Temat interpretacji
Jeżeli więc, w związku z darowizną lokalu mieszkalnego (udziału w nim) obciążonego hipoteką, Wnioskodawczyni nie przejmie żadnych osobistych zobowiązań, czy też długów lub ciężarów darującego , to nie będzie ciążył na niej obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 września 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 19 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie nabycia udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką w drodze umowy darowizny.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
(…) 2021 r. Pani oraz Pani partner – (…), na podstawie umowy sprzedaży oraz oświadczenia o ustanowieniu hipoteki umownej, nabyliście lokal mieszkalny o powierzchni (…) m2, za kwotę (…) zł, w sposób następujący: Pani partner nabył udział wynoszący 9/10 za cenę (…) zł, a Pani nabyła udział wynoszący 1/10 za cenę (…) zł.
Zakup został sfinansowany w sposób następujący: ze środków własnych Pani partnera w kwocie (…) zł, z Pani środków własnych w kwocie (…) zł oraz z kredytu hipotecznego zaciągniętego wspólnie przez Państwa na kwotę (…) zł (z czego do wypłaty (…) zł). W dziale IV księgi wieczystej widnieje związana z tym kredytem hipoteka na kwotę (…) zł.
Zakupiony lokal stanowi odrębną nieruchomość. Z lokalem mieszkalnym związany jest udział wynoszący (…) części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
Pozostają Państwo w nieformalnym związku (III grupa podatkowa).
Pani partner umową darowizny przekaże Pani swój udział wynoszący 9/10. W wyniku planowanej umowy darowizny udziału w nieruchomości, nie dojdzie do przejęcia przez Panią długów – umowa o kredyt hipoteczny pozostanie w niezmienionej postaci. Ciężarem w postaci hipoteki będzie natomiast obarczona sama nieruchomość będąca przedmiotem darowizny, co jest istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
W chwili wykonywania darowizny, wartość darowizny wyniesie około (…) zł (90% kwoty (…) zł), natomiast 9/10 hipoteki na darowanym mieszkaniu wyniesie (…) zł (9/10 kwoty (…) zł), przewyższając wartość darowanej części lokalu.
Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych
Czy w związku z przedstawionym zdarzeniem będzie ciążyć na Pani konieczność uiszczenia podatku na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, nie powstanie obowiązek podatkowy na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż wraz z umową darowizny nieruchomości obdarowana (Pani) nie przejmuje na siebie zobowiązania darczyńcy wobec kredytodawcy.
Jak wynika z treści art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, podstawę opodatkowania stanowi w tym przypadku wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.
Tak więc, obowiązek podatkowy powstaje, jeżeli umowa darowizny wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej i jedynie wtedy taka umowa darowizny będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Pani partner umową darowizny przekaże Pani udział wynoszący 9/10 w nieruchomości, nie przenosząc na Panią (jako obdarowaną) swojego zobowiązania jako kredytobiorcy (nie cedując więc kredytu). W związku z czym nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż wraz z umową darowizny nieruchomości nie przejmuje Pani na siebie zobowiązania darczyńcy wobec kredytodawcy.
Uzasadniając swoje stanowisko, powołała się Pani na interpretację indywidualną.
Powyżej przywołano tylko tę część Pani stanowiska, która dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):
Podatkowi podlegają umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.
Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.
Zgodnie z przywołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają darowizny, ale te o określonym w ustawie charakterze.
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego – świadczenie musi wzbogacić obdarowanego.
Jak już wskazano powyżej – zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi podlegają: umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.
W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Na podstawie art. 4 pkt 3 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie darowizny – na obdarowanym.
W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie darowizny – wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:
a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,
b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych − 1%.
W świetle powołanych przepisów umowa darowizny stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Opodatkowanie to wystąpi wtedy, gdy nabywca wstąpi w miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (nastąpi przejęcie długu). Podstawą opodatkowania jest wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego. Podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy darowizny jest obdarowany.
Jednakże w przypadku, gdy umowa darowizny, nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej, to taka umowa darowizny nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
W myśl art. 244 § 1 ustawy Kodeks cywilny, hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe.
Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1984).
W myśl art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece:
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).
Z treści tego przepisu wynika, że hipoteka obciąża daną nieruchomość.
Z opisu sprawy wynika, że Pani partner umową darowizny przekaże Pani swój udział wynoszący 9/10 we wspólnej nieruchomości. W wyniku planowanej umowy darowizny nie dojdzie do przejęcia przez Panią długów – umowa o kredyt hipoteczny pozostanie w niezmienionej postaci. Ciężarem w postaci hipoteki będzie natomiast obarczona sama nieruchomość będąca przedmiotem darowizny.
Jak wynika z powyższego, w wyniku zawarcia umowy darowizny 9/10 udziału stanie się Pani jedyną właścicielką lokalu mieszkalnego. Jeżeli więc, w związku z darowizną lokalu mieszkalnego (udziału w nim) obciążonego hipoteką, nie przejmie Pani żadnych osobistych zobowiązań, czy też długów lub ciężarów darującego (Pani partnera), to nie będzie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
Dodatkowe informacje
Końcowo wskazuję, że od wniosku została uiszczona opłata w kwocie wyższej od należnej – 120 zł, zatem kwota 40 zł zostanie Pani zwrócona zgodnie ze wskazanym we wniosku sposobem zwrotu opłaty, tj. na podany rachunek bankowy.
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawczynię. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Takiej oceny może jedynie dokonać organ podatkowy uprawniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego. Organ nie przesądza zatem czy Wnioskodawczyni – w ramach opisanej umowy darowizny – przejmie jakiekolwiek osobiste zobowiązania, długi lub ciężary darującego (partnera), gdyż nie zostały one wspomniane w treści wniosku. Jeżeli więc zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.
W zakresie podatku od spadków i darowizn wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.