Interpretacja indywidualna z dnia 22 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.238.2023.2.DR
Temat interpretacji
W zakresie skutków podatkowych nabycia akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 Kodeksu spółek handlowych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
3 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 3 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 Kodeksu spółek handlowych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 grudnia 2023 r. (wpływ 15 grudnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca (…) spółka akcyjna (dalej: Spółka) jest polskim rezydentem podatkowym, posiadającym siedzibę i zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wnioskodawca dokonał nabycia akcji własnych od części akcjonariuszy niebędących polskimi rezydentami podatkowymi, tj. od X, Y, Z.
Jednocześnie Wnioskodawca pragnie wskazać, iż X i Y są podmiotami powiązanymi z Wnioskodawcą (osoby posiadające pośrednio kontrolę nad tymi podmiotami, zasiadają w organach zarządczych/organach nadzoru Wnioskodawcy oraz są beneficjentami rzeczywistymi Wnioskodawcy).
Nabyte przez Spółkę od ww. akcjonariuszy akcje własne, zostaną umorzone z jednoczesnym obniżeniem kapitału zakładowego Wnioskodawcy.
Podstawą prawną nabycia akcji własnych, umorzenia akcji i obniżenia kapitału zakładowego Spółki będą przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1467 ze zm, dalej KSH), tj.: art. 359 § 1-4, art. 360 § 1 i § 2 pkt 1, art. 362 § 1 pkt 8 KSH. Nabycie akcji własnych zostało przeprowadzone w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH. W tym celu Wnioskodawca dnia 7 sierpnia 2023 r. na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy, zgodnie z procedurą przewidzianą w statucie, podjął uchwałę o upoważnieniu Zarządu Spółki do zawarcia umowy nabycia akcji własnych Spółki od akcjonariuszy wraz z informacją, że akcje własne zostaną nabyte przez Spółkę w celu ich umorzenia.
Na podstawie ww. upoważnienia nabyto akcje o wartości nominalnej jednej akcji 0,10 zł:
- 90.822 akcji (…), które Spółka nabyła od Y
- 90.822 akcji (…), które Spółka nabyła od X
- 56.236 akcji (…), które Spółka nabyła od Z
- 56.236 akcji (…), które Spółka nabyła od Z
- 56.235 akcji (…), które Spółka nabyła od Z
- 656 akcji (…), które Spółka nabyła od Z
W efekcie powyższego nabycia Z nie jest już akcjonariuszem Wnioskodawcy.
Nabycie ww. akcji nastąpiło za odpłatnością. W tym celu Spółka zdecydowała o utworzeniu kapitału rezerwowego, który został utworzony z zysku netto Spółki za rok 2022. Wynagrodzenie za nabyte akcje Spółka wypłaciła przelewem na wskazane w umowach nabycia akcji rachunki bankowe akcjonariuszy.
Spółka odnotowała wskazane zmiany w rejestrze akcjonariuszy Spółki prowadzonym przez (…) oraz złożyła wnioski do rejestru zastawów uwzględniające zmiany w rejestrze, w tym zniesienia zabezpieczenia na akcjach będących przedmiotem nabycia akcji własnych w celu ostatecznego ich umorzenia. Umorzenie nastąpi w drodze obniżenia kapitału zakładowego Spółki zgodnie z 360 § 1 i § 2 pkt 1 KSH. Ponieważ Spółka będzie umarzać akcje własne, Spółce jako akcjonariuszowi akcji umarzanych nie będzie przysługiwać wynagrodzenie.
Spółka szacuje, iż umorzenie akcji własnych nastąpi w okresie ok. 4 miesięcy od dnia ich nabycia. W pierwszej kolejności należy bowiem zakończyć procedurę zmian i wykreśleń w rejestrze zastawów, w tym zniesienia zabezpieczeń na akcjach będących przedmiotem nabycia (powyższe jest niezbędne dla umorzenia tych akcji). W tym zakresie Spółka dokona zniesienia zabezpieczeń dotyczących wszystkich akcji własnych nabytych od Z i części akcji własnych nabytych od Y i Z.
Ww. okres pomiędzy nabyciem akcji a ich umorzeniem warunkowany jest jeszcze koniecznością zniesienia zabezpieczenia na akcjach. Powodem dla którego Wnioskodawca dokonał nabycia akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH (nie zaś w trybie art. 362 § 1 pkt 5 KSH, tj. nabycie akcji własnych w celu umorzenia), były względy proceduralne, tj. zastosowanie ww. trybu umożliwiło pominięcie konieczności przeprowadzenia długotrwałego postępowania konwokacyjnego, o którym mowa w art. 456 KSH.
Pytanie
Czy w przedstawionym stanie faktycznym tj. nabyciu akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH w celu ostatecznego umorzenia nabytych akcji, transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej PCC)?
Państwa stanowisko w sprawie
Państwa zdaniem, w analizowanym stanie faktycznym, tj. nabyciu akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH a ostatecznie w celu umorzenia nabytych akcji własnych, transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
W Państwa ocenie nabycie akcji własnych w celu ich dalszego umorzenia nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych z uwagi na charakter prawny oraz konsekwencje takich czynności, odróżniające je w sposób istotny od umowy sprzedaży. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 170, z późn. zm. dalej ustawa) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c)(uchylona),
d)umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e)umowy dożywocia,
f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g)(uchylona),
h)ustanowienie hipoteki,
i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j)umowy depozytu nieprawidłowego,
k)umowy spółki.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).
Zawarty w zacytowanym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.
W przedstawionym stanie faktycznym Walne Zgromadzenie akcjonariuszy Spółki – zgodnie z procedurą przewidzianą w statucie Spółki – podjęło uchwałę o udzieleniu Zarządowi Spółki upoważnienia do nabycia akcji własnych Spółki od akcjonariuszy (zagranicznych rezydentów podatkowych) oraz utworzenia w tym celu kapitału rezerwowego.
Podstawę przeniesienia własności akcji na rzecz Spółki stanowić będzie umowa nabycia akcji własnych dokonana na podstawie upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie Spółki do nabycia akcji własnych Spółki w celu ich dalszego umorzenia. Wynagrodzenie za nabyte akcje zostało wypłacone akcjonariuszom z utworzonego na ten cel kapitału rezerwowego Spółki.
Podkreślić w tym miejscu należy, iż Zarząd Spółki skupując akcje własne miał na celu ich umorzenie (na co m.in. wskazuje treść uchwały z dnia 7 sierpnia 2023 roku podjęta na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Spółki). W odróżnieniu od umowy sprzedaży, umowa nabycia akcji własnych przez Spółkę zawarta została zatem w z góry określonym celu (wynikającym z upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie i tylko w tym zakresie). Zasadniczym celem transakcji było umorzenie odkupionych od akcjonariuszy akcji. Posiadanie przez Spółkę akcji własnych jest stanem przejściowym. Zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki, Zarząd zobowiązany jest do dalszego umorzenia akcji własnych, zatem Spółka akcji tych nie może trwale włączyć do swojego majątku i wykonywać uprawnień inkorporowanych w tych prawach majątkowych. W tym zakresie, jak wskazywano w stanie faktycznym umorzenie akcji własnych nastąpi w okresie ok. 4 miesięcy od dnia ich nabycia. W pierwszej kolejności należy bowiem zakończyć procedurę zmian i wykreśleń w rejestrze zastawów, w tym zniesienia zabezpieczeń na akcjach będących przedmiotem nabycia (powyższe jest niezbędne dla umorzenia tych akcji). Ww. okres pomiędzy nabyciem akcji a ich umorzeniem warunkowany jest jedynie koniecznością zniesienia zabezpieczenia na części akcji (tj. zabezpieczeń na wszystkich akcjach własnych nabytych od Z i części akcji własnych nabytych od Y i X). W Państwa opinii, powyższe, tj. cel w jakim zostały nabyte akcje własne (tj. w celu umorzenia) przesądza, iż analizowana transakcja, tj. nabycie akcji własnych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem PCC.
Ustawodawca nie poprzestał na wprowadzeniu zasady enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu PCC, jak to zostało wyżej wskazane. To ustawowe wyliczenie zostało równolegle wzmocnione zasadą (wynikającą ze wspomnianego art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy), zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w PCC, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym. Dlatego w niniejszej sprawie konieczne jest przeanalizowanie specyfiki nabycia akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH, tj. nabycia na podstawie i w granicach upoważnienia udzielonego zarządowi Spółki przez walne zgromadzenie, w sytuacji w której to nabycie zgodnie z ww. upoważnieniem zostało udzielone w celu dalszego umorzenia nabywanych akcji własnych.
Zgodnie z art. 362 § 1 KSH spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy zgodnie z pkt 8 ww. artykułu: nabycia na podstawie i w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie; upoważnienie powinno określać warunki nabycia, w tym maksymalną liczbę akcji do nabycia, okres upoważnienia, który nie może przekraczać pięciu lat, oraz maksymalną i minimalną wysokość zapłaty za nabywane akcje, jeżeli nabycie następuje odpłatnie.
W dalszej kolejności zgodnie z art. 359 KSH akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym.
Zgodnie z § 2 art. 359 KSH umorzenie akcji wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego.
Zgodnie z art. 360 § 1 KSH umorzenie akcji wymaga obniżenia kapitału zakładowego. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna być powzięta na walnym zgromadzeniu, na którym powzięto uchwałę o umorzeniu akcji.
Jednocześnie zgodnie z art. 360 § 2 KSH wymogów, o których mowa w art. 456 (dotyczących postępowania konwokacyjnego), nie stosuje się do umorzenia akcji gdy spółka umarza akcje własne nabyte nieodpłatnie w celu ich umorzenia.
Wskazać w tym miejscu należy, iż teoretycznie akcje mogą być przedmiotem umowy sprzedaży, która może podlegać opodatkowaniu PCC. Jednakże analiza omawianej transakcji, tj. nabycia akcji w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH na podstawie upoważnienia, z którego wynika, iż nabywane akcje mają być przedmiotem umorzenia prowadzi w Państwa opinii do wniosku, iż skutków podatkowych transakcji nie można wywodzić na gruncie umowy sprzedaży.
W odróżnieniu od umowy sprzedaży, umowa nabycia akcji własnych przez Spółkę w celu ich dalszego umorzenia zawierana jest bowiem w z góry określonym celu. Inaczej więc niż kupujący w umowie sprzedaży, Spółka nabywająca akcje w omawianym trybie na podstawie upoważnienia, z którego wynika, iż nabywane akcje mają być przedmiotem umorzenia nie może swobodnie korzystać ani rozporządzać nabytymi akcjami. Nabycie to następuje bowiem w ściśle określonym celu, tj. w analizowanym przypadku, zgodnie z upoważnieniem Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki w celu umorzenia akcji przez Spółkę. Na powyższą argumentację, wskazującą, iż nabycie akcji w ściśle określonym celu, nie stanowi zawarcia umowy sprzedaży wskazywał m.in. NSA w wyroku z dnia 28 października 2009 r., sygn. II FSK 870/08 wydanym na tle stanu faktycznego dotyczącego przymusowego wykupu akcji (w trybie uregulowanym w art. 418 KSH).
W tym przypadku Państwa zdaniem omawiana transakcja jest w swej istocie zbliżona do transakcji nabycia akcji własnych w celu umorzenia w trybie art. 362 § 1 pkt 5 KSH.
Przedstawione zasady i tryb przedstawionego w stanie faktycznym wniosku umorzenia akcji (wynikającego z udzielonego upoważnienia) pozwalają na ustalenie, że jest to instytucja w sposób szczególny uregulowana w prawie handlowym i niewykazująca istotnych elementów umowy sprzedaży w rozumieniu art. 535 K.c.
