Temat interpretacji

Skutki podatkowe zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności z tytułu szkód majątkowych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 lipca 2018 r. (data wpływu 17 lipca 2018 r.), uzupełnionym 7 września 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 27 sierpnia 2018 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4014.113.2018.1.AR wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 7 września 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która powstała w lutym 2018 r. Obecnie znajduje się w fazie organizacyjnej. Przedmiotem działalności jaką zamierza prowadzić Wnioskodawca jest działalność związana z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat (symbol PKD 66.21.Z, symbol PKWIU 66.21.10.0 usługi związane z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat), której podklasa obejmuje dochodzenie roszczeń ubezpieczeniowych.

Wnioskodawca faktycznie zamierza zajmować się kupowaniem od osób poszkodowanych wierzytelności z tytułu szkód majątkowych (głównie szkód na pojazdach samochodowych). Zakup miałby się odbywać na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności, czyli tzw. cesji wierzytelności. Następnie wierzytelności te, już we własnym imieniu, będą dochodzone od towarzystw ubezpieczeniowych. Cedentem będzie osoba fizyczna (chodzi tylko o szkody majątkowe, a nie osobowe) poszkodowana w zdarzeniu drogowym, w wyniku którego poniosła szkodę na pojeździe. Cesjonariuszem będzie Wnioskodawca. Osoby poszkodowane, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przez towarzystwo ubezpieczeniowe, otrzymują pewną kwotę odszkodowania. Jeżeli uważają, że wysokość tego odszkodowania jest zaniżona, ale nie chcą spierać się z towarzystwem ubezpieczeniowym w zakresie dopłaty odszkodowania, bądź nie wiedzą jak tę dopłatę uzyskać będą mogły odsprzedać Wnioskodawcy wierzytelność wynikającą z tego odszkodowania. Jeżeli dojdzie do porozumienia co do ceny, będzie zawierana pomiędzy stronami (Wnioskodawcą i poszkodowanym) cesja wierzytelności. Z treści cesji wynikać będzie oświadczenie cedenta, że w związku z konkretnym zdarzeniem drogowym uszkodzeniu uległ pojazd będący własnością cedenta i z tytułu tego zdarzenia przysługuje cedentowi wierzytelność o zapłatę odszkodowania do sprawcy szkody oraz do konkretnego towarzystwa ubezpieczeniowego, w którym pojazd sprawcy szkody objęty był w chwili zdarzenia obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej pojazdów mechanicznych. Cedent dalej oświadcza, że otrzymał od towarzystwa ubezpieczeniowego odszkodowanie w konkretnej wysokości, które jednak nie czyni w pełni zadość obowiązkowi pełnego naprawienia szkody, ponieważ nie wystarczyło do przeprowadzenia pełnej naprawy pojazdu. Cesja nie będzie zobowiązywać Wnioskodawcy do żadnych czynności na rzecz poszkodowanego poza zapłatą ceny. Z chwilą zawarcia niniejszej umowy cedent zbywa za umówioną cenę, a cesjonariusz nabywa wierzytelność o zapłatę pozostałej należnej części odszkodowania powyżej już wypłaconej przez towarzystwo ubezpieczeniowe kwoty, do wysokości pełnego odszkodowania. Na cesjonariusza wraz z wierzytelnością przechodzą wszelkie prawa z nią związane (również prawo do odsetek i zwrotu kosztów wykonania opinii niezależnego rzeczoznawcy, itd.). Pozostała należna część odszkodowania, o której mowa w treści umowy cesji, nie jest określona kwotowo w treści umowy i nie jest dokładnie znana w chwili podpisywania umowy cesji. Jest ona określana dopiero wyrokiem sądowym lub zawartą z zakładem ubezpieczeń ugodą bądź dobrowolnym uznaniem przez zakład ubezpieczeń. W chwili zawierania cesji znana będzie jedynie orientacyjna (przybliżona) wysokość należności.

Przykład:

• przewidywany uzasadniony koszt naprawy pojazdu wynosi 10000 zł.
• zakład ubezpieczeń wypłacił poszkodowanemu 7000 zł.
• przewidywana wysokość dopłaty 3000 zł.
• cena zakupu wierzytelności 1000 zł.
• przewidywany dochód Wnioskodawcy 2000 zł.

Dochodzenie dopłaty przez Wnioskodawcę będzie się jednak wiązało (choć nie zawsze) z poniesieniem przez niego dodatkowych kosztów np. wykonania kosztorysu naprawy przez zewnętrzną firmę, obsługi prawnej itd. W przypadku odmowy dobrowolnej zapłaty przez zakład ubezpieczeń, sprawa kierowana będzie przez Wnioskodawcę do postępowania sądowego, w wyniku którego wydawany jest wyrok sądowy, który przymusza towarzystwo ubezpieczeniowe do dopłaty wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztami sądowymi.

Nabyta przez Wnioskodawcę wierzytelność nie będzie dalej odsprzedawana. Wnioskodawca nie zamierza w chwili obecnej wykonywać żadnej innej działalności.

Dodatkowo w uzupełnieniu wniosku z 30 sierpnia 2018 r. Wnioskodawca wskazał, że Strona sprzedająca wierzytelność będzie osobą fizyczną, a sprzedawana wierzytelność nie będzie związana z żadną działalnością gospodarczą, zarobkową, czy też zawodową tej osoby fizycznej, a zatem nie będzie ona podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.

W ocenie Wnioskodawcy nabywca wierzytelności również nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności. Dla potwierdzenia powyższego Wnioskodawca złożył wniosek o interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku od towarów i usług nr sprawy 0111-KDIB3-1.4012.563.2018.1.ICZ.

Podsumowując Wnioskodawca stwierdził, że żadna ze stron umowy sprzedaży wierzytelności z tytułu dokonania tej czynności nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, a zatem nie może być również mowy o zwolnieniu od tego podatku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu cesji wierzytelności (umowy sprzedaży wierzytelności) należy odprowadzić podatek od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) w wysokości 1% od ceny zakupu wierzytelności?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają m.in. umowy sprzedaży praw majątkowych. Ponieważ przedmiotowa czynność nie wyczerpuje definicji odpłatnego świadczenia usług, więc nie podlega podatkowi od towarów i usług, należy uznać, że podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży wierzytelności i spoczywa na Wnioskodawcy. Zdaniem Wnioskodawcy podstawę opodatkowania stanowi każdorazowo wynegocjowana z cedentem cena sprzedaży wierzytelności. Stawka podatku wynosi 1% podstawy opodatkowania.

Wnioskodawca wskazał, że zbliżone stanowisko zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 stycznia 2014 r. Znak: IPPP3/443-912/13-6/IG.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Czynności cywilnoprawne zawarte w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte m.in. w art. 1 ust. 4 ww. ustawy.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.) wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku zgodnie z art. 4 pkt 1 tej ustawy ciąży na kupującym.

Niezależnie od powyższego podkreślić należy, że w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

1. w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
2. jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona.

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z zawartego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza zajmować się kupowaniem od osób poszkodowanych wierzytelności z tytułu szkód majątkowych (głównie szkód na pojazdach samochodowych). Zakup będzie się odbywać na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności, czyli tzw. cesji wierzytelności. Cedentem będzie osoba fizyczna poszkodowana w zdarzeniu drogowym, w wyniku którego poniosła szkodę na pojeździe. Cesjonariuszem będzie Wnioskodawca. Z chwilą zawarcia umowy cedent zbywać będzie za umówioną cenę, a cesjonariusz nabywać wierzytelność o zapłatę pozostałej należnej części odszkodowania powyżej już wypłaconej przez towarzystwo ubezpieczeniowe kwoty, do wysokości pełnego odszkodowania.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że żadna ze stron umowy sprzedaży wierzytelności z tytułu dokonania tej czynności nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, a zatem nie może być również mowy o zwolnieniu od tego podatku.

Zauważyć jednak należy, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 27 września 2018 r. Znak: 0111-KDIB3-1.4012.563.2018.2.ICZ wydanej w odpowiedzi na wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w przedmiocie podatku od towarów i usług złożony przez Wnioskodawcę w tym samym zdarzeniu przyszłym nie potwierdził stanowiska Wnioskodawcy stwierdzając, że nabycie przedmiotowych Wierzytelności będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy. Podsumowując, nabywanie Wierzytelności przez Wnioskodawcę od zbywcy, za cenę niższą od wartości nominalnej, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym, skoro opisane we wniosku umowy sprzedaży wierzytelności będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w analizowanej sprawie znajdzie zastosowanie wyłączenie określone w art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W rezultacie, umowy te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w takim zakresie w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług a na Wnioskodawcy jako nabywcy nie będzie ciążył obowiązek uiszczenia tego podatku.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać na nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej