Interpretacja indywidualna z dnia 7 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.5.2024.1.PB
Temat interpretacji
W zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w sytuacji gdy Wnioskodawczyni nie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych określonego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a notariusz nie pobrał podatku od czynności cywilnoprawnych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 4 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 2 października 2023 r. wspólnie z mężem, M. W., zakupiła Pani pierwszy dom na działce o numerze (…) w (…) w stanie surowym zamkniętym, z zainstalowanymi instalacjami wewnętrznymi oraz wykonanymi tynkami wewnętrznymi. W związku z zastosowaniem ulgi PCC, nie został pobrany od Państwa podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Po około dwóch miesiącach od zakupu, czytając opinie na jednym z forów społecznościowych, zwróciliście Państwo uwagę na istotne pytanie dotyczące czy odbiór domu do użytku mieszkalnego ma wpływ na otrzymanie ulgi od podatku PCC.
Wówczas nastały wątpliwości czy przyznana ulga należy się Państwu, ponieważ zakupiony dom jeszcze nie miał odbioru. Warto zaznaczyć, że w chwili nabycia notariusz był świadomy braku odbioru. W pierwszych dniach grudnia 2023 r. skontaktowaliście się Państwo osobiście z Urzędem Skarbowym w (…), aby sprawdzić, czy Państwa transakcja podlegała uldze od podatku PCC. 27 grudnia 2023 r., pracownik Urzędu Skarbowego w (…) skontaktował się z Państwem i powiedział, że jego zdaniem, nie ma konieczności opłacania podatku PCC. Jednak zalecił skontaktowanie się z infolinią Krajowej Informacji Podatkowej (winno być: Krajowej Informacji Skarbowej), zrobiliście to Państwo 4 stycznia 2024 r.
Otrzymaliście Państwo informację, iż powinniście uiścić podatek PCC od zakupionej nieruchomości. Niestety, nie byliście Państwo w stanie uzyskać jednoznacznej informacji odnośnie do naliczonych odsetek. Pomimo własnych prób, nie byliście Państwo w stanie jednoznacznie ustalić, czy opóźnienia te spowodowane są Państwa działaniem. Ponadto uzyskaliście Państwo informację, że nabycie domu miało miejsce przed listopadem 2023 r., gdzie Minister doprecyzował informację o tym, że skorzystanie z ulgi jest możliwe dopiero po obiorze domu do użytku mieszkalnego, a więc notariusz mógł również być nieświadomy, iż powinien pobrać od Państwa podatek PCC.
Pytanie
Czy naliczone odsetki są związane z opóźnieniem z Państwa strony, czy też istnieją inne okoliczności, które wyłączają Państwa odpowiedzialność lub być może mogą Państwo w tej sytuacji skorzystać z ulgi PCC?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, brak uregulowania podatku PCC nie jest Państwa winą, lecz wynika z nieświadomości oraz zmiany przepisów, dlatego Pani zdaniem nie muszą Państwo opłacić naliczonych odsetek lub mogą Państwo skorzystać z ulgi PCC, ze względu na brak doprecyzowania ulgi przez Ministra w dniu zakupu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):
Podatkowi podlegają: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Stosownie do art. 4 pkt 1 cyt. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.
Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 2 ww. ustawy:
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży:
a) nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,
b) innych praw majątkowych − 1%.
Umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek uiszczenia podatku ciąży na kupującym. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Stosownie do art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Zwalnia się od podatku sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Zatem zgodnie z powołanym powyżej przepisem, zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będzie sprzedaż, której przedmiotem jest:
- prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,
jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach. W przypadku, w którym kupującemu przysługuje lub przysługiwał udział w opisywanych prawach nabyty tytułem dziedziczenia − by mogło być zastosowane zwolnienie − wielkość przysługującego mu udziału nie może przekroczyć 50%.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 2 października 2023 r. wspólnie z mężem, M. W., zakupiła Pani pierwszy dom na działce o numerze (…) w stanie surowym zamkniętym, z zainstalowanymi instalacjami wewnętrznymi oraz wykonanymi tynkami wewnętrznymi. W związku z zastosowaniem ulgi PCC, nie został pobrany od Państwa podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Po około dwóch miesiącach od zakupu, czytając opinie na jednym z forów społecznościowych, zwróciliście Państwo uwagę na istotne pytanie dotyczące czy odbiór domu do użytku mieszkalnego ma wpływ na otrzymanie ulgi od podatku PCC. Wówczas nastały wątpliwości czy przyznana ulga Państwu się należy, ponieważ zakupiony dom jeszcze nie miał odbioru.
Pani wątpliwości dotyczą tego, czy naliczone odsetki są związane z opóźnieniem z Pani strony, czy też istnieją inne okoliczności, które wyłączają Pani odpowiedzialność lub czy może Pani w tej sytuacji skorzystać z ulgi PCC.
Odnosząc się do powyższego, należy zauważyć, że przedmiotowe zwolnienie dotyczy sprzedaży prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawierają definicji budynku czy budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Takiej definicji należy więc poszukać w przepisach odrębnych.