W Państwa opinii ekonomiczny skutek obydwu transakcji, tj. nabycia udziałów w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH na podstawie upoważnienia i w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie zgodnie z którym nabywane akcje mają być umorzone oraz w trybie art. 362 § 1 pkt 5 KSH jest tożsame, tj. umorzenie nabytych akcji własnych. Jak wskazywano w stanie faktycznym wniosku, zastosowanie przez Spółkę trybu przewidzianego art. 362 § 1 pkt 8 KSH podyktowane było jedynie kwestiami proceduralnymi, tj. zastosowanie ww. trybu nabycia akcji własnych zgodnie z przepisami KSH umożliwiło pominięcie konieczności przeprowadzenia długotrwałego postępowania konwokacyjnego, o którym mowa w art. 456 KSH.
Jak wskazywano powyżej czynności podlegające opodatkowaniu przedmiotowym podatkiem zostały wskazane w art. 1 ustawy. Zawarty w powyższym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, iż w przypadku, gdy określona czynność nie została w nim wprost wymieniona, nie podlega ona opodatkowaniu PCC. Zdaniem Spółki wśród czynności opodatkowanych ww. podatkiem nie wymieniono czynności nabycia akcji własnych celem ich umorzenia (w takiej kategorii należy zdaniem Spółkę rozpatrywać transakcję nabycia akcji w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH na podstawie upoważnienia, z którego wynika, iż nabywane akcje mają być przedmiotem umorzenia).
W efekcie zatem w Państwa opinii na tle analizy przedmiotowej transakcji aktualne pozostają argumenty dotyczące nieopodatkowania podatkiem PCC transakcji nabycia akcji w celu umorzenia dokonywanych w trybie art. 362 § 1 pkt 5 KSH. Przykładem interpretacji potwierdzających, że nabycie akcji w celu umorzenia nie jest czynnością rodzącą obowiązek podatkowy w PCC są np.:
-interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18 lutego 2008 r. IBPB2/436-61/07/MZ/KAN-2171/11/07: „Wobec powyższego, nabycie akcji przez Wnioskodawcę w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem należy traktować jako szczególny rodzaj umowy, który nie został wymieniony jako czynność cywilnoprawna podlegająca opodatkowaniu na mocy art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – przepis ten zawiera zamknięty katalog czynności podlegających ww. podatkowi. W związku z tym nabyciem akcji przez spółkę w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem, jako szczególny rodzaj umowy nieobjętej katalogiem art. 1 ust. 1 powołanej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi”;
-interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 grudnia 2020 r. nr 0111-KDIB2-3.4014.286.2020.2.BD: „zawarcie przez Wnioskodawcę umowy nabycia udziałów w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy z tego tytułu.”
-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 maja 2021 r., 0111-KDIB2-3.4014.29.2021.3.JKA:, „instytucja umorzenia udziału w spółce w drodze nabycia przez spółkę udziału jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać z umowy spółki, tym samym jest to norma o charakterze lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego.”
W Państwa opinii tezy płynące z ww. argumentacji, znajdują zastosowanie w analizowanym stanie faktycznym. W efekcie zatem, w Państwa opinii również nabycie akcji własnych w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH na podstawie upoważnienia i w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie zgodnie z którym nabywane akcje mają być przedmiotem umorzenia stanowią transakcję niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem PCC.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c) (uchylona),
d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g) (uchylona),
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają:
2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Zawarty w zacytowanym przepisie katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.
Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że dokonali Państwo nabycia akcji własnych od części akcjonariuszy niebędącymi polskimi rezydentami podatkowymi. Nabyte przez Państwa od ww. akcjonariuszy akcje własne, zostaną umorzone z jednoczesnym obniżeniem kapitału zakładowego.
Podstawą prawną nabycia akcji własnych, umorzenia akcji i obniżenia kapitału zakładowego Spółki będą przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych. Nabycie akcji własnych zostało przeprowadzone w trybie art. 362 § 1 pkt 8 KSH. W tym celu dnia 7 sierpnia 2023 r. na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy, zgodnie z procedurą przewidzianą w statucie, podjęli Państwo uchwałę o upoważnieniu Zarządu Spółki do zawarcia umowy nabycia akcji własnych Spółki od akcjonariuszy wraz z informacją, że akcje własne zostaną nabyte przez Spółkę w celu ich umorzenia.
W myśl art. 362 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.):
Spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy nabycia na podstawie i w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie; upoważnienie powinno określać warunki nabycia, w tym maksymalną liczbę akcji do nabycia, okres upoważnienia, który nie może przekraczać pięciu lat, oraz maksymalną i minimalną wysokość zapłaty za nabywane akcje, jeżeli nabycie następuje odpłatnie.
Na podstawie art. 362 § 2 Kodeksu spółek handlowych:
W przypadkach określonych w § 1 pkt 1, 2 i 8 nabycie akcji własnych przez spółkę jest dozwolone tylko wtedy, gdy zostały spełnione łącznie następujące warunki:
1)nabyte akcje zostały w pełni pokryte;
2)łączna wartość nominalna nabytych akcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego spółki, uwzględniając w tym również wartość nominalną pozostałych akcji własnych, które nie zostały przez spółkę zbyte;
3)łączna cena nabycia akcji własnych, powiększona o koszty ich nabycia, nie jest wyższa od kapitału rezerwowego, utworzonego w tym celu z kwoty, która zgodnie z art. 348 § 1 może być przeznaczona do podziału.
W myśl natomiast art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.):
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Stosownie do art. 555 ww. ustawy:
Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii, praw oraz wody.
Oznacza to, że przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio m.in. do sprzedaży praw majątkowych. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.
W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.
Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego:
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą od umowy sprzedaży:
a)nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,
b)innych praw majątkowych − 1%.
Wskazali Państwo, iż podstawą prawną nabycia akcji własnych jest art. 362 § 1 pkt 8 Kodeksu spółek handlowych. Należy jednak zauważyć, iż przepis ten nie wskazuje w drodze jakiej czynności ma nastąpić nabycie akcji własnych. Inaczej jest w przypadku nabycia akcji w celu ich umorzenia. Tryb nabycia tych akcji jest szczegółowo określony w treści przepisów Kodeksu spółek handlowych.
Czynność nabycia akcji własnych – na podstawie art. 362 § 1 pkt 8 Kodeksu spółek handlowych, tj. nabycia na podstawie i w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie zawiera elementy konstrukcyjne niezbędne do zakwalifikowania tej umowy jako umowy sprzedaży: określenie stron (odpowiednio: kupujący – Państwo, sprzedający – akcjonariusze), określenie przedmiotu świadczeń każdej ze stron (kupujący zapłaci określoną cenę, a sprzedający przeniesie na kupującego własność praw majątkowych), określenie rzeczy (tutaj: prawa majątkowe) i określenie ceny (art. 362 § 2 pkt 3 Kodeksu spółek handlowych wyraźnie mówi o cenie nabycia).
To, że nabycie przez Spółkę akcji własnych i ich posiadanie – jak Państwo wskazali we wniosku – jest stanem przejściowym i że Spółka nabywająca akcje w omawianym trybie na podstawie upoważnienia, z którego wynika, iż nabywane akcje mają być przedmiotem umorzenia nie może swobodnie korzystać ani rozporządzać nabytymi akcjami nie oznacza, że nabycie nie nastąpiło w drodze umowy sprzedaży.
Tym samym powyższa czynność cywilnoprawna, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
W opisanym we wniosku zdarzeniu, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstał z chwilą dokonania tej czynności cywilnoprawnej. W myśl art. 4 pkt 1 ustawy przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy ciążył na Państwu jako kupującym.
Podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jest w omawianym przypadku wartość rynkowa akcji, a stawka podatku wyniesie 1% (art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b).
Podsumowując, w przedstawionym stanie faktycznym nabycie akcji własnych – jako czynność cywilnoprawna posiadająca elementy konstrukcyjne niezbędne do zakwalifikowania tej czynności jako umowy sprzedaży – stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Z uwagi na powyższe rozstrzygnięcie, wnioski, które wypływają z przywołanych przez Państwa we własnym stanowisku interpretacji indywidualnych nie mają zastosowania w niniejszej sprawie.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).