Skutki podatkowe zawarcia umowy pożyczki.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 października  2023  r. wpłynął Pana wniosek z 20 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 23 listopada 2023 r. (wpływ 23 listopada 2023 r.) potwierdzającymi uiszczenie należnej opłaty.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

… będący Wnioskodawcą prowadzi działalności pod firmą: … i pozostaje czynnie zarejestrowanym podatnikiem VAT. Z kolei spółka … spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Y) świadczy usługi doradcze w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Spółka posiada siedzibę i zarząd na terytorium Polski. Jedynym wspólnikiem spółki pozostaje Wnioskodawca (100%) udziałów.

W dniu 13 października 2023 r. Spółka udzieliła pożyczki na kwotę … zł na rzecz wspólnika spółki - Wnioskodawcy. Pożyczka udzielona została na cele niezwiązane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą - pożyczkobiorca zobowiązał się przeznaczyć kwotę pożyczki na pokrycie ceny nabycia akcji innej spółki. Oprocentowanie udzielonej pożyczki wynosi 6% w stosunku rocznym. Spłata pożyczki ma nastąpić do dnia 31 stycznia 2024 r. Tytułem zabezpieczenia roszczenia o zwrot pożyczki, Pożyczkobiorca zobowiązał się do ustanowienia na rzecz Spółki zastawu na nabytych akcjach. Wskazać należy, że przedmiotem działalności Spółki nie jest udzielanie pożyczek ani inne usługi finansowe. Czynność ta miała charakter jednorazowy. Spółka nie ma zamiaru dokonywać pożyczek w sposób częstotliwy, w celach zarobkowych.

Pytanie

Czy umowa pożyczki zawarta pomiędzy Y Sp. z o.o. a Wnioskodawcą podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym na Pożyczkobiorcy ciąży obowiązek zapłaty tego podatku? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111): Podatkowi podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku.

Stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy: Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

W myśl art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych: Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży - przy umowie pożyczki - na biorącym pożyczkę.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych: Podstawę opodatkowania stanowi - przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - kwota lub wartość pożyczki albo depozytu, a w przypadku umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy - kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy: Stawka podatku wynosi od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego - 0,5%, z zastrzeżeniem ust. 5.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych: Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a)w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b)jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

-umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych: Użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

W związku z powyższymi regulacjami należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na biorącym pożyczkę. W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona. Przy czym, mimo zwolnienia z podatku od towarów i usług, wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie będzie miało miejsca wówczas, gdy czynność będzie dotyczyć m.in. umowy sprzedaży a jej przedmiotem będzie m.in. nieruchomość lub prawo użytkowania wieczystego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca (jako Pożyczkobiorca) zawarł ze Spółką, w której jest jedynym udziałowcem (Pożyczkodawcą), a która to zawodowo nie zajmuje się udzielaniem pożyczek - umowę pożyczki oprocentowanej.

Ocena opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych uzależniona jest od analizy jakie skutki podatkowe z tytułu jej zawarcia powstaną na gruncie podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1) ustawy o podatku od towarów i usług: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług - zwalnia się z podatku: usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia, czy skoro Pożyczkodawca nie zajmuje się zawodowo udzielaniem pożyczek to czy czynność ta podlega w ogóle podatkowi VAT, a przez to czy może być z tego podatku zwolniona. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym m.in. w wyroku WSA w Gliwicach z dnia 28 lipca 2020 r. sygn. akt I SA/GI 203/20: Jeżeli dana czynność została wykonana poza zakresem działalności gospodarczej i nie w ramach profesjonalnego obrotu, czy zawodowo, w warunkach systematyczności i powtarzalności, w formie stałej i zorganizowanej, a jedynie okazjonalnie czy przypadkowo, to tym samym nie podlega ona podatkowi VAT, a przez to nie może być z tego podatku zwolniona.

Wnioskodawca odnajduje jednak również odmienne stanowiska wyrażone w orzecznictwie. I tak, zgodnie z wyrokiem NSA z 30 czerwca 2009 r., sygn. akt I FSK 903/08 - W przypadku podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą podmiot ten działa w charakterze podatnika odnośnie wszystkich czynności - w tym także mających charakter sporadyczny, które pozostają poza jego głównym przedmiotem działalności, lecz stanowiąc konsekwencje tej działalności, bezpośrednio ją uzupełniają. Wskazać należy również na wyrok WSA w Warszawie z 13 lipca 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3554/06, w którym sąd przypomniał, że pieniądze stanowią majątek rzeczowy, którego wykorzystywanie w celu zarobkowym - odpłatne udostępnianie w zamian za odsetki stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z powyższego wynika, że:

-umowa pożyczki będzie stanowiła odpłatne świadczenie usług, zatem będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

-czynność udzielenia odpłatnej pożyczki przez Pożyczkodawcę będzie korzystać ze zwolnienia z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy - w ocenie Wnioskodawcy pożyczka udzielona Wnioskodawcy przez Spółkę, stanowiła odpłatne świadczenie usług, ale korzystała ze zwolnienia z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Skoro omawiana czynność udzielenia pożyczki jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, to w powyższej sprawie znajdzie zastosowanie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W takim przypadku, opisana umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. To oznacza, że na Wnioskodawcy jako pożyczkobiorcy nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pana stanowiska tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie – interpretacja indywidualna z 27 listopada 2023 r. Znak: 0111-KDIB3-1.4012.757.2023.3.IO.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1a ww. ustawy:

Na podstawie art. 4 pkt 7 ww. ustawy:

W związku z powyższymi regulacjami prawnymi należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na biorącym pożyczkę.

Niezależnie od powyższego podkreślić należy, że w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych  przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ww. ustawy:

W przypadku umów pożyczki o wyłączeniu, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług. Podstawę do ww. wyłączenia może stanowić m.in. fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że 13 października 2023 r. pomiędzy Panem a Spółką, w której jest Pan jedynym wspólnikiem, zawarta została umowa pożyczki. Zgodnie z zawartą umową, Spółka jako pożyczkodawca udzieliła Panu pożyczki. Pożyczka powinna zostać zwrócona do 31 stycznia 2024 r.

W związku z tym podkreślić należy, że jakkolwiek Pana zapytanie dotyczy opodatkowania zawartej umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności ustalenia wymaga kwestia czy transakcja ta podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności regulacjami w zakresie ustawy o podatku od towarów i usług skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 listopada 2023 r. Znak: 0111-KDIB3-1.4012.757.2023.3.IO wydanej dla Pana w zakresie podatku od towarów i usług Organ wskazał, że „(…) czynność udzielenia Panu odpłatnej pożyczki przez Spółkę, stanowi czynność mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi na to, że usługi te mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie - usługa udzielenia pożyczki przez Spółkę na Pana rzecz korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie tego przepisu.” A zatem, skoro otrzymana przez Pana pożyczka jest zwolniona z opodatkowania na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, to w analizowanej sprawie ma zastosowanie art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym nie ciąży na Panu (pożyczkobiorcy) obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia ww. umowy pożyczki.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pana do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).