Jak wynika z treści art. 3 pkt 2 i 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.):
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
- budynku – należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
- budynku mieszkalnym jednorodzinnym – należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.
Z powołanego powyżej przepisu wynika, że budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym jest budynek w stanie umożliwiającym jego normalne użytkowanie i tym samym służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.
W opisie stanu faktycznego wskazała Pani, że nabyty przez Panią i Pani męża budynek był w stanie surowym zamkniętym, z zainstalowanymi instalacjami wewnętrznymi oraz wykonanymi tynkami wewnętrznymi, co jest jednoznaczne z tym, że nie mógł być formalnie oddany do użytkowania. Zatem budynek w takim stanie nie służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.
Natomiast zwolnienie określone w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obejmuje sprzedaż, której przedmiotem jest nieruchomość stanowiąca budynek mieszkalny jednorodzinny, tj. budynek w stanie umożliwiającym jego użytkowanie i tym samym służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.
Umowa sprzedaży budynku, co do którego nie uzyskano pozwolenia na użytkowanie lub nie złożono zawiadomienia o zakończeniu budowy (zgodnie z Prawem budowlanym) nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w powołanym powyżej przepisie.
Skoro więc nabyła Pani wraz z mężem nieruchomość gruntową wraz z prawem własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego w stanie surowym zamkniętym, z zainstalowanymi instalacjami wewnętrznymi oraz wykonanymi tynkami wewnętrznymi, to nie mogła Pani skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Stosownie do art. 10 ust. 1, 2 i 3 ww. ustawy:
Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.
Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.
Z uwagi na fakt, że omawiana czynność (umowa sprzedaży) dokonana została w formie aktu notarialnego, to zgodnie z przywołanym art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w takiej formie – jest notariusz.
W związku z powyższym stwierdzić należy, że była Pani zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu opisanej we wniosku umowy sprzedaży. To oznacza, że w analizowanej sprawie wystąpiła konieczność pobrania podatku przez notariusza i tym samym konieczność jego zapłaty przez Panią.
Z brzmienia zacytowanego przepisu art. 10 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że obowiązek wpłaty podatku ciąży na podatnikach. Powstaje on w stosunku do tej strony, która z tytułu dokonania takiej czynności staje się podatnikiem, czyli w myśl art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):
Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Takie uregulowanie oznacza jednocześnie, że brak wypełnienia w terminie nałożonego na podatnika obowiązku, tj. niezapłacenie w terminie należnego podatku powoduje powstanie zaległości podatkowej.
Na podstawie art. 51 § 1 Ordynacji podatkowej:
Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności.
Zgodnie z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej:
Od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę.
Natomiast przypadki, w których zgodnie z wolą ustawodawcy nie nalicza się odsetek za zwłokę przewidziane zostały w art. 54 § 1 Ordynacji podatkowej. Stosownie do brzmienia tego przepisu:
§ 1. Odsetek za zwłokę nie nalicza się:
1) za okres zabezpieczenia, od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych zabezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych;
2) za okres od dnia następnego po upływie terminu, o którym mowa w art. 227 § 1, do dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy;
3) za okres od dnia następnego po upływie terminu, o którym mowa w art. 139 § 3, do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie, o którym mowa w art. 139 § 3;
4) w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu - od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania;
5) jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej;
6) (uchylony)
7) za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania;
7a) za okres od dnia następnego po upływie dwóch lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy;
7b) za okres od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji określonej w art. 119zfa § 1 do dnia cofnięcia skutków unikania opodatkowania zgodnie z art. 119zfk § 1 lub 2, od zaległości podatkowych związanych z osiągnięciem korzyści podatkowej;
8) w zakresie przewidzianym w odrębnych ustawach.
Z zacytowanych przepisów wynika, że brak uiszczenia we właściwym terminie podatku, pomimo istnienia takiego obowiązku, powoduje powstanie zaległości podatkowej, co z kolei łączy się z obowiązkiem zapłaty odsetek, których nie nalicza się wyłącznie w przypadkach enumeratywnie wskazanych w zacytowanym wyżej art. 54 § 1 Ordynacji podatkowej.
Mając na uwadze powyższe stwierdzić więc należy, że w opisanej we wniosku sytuacji, w związku z brakiem zapłaty w ustawowym terminie podatku od czynności cywilnoprawnych, wobec Pani powstała zaległość podatkowa w tym podatku. W rezultacie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych wraz z odsetkami. Wskazać bowiem należy, że zarówno w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jak i ustawie Ordynacja podatkowa, jako okoliczności zwalniającej z obowiązku zapłaty odsetek od zaległości podatkowych, nie przewidziano bowiem błędnego zastosowania zwolnienia podatkowego.
Dodatkowe informacje
Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem, została wydana wyłącznie dla Pani. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Nie rozstrzyga ona zatem o skutkach podatkowych zakupu nieruchomości przez Pani męża. Stosownie do powyższego, jeżeli Pani mąż chciałby również otrzymać interpretację indywidualną, to powinien złożyć odrębny wniosek i uiścić wymaganą opłatę.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).