkodowanie od Towarzystwa sprawcy szkody. Odszkodowanie zawsze wypłacane jest w kwocie netto od Towarzystwa w walucie euro na rachunek bankowy kancelarii, a następnie kancelaria przekazuje je na rachunek Wnioskodawcy.

-    Biorąc pod uwagę katalog czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy przyjąć, że transakcje przelewu wierzytelności pieniężnych na rzecz Wnioskodawcy przyjęły formę umowy sprzedaży.

-    Prawa majątkowe w chwili zawarcia umów przelewu wierzytelności były wykonywane wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

-    Umowy przelewu wierzytelności zostały zawarte wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pozostały opis stanu faktycznego, który został przedstawiony przez Państwa w treści uzupełnienia wniosku jako, że dotyczy zagadnienia objętego podatkiem od towarów i usług, przedstawiony został w interpretacji obejmującej swym zakresem ocenę Państwa stanowiska w zakresie ww. podatku.

Pytanie

Czy transakcja przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnej na rzecz Spółki (Cesjonariusza), na podstawie umowy nabycia od zbywcy (Cedenta), będącego pierwotnym wierzycielem lub też innej osoby uprawnionej do rozporządzenia tą wierzytelnością będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, transakcja będzie objęta opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 pkt 1 lit. a) (winno być: art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 815 z późn. zm. - zwanej dalej ustawa o PCC), podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie zaś z art. 2 pkt 4 lit. a) i b) wspomnianego aktu prawnego, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług lub jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem: (umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych). Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ realizowana przez niego transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, będzie ona objęta opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Powyższe potwierdza wyrok WSA w Gliwicach z 13 maja 2021 r., sygn. I SA/Gl 471/21.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie – interpretacja indywidualna z 23 kwietnia 2024 r., Znak: 0111-KDIB3-1.4012.5.2024.5.ICZ.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

W myśl natomiast art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Na podstawie powyższych przepisów należy stwierdzić, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Innymi słowy, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko czynności ściśle określone w katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego: 

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Jak wynika z przywołanych przepisów – umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1  lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje,  w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona  z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4  lit. a) i lit. b) ww. ustawy:

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zajmują się Państwo nabywaniem wierzytelności, a następnie ich egzekwowaniem bezpośrednio od dłużników – w drodze postępowania likwidacyjnego lub sądowego. Działając na podstawie art. 509 Kodeksu Cywilnego nabywają Państwo od poszkodowanych wierzytelności w drodze cesji. Istotą zawieranej umowy jest przeniesienie wierzytelności wraz ze wszelkimi związanymi z nią prawami na Państwa rzecz. Nie zawierają Państwo umów nabycia wierzytelności z podmiotami, które mają siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Korzystają Państwo z usług zagranicznych kancelarii prawnych z siedzibą na terytorium Niemiec, które specjalizują się w odzyskiwaniu odszkodowań od Towarzystw Ubezpieczeniowych sprawców szkód komunikacyjnych oraz szkód odpowiedzialności cywilnej działalności. Kancelaria na Państwa zlecenie, na podstawie zawartej umowy oraz udzielonego pełnomocnictwa (pełnomocnictwo uprawnia do przekazania odszkodowania na rachunek bankowy kancelarii) odzyskuje odszkodowanie od Towarzystwa sprawcy szkody. Odszkodowanie zawsze wypłacane jest w kwocie netto od Towarzystwa w walucie euro na rachunek bankowy kancelarii, a następnie kancelaria przekazuje je na Państwa rachunek. Biorąc pod uwagę katalog czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy przyjąć, że transakcje przelewu wierzytelności pieniężnych na Państwa rzecz przyjęły formę umowy sprzedaży. Prawa majątkowe w chwili zawarcia umów przelewu wierzytelności były wykonywane wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Umowy przelewu wierzytelności zostały zawarte wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek Państwa zapytanie dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umów sprzedaży wierzytelności, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższe transakcje podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ww. umów podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej z 23 kwietnia 2024 r., Znak: 0111-KDIB3-1.4012.5.2024.5.ICZ, wydanej w zakresie podatku od towarów i usług, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że „(...) Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy oraz wskazane przepisy prawa stwierdzić należy, że nabycie przez Państwa ww. wierzytelności nie stanowi odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.”.

Z uwagi zatem na fakt, że opisane we wniosku nabycie wierzytelności nie podlega uregulowaniom ustawy o podatku od towarów i usług – co wynika z ww. interpretacji – to w sytuacji gdy istotnie czynności te stanowiły umowę sprzedaży, podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ponieważ w sprawie nie znajdzie zastosowania wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-  w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-  w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).