Interpretacja indywidualna z dnia 23 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.553.2023.1.AD
Temat interpretacji
Przy zawieraniu umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego Zainteresowani mieli prawo do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych określonego w art. 9 pkt 17 ustawy. Zainteresowani mogą się ubiegać o stwierdzenie i zwrot nadpłaty w trybie określonym przepisami Ordynacji podatkowej.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
27 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia określonego w art. 9 ust. 17 ustawy.
Treść wniosku jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania: Pan (...)
2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: Pani (...)
Opis stanu faktycznego
(...) 2023 r. została w formie aktu notarialnego zawarta umowa sprzedaży mieszkania z rynku wtórnego. Kupujący nabyli mieszkanie w udziałach: pierwszy kupujący (...) i drugi kupujący (...). Żaden z kupujących w dniu zawarcia umowy sprzedaży ani przed tym dniem nie był właścicielem nieruchomości, ani żadnych praw związanych z nieruchomością wymienionych w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Kupujący nie posiadali też udziałów nabytych w drodze dziedziczenia.
Notariusz w momencie zawierania umowy stwierdził, że kupujący nie mają możliwości skorzystania ze zwolnienia w opłacaniu podatku, ponieważ zwolnienie nie obejmuje zakupu nieruchomości w udziałach. W związku z tym konieczne było uiszczenie przez kupujących podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% ceny transakcji.
Pytanie
Czy na podstawie przedstawionego stanu faktycznego oraz obowiązujących przepisów jest możliwość zwrotu nienależnie pobranego i zapłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych?
Państwa stanowisko
Państwa zdaniem, spełniają Państwo wszystkie przesłanki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego.
Uzasadniając swoje stanowisko wskazali Państwo, że zgodnie z art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolniona z podatku jest sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:
Podatkowi podlegają: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.
Stosownie do art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku.
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.
Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%.
Jak wynika z powołanych powyżej przepisów umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek uiszczenia podatku ciąży na kupującym (kupujących). W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Stosownie do art. 9 pkt 17 ww. ustawy:
Zwalnia się od podatku sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach, chyba że udział ten nie przekracza lub nie przekraczał 50% i został nabyty w drodze dziedziczenia.
Zatem zgodnie z powołanym powyżej przepisem, zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będzie sprzedaż, której przedmiotem jest:
- prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
- prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,
jeżeli kupującym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach. W przypadku, w którym kupującemu przysługuje lub przysługiwał udział w opisywanych prawach nabyty tytułem dziedziczenia − by mogło być zastosowane zwolnienie − wielkość przysługującego mu udziału nie może przekroczyć 50%.
Stosownie do treści art. 10 ust. 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.
Jeżeli umowa sprzedaży zostaje sporządzona w formie aktu notarialnego, na notariuszu ciążą obowiązki płatnika podatku od czynności cywilnoprawnych. Notariusz jako płatnik na podstawie odrębnych przepisów jest obowiązany do obliczenia, pobrania i wpłacenia właściwemu organowi podatku. Co więcej, notariusz jako płatnik obowiązany jest uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku. Oznacza to więc, że powinien posiadać wiedzę na temat stanu faktycznego, która pozwoli prawidłowo określić zobowiązanie podatkowe.
Z przedstawionego opisu zdarzenia wynika, że (...) 2023 r. została w formie aktu notarialnego zawarta umowa sprzedaży lokalu mieszkalnego z rynku wtórnego. Nabyli Państwo mieszkanie w udziałach: pierwszy kupujący (...) i drugi kupujący (...). Żadne z Państwa w dniu zawarcia umowy sprzedaży ani przed tym dniem nie było właścicielem nieruchomości, ani żadnych praw związanych z nieruchomością wymienionych w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie posiadali Państwo też udziałów nabytych w drodze dziedziczenia. Notariusz w momencie zawierania umowy stwierdził, że nie mają Państwo możliwości skorzystania ze zwolnienia w opłacaniu podatku, ponieważ zwolnienie nie obejmuje zakupu nieruchomości w udziałach. W związku z tym uiścili Państwo podatek w wysokości 2% ceny transakcji.
Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy przysługiwało Państwu zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zakupu przez Państwa nieruchomości.
Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy zauważyć, że zwolnieniem od podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych objęta jest umowa sprzedaży, której przedmiotem jest m.in. prawo własności do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.
Nie podlega zatem zwolnieniu taka umowa sprzedaży, której przedmiotem jest udział bądź też udziały w ww. prawach. Tym samym nabywając udział w nieruchomości, mimo spełnienia warunku nieposiadania prawa własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawa własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego ani też udziału w takich prawach, nie można istotnie skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ww. zwolnienie nie przysługuje bowiem w sytuacji, gdy przedmiotem umowy sprzedaży jest sam udział w nieruchomości (lokalu mieszkalnym).
Natomiast w sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży jest lokal mieszkalny, który kupujący nabywają na współwłasność w częściach ułamkowych – umowa taka podlega zwolnieniu, bowiem sprzedaży polega własność całego lokalu mieszkalnego (nieruchomości), której właścicielami stają się wspólnie kupujący. Każdy z kupujących staje się wówczas współwłaścicielem ułamkowej części nieruchomości.
Jeżeli więc została przez Państwa zawarta jedna umowa sprzedaży, a jej przedmiotem był cały lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, to uznać należy że został on nabyty przez Państwa na współwłasność ułamkową. Każde z Państwa stało się wówczas współwłaścicielem ułamkowej części nieruchomości w stosunku - jak Państwo wskazali - (...) jeden kupujący i (...) drugi kupujący. W takiej sytuacji uznać należy, że kupili Państwo wspólnie całą nieruchomość.
O ile zatem żadne z Państwa nie było wcześniej właścicielem nieruchomości mieszkaniowych lub ww. spółdzielczego własnościowego prawa (w tym udziałów w takich nieruchomościach lub prawie) – to przy zawieraniu opisanej umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego mieli Państwo prawo do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych określonego w art. 9 pkt 17 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Końcowo należy wskazać, że stosownie do treści art. 11 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Podatek, z zastrzeżeniem ust. 2, podlega zwrotowi, jeżeli:
1) uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli (nieważność względna);
2) nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej;
3) (uchylony)
3a) spółka nie została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców lub wysokość kapitału zakładowego spółki kapitałowej została zarejestrowana w kwocie niższej niż określała umowa spółki - w części stanowiącej różnicę między podatkiem zapłaconym i podatkiem należnym;
4) podwyższenie kapitału zakładowego spółki nie zostanie zarejestrowane lub zostanie zarejestrowane w wysokości niższej niż określona w uchwale - w części stanowiącej różnicę między podatkiem zapłaconym i podatkiem należnym od podwyższenia kapitału zakładowego ujawnionego w rejestrze przedsiębiorców;
5) nie dokonano wpisu hipoteki do księgi wieczystej.
Podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym został zapłacony.
Natomiast w myśl art. 72 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):
Za nadpłatę uważa się kwotę:
1) nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku;
2) podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej;
3) zobowiązania zapłaconego przez płatnika lub inkasenta, jeżeli w decyzji, o której mowa w art. 30 § 4, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej;
4) zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.
Zgodnie z art. 75 § 1 ww. ustawy:
Jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.
Wobec powyższego należy wskazać, że nadpłata powstanie zawsze wtedy, gdy podatek został zapłacony nienależnie. Tym samym, mogą się Państwo ubiegać nie o zwrot podatku (który dotyczy ściśle określonych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych sytuacji) a o stwierdzenie i zwrot nadpłaty w trybie określonym przepisami Ordynacji podatkowej.
Dodatkowe informacje
Końcowo wskazać należy, że w części B.5 wniosku ORD-WS „Wniosek o doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej” poz. 32 – „Adres elektroniczny do doręczeń” wskazał Pan adres e-mail. Adres ten nie jest przeznaczony do korespondowania z organami podatkowymi. Pod pojęciem adresu elektronicznego, o którym mowa w poz. 32 druku ORD-WS, należy rozumieć adres w systemie ePUAP.
Jednakże – pomimo, że nie został wskazany prawidłowy adres elektroniczny – ze względu na złożenie wniosku poprzez system ePUAP, korespondencja odbywa się za pośrednictwem tej platformy.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi
Pan (...) (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